Prezentacja programu PowerPoint

Każdy kraj rozporządza szerokim wachlarzem

instrumentów polityki gospodarczej, które może
stosować

celu

realizacji

swoich

zadań

makroekonomicznych. Najważniejszymi są:

1. Polityka fiskalna

, dotycząca wydatków rządowych

i opodatkowania, pomaga określić sposób alokacji
wydatków pomiędzy dobra konsumpcji prywatnej i
zbiorowej;

2. Polityka monetarna

, którą prowadzi bank centralny,

określając podaż pieniądza (oddziałująca zwłaszcza
na stopy procentowe i warunki kredytowania);

3. Polityka dochodowa

wyraża podejmowane przez

rząd wysiłki, których celem jest hamowanie inflacji
przez bezpośrednie oddziaływanie na ruch płac i
cen;

4. Polityka stosunków gospodarczych z zagranicą

dążenie do utrzymania równowagi na rynkach
walutowych i do unikania nadmiernej rozpiętości
między importem a eksportem.

Polityka

walutowa

Rynek dóbr

i usług

Rynek dóbr

i usług

Rynek

pieniężny

Rynek

pieniężny

Polityka handlu

zagranicznego

Polityka

pieniężna

Polityka fiskalna

Rynek

walutowy

Rynek

walutowy

Rynek

pracy

Rynek

pracy

Przypływ

zasobu

pracy

Przepływ

kapitału

finansoweg

Zagranica

Eksport

import

Stan

bilansu

płatniczego

Równowa

ga bilansu
płatniczeg

o wzrost

lub

spadek

rezerw

walutowy

Polityka

rynku pracy

Podstawowe związki makroekonomiczne w gospodarce

otwartej

polityce

fiskalnej

mamy

czynienia

z bezpośrednim wpływem na rynku dóbr i usług.
Poprzez te dostosowania działa ona na pozostałe
makrorynki i na przepływy międzynarodowe.

Budżet

zestawienie

wpływów

wypływów  państwa.  Ma  charakter  planu.  Jest  to
akt  prawny  z  mocą  ustawy  budżetowej.  Uchwala
go  sejm,  a  wykonuje  rząd.  Można  mówić  o
budżecie jako planie lub o budżecie wykonanym.

Polityka fiskalna

, to decyzje państwa

dotyczące  podatków,  wydatków  budżetowych  i
sposobów  finansowania  budżetowego.  Państwo
działające  za  pośrednictwem  narzędzi  fiskalnych
wpływa  na  popyt  lub  podaż  na  makrorynku  dóbr
i usług.

Problem krzywej Laffera – relacje między
wysokością obciążeń podatkowych, a dochodami do
budżetu

Krzywa Laffera ma charakter hipotezy. Określa co się stanie z
dochodem do budżetu jeśli państwo zwiększy obciążenia od 0
% do 100 %.

Dochody do budżetu

50%

75%

100%

czas

Przy podniesieniu obciążeń o 1% wpływy będą wzrastać. Jeżeli

obciążenia  będą  się  zwiększać,  to  wpływy  niekoniecznie  będą  wzrastać
(niektórym  nie  będzie  się  opłacało  płacić  więc  będą  ukrywać  swoje
dochody).  Dzieje  się  tak,  ponieważ  wzrost  stawki  podatkowej
kompresował  podstawowe  opodatkowanie,  zaś  po  przekroczeniu  stawki
podatkowej  dochody  do  budżetu  zaczną  spadać.  Można  więc  zakładać
optymalny poziom obciążeń który zapewni maksymalny poziom wpływów
do budżetu.

Zagregowany popyt (AD)

, to łączne

zapotrzebowanie zgłaszane na rynku dóbr

i usług na produkcję finalną przy danym,

przyjętym poziomie cen i innych

niezmiennych warunkach.

Ponieważ zapotrzebowanie na produkcję pośrednią stanowi przy
danej strukturze gospodarczej pochodną zapotrzebowania na
produkcję

finalną,

popyt

zagregowany

stanowi

miarę

zapotrzebowania na wszystkie dobra i usługi.

Finansowym wyrazem zagregowanego popytu jest popyt
globalny.

Popyt globalny

, to wydatki realne planowane na

zakup

dóbr

i usług finalnych przy danym poziomie cen i innych
niezmienionych warunkach.

Z rachunku PKB (dochodu narodowego) wynika, że wartość
produkcji finalnej w wytworzonej gospodarce
jest równa sumie dochodów realnych

Poziom cen

Realny dochód narodowy

Zagregowany  popyt  jest  zależnością  pomiędzy
poziomem  cen  P  a  realnym  dochodem  narodowym  Y
albo  całkowitą  wielkością  popytu  wyrażoną  w  cenach
stałych w danym okresie. Jeżeli poziom cen obniża się
z  P

do P

, to całkowity popyt na dobra i usługi

zgłaszany przez konsumentów, inwestorów i rząd
wzrasta z Y

do Y

Istnieje potrójne wytłumaczenie takiego
zachowania się popytu:



Efekt dodatniego salda (efekt bogactwa), który tłumaczy

ruch wzdłuż linii popytu. Jeżeli ceny spadają, to przy stałych

wielkościach czynników pozacenowych, oszczędności pod

względem wartości realnej wzrastają. Jeżeli ceny spadają, to

ludzie czują się bogatsi, bo ich realna wartość dochodu

rośnie, a wobec tego skłonność do wydatków wzrasta.



Jeżeli ceny wzrastają, to inflacja rośnie. Wraz ze wzrostem

inflacji rośnie także ryzyko, co jest powodem zmniejszenia

inwestycji.



Jeżeli ceny rosną, to maleje realna podaż pieniądza, co

ogranicza popyt. Wtedy w gospodarce realnie w obiegu

znajdzie się zbyt mało środków pieniężnych potrzebnych do

jego obciążenia, co spowoduje spadek popytu. Powstają

zatory płatnictwa.

Pozacenowe czynniki kształtujące popyt



Poziom ryzyka nie generowanego cenowo.



Oczekiwania inflacyjne: pozacenowo generują wzrost popytu (jeżeli

oczekiwania inflacyjne rosną)



Optymizm konsumentów i producentów: jeżeli optymizm ten jest

duży (oczekiwany wzrost dochodów w przyszłości), to popyt

wzrośnie.



