PowerPoint Presentation

Ból brzucha



nieprzyjemne doznanie czuciowe i

emocjonalne, zlokalizowane w obszarze

pomiędzy łukami żebrowymi a spojeniem

łonowym



objaw ochronny ostrzegający organizm o

zagrożeniu, powoduje uruchomienie reakcji

obronnych w odpowiedzi na działanie

czynnika chorobotwórczego



może towarzyszyć stanom bezpośredniego

zagrożenia życia



jedna z najczęstszych dolegliwości wieku

dziecięcego

Ból somatyczny



źródło bólu – receptory bólowe

otrzewnej ściennej oraz ściany jamy

brzucha



dobrze zlokalizowany, największe

nasilenie w miejscu patologii



zwykle ostry, stały (ciągły)



nasilenie przy ruchu ciała, kaszlu,

kichaniu, głębokim oddychaniu



nie promieniuje, zwykle bez objawów

wegetatywnych

Ból trzewny



źródło bólu – narządy jamy brzusznej

oraz pokrywająca je otrzewna



ból tępy, przerywany, kolkowy,

nękający



bez wyraźnej lokalizacji



najczęściej występuje symetrycznie,

wzdłuż linii pośrodkowej, może

promieniować do odleglejszych

obszarów

Ból trzewny



zwykle towarzyszą mu objawy

wegetatywne: nudności, wymioty,

niepokój motoryczny, bladość pocenie

się



nasilenie w spoczynku, zmniejszenie

podczas ruchu



lokalizacja bólu zależy od segmentu

rdzenia kręgowego, do którego docierają

włókna przewodzące bodźce bólowe

Ból odniesiony



odczucie bólu lub przeczulica

skóry

w rejonie odległym od procesu

chorobowego



dotyczy bólu trzewnego

Ból ostry



znaczenie ostrzegawcze



samoograniczający się, powoduje lęk



odpowiada na środki przeciwbólowe



podział

choroby chirurgiczne (ostry brzuch

chirurgiczny)

choroby internistyczne (ostry brzuch

internistyczny)

Przyczyny ostrego bólu

brzucha



Chirurgiczne



ostre zapalenie wyrostka robaczkowego



niedrożność jelit , łącznie z wgłobieniem



przepuklina pachwinowa



zapalenie otrzewnej



zapalenie uchyłka Meckela



zapalenie trzustki



uraz

Przyczyny ostrego bólu

brzucha



Niechirurgiczne



niespecyficzne bóle brzucha



zapalenie żołądka i jelit



układ moczowy

- zakażenie układu moczowego

- ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek

- wodonercze

- kamica układu moczowego

Przyczyny ostrego bólu

brzucha

■

Niechirurgiczne



plamica Sch

nleina- Henocha



cukrzycowa kwasica ketonowa



niedokrwistość sierpowato-krwinkowa



zapalenie wątroby



zapalne choroby jelit



zaparcie



nawracające bóle brzucha w

dzieciństwie

Przyczyny ostrego bólu

brzucha

■

Niechirurgiczne



problemy gineklologiczne u

dojrzewających

dziewczynek



psychologiczne



zatrucie ołowiem



ostra porfiria ( rzadko)



nieznane

Przyczyny ostrego bólu

brzucha



Pozabrzuszne



zakażenie górnych dróg

oddechowych



zapalenie płuc obejmujące płaty

dolne



skręt jelita



biodro i kręgosłup

Objawy kliniczne



Objawy podmiotowe:



Ból brzucha

– dzieci starsze nazywają

dolegliwość, potrafią podać jej lokalizację i

natężenie. Młodsze zgłaszają ból, lecz dokładne

zlokalizowanie go jest trudne – w większości

przypadków wskazują na okolicę okołopępkową.

Stwierdzenie bólu brzucha u niemowlęcia jest

możliwe jedynie na podstawie właściwej

interpretacji jego zachowania (niepokój,

płacz, podkurczanie kończyn dolnych, niechęć do

jedzenia, napinanie brzucha, objawy towarzyszące)



Objawy towarzyszące ze strony

przewodu pokarmowego

: nudności

i/lub wymioty (częstość, charakter –

kałowe, żółciowe, fusowate), brak

łaknienia, wypróżnienia ( częstośc,

brak, charakter- stolce z krwią,

śluzem, tłuszczowe, smoliste, z

domieszką krwi

)

, wzdęcia, gazy,

odbijania, żółtaczka



Objawy spoza przewodu

pokarmowego

: gorączka, chudnięcie,

bladość, wysypki, obrzęki, zaburzenia

miesiączkowania, zaburzenia

związane z oddawaniem moczu

(częstomocz, skapomocz, dyzuria,

krwiomocz i inne), zaburzenia

aktywności, senność, zmęczenie,

niepokój motoryczny lub bezruch



Objawy przedmiotowe:



ogólne

: stopień świadomości, nieadekwatny

do wieku poziom rozwoju, gorączka, ułożenie, kolor

twarzy, oddech, wysypka, obrzęki, ślady urazu



pozabrzuszne

: zmiany zapalne gardła, zapalenie

ucha środkowego, zmiany osłuchowe nad płucami,

objawy neurologiczne



ze strony brzucha

: napięcie powłok, zmiany

perystaltyki (nadmierna/brak) tkliwość, objawy

otrzewnowe, powiększenie narządów miąższowych,

guzy

DIAGNOSTYKA

Wstępną diagnostykę należy przeprowadzić

w gabinecie lekarza pierwszego kontaktu

i ewentualnie uzupełnić o badania i konsultacje

dostępne na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej

Wywiad oraz obserwacja zachowania

dziecka

(wstępna ocena pilności problemu,

wstępne różnicowanie pomiędzy bólem

organicznym a czynnościowym i

psychogennym, orientacyjne ustalenie

potencjalnej przyczyny)

