background image

 

 

czyli

Rozkosz klinicystów i zmora 

Rozkosz klinicystów i zmora 

statystyków

statystyków

TA

TA

T

T

Część II

Część II

background image

 

 

background image

 

 

1.

1.

K

K

linicysta 

linicysta 

powinien mieć za

powinien mieć za

 sobą 

 sobą 

trening lub doświadczenie w 

trening lub doświadczenie w 

danym 

danym 

 

 

sposobie 

sposobie 

wykorzystywani

wykorzystywani

a

a

 TAT 

 TAT 

2.

2.

Klinicysta powinien być 

Klinicysta powinien być 

obeznany 

obeznany 

praktycznie ze zmienną, którą na 

praktycznie ze zmienną, którą na 

podstawie TAT ocenia (np. jeśli są to 

podstawie TAT ocenia (np. jeśli są to 

zaburzenia emocjonalne – 

zaburzenia emocjonalne – 

powinien 

powinien 

mi

mi

 zawodowe doświadczenia z 

 zawodowe doświadczenia z 

kontaktów z pacjentami cierpiącymi 

kontaktów z pacjentami cierpiącymi 

właśnie na zaburzenia emocjonalne)

właśnie na zaburzenia emocjonalne)

 

 

Bertram

Bertram

a

a

 Karon

 Karon

Warunki trafności i rzetelności 

Warunki trafności i rzetelności 

interpretacji klinicznej  TAT

interpretacji klinicznej  TAT

background image

 

 

Phoebe Cramer (1987)

Phoebe Cramer (1987)

 

 

DMM

DMM

:

:

 

 

Defensive Mechanisms 

Defensive Mechanisms 

Manual

Manual

3

3

 skal

 skal

e

e

  do oceny trzech typów 

  do oceny trzech typów 

mechanizmów obronnych: 

mechanizmów obronnych: 

   

   

zaprzeczani

zaprzeczani

e

e

 

 

 

 

   

   

projekcj

projekcj

a

a

  

  

   

   

identyfikacj

identyfikacj

a  

a  

Każda skala składa się z 7 

Każda skala składa się z 7 

kategorii elementów, których 

kategorii elementów, których 

wystąpienie lub nie w opowiadaniu 

wystąpienie lub nie w opowiadaniu 

jest punktowane. Wynik: ogólny 

jest punktowane. Wynik: ogólny 

lub 3 liczby (dla każdej skali 

lub 3 liczby (dla każdej skali 

osobno)

osobno)

background image

 

 

A

Zaprzeczanie 

A.1 Pominięcie znaczących postaci lub obiektów*
A.2 Błędne spostrzeganie*
A.3 Odwrócenie spostrzeganych treści*
A.4 Stwierdzenia przeczące*
A.5 Zaprzeczanie rzeczywistości*
A.6 Nadmierne maksymalizowanie aspektów 

pozytywnych, a minimalizowanie negatywnych

A.7

Niespodziewany optymizm, pozytywność, 

uprzejmość, dobro

background image

 

 

B Projekcja

B.1 Przypisanie postaci opowiadania agresywnych, 

wrogich lub innych niezwykłych uczuć, emocji lub 
intencji*

B.2 Wprowadzenie do opowiadania złowieszczych 

postaci (osób, duchów, zwierząt) lub  przedmiotów 
czy jakości*

B.3 Myślenie magiczne*
B.4 Zainteresowanie obronąprzed zewnętrznym 

niebezpieczeństwem

B.5 Obawa przed śmiercią, zranieniem lub napaścią
B.6 Tematy pościgu, schwytania w pułapkęi ucieczki
B.7 Dziwaczny lub bardzo nietypowy temat 

opowiadania

background image

 

 

C    Identyfikacja

C.1

Naśladowanie przez postać czyichś

umiejętności*

C.2

Naśladowanie przez postać czyichś

właściwości*

C.3

Kierowanie przez postać motywami lub 

zachowaniem (własnym lub innej 
postaci)