Realna stopa procentowa,

to różnica między normalną (publikowaną)

stopą procentową, a stopą inflacji wyrażoną wskaźnikiem wzrostu

przeciętnego poziomu cen.



Saldo eksport – import
Popyt jest tutaj analizowany jako ten, który widzą przedsiębiorstwa

zlokalizowane na terenie jednego kraju. Jeżeli saldo będzie dodatnie

(eksport większy niż import), to popyt wzrasta.



Polityka fiskalna
Państwo zgłasza popyt w gospodarce (wydatki rządowe). Państwo

reguluje

popyt

zgłaszany

przez

podmioty

prywatne

pośrednictwem obciążeń podatkowych i subwencjonowania.



Polityka pieniężna
Jeżeli podaż pieniądza zostanie ograniczona, to popyt będzie malał.

Realny dochód narodowy
i produkcja

Poziom cen

SAS

LAS

Zagregowana podaż

jest to dodatnia zależność

pomiędzy  ogólnym  poziomem  cen  a  globalną
ilością  dóbr  i  usług  wytworzonych  w  gospodarce
w  danym  okresie.  Zagregowana  podaż  można
zobrazować  jako  krzywą  rosnącą.  Jeżeli  poziom
cen  wzrasta  z  P

do P

, realny dochód narodowy

podnosi się z Y

do Y

W krótkim okresie można oczekiwać zwiększenia

produkcji  wraz  ze  wzrostem  poziomu  cen,  ponieważ
zwiększenie  cen  może  być  przetworzone  na  wzrost
kosztów  dopiero  po  pewnym  czasie.  Zanim  koszty  nie
„dogonią” cen, producenci będą zwiększali produkcję,
by zebrać dodatkowe zyski.
W krótkim okresie bodźca potrzebnego do zwiększenia
produkcji

dostarcza

przekonanie

zwane

iluzją

pieniądza którym jest mylne przekonanie, że wzrost
ceny rynkowej, ustalonej w jednostkach pieniężnych,
stanowi wzrost ceny realnej.

W długim okresie podwyżki kosztów zwykle

dogonią podwyżki cen i podaż się „kurczy”, krzywa
zagregowanej podaży staje się pionowa, ograniczona
przez

naturalną

stopę

bezrobocia

i będzie odpowiadała wielkość zwana produkcją
potencjalną.

Produkcja potencjalna

będzie odzwierciedlała ten

poziom produkcji, który będzie mogła wytworzyć
gospodarka przy założeniu w pełni efektywnej alokacji
zasobów.

Realny dochód narodowy
i produkcja

Poziom cen

Całościowa

równowaga makroekonomiczna

(E),

wyznaczająca zarówno poziom cen, jak i łączny produkt, ma
miejsce wtedy, gdy krzywe AD i AS przecinają się.

Jeżeli gospodarka znajduje się w stanie równowagi,

czyli pojawiają się niedobory i nadwyżki, to w wypadku
niedoborów wykupywanie zapasów nakłoni producentów do
zwiększenia produkcji, a w wypadku nadwyżek gromadzenie
się zapasów stanowić będzie dla firm bodziec do
zmniejszania produkcji.

Model IS-LM

to model opisujący

równowagę w gospodarce na rynku dóbr
(towarów) i na rynku pieniądza,

który

pozwala łatwo przewidywać dostosowania w
gospodarce

przy

zastosowaniu

polityki

pieniężnej

lub

fiskalnej,

łagodnej

lub

restrykcyjnej.

Model ten odpowiada na pytanie „Czego

należy  się  spodziewać  po  stronie  produkcji
finalnej  i  stopy  procentowej  jeżeli  Bank
Centralny  lub  państwo  zastosuje  określony
wariant polityki restrykcyjnej lub łagodnej?”

Literatura

Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia, PWE,

Warszawa 1995, t. 2. + t. 3 ćwiczenia.

Burda M., Wyplosz C., Makroekonomia, PWE, Warszawa

1995.

Czarny B., Rapacki R., Podstawy Ekonomii, PWE,

Warszawa 2002.

Dębniewski G., Hryciuk R., Makroekonomia – materiały

do ćwiczeń, Wyd. ART, Olsztyn 1998.

Hall R.E, Taylor J.B., Makroekonomia, PWN Warszawa

2000.

Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia, PWN,

Warszawa 1996, t. 1 i 2.

Próchnicki

Lech,

Makroekonomia

zrozumieć

gospodarkę, Wyd. Zachodniopomorskiej Szkoły

Biznesu, Szczecin 2000

Model wyprowadza się w sposób

analityczny

(równania) i

graficzny

(krzywe

w układzie współrzędnych).

Graficznie, krzywe IS i LM konstruuje

i analizuje się w układzie współrzędnych
wyznaczonych przez

dochód

stopę

procentową

Graficzną ilustracją stanu równowagi

w gospodarce jest punkt przecięcia krzywej
IS oraz krzywej LM

1. Stopa procentowa.



Siły realne i finansowe gospodarki rynkowej są wtopione w oba
rynki (towarowy i finansowy) wspólnym dla obu sektorów
parametrem jest stopa procentowa patrz równania równowagi

GNP =  (A – d •

) { IS}

M = k • GNP – h •

{LM}



To ona sprawia, że rynki te nie pozostają względem siebie w
izolacji. Lecz są ze sobą na zasadzie naczyń połączonych ściśle
sprzężone.



Dzięki temu „ łączu” zmiany pierwotne zaistniałe, np. na rynku
towarowym są przenoszone na rynek pieniężny i rynek ten
dopasowuje się do zmian na rynku towarowym.
I odwrotnie to przez stopę procentową rynek towarowy dostraja
się do zmian na rynku pieniężnym. Na obu rynkach zachodzi
wówczas równowaga (zobacz s. 5)

1. Stopa procentowa i równowaga

rynkowa. C d.

