Badanie

Badanie

układu

układu

oddechowe

oddechowe

go

go

Paluszek Natalia

Paluszek Natalia

Pielęgniarstwo rok II

Pielęgniarstwo rok II

grupa 4

grupa 4

Drogi oddechowe

Drogi oddechowe

tworzą:

tworzą:



Nos z jama ustną i

zatokami
przynosowymi



Gardło ( skrzyżowanie

drogi oddechowej i
pokarmowej)



Krtań



Tchawica



Oskrzela



Oskrzelka

Zasady badania układu

Zasady badania układu

oddechowego

oddechowego



Pacjentowi należy wyjaśnić, na czym badanie
będzie polegało.



Pozycję pacjenta dostosować trzeba do jego
stanu i badanej okolicy. Przednią powierzchnię
klatki piersiowej lepiej badać w pozycji leżącej na
plecach.



Badanie układu oddechowego należy
przeprowadzić z przodu, z boku i z tyłu klatki
piersiowej.



W badaniu stosuje się kolejno metody: oglądanie,
obmacywanie, opukiwanie i osłuchiwanie.



W pokoju badań powinno być ciepło



Dokładnie odnotować w dokumentacji pacjenta
wyniki badań.

Wywiad

Wywiad



Krwawienie z nosa, utrudnione oddychanie przez

nos, obecność wydzieliny z nosa, uczucie suchości w

jamie nosowej, charakter i okoliczności, w których

dochodzi do bólów głowy



Kaszel, odksztuszanie wydzieliny z drzewa

oskrzelowego, krwioplucie



Chrypka, ból przy przełykaniu



Świsty, furczenia przy oddychaniu



Podatność na częste zachorowania na infekcje

górnych/dolnych dróg oddechowych



Reaktywność na alergeny



Duszność wysiłkowa, spoczynkowa (czy kiedykolwiek

była), zadyszka



szkodliwe czynniki środowiskowe ( azbest, kurz,

opary chemiczne, palenie papierosów (czy palił/a,

pali, rzucił/a palenie)

• 10 lat – oczyszczanie z dymu nikotynowego płuc

Wywiad c.d.

Wywiad c.d.



Tolerancja wysiłku



Astma



Zapalenie oskrzeli



Zapalenie płuc



Rozedma płuc



Zapalenie opłucnej



Tuberkuloza (gruźlica)



Prześwietlenie klatki piersiowej

1.

1.

Oglądanie

Oglądanie

Badanie nosa



Ocenia się : osadzenie, wielkość,

długość, kształt, profil i symetrię.



U osoby zdrowej w czasie spokojnego

oddychania skrzydełka nosa się nie
poruszają. Poruszanie skrzydełkami nosa
może występować podczas
przyspieszonego i głębokiego
oddychania w stanach zdenerwowania,
emocji lub gorączki.

Oglądanie

Oglądanie

Ocena symetrii ruchów oddechowych

klatki piersiowej:

Porównuje się lewą i prawą połowę klatki

piersiowej. W czasie oddychania ocenić
trzeba określone okolice po obu stronach
klatki piersiowej: dołki nadoboczyjkowe i
podobojczykowe, poszczególne żebra i
przestrzenie międzyżebrowe, oraz z tyłu
klatki piersiowej – łopatki, okolice
nadłopatkowe i podłopatkowe. Obie połowy
klatki piersiowej rozszerzają się
równomiernie i symetrycznie.

Oglądanie

Oglądanie

Ocena toru oddychania

Wyróżnia się tor piersiowy

(charakterystyczny dla kobiet) i tor
brzuszny (charakterystyczny dla mężczyzn).
W torze piersiowym (inaczej obojczykowo –
żebrowym) istotny jest udział mięśni
międzyżebrowych, w torze brzusznym
(inaczej żebrowo – brzusznym) ważną rolę
odgrywają ruchy przepony. Oceniając tor
oddychania, określa się który komponent
dominuje – piersiowy czy brzuszny.

Oglądanie

Oglądanie

Ocena budowy klatki piersiowej

Polega na ciągłym porównywaniu lewej i

prawej strony pod względem wielkości

różnych wymiarów i ich symetryczności.

Zwraca się uwagę na symetryczność

ustawienia obojczyków i barków oraz

ocenia się przebieg wyrostków

kolczystych kręgów kręgosłupa. Określa

się także proporcje między wymiarem

przednio tylnym, bocznym oraz długością

klatki piersiowej.

Typy budowy

Typy budowy

nieprawidłowe

nieprawidłowe

• Klatka piersiowa

beczkowata



Stosunek średnicy przednio –
tylnej do bocznej zbliża się do
1 : 1



Ten typ klatki piersiowej
związany jest z rozedmą płuc
lub starzeniem się.



Przyczyny : hiperwentylacja u
osób z wieloletnimi zmianami
obturacyjnymi.