C.4

Samoakceptacja za pośrednictwem 

afiliacji

C.5

Praca: odroczenie gratyfikacji

C.6

Różnicowanie roli

C.7

Moralizowanie

A.7

background image

 

 

Drew Westen (1991)

Drew Westen (1991)

SCORS: 

SCORS: 

Social Cognition 

Social Cognition 

and Object Relations 

and Object Relations 

Scoring 

Scoring 

8 siedmiopunktowych skal:

1 punkt = patologia

7 punktów = pełne 

zdrowie

background image

 

 

 

       

 

 

1. Złożoność reprezentacji ludzi:  

spostrzeganie granic w relacjach, integracja 

pozytywnych i negatywnych atrybutów siebie 

 i innych; bogactwo treści: 

1 = reprezentacje egocentryczne, zdarza się, 

że myśli, uczucia i właściwości ja i innych są 

ze sobą mylone;

3 = tendencja do opisywania ludzkich 

osobowości i stanów wewnętrznych w sposób 

minimalny, upraszczający, albo też 

rozdzielanie obrazów osób na dobre i złe;

5 = reprezentacje siebie i innych są 

stereotypowe, konwencjonalne, ale podmiot 

potrafi integrować ich dobre i złe aspekty, 

ma świadomość wpływu na innych;

7 = reprezentacje zróżnicowane i złożone, 

wskazujące na posiadanie przez ich autora 

wglądu w siebie i innych, na jego 

kompetencje psychologiczne.

background image

 

 

2. Afektywna jakość reprezentacji:  

czego osoba oczekuje od związków, jak 

doświadcza osób znaczących i jak opisuje 

ważne relacje:

1 = relacje i osoby przedstawione są jako  

nadużywające, szkodzące, złośliwe;

3 = w większości relacje negatywne lub 

nieprzyjemne, ale bez nadużyć;

5 = mieszane, nie przeważa ani pozytywny 

ani negatywny aspekt (ale jakiś element 
pozytywny musi być obecny));

7 = generalnie pozytywne oczekiwania 

wobec związków (ale bez efektu Polyanny), 
życzliwe, afirmatywne nastawienie wobec 
związków.

Uwaga: Jeśli emocjonalna jakość jest w 

opowiadaniu nieobecna, ograniczona lub jedynie 
uprzejmościowa przyznajemy 4 punkty.

background image

 

 

3. Inwestowanie emocjonalne w 

związki:  

poziom angażowania się w związki, 

emocjonalnego dzielenia się z 

partnerem:

1 =  koncentrowania się  na własnych 

potrzebach w relacjach; związki burzliwe 
nieliczne lub ich brak;

3 = relacje powierzchowne lub tylko 

wzmianki o innych ludziach w opowiadaniu;

5 =  konwencjonalne objawy przyjaźni, 

troski, miłości lub współodczuwania ;

7 = głębokie, pełne zaangażowania 

związki, wzajemność, dzielenie intymności,, 
pozytywne powiązania i docenianie innych.

Uwaga: Jeśli w opowiadaniu występuje tylko 

jedna postać i nie ma opisu ani wzmianki na temat 
związku, przyznajemy 2 punkty.

background image

 

 

4. Inwestowanie emocjonalne w 

wartości i standardy  moralne

1 = zachowania egoistyczne, agresywne, 

nierozważne,  pobłażanie sobie, bez żadnych 
skrupułów czy poczucia winy; 

3 = oznaki zinternalizowania standardów 

(np. unikanie czynienia rzeczy „złych” w 
świadomości, że będą ukarane,) albo 
surowość i sztywność moralna w stosunku do 
siebie i innych;

5 = inwestowanie w standardy moralne i 

starania, aby żyć w zgodzie z nimi;

7 = abstrakcyjne myślenie moralne,  

kwestionowanie konwencji połączone z 
autentycznym współczuciem i uważnością w 
działaniach.