Równowaga rynkowa definiowana jest jako równość popytu

podaży- stan do którego rynek dąży i który osiągnie????? w
punkcie zrównania obu funkcji. Stąd równanie zgody

UF= DW

UF = DO = DW

Stan, w którym wartość produkcji wytworzonej -UF ,

równa się sumie dochodów- DO i wydanych przez

społeczeństwo –DW

Jednakże okrężny obieg częściowo „zasilany” jest przez
pieniądz tworzony przez banki. Ma on swoją cenę – „R”;
wpływa

również

na wydatki rządowe

1. Stopa procentowa i równowaga
rynkowa



„R” równoważy inwestycje i oszczędności ; wpływa na

częstotliwość i wielkość zaciągania kredytów, w końcu :

„R” jest pomostem łączącym rynek towarowy z rynkiem

pieniężnym. Zmiany na jednym rynku -via- stopa

procentowa- są przenoszone na drugi rynek

Sektor towarowy

Sektor pieniężny

KRZYWA IS – RYNEK DÓBR

Krzywa

zbiór

punktów,

obrazujących

różne

kombinacje

wytwarzanego w gospodarce dochodu
i stopy procentowej, przy których

rynek

dóbr

znajduje się w stanie równowagi.

Punkty leżące poza krzywą IS oznaczają
stany

nierównowagi

rynku

dóbr

gospodarki.

Równowaga na rynku
towarowym,
krzywa IS.

Pojęcia i związki:



konsumpcja autonomiczna - nie związana z bieżącym

dochodem, realizowana dzięki sięganiu do rezerwuaru

konsumpcji odłożonej

;



Wydatek autonomiczny (A) inwestycje + eksport netto + zakupy

rządowe + konsumpcja autonomiczna;



Wydatek autonomiczny podażowy (A

), to dobra wytworzone

przez producentów z myślą, iż zostaną one nabyte przez rząd,

inne firmy, kontrahentów zagranicznych;



Wydatek autonomiczny popytowy (A

), to towary nabyte nabyte

przez rząd, inne firmy, kontrahentów zagranicznych;



to właśnie przy danym potencjalnym wydatku autonomicznym

(A), wzrost stopy procentowej powoduje odciąganie środków od

inwestycji

;

prościej

więcej

środków

przeznaczamy

konsumpcje; wyższe stopy procentowe oznaczają mniej

zrealizowanych inwestycji, to oznacza zmniejszenie GNP

KRZYWA IS – RYNEK DÓBR

Aby wyprowadzić graficznie krzywą IS,

potrzebne są następujące zależności

(wykresy):

1. długookresowa funkcja oszczędności

S(Y)

Ponieważ
długookresowa
skłonność

oszczędzania (s) jest
mniejsza niż 100% (np.
20%),

kąt

nachylenia

funkcji

będzie  mniejszy  niż
45°.  Funkcja  opisana
jest  równaniem  S(Y)  =
s  ·  Y,  na  przykład  S(Y)
= 0,2 · Y

2.1. Krzywa IS - przykład

Wpływ R na A*

Wpływ stopy

procentowej –via

zmiany

wydatku rzeczywistego

na zmiany

PNB

„

R” przesuwa rynek towarowy wzdłuż krzywej

powodując, iż z tego

samego wydatku potencjalnego uzyskuje się różne wielkości

PNB

Punkty na IS to punktu w których gospodarka dopiero może się

znaleźć; w każdym z nich będzie w równowadze; o tym jaki to będzie

punkt zadecyduje dodatkowo sytuacja na rynku pieniężnym

Spadek R =
wzrost A*

Im większe A*

tym większe
PNB

A*=A -
dR

2.1. Krzywa IS - nachylenie

Wpływ



R na A*

R

Y

Przy małym kącie
nachylenia ,
wzrost R
powoduje duży
spadek

PNB

Natomiast przy
dużej wartości
nachylenia
krzywej IS, ten
sam wzrost stopy
procentowej
powoduje
znacznie mniejszy
spadek

PNB

Y

R

1/ • d – decyduje o reakcji na zmiany stopy procentowej o jeden punkt

procentowy (współczynnik kątowy)

2.1. Krzywa IS - przesunięcie

(wzrost wydatku autonomicznego przesuwa linię IS???)

PNB

)

A

Wzrost A o 250j.p. z uwagi na procesy mnożnikowe ( =4) o cztery

razy więcej,
czyli o 1000j.p. –

PNB

=  A; przecięcie IS z osią

PNB

to wartość

zmienionego wydatku autonomicznego pomnożona przez mnożnik:

1500 • 4 = 6000

A

1250

1500

5000

6000

4000

KRZYWA IS – RYNEK DÓBR

Składając wszystkie trzy zależności...

zależność inwestycji

od stopy

procentowej

tu otrzymamy

krzywą IS

run

ró

u d

ób

funkcja

oszczędności

Popyt globalny

Stopa procentowa

Dochód

Krzywa IS

Krzywa IS jest
zbiorem różnych
kombinacji

dochodu
i

stopy

procentowej

przy

którym

rynek

dóbr

znajduje się w
równowadze.

Krzywa IS opada
w dół.

NACHYLENIE KRZYWEJ IS

W sytuacji równowagi na rynku dóbr

wyższej stopie procentowej musi towarzyszyć
niższy poziom dochodu, gdyż krzywa popytu
globalnego musi być położona niżej.

Jak stroma będzie krzywa IS, zależy od

reakcji

popytu

inwestycyjnego

automatycznego popytu konsumpcyjnego na
zmiany stopy procentowej

Im większe będzie

ograniczenie popytu

inwestycyjnego i automatycznego popytu
konsumpcyjnego

pod wpływem określonego

wzrostu stopy procentowej

, tym większy

większy

spadek poziomu dochodu zapewniającego
równowagę i tym mniejszy

mniejszy

będzie kąt

nachylenia krzywej.

PRZESUNIĘCIE KRZYWEJ IS

Zadaniem krzywej IS jest ilustrowanie

wpływu

samej

stopy

procentowej

przesunięcie krzywej popytu globalnego

zmiany poziomu dochodu

gwarantującego

równowagę.

Ruchy wzdłuż krzywej informują o

zmianach

dochodu

zapewniającego

równowagę, spowodowanych przesunięciami
krzywej

popytu

globalnego,

będącymi

konsekwencją

wyłącznie

zmian

stopy

procentowej.
Jakkolwiek inne przyczyny przesunięcia
krzywej popytu globalnego muszą również
znaleźć odzwierciedlenie.

KRZYWA IS – RYNEK DÓBR

IS’

Przesunięcie  krzywej  IS  w
prawo  (1)  rozumiemy  jako
wzrost  popytu  (ekspansywna
polityka fiskalna).