Badanie przedmiotowe

, w tym per

rectum, wzrokowa orientacyjna ocena

przyniesionych przez matkę

wydalin/zawartości pieluszki

3. Podstawowe badania

laboratoryjne

: morfologia + rozmaz,

OB, bilirubina, aminotransferazy,

amylaza, badanie ogólne i posiew

moczu, posiew kału, kał na

pasożyty, na krew utajoną

4. Podstawowe badania

obrazowe:

usg jamy

brzusznej, RTG płuc, jamy brzusznej

5. Konsultacje:

psychologiczna,

ginekologiczna.

W uzasadnionych przypadkach pacjenta należy skierować

do odpowiednich specjalistów:

■

ostre schorzenia wymagające pilnej interwencji

- izba przyjęć: chirurg dziecięcy/pediatra, ewentualnie

ginekolog

■

dolegliwości przewlekłe

- poradnie specjalistyczne

(alergologiczna, gastroenterologiczna, urologiczna/

nefrologiczna, ginekologiczna, neurologiczna,

metaboliczna, endokrynologiczna), laryngologiczna



ewentualnie skierowanie do

odpowiednich klinik specjalistycznych

badania specjalistyczne, np. testy skórne

punktowe, płatkowe, sIgE, próby prowokacji,

badania endoskopowe, RTG kontrastowe

przewodu pokarmowego, badania

czynnościowe przewodu pokarmowego, pH-

metria, oddechowy test wodorowy, test

laktozowy, Doppler-USG, cystrografia,

urografia, renoscyntygrafia i inne

Z czym najczęściej

różnicujemy?



W pierwszej kolejności wykluczyć należy

schorzenia doprowadzające do tzw. „ostrego

brzucha”. Kolejno – ustalić, czy ból jest

organiczny czy czynnościowy lub

psychogenny i dopiero przeprowadzić

różnicowanie pomiędzy poszczególnymi

schorzeniami do bólu brzucha

doprowadzającymi. Wskazówkami

w diagnostyce różnicowej mogą

być wiek dziecka, płeć, objawy

towarzyszące bólowi, czas trwania

i nasilenie dolegliwości

Leczenie



Leczenie niefarmakologiczne

(w leczeniu

zaburzeń czynnościowych lub psychogennych bywa

wystarczające)



dietetyczne

(wyjaśnienie zasad prawidłowej

diety, diety eliminacyjne w alergii i nietolerancji

pokarmowej, diety specjalne w chorobach

metabolicznych, dieta

ubogoresztkowa/bogatoresztkowa w zaburzeniach

defekacji);



psychoterapia

uspokojenie rodziców,

wyjaśnienie istoty dolegliwości (także w schorzeniach

organicznych

z uwagi na komponentę psychogenną

percepcji bólu), biofeedback, hypnoterapia



Leczenie farmakologiczne

(zależnie od etiologii)



antybiotykoterapia, leki przeciwpasożytnicze



inhibitory pompy protonowej



leki hamujące receptory histaminowe (H1-alergia,

H2-choroba wrzodowa)



leki osłaniające błonę śluzową przewodu

pokarmowego i zobojętniające



leki przeciwbólowe, rozkurczowe, przeciwwzdęciowe



leki regulujące motorykę przewodu pokarmowego



anksjolityki



leki rozmiękczające stolec, stymulujące defekację,

balastowe (błonnik)



probiotyki i inne



Leczenie inwazyjne

podczas

zabiegów endoskopowych (np.

usuwanie polipów, poszerzenie

zwężeń przełyku), ewentualnie

ginekologicznych, urologicznych i in.



Leczenie operacyjne

często gdy

tzw. „ostry brzuch”, guzy, wady

rozwojowe

KIEDY LEKARZ RODZINNY

POWINIEN ODESŁAĆ DO INNYCH

SPECJALISTÓW



Alarmujące objawy w wywiadzie

ból zaburzający normalną aktywność,

narastający w czasie, budzący ze snu,

spadek a u niemowląt i małych dzieci brak

przyrostu masy ciała, zahamowanie wzrostu,

wymioty, przewlekła biegunka, krew w

stolcu, bóle zlokalizowane z dala od linii

pośrodkowej, bóle grzbietu, nawracająca lub

przewlekła gorączka lub inne objawy

ogólnoustrojowe, organiczne schorzenia

przewodu pokarmowego w rodzinie



Niepokojące objawy w badaniu

przedmiotowym

: ciężki stan

chorego, zwiększone napięcie powłok,

zmiany okołoodbytnicze, niskorosłość,

niedobór masy ciała, wyczuwalny

guz, hepato/splenomegalia, żółtaczka,

wysypka, obrzęk stawów,

nieprawidłowości per rectum,

dodatni objaw Goldflama

ROKOWANIE



Rokowanie zależy od etiologii dolegliwości.