Uwaga: Jeśli  nie ma żadnych odniesień do kwestii 

moralnych, przyznajemy 4 punkty.

background image

 

 

 5. Rozumienie przyczyn zdarzeń 

społecznych: w jakim stopniu osoba 

rozumie, dlaczego ludzie robią to, co robią.

1 =  opisy są pomieszane, zniekształcone, 

śladowo obecne, trudne do zrozumienia;

3 = rozumienie ludzi jest uproszczone, 

ale sensowne; opisy zdarzeń mają sens, ale 
zawierają luki lub niespójności;

5 = jasne narracyjne opisy zdarzeń 

interpersonalnych, w których ludzkie 
działania wynikają z ich sposobu 
doświadczania lub interpretowania sytuacji;

7 = szczególnie spójne opisy zdarzeń 

interpersonalnych, uwzględnianie wpływu, 
jaki ma własne zachowanie na innych i 
odwrotnie.

Uwaga: Gdy  mamy tylko opisy samych zdarzeń 

(bez wyjaśnień przyczyn), przyznajemy 2 punkty.

background image

 

 

6. Doświadczanie i kontrola impulsów 

agresywnych.

Skala dotyczy zdolności do 

kontrolowania i odpowiedniego wyrażania 

własnej agresji.

1 = napaść fizyczna, zachowania 

destrukcyjne, sadystyczne, impulsywne, ze 
słaba kontrolą agresji;

3 = złość, zachowania bierno-agresywne, 

obmowa, fizyczne samonadużycia, nieudana 
obrona przed nadużyciem;

5 = unikanie zajmowania się gniewem 

przez zaprzeczanie mu, bronienie się przed 
nim, unikanie konfrontacji;

7 = zdolność wyrażania gniewu i agresji, 

bronienie swoich praw w sposób 
odpowiedni.

Uwaga: jeśli w opowiadaniu brak treści 

dotyczących gniewu, przyznajemy 4 punkty.

background image

 

 

7 .

 

Samoocena. 

Skala ta dotyczy afektywnego 

zabarwienia reprezentacji ja.

1 = własne ja przedstawione jako 

budzące odrazę, immanentnie złe, zepsute, 
będące źródłem szkód i zniszczeń; 

3 = niska samoocena (poczucie własnej 

nieadekwatności, niższości, krytykowanie 
siebie) lub nierealistyczne poczucie 
własnej wspaniałości;

5 = szeroki zakres przejawów zarówno 

pozytywnych, jak i negatywnych uczuć 
wobec siebie;

7 = realistycznie pozytywne uczucia 

wobec siebie.

Uwaga: aby przyznać 5 punktów, musza 

być obecne jakieś elementy pozytywnego 
stosunku do siebie.

background image

 

 

8. Tożsamość i spójność ja. 

Na tej skali oceniamy stopień 

fragmentacji lub integracji ja.

1 = fragmentacja poczucia ja, osobowości 

mnogie;

3 = przekonanie  lub odczucie, że własne 

ja fluktuuje w szerokim zakresie i w sposób 
nie do przewidzenia;

5 = tożsamość i samookreślenie nie są 

znaczącym przedmiotem zainteresowania;

7 = poczucie bycia zintegrowaną osobą, 

posiadającą długoterminowe ambicje i cele.

Uwaga: niepewność osiągnięcia celu 

jednak wskazuje na istnienie celu, a więc 
może być punktowana w wyższym zakresie. 

background image

 

 

Sidney Ornduff 

 

autor serii badań, poświęconych 

skutkom fizycznej i seksualnej 

przemocy wobec dzieci i ich 

obrazowi w technikach 

projekcyjnych

 

Dziewczynka, 11 lat

 

(źródło: 