)

AD<AS

AD>AS

Przesunięcie  krzywej  IS  w
lewo  (2)  rozumiemy  jako
spadek  popytu  (restrykcyjna
polityka fiskalna).

Stąd,

wszystkie

punkty

powyżej krzywej IS oznaczają
przewagę

podaży

nad

popytem (bo aby je osiągnąć
trzeba zwiększyć popyt), zaś
pod krzywą nadwyżkę popytu.

Wpływ polityki fiskalnej na IS

Popyt globalny

Stopa procentowa

Dochód

’

Łagodna polityka fiskalna przesuwa linię IS w prawo, a
restrykcyjna w lewo.

KRZYWA IS – RYNEK DÓBR – ANALITYCZNIE (1)

Aby wyprowadzić

analitycznie

krzywą IS,

potrzebne są następujące zależności
(równania):

tożsamość dochodu

Y = C + I + G + NX

funkcja konsumpcji

C(Y) = C

+ c·(1-t)·Y

funkcja inwestycji

I(r) = I

+ b(r)·r

wydatki rządowe

G = G

funkcja eksportu netto

NX(Y,r) = NX

– m·Y – n·r

Podstawiając zależności do pierwszego
równania oraz oznaczając

= C

+ I

+ G

otrzymujemy...

KRZYWA IS – RYNEK DÓBR – ANALITYCZNIE (2)

... równanie

krzywej IS

(zależność pomiędzy

stopą procentową i dochodem):

gdzie



jest mnożnikiem wydatków

autonomicznych.

 

















KRZYWA LM – RYNEK PIENIĄDZA – GRAFICZNIE (1)

Aby wyprowadzić graficznie krzywą LM,
potrzebne

są

następujące

zależności

(wykresy):

1. funkcja popytu na pieniądz transakcyjny

(Y)

Wraz

wzrostem

dochodu

popyt

pieniądz

transak-cyjny

rośnie,  na  ogół  jednak  w
tempie  wolniejszym  niż
sam dochód (współczynnik
kierunkowy  jest  mniejszy
niż 1),

np. M

(Y) = 0,2 ·Y

Podsumowanie

Wzrost potencjalnego wydatku autonomicznego

powodującego przesunięcie krzywej

–ma miejsce :



Przy braku zmian stopy procentowej konsumenci i firmy zaczną,

pod wpływem optymistycznych ocen koniunktury, przeznaczać
coraz większe środki na inwestycje i konsumpcyjne dobra trwałe ;



Nastąpi wzrost zakupów rządowych. Jest to najczęściej

spotykany powód, dla którego rosną wydatki autonomiczne

;

Ruchy wzdłuż krzywej IS informują o zmianach

zrównoważonego  PNB,  spowodowanych  tylko  i  wyłącznie
spadkiem  stopy  procentowej;  To  co  powoduje  zmiany  wydatku
autonomicznego  przy  niezmiennej  stopie  procentowej  powoduje
przesunięcie  funkcji  IS.  Instrumentarium  IS  ukazuje,  iż  zmiany
poziomu PNB są następstwem zmian trzech czynników:

 PNB

R

A

t

3. Równowaga na rynku pieniężnym, a

krzywa LM



Krzywa związana z popytem na pieniądz, cyrkulacją określonej

masy pieniądza; masy transakcyjnie obsługującej agregatową

podaż; do zmiany podaży pieniądza zawsze dostosowuje się popyt

nań, a nie odwrotnie:

M/P =k • Y – h • R

gdzie: h –elastyczność popytu na obligacje względem stopy

procentowej; k - relacja dochodu przechowywanego do dochodu

otrzymywanego Y –wartość PNB



Równowaga na rynku pieniężnym możliwa jest dzięki procesom

zachodzącym w obrębie popytu , to tą drogą

podaż pieniądza M

popyt na pieniądz[1]

[1] –

jest to możliwe dzięki

obligacjom - obligacje to wszelkie formy depozytu w

banku za pomocą których system bankowy naprowadza popyt na pieniądz na

pożądaną podaż.

3. Krzywa LM c d.

Ilość pieniądza (Masa pieniądza)

wyznaczana nie przez rynek ale przez

państwo (BC) – przyjmuje, że gdy rośnie

dochód agregatowy (PNB) to nie trzeba

zwiększać podaży pieniądza, jest ona w tym

czasie stała.

Chcąc zatem zrealizować wzrost PNB trzeba

zwiększać zdolność transakcyjną; do tego w

warunkach niezmiennej masy pieniądza

niezbędny jest wzrost szybkości obiegu

pieniądza „V”. Rządzi tu znana państwu

zasada równości wartości PNB z wartością

zdolności transakcyjnej pieniądza:

PNB = M•V = ZT przypomnijmy temat o pieniądzu

na rynku

3.1. Krzywa LM c d. - przykład

M/P V

M/P

PNB

600

2400

600

3000

600

3600

600

4200

Wzrost

PNB

wymaga - przy

niezmienionej podaży pieniądza-
wzrostu

szybkości

obiegu

pieniądza.

Rośnie

wówczas

zdolność

transakcyjna

danej

masy pieniężnej

M/P

2400

4200

3600

3000

600

3.1. Krzywa LM c d.

Wzrost zdolności transakcyjnej dokonanej tylko i wyłącznie drogą

szybkości obiegu pieniądza nazywamy

rozciąganiem zdolności

transakcyjnej istniejącej masy pieniądza

;



Rozciąganie zdolności transakcyjnej

jest zawsze związane ze

wzrostem  szybkości  obiegu  pieniądza,  przyśpieszenie  to  jednak  nie
jest  ostateczną przyczyną „rozciągania” zdolności transakcyjnej; jest
ono  widocznym  i  łatwo  mierzalnym  jego  skutkiem.  Tym  co
ostatecznie  popycha  ludzi  do  szybszego  obracania  pieniądzem  jest:

wzrost stopy procentowej;



Gdy rośnie stopa procentowa to wówczas - zgodnie ze znaną

państwu teorią Tobina rosną tzw. odsetki utracone; ludzie częściej są
w banku, aby zamieniać tę samą ilość bonów na pieniądze;
częstotliwość transformacji bonów rośnie.