Typy budowy

Typy budowy

nieprawidłowe

nieprawidłowe

• Klatka piersiowa

lejkowata



Charakteryzuje się

zagłębieniem w dolnej
części mostka, co może
powodować ucisk na serce
i duże naczynia



Przyczyny: np. po

krzywicy

Typy budowy

Typy budowy

nieprawidłowe

nieprawidłowe

• Klatka piersiowa kurza



Występuje przemieszczenie
mostka ku przodowi,
zwiększając średnicę przednio
– tylną; bruzdy w ścianie klatki
piersiowej podkreślają
zniekształcenie.



Przyczyny: stan wtórny po
ciężkiej astmie w wieku
dziecięcym

Oglądanie

Oglądanie

Ocena oddechu ( częstotliwość, rytm,

głębokość)



Obserwuje się ruchy klatki piersiowej. Osoba badana
znajduje się w pozycji siedzącej lub leżącej.



Jeśli to konieczne, oddech ocenia się, kładąc rękę na klatce
piersiowej badanego.



Liczy się ruchy oddechowe przez 1 minutę i obserwuje
pozostałe cechy oddechu. Oddech składa się z faz: wdechu i
wydechu – dorosły oddycha z częstością 12 – 20 razy na
minutę, małe dzieci z częstością 18 – 25 razy na minutę a
noworodki/niemowlęta 40 – 50.



Oddech powinien być wykonywany bez wysiłku, miarowy,
niesłyszalny, bezwonny, wydech nieco dłuższy niż wdech
( stosunek czasu trwania wdechu do wydechu wynosi 2 : 3.

Oddechy patologiczne:

Oddechy patologiczne:

Oddechy patologiczne:

Oddechy patologiczne:

2.

2.

Obmacywanie klatki

Obmacywanie klatki

piersiowej

piersiowej

• Badanie klatki piersiowej metodą

palpacyjną stosuje się do :



Oceny ruchów klatki piersiowej



Badania drżenia głosowego



Oznaczenia poziomu dolnych granic

płuc

Obmacywanie klatki

Obmacywanie klatki

piersiowej

piersiowej

• Ocena ruchów klatki piersiowej



Do bocznych powierzchni klatki piersiowej
przykłada się dłonie ( obejmują łuki
żebrowe), rozkłada palce i unosi kciuki nad
skórą tak, aby się nie dotykały.



Należy poprosić pacjenta o wykonanie
głębokiego wdechu, a następnie wydechu i
obserwować ruchy kciuków. Klatka piersiowa
w tym miejscu powinna się rozszerzać co
najmniej o 5 cm w czasie głębokiego wdechu.

Ocena ruchów klatki

piersiowej

Obmacywanie klatki

Obmacywanie klatki

piersiowej

piersiowej

• Badanie drżenia głosowego



Bada się fizjologiczne zjawisko związane z falami
głosowymi, które docierają do ściany klatki
piersiowej, wywołując jej wibracje w trakcie
głośnego mówienia



Do symetrycznych okolic klatki piersiowej
przykłada się dłonie na powierzchni przedniej,
bocznej i tylnej – pacjent mówi „44” lub
przeciągle głoskę „r”.



Prawidłowo występują symetryczne drżenia po
obu stronach klatki piersiowej.

Obmacywanie klatki

Obmacywanie klatki

piersiowej

piersiowej

• Oznaczenie poziomu przepony.



W badaniu wykorzystuje się łokciową

krawędź wyprostowanej dłoni, którą
przykłada się coraz niżej, wyczuwając
drżenie głosowe do momentu, w którym ono
zanika, co odpowiada ustawieniu przepony.



Interpretacja wyniku badania : Wysokie

ustawienie przepony sugeruje płyn w jamie
opłucnej, niedowład przepony lub nieodmę
płuca – zapadnięcie się płuca po jednej
stronie.

3.

3.

Opukiwanie klatki

Opukiwanie klatki

piersiowej

piersiowej

Opukiwanie klatki

Opukiwanie klatki

piersiowej

piersiowej

Opukiwanie klatki

Opukiwanie klatki

piersiowej

piersiowej



Opukiwanie orientacyjne

Opukiwanie orientacyjne

– ma na celu

porównanie odgłosu opukowego w typowych
symetrycznych punktach klatki piersiowej.



Opukiwanie szczegółowe

Opukiwanie szczegółowe

– polega na

opukiwaniu kolejno, od góry do dołu,
wszystkich międzyżebrzy w linii
przymostkowej, środkowej, obojczykowej i
środkowej pachowej oraz od tyłu w okolicy
nadgrzebieniowej, międzyłopatkowej i
podłopatkowej. Przy opukiwaniu dolnych
granic płuc należy zaznaczyć pozycję w której
znajdował się pacjent.

Opukiwanie klatki

Opukiwanie klatki

piersiowej

piersiowej



Prawidłowo

nad zdrową tkanką płucną pojawi

się jawny odgłos opukowy, w okolicy nad
wątrobą i sercem – odgłos stłumiony, natomiast
w okolicy żołądka – odgłos bębenkowy.



