26.04.21

1

Socjomedyczne aspekty 
funkcjonowania rodziny

26.04.21

2

Rodzina jest:



małą grupą społeczną 

- 

rodzina to

 

zbiór ludzi 

połączonych ze sobą więzią małżeństwa, 
pokrewieństwa, powinowactwa i adopcji

;



 uniwersalną instytucją społeczną 

- rodzina jest 

utrwalonym w tradycji wszystkich kultur, 

zrytualizowanym zespołem działań ludzkich 

ukierunkowanym na zaspokajanie określonych 

potrzeb swoich członków;



 grupą pierwotną 

- 

pierwszą i podstawową 

agendą socjalizacji.

26.04.21

3

Funkcje rodziny:

prokreacyjna

socjalizacyjna

opiekuńcza

emocjonalna

ekonomiczna

stratyfikacyjna

kontrolna

rekreacyjna

26.04.21

4

Struktura rodziny

Struktura rodzinna to niewidzialna 

sieć  wzajemnych oczekiwań, 

warunkująca sposób, w jaki 

członkowie wchodzą ze sobą w 

interakcje.

Struktura rodziny to system 

podlegający stałym zmianom, 

przechodzący przez szereg etapów.

26.04.21

5

System rodzinny

Dzieli się na podsystemy.



Podsystemy są tworzone ze względu na generacje, 

płeć, zadania, zainteresowania np. podsystem 

małżeński, rodziców, dzieci, dziadków.



Ważne jest, aby każdy podsystem spełniał swoje 

zadania.



 Istotne jest wyznaczenie granic między podsystemami.

26.04.21

6

Granice podsystemów

Wyznaczają typ rodziny. 

Wyróżniamy dwa przeciwstawne typy rodzin:

Rodziny „ splątane”

Zakłócenia w podziale funkcji, wyznaczeniu pozycji 

w grupie, granice między podsystemami 

niejasne, utrudniony proces adaptacji.

Rodziny niezaangażowane

Nadmiernie sztywne granice, brak gotowości do 

zmian w podziale ról i zadań, trudności w 

porozumiewaniu się i wzajemnej trosce.

26.04.21

7

Trzy centralne wymiary rodziny charakteryzujące jej 
funkcjonowanie.

Koncepcja D. H. Olsona



Spójność rodziny  

Jest określana przez stopień, w jakim każdy 

indywidualny członek jest z nią związany 

lub odseparowany od niej.

Oceniamy np. więź emocjonalną, 

niezależność osobistą, granice, koalicje.

Poziomy spójności:

skrajnie niski

umiarkowanie niski

umiarkowanie wysoki

skrajnie wysoki

26.04.21

8



 

Adaptacyjność rodziny

Jest to zdolność rodziny do zmiany swej struktury i 

zasad funkcjonowania w momencie pojawienia się 

stresu.

Poziomy adaptacyjności:

sztywny

ustrukturyzowany

elastyczny

chaotyczny

 Komunikacja

Jest to przyjęty sposób porozumiewania się

26.04.21

9

Stresory w systemie rodzinnym mogą: 



 

pojawić się nagle – stresory o dużej sile 

oddziaływania;



 

wynikać z naturalnego cyklu rozwoju rodziny.

Jeśli oba rodzaje stresów występują w tym 

samym czasie rodzina może mieć poważne 

problemy adaptacyjne.

Pomoc rodzinie polega na zdiagnozowaniu jej 

zasobów i uruchomieniu pomocy z zewnątrz np. 

pomoc instytucjonalna.