KRZYWA LM – RYNEK PIENIĄDZA

2. równowaga popytu na pieniądz (transakcyjny i
spekulacyjny)
i podaży pieniądza (L)

Linia

(L)

oznacza

podaż

pieniądza. Jeżeli ma zachodzić
równowaga,

popyt

pieniądz ogółem musi równać
się podaży, czyli

+ M

= L.

Zależność ta jest obrazowana
przez

funkcję

liniową

(dla

danego L) nachyloną pod kątem
45

jak na rysunku.

Wzrost

podaży

pieniądza

oznacza

przesunięcie krzywej w prawo
(1).

150

180

)

KRZYWA LM – RYNEK PIENIĄDZA

3. zależność popytu (inwestycji)
spekulacyjnego od stopy procentowej

Wraz

wzrostem

stopy

procentowej

popyt

spekulacyjny

pieniądz

maleje

podobnie

jak

przypadku

inwestycji

w ogóle.

I(r

)

3.1.1 Krzywa LM c d.

W warunkach stałej masy pieniężnej i rosnącego PNB
wzrost „R” wywołuje dwa istotne dla równowagi
bieżącej skutki:

Wymusza wzrost „V”, co zapewnia określony przez
PNB wzrost zdolności transakcyjnej pieniądza, dzięki
czemu wytworzone towary znajdują nabywców;

Coraz więcej dochodu otrzymywanego kierowane jest
na zakup

obligacji

, co sprawia, iż przy wyższym

dochodzie  otrzymywanym  „DO”  ludzie  zadowalają  się
tą  samą  co  poprzednio  masą  pieniężną.  Nie  ma  więc
potrzeby  powiększania  pieniądza  i  równowaga  na
rynku pieniężnym nie jest zakłócona.

3.2. LM , znaczenie stopy procentowej

To, jak stopa procentowa, w warunkach rosnącego

dochodu i przy stałym poziomie masy pieniądza, zapewnia

stosowny wzrost „ZT”, utrzymując przy tym równowagę na

rynku finansowym, ukazuje właśnie funkcja LM .Uzyskujemy

ją z równania:

R = k/h •ZT -1/h •M/P;

Interpretacja: Linia LM obrazuje, jak zmiana R

rozciąga zdolność transakcyjną danej masy pieniężnej
h –elastyczność popytu na obligacje względem stopy

procentowej; k - relacja dochodu przechowywanego do

dochodu otrzymywanego: obie związane z czynnikiem

subiektywnym.

Funkcja LM wyprowadzona

z behawioralnej a nie normatywnej funkcji popytu na pieniądz :

L(Y,R) -

M/P

- S

(przy czym ZT = PNB)

3.3. LM , przykład: M =600

600

2400

3000

4200

3600

W  gospodarce  czteropunktowa
stopa  procentowa  powoduje,  iż
masa  600  wykonuje  4  obroty
generując  2400j.p.;  gdy  „R”
rośnie  do  6%  ten  sam  zasób
pieniądza

krąży

szybciej

wykonuje 5 obrotów, itd.: 8% -
6…..

Wzrost stopy procentowej przesuwa rynek pieniężny wzdłuż krzywej „LM”,

powodując wzrost zdolności transakcyjnej osiąganej z danego

zasobu pieniądza.

„LM” obejmuje zestawy par punktów ZT i R, które przyjmują takie wartości,

że zapewniają równowagę na rynku pieniężnym

KRZYWA LM – RYNEK PIENIĄDZA

Składając wszystkie trzy zależności...

popyt spekulacyjny

a stopa procentowa

tu otrzymamy

krzywą LM

run

ró

u p

ien

iąd

funkcja popytu

na pieniądz

transakcyjny

Dochód

Stopa procentowa

Realne zasoby
pieniądza

Krzywa LM

jest zbiorem różnych kombinacji stopy

procentowej
i dochodu, przy których rynek pieniężny
znajduje się w równowadze.

Jest to krzywa, wzdłuż której popyt na zasoby pieniądza w
wyrażeniu realnym jest równy podaży realnych zasobów
pieniądza, które możemy oznaczyć jako L
(wg. Keynesa krzywa preferencji płonności).

KRZYWA LM – RYNEK PIENIĄDZA

(Y)

I(r

)

3.3. LM , nachylenie

O nachyleniu decyduje relacja pomiędzy:

–

udział

dochodu

przechowywanego

dochodu

otrzymywanego i h –elastyczność popytu na obligacje względem
stopy procentowej;

•k/h interpretowane jest, jako

miara rozciągliwości

istniejącej masy pieniądza; relacja ta odpowiada na pytanie o ile
wzrost

stopy

procentowej

o jeden punkt procentowy powiększy zdolność transakcyjną

;

można powiedzieć, że parametr

k/h

jest współczynnikiem

kierunkowym LM- oznacza to, że im rynek bardziej wrażliwy na
zmiany R, tym funkcja LM bardziej pochyła.

To ta właściwość

czyli

zdolność do rozciągania

, której wyrazem jest

elastyczność funkcji LM

ma istotny wpływ na

skuteczność

polityki monetarnej

3.3. Krzywa LM - nachylenie c d.

R

PNB

R

Te same zmiany ZT w zależności od zdolności do rozciągania wymagają

różnych zmian stóp procentowych; Duża rozciągliwość małe wzrosty

stóp procentowych; Mała rozciągliwość duże zmiany stóp procentowych

Duża
rozciągliwość

Mała
rozciągliwość

LM; co więcej:



Parametry

k/h

oraz

– 1/d

określają kąty nachylenia funkcji LM i

IS; chociaż odnoszą się do dwóch różnych rynków odpowiadają
na to samo pytanie:

jak , z jaką siłą na zmiany stopy

procentowej zareagują odpowiednie segmenty
gospodarki?