O nieprawidłowościach świadczą: jednostronny
bębenkowy odgłos opukowy ( odma opłucnowa
lub jednostronne pęcherze rozedmowe),
zniknięcie stłumionego odgłosu nad sercem i
zastąpienie go odgłosem bębenkowym ( przy
rozedmie płuc), stłumienie jawnego odgłosu
opukowego w obszarach, gdzie powinien się
znajdować ( objaw nacieku w obrębie płuca,
płynu w jamie opłucnej, guz płuca).

4.

4.

Osłuchiwanie

Osłuchiwanie



szmery oddechowe

szmery oddechowe

podstawowe

podstawowe



szmery oddechowe

szmery oddechowe

dodatkowe

dodatkowe



przewodzenie głosu i

przewodzenie głosu i

szeptu

szeptu

Szmery oddechowe

Szmery oddechowe

podstawowe

podstawowe



Szmer oddechowy pęcherzykowy

Szmer oddechowy pęcherzykowy

jest słyszalny nad

zdrowymi płucami podczas wdechu i na początku

wydechu i jest podobny do wypowiadanej szeptem

głoski „ f ”. Wydech stanowi 1/5 fazy wdechu.



Szmer oddechowy oskrzelowy

Szmer oddechowy oskrzelowy

prawidłowo

wysłuchiwany jest nad tchawicą i dużymi oskrzelami

z przodu klatki piersiowej do wysokości kata mostka,

z tyłu w okolicy międzyłopatkowej do wysokości

czwartego kręgu piersiowego. Jest określany jako

szmer występujący zarówno podczas wdechu jak i

wdechu, z przerwą pośrodku. Ma charakter

chuchający podobny do wymawiającej głoski „h”.



Szmer oskrzelowo – pęcherzykowy

Szmer oskrzelowo – pęcherzykowy

ma charakter

pośredni między szmerem oskrzelowym a

pęcherzykowym. Typowo słyszy się go w okolicy

międzyłopatkowej i nadłopatkowej od tyłu i w

okolicach podobojczykowych od przodu.

•

Przewodzenie głosu wysłuchiwane nad płucami –

Przewodzenie głosu wysłuchiwane nad płucami –

membranę stetoskopu umieszcza się na klatce

membranę stetoskopu umieszcza się na klatce

piersiowej badanego i prosi go, aby powiedział

piersiowej badanego i prosi go, aby powiedział

„dziewięćdziesiąt dziewięć”; prawidłowo powstały

„dziewięćdziesiąt dziewięć”; prawidłowo powstały

dźwięk jest niewyraźny i wydaje się jakby

dźwięk jest niewyraźny i wydaje się jakby

pochodził z części stetoskopu przyłożonej do

pochodził z części stetoskopu przyłożonej do

klatki piersiowej.

klatki piersiowej.

Zmiany odgłosu mowy występują w różnych

Zmiany odgłosu mowy występują w różnych

jednostkach chorobowych:

jednostkach chorobowych:



Wzmożenie przewodnictwa ( bronchofonia – wzrost
wyrazistości głosu, który jednak nadal pozostaje
niezrozumiały. Przyczyny: nacieczenie tkanki
opłucnowej.



Osłabienie przewodnictwa ( zmniejszenie głośności i
wyrazistości mowy). Przyczyny : płyn w jamie
opłucnowej, zrosty, odma, znaczna otyłość, zamknięcie
oskrzela.

Szmery oddechowe

Szmery oddechowe

dodatkowe

dodatkowe



Świsty i furczenia

Świsty i furczenia

– wysokie świszczące szmery

występujące w przypadku zwężenia światła
oskrzeli lub skurczu błony mięśniowej,
niskotonowe furczenia, głośno słyszalne na
wydechu.



Rzężenia wilgotne

Rzężenia wilgotne

– spowodowane są

przedostawaniem się powietrza przez wydzielinę
w oskrzelach, słyszalne na wdechu i wydechu,
drobno- i grubobańkowe ( np. W zapaleniu
oskrzeli)



Rzężenia

Rzężenia

– spowodowane są przedostawaniem się

powietrza przez wydzielinę w oskrzelach,
słyszalne na wdechu i wydechu, drobno- i
grubobańkowe.

Szmery oddechowe

Szmery oddechowe

dodatkowe

dodatkowe



Trzeszczenia

Trzeszczenia

– dźwięki powstające po

upowietrzeniu uprzednio
niedodmowych pęcherzyków ( stan po
niedodmie lub zapaleniu)



Tarcie opłucnowe

Tarcie opłucnowe

– twardy skrzypiący

odgłos wywołany ruchem powstający
w przypadku zgrubień opłucnej
płucnej i ściennej, osłabienie lub brak
szmerów oddechowych.

Dziękuję za uwagę !

Dziękuję za uwagę !

Bibliografia

Bibliografia



Dyk D. (red): Badanie fizykalne w

pielęgniarstwie. Podręcznik dla
studiów medycznych. Wydawnictwo
PZWL, Warszawa 2010



Ślusarska B., Zarzycka D.,

Zahradniczek K. (red): Podstawy
pielęgniarstwa tom II- wybrane
działania pielęgniarskie.
Wydawnictwo Czelej, Lublin 2004