W każdym przypadku znaczącą rolę

odgrywa także właściwe i wcześnie

ustalone rozpoznanie i wdrożone

odpowiednie postępowanie . Przy

prawidłowo przeprowadzonej diagnostyce

niezwykle rzadko zdarza się przeoczenie

istotnej przyczyny organicznej

dolegliwości.

Kolka niemowlęca



Niemowlę krzyczy gdy jest niezadowolone, czuje

zimno, głód lub ból. Natężenie krzyku/płaczu oraz

czas jego utrzymywania się uzależniony jest od

temperamentu dziecka oraz jego wrażliwości na

nieprzyjemne bodźce, które stają się źródłem

niepokoju.



Kolka niemowlęca wg różnych autorów występują

u 3.3-40 % populacji niemowląt. Dolegliwości

te określane są w Anglii jako - „kolki 3–

miesięczne” lub „kolki wieczorne”, Chińczycy

określają je jako - „100 dni płaczu”, a

Wietnamczycy jako –„3 miesiące plus 10 dni płacz

Definicja

Definicja kolki jelitowej

(infantile colic)



Kolka niemowlęca należy do zaburzeń czynnościowych

przewodu pokarmowego noworodków, niemowląt i dzieci

w wieku poniemowlęcym - G 4



Zgodnie z III Kryteriami Rzymskimi klasyfikującymi

zaburzenia czynnościowe dla rozpoznania kolki

niemowlęcej musi być spełnione każde z poniższych

kryteriów u niemowląt w wieku od urodzenia do

ukończenia 4 miesiąca życia:
 napady grymaszenia, rozdrażnienia lub płaczu

rozpoczynają się i kończą bez uchwytnej przyczyny,

 napady płaczu trwają ponad 3 godz. w ciągu doby

i występują przez co najmniej 3 dni w tygodniu

przez co najmniej 3 tygodnie



rozwój i wzrastanie dziecka są prawidłowe

Farmakoterapia

Trymebutyna:
• od dawna stosowana w praktyce pediatrycznej,
• obejmuje działaniem cały przewód pokarmowy,
• przywraca prawidłową pracę jelit w stanach zarówno

hipo- jak i hiperkinezy mięśniowej,

• dobrze tolerowana nawet przez noworodki,
• przeciwwskazania: fenyloketonuria oraz w okresie ciąży

i podczas karmienia piersią (ze względu na brak danych

potwierdzających bezpieczeństwo stosowania),

• działania niepożądane występują rzadko i obejmują

skórne reakcje alergiczne.

Laktaza

•

produkowana z hodowli drożdży,

•

ułatwia trawienie mleka,

•

działanie zależy od sposobu przygotowania laktazy przed

podaniem - lepsze efekty obserwowano po pre-inkubacji

pokarmu z laktazą,



Opinie badaczy dotyczące stosowania laktazy w leczeniu kolki

niemowlęcej są sprzeczne.



W przeprowadzonych metaanalizach badań klinicznych stwierdzono

brak wystarczających dowodów do rutynowego stosowania laktazy w

kolce niemowlęcej.

Pytanie 1

Do chirurgicznych bólów brzucha należą za

wyjątkiem



A/ ostre zapalenie wyrostka robaczkowego,

niedrożność jelit , łącznie z wgłobieniem



B/ zapalenie otrzewnej, zapalenie uchyłka

Meckela



C/ przepuklina pachwinowa



D/ skręt jelita,



E/ zapalenie trzustki, uraz

Pytanie 2

Do typowych objawów bólu somatycznego brzucha nie

należą:



A/ ból dobrze zlokalizowany, największe nasilenie

w miejscu patologii, zwykle ostry, stały (ciągły)



B/ ból występuje najczęściej symetrycznie,

wzdłuż linii pośrodkowej, może promieniować do

odleglejszych obszarów



C/ nasilenie bólu przy ruchu ciała, kaszlu, kichaniu,

głębokim oddychaniu



D/ ból nie promieniuje, zwykle bez objawów

wegetatywnych



E/ źródło bólu to receptory bólowe otrzewnej ściennej

oraz ściany jamy brzucha

Pytanie 3

Do typowych objawów bólu trzewnego brzucha nie

należą:



A/ ból dobrze zlokalizowany, największe nasilenie w

miejscu patologii, zwykle ostry, stały (ciągły)



B/ ból występuje najczęściej symetrycznie, wzdłuż linii

pośrodkowej, może promieniować do odleglejszych

obszarów



C/ nasilenie bólu przy ruchu ciała, kaszlu, kichaniu,

głębokim oddychaniu



D/ ból nie promieniuje, zwykle bez objawów

wegetatywnych



E/ źródło bólu to receptory bólowe otrzewnej

ściennej oraz ściany jamy brzucha

Document Outline