I co najważniejsze reakcje te nie są zbieżne, tylko
przeciwstawne, bynajmniej do osiągnięcia równowagi, to znaczy:



Wzrost/

spadek

stopy procentowej oznacza spadek/

wzrost

PNB –

rynek towarowy;



Wzrost/

spadek

stopy procentowej oznacza wzrost /

spadek

ZT –

na rynku pieniężnym przy wzroście stopy procentowej zdolność
transakcyjna rośnie i odwrotnie

3.3. Krzywa LM - przesunięcie.

Przesunięcie oznacza wzrost lub spadek zasobu pieniądza; przesunięcie tylko
poprzez zmiany w podaży pieniądza; jeśli rząd powiększa realny zasób podaży
pieniądza stwarzając tym samym przesłanki do wzrostu zdolności transakcyjnej;
Czyni to zawsze o wartość wskazaną przez iloraz M /k .Stopa procentowa nie

jest tu parametrem aktywnym. Aktywne natomiast mogą być ceny;
Wzrost obniża realny zasób; spadek podwyższa realny zasób pieniądza.

600

900

M

300

Skalę przesunięcia
wyznacza iloraz M /k;

dla k=0,25,  M = 300

przesuniecie
wyniesie1200 jednostek

2400

3000

KRZYWA LM – RYNEK PIENIĄDZA

Przesunięcie krzywej LM w
prawo (1) rozumiemy jako
wzrost realnej podaży
pieniądza (ekspansywna
polityka monetarna).

Przesunięcie krzywej LM w
lewo (2) rozumiemy jako
spadek realnej podaży
pieniądza (restrykcyjna
polityka monetarna).

Stąd, wszystkie punkty
powyżej krzywej LM
oznaczają przewagę popytu
nad podażą na pieniądz (bo
aby je osiągnąć trzeba
zwiększyć podaż pieniądza),
zaś pod krzywą nadwyżkę
podaży.

Przesunięcie krzywej LM w
prawo (1) rozumiemy jako
wzrost realnej podaży
pieniądza (ekspansywna
polityka monetarna).

Przesunięcie krzywej LM w
lewo (2) rozumiemy jako
spadek realnej podaży
pieniądza (restrykcyjna
polityka monetarna).

Stąd, wszystkie punkty
powyżej krzywej LM
oznaczają przewagę popytu
nad podażą na pieniądz (bo
aby je osiągnąć trzeba
zwiększyć podaż pieniądza),
zaś pod krzywą nadwyżkę
podaży.

LM’

)

L>M

L<M

Stopa procentowa

’

Realne zasoby
pieniądza

’

Dochó
d

Jeżeli państwo zastosuje politykę restrykcyjną, podaż będzie
malała.
Restrykcyjna polityka pieniężna przesuwa linie LM w lewo, a
łagodna w prawo.

Wpływ polityki pieniężnej na linię LM

KRZYWA LM – RYNEK PIENIĄDZA – ANALITYCZNIE (1)

Aby wyprowadzić

analitycznie

krzywą LM,

potrzebna jest następująca zależność
(równanie):

M = (

·Y -

·r) ·P

gdzie

- współczynnik wrażliwości popytu transakcyjnego

na zmiany dochodu

- współczynnik wrażliwości popytu spekulacyjnego

na zmiany stopy procentowej

- poziom cen

KRZYWA IS – RYNEK DÓBR – ANALITYCZNIE (2)

Przekształcając otrzymujemy równanie

krzywej

(zależność pomiędzy stopą procentową i

dochodem):

 









gdzie M/P oznacza

realną

podaż pieniądza.

ZT (PNB)

4. Równowaga IS – LM.

Równowaga ogólna ma
miejsce, gdy gospodarka
znajduje

się

tym

samym punkcie zarówno
dla

IS,

jak

i LM. Brak jest wówczas
sił prących ku zmianom.
Zdolność

transakcyjna

jest

wówczas

zawsze

równa wartości PNB :

PNB = M • V

4.1. Równowaga komentarz



oraz

obrazują, każda z osobna, potencjalne stany

równowagi, zaś jak zauważono na wykresie powyżej (s.24)

gospodarka (dwa rynki rozpatrywane łącznie) dla

punktów A i B nie jest w równowadze,



Uruchamiany jest mechanizm rynkowy wywołujący

procesy dostosowawcze - przez zmiany (spadek stopy

procentowej) do zgodności dążą PNB i ZT: gdy stopa

procentowa maleje rośnie PNB (patrz na

) i jednocześnie

zmniejsza się ZT (patrz na

LM);



Gospodarka znajdująca się dotąd na liniach IS i LM

(punkty A i B) -przesuwa się po tych liniach w tym samym

kierunku; proces ten trwa do momentu, w którym ZT nie

zrówna się PNB

Rynek towarowy i pieniężny będą we wzajemnej

równowadze tylko wtedy, jeśli równowaga na obu

rynkach

wziętych

z osobna nastąpi przy tych samych wartościach stopy

procentowej i PNB.

Gospodarka przesuwając się po liniach LM i IS dochodzi

do punktu równowagi; w punkcie przecięcia ma miejsce

nie tylko równość - stopa procentowa, która pod presją

sił zewnętrznych dotąd, od zaznaczonych punktów

malała, przestaje się zmieniać.

Równowaga to nie równość, lecz stan spoczynku układu

sił, to koniec dopasowywania się jednego rynku do

drugiego.

W tym punkcie obie siły rynkowe równoważą się; od tego

momentu stan na jednym rynku przestaje wpływać na

drugi.

4.1. Równowaga komentarz Cd.

ROZWIĄZANIE UKŁADU IS-LM

Traktując równania IS i LM jako układ możemy
wyznaczyć dochód i stopę procentową
odpowiednio dla równowagi w gospodarce jako:























)

(

)

(

)

(



)

(















mnożnik monetarny

mnożnik

fiskalny

ROZWIĄZANIE UKŁADU IS-LM

Bardzo istotne jest zwłaszcza równanie
dochodu, które pozwala stwierdzić o
skuteczności polityki fiskalnej i monetarnej, jeśli
zapiszemy je jako:





























)

(

)

(

)

(



Współczynniki mówiące o wpływie zmian popytu
autonomicznego (skuteczność polityki fiskalnej)
oraz zmian podaży pieniądza (skuteczność
polityki monetarnej) określa się odpowiednio
jako

mnożnik fiskalny

mnożnik monetarny

MODEL IS-LM

LM’

IS’

Punkt

przecięcia

się

krzywych

wyznacza taki poziom
dochodu

stopy

procentowej,

przy

których

osiągana

jest

jednocześnie równowaga
na

rynku

dóbr

(zagregowany

popyt

równa się zagregowanej
podaży) oraz na rynku
pieniądza

(popyt

pieniądz

równa

się

podaży pieniądza).

Punkt

przecięcia

się

krzywych

wyznacza taki poziom
dochodu

stopy

procentowej,

przy

których

osiągana

jest

jednocześnie równowaga
na

rynku

dóbr

(zagregowany

popyt

równa się zagregowanej
podaży) oraz na rynku
pieniądza

(popyt

pieniądz

równa

się

podaży pieniądza).

IS- LM -Prawo WALRASA

W punkcie przecięcia linii LM z linią IS w równowadze

znajdują się trzy rynki: towarowy VP = MS –każdy

towar wytworzony sprzedano; kredytowy, bo każdy

wyemitowany bon znalazł swojego nabywcę – BS =

BD; w końcu pieniężny, bo popyt na pieniądz zrównał

się z podażą – MS =MD. Bilansujące się wartości

tworzące każdy rynek pozwalają na zapis ogólnego

stanu rynków:

(MS- VP)+ (BS – BD) – (MS –MD) =0

Na mocy powyższego zapisu, jeżeli dwa rynki znajdują

się w stanie równowagi, to automatycznie w

równowadze jest rynek trzeci. Ta właściwość nosi

nazwę prawa Walrasa

Y
(PNB

Oś pozioma reprezentuje
dochód

narodowy

lub

realny PNB i oznaczana
jest Y. Oś pionowa oznacza
realną R.
Krzywa IS reprezentuje
punkty

równowagi

pomiędzy oszczędnościami
a wydatkami na inwestycje
("Investment/Saving
equilibrium")
Krzywa LM jest dodatnio
nachylona,

reprezentuje

ona sytuacje na rynku
finansowym i monetarnym.
Przedstawia

ona

kombinacje

stopy

procentowej i realnego
PKB dla których rynek
pieniężny

jest

równowadze. Skrót LM
oznacza "Liquidity/Money
supply"

Model IS - LM

POLITYKA FISKALNA W MODELU IS - LM

(2)

Analogicznie,

restrykcyjna

polityka

fiskalna

prowadzi

zmniejszenia dochodu i
stopy procentowej.

(2)

Analogicznie,

restrykcyjna

polityka

fiskalna

prowadzi

zmniejszenia dochodu i
stopy procentowej.

(1)

Efektem

towarzyszącym
ekspansywnej

polityce

fiskalnej - poza wzrostem
dochodu - jest wzrost
stopy procentowej oraz
tzw.

efekt

wypierania

(crowding-out),
polegający

zmniejszeniu

strukturze

dochodu

udziału popytu sektora
prywatnego (przez wzrost
stopy

procentowej),

zwiększenie

udziału

sektora publicznego.

(1)

Efektem

towarzyszącym

ekspansywnej

polityce

fiskalnej

- poza wzrostem

dochodu - jest wzrost
stopy procentowej oraz
tzw.

efekt

wypierania

(crowding-out),
polegający

zmniejszeniu

strukturze

dochodu

udziału popytu sektora
prywatnego (przez wzrost
stopy

procentowej),

zwiększenie

udziału

sektora publicznego.

POLITYKA MONETARNA W MODELU IS-LM

(2) Analogicznie,
restrykcyjna polityka
monetarna prowadzi do
zmniejszenia dochodu i
podwyższenia poziomu
stóp procentowych.

(2) Analogicznie,

restrykcyjna polityka
monetarna

prowadzi do

zmniejszenia dochodu i
podwyższenia poziomu
stóp procentowych.

(1) Efektem
towarzyszącym
ekspansywnej polityce
monetarnej - poza
wzrostem dochodu - jest
spadek stopy
procentowej.

(1) Efektem
towarzyszącym

ekspansywnej polityce
monetarnej

- poza

wzrostem dochodu - jest
spadek stopy
procentowej.

POLITYKA FISKALNA I MONETARNA W MODELU IS

- LM

Odpowiednia
kombinacja
ekspansywnej polityki
fiskalnej (1) i
monetarnej (2) może
prowadzić do wzrostu
dochodu przy nie
zmienionym poziomie
stóp procentowych.

Odpowiednia

kombinacja

ekspansywnej

polityki

fiskalnej

(1)

monetarnej

(2) może

prowadzić do wzrostu
dochodu przy nie
zmienionym poziomie
stóp procentowych.

POLITYKA FISKALNA I MONETARNA W MODELU IS-

Wyraźnie widać na wykresie modelu IS-LM,
że

efekt polityki fiskalnej

(wzrost dochodu)

jest tym większy im bardziej płaska jest
krzywa

. Jednocześnie zmiany

stopy

procentowej są wtedy względnie niewielkie.
Mówimy wtedy, że polityka fiskalna jest
relatywnie bardziej skuteczna.

Analogicznie,

skuteczność

polityki

monetarnej rośnie tym bardziej, im bardziej
płaska jest krzywa

. Zmiany stóp

procentowych są względnie małe, a zmiany
dochodu duże.

Oznacza to, że polityka fiskalna i monetarna
są ze sobą powiązane.

POLITYKA FISKALNA I MONETARNA W MODELU IS-LM (2)

Ekspansja

monetarna

warunkach

niepełnego

wykorzystania

możliwości

produkcyjnych

(1)

Ekspansja

monetarna

powoduje przesunięcie krzywej
LM w prawo

(2) Prowadzi to do zwiększenia
popytu: przesuwają się krzywe
AD i IS w prawo

(3) W reakcji na wzrost popytu
zwiększa

się

podaż,

więc

przesuwa się również krzywa
krótkookresowej podaży (SAS),
osiągnięty

zostaje

poziom

dochodu

niższy

potencjalnego,

wyznaczonego

przez

podaż

długookresową

(LAS)

Ekspansja

monetarna

warunkach

niepełnego

wykorzystania

możliwości

produkcyjnych

(1)

Ekspansja

monetarna

powoduje przesunięcie krzywej
LM w prawo

(

2) Prowadzi to do zwiększenia

popytu: przesuwają się krzywe
AD i IS w prawo

(3) W reakcji na wzrost popytu
zwiększa

się

podaż,

więc

przesuwa się również krzywa
krótkookresowej podaży (SAS),
osiągnięty

zostaje

poziom

dochodu

niższy

potencjalnego,

wyznaczonego

przez

podaż

długookresową

(LAS)

LAS

SAS

POLITYKA FISKALNA I MONETARNA W MODELU IS-LM (3)

Ekspansja

monetarna

warunkach

pełnego

wykorzystania

możliwości

produkcyjnych (Y=Y

)

(1)

Ekspansja

monetarna

powoduje przesunięcie krzywej
LM w prawo, co prowadzi to do
zwiększenia popytu (2).

Nie jest możliwe zwiększenie
podaży, ponieważ już osiągnęła
ona

wielkość

maksymalną.

Prowadzi to więc do zwiększenia
poziomu cen, a przez to daje
efekt

zmniejszenia

realnej

podaży pieniądza (M/P).

Oznacza to restrykcję monetarną
i przesuwa LM w lewo (3), co
podwyższa stopę procentową i
obniża podaż SAS (4).

Ekspansja

monetarna

warunkach

pełnego

wykorzystania

możliwości

produkcyjnych (Y=Y

)

(1)

Ekspansja

monetarna

powoduje przesunięcie krzywej
LM w prawo

co prowadzi to do

zwiększenia popytu (2).

Nie jest możliwe zwiększenie
podaży, ponieważ już osiągnęła
ona

wielkość

maksymalną.

Prowadzi to więc do zwiększenia
poziomu cen, a przez to daje
efekt

zmniejszenia

realnej

podaży pieniądza (M/P).

Oznacza to restrykcję monetarną
i przesuwa LM w lewo (3),

podwyższa stopę procentową i
obniża podaż SAS (4).

SAS

LAS

SAS

Użyteczność modelu IS-LM



To rozbudowana wersja podejścia keynesowskiego,

która wyjaśnia zmiany poziomu aktywności

gospodarczej- w bardziej kompleksowy sposób,

kompleksowość polega na tym, że pojawia się

poza wydatkiem autonomicznym podaż pieniądza.



powiązanie wydatku autonomicznego z podażą

pieniądza (przez R, która jednocześnie łączy oba

rynki) ma ten skutek, że zmiana wydatku

autonomicznego powoduje skutki na obu rynkach;

również zmiana podaży pieniądza powoduje skutki

na rynku pieniężnym ale i towarowym.



W ten sposób jeden rynek dopasowuje się do

drugiego i w efekcie rozwój jest skutkiem

współgrania ze sobą obu sektorów.

5.Polityka makroekonomiczna w
gospodarce otwartej.

Eksport i import stają się dodatkowym komponentem PNB, który
rośnie wraz ze wzrostem eksportu i maleje, gdy rośnie import.

Społeczeństwo nie kieruje wszystkich swoich dochodów na dobra
krajowe, część przeznacza na dobra importowane, co odciąga
dochody ludności od dóbr krajowych. Powstająca luka może być
równoważona eksportem.

Część oszczędności zamiast skierować się w stronę aktywów
krajowych, może odpłynąć za granicę pomniejszając krajowy
zasób finansowy.

Przepływy  kapitałowe  sprawiają,  iż  krajowa  stopa  procentowa
kształtowana  dotąd  pod  wpływem  stanu  rynku  towarowego  i
pieniężnego  zmienia  się  teraz  dodatkowo  wskutek  zmian  stopy
światowej.

Poziom cen krajowych będący dotąd funkcją poziomu płacy waha
się teraz także pod wpływem zmian cen towarów importowanych.

Istota modelu Mundella-Fleminga

- Model MF jest przekształconym dla warunków

gospodarki otwartej modelem IS-LM

- Ogólna postać modelu

IS: y = C(y-T) + I(i) + G + NX(y, y

, e)

LM: M/P = L(y, i)

Wprowadzony jest warunek BP = 0, gdzie BP(y,i)

Poziom cen jest wielkością egzogeniczną

Wniosek: w małej gospodarce przy stałych kursach

walutowych pieniądz staje się endogeniczny

Linia LM w gospodarce

otwartej

PNB

–poziom

podaży

ustalony

autonomiczne przez państwo;

Deficyt bilansu płatniczego

pomniejsza rozmiary krajowej podaży
pieniądza;

nadwyżka bilansu płatniczego

powiększa zasoby krajowego pieniądza.

Polityka pieniężna w warunkach kursu
stałego

PNB

LM (M

)

LM (M

)

R* stopa procentowa
równoważąca

bilans

płatniczy, Rk –Rw.

Rząd powiększa
podaż pieniądza i R
spada

Niższa, od światowej

stopa

procentowa

sprawi,

iż

ludzie

zmieniają

lokaty

krajowe

obce.

Pieniądz

krajowy

odpływa.  W  miarę,  jak
maleje  krajowa  podaż
pieniądza  rośnie  stopa
procentowa.

Odpływ

ustaje,

gdy

krajowa

stopa

procentowa

wzrośnie

pierwotnego,

tj.

światowego poziomu.

Odpły

Kapita-

łu

Polityka fiskalna w warunkach kursu
stałego

PNB

)

Ekspansywna  polityka
fiskalna  prowadzi  do
krótkotrwałego
wzrostu  R,  który  jest
niwelowany

przez

sprowokowany

tym

wzrostem

napływ

obcego kapitału. To
zwiększa

podaż

krajową pieniądza

Model Dornbuscha-Fischera-Startza

BP=0

i=i

G  IS w prawo  wzrost i  i > i

 napływ kapitału z

zagr.  aprecjacja  B.Cent. Interweniuje  wzrost M 

LM w prawo

Model Blancharda

IS: y = C(y-T) + I(y, i) + G + NX(y, y

, e)

LM: M/P = L(y, i)

Warunek parytetu stóp procentowych:

e = e

/(1 + i – i

)

Przy stałych kursach walutowych e’:

e’

= e’ co oznacza, że i = i

Restrykcje importowe w modelu Mankiw’a – stałe
kursy walutowe

L
M

Restr.imp.  IS w prawo  nacisk na aprecjację  BC

interweniuje  wzrost podaży pieniądza  kurs i eksport

bez zmian.

(analiza abstrahuje od wpływu zmian y na zmiany
importu)

Polityka ekonomiczna w modelu MF

Polityka

System kursu walutowego

płynny

stały

Eksp. fiskalna







Eksp.
monetarna







Restr.

importowe



Document Outline