Ornduff, 1997): 
Wygląda, jakby ten dzieciak 
płakał... albo dziewczynka, nie 
wiem. Może ma jakieś kłopoty i 
myśli o tym, co zrobiła.
 (Jak ona się 
czuje?) Czuje się smutna. 
(Co się 
wydarzyło?) Narobiła sobie czymś 
kłopotów. 
(Co będzie dalej?) Pewnie 
ona rozumie, co zrobiła i czuje się 
źle z tego powodu

.

background image

 

 

Dziewczynka, 12 lat:

 

Ta pani odkryła, że jest w ciąży, i 

kiedy przyszła do domu, jej mąż 
zaczął ją bić, bo nie chciał, żeby była 
w ciąży, więc ją popchnął na podłogę, 
a ona zaczęła płakać. 
(Pytanie: Co się 
teraz dzieje na obrazku?) On jest 
nadal podły dla niej. 
(Pytanie: Co ona 
teraz myśli i czuje?) Jest smutna. I 
myśli, że to wszystko jej wina, bo 
zaszła w ciążę, a mężczyzna pójdzie 
do więzienia za to bicie jej. Potem on 
wrócił i chciał ją zabić, ale uciął jej 
tylko rękę, i wsadzą go i powieszą. 
Policja to zrobi, żeby nie zabił już 
nikogo w całych Stanach 
Zjednoczonych.

background image

 

 

Dziewczynka, 10 lat:

Dobrze. Była sobie kobieta, 
która zawsze siebie 
nienawidziła. Ta pani ciągle 
próbowała zrobić sobie 
krzywdę, ale nigdy jej się nie 
udawało. Aż jednego dnia, 
nienawidziła siebie bardziej 
niż kiedykolwiek, walnęła 
głową na schodach i umarła. 
Zrobiła to specjalnie. Była 
nieszczęśliwa, bo nikt nigdy 
nie odzywał się do niej.

background image

 

 

1.

1.

 

 

średnie wyniki w SCORS dzieci – ofiar 

nadużyć są niższe

Ornduff

Ornduff

-

-

wnioski

wnioski

:

:

2.

2.

  

  

  

  

 

 

częściej najniższe punktacje 

3.

3.

  

  

różnice najmocniejsze: skale afektywnego 

zabarwienia i  emocjonalnego 

inwestowania.

4.

4.

  

  

relatywnie mniej zakłócone  pozostały 

wymiary poznawcze: złożoność 

reprezentacji ludzi i rozumienie zdarzeń 

społecznych. 

5.

5.

  

  

rodzaj maltretowania:  nadużycia 

seksualne -  specyficzne deficyty na skali 

afektywnej jakości związków 

interpersonalnych (oczekiwanie w 

relacjach z ludźmi bólu i złej woli) . 

Przemoc fizyczna – to samo 

(spostrzeganie relacji jako 

zagrażających) + tendencja do 

traktowania relacji oraz reguł moralnych 

z perspektywy własnych potrzeb i dążeń 

background image

 

 

Glorianna Valls (1999)

Glorianna Valls (1999)

 

SCORS w badaniu kobiet, które w 

dzieciństwie padły ofiarą 
przemocy seksualnej.

 

Im wcześniej dziewczynka 
doświadczyła urazu, tym silniej 
jako dorosła kobieta spodziewała 
się złej woli i nieprzyjaznego 
nastawienia innych ludzi, a także 
tym mniej była skłonna 
angażować się emocjonalnie w 
relacje z nimi.

background image

 

 

Ornduff, Valls i inni:

 

Zasadniczym celem stosowania 
SCORS do oceny relacji z obiektem 
w praktyce klinicznej nie jest 
wykrycie nadużyć w historii życia 
pacjenta, lecz zrozumienie skutków 
urazu dla jego świata wewnętrznego, 
a także jego sposobów radzenia 
sobie z nimi.

  

Na tej podstawie można opracować 
program odpowiedniej pomocy 
psychoterapeutycznej – a gdy później 
będziemy chcieli ocenić jego efekty, 
w tym także pomoże nam SCORS 
(Burns, 1997; Kerner, 1999; Lewis, 
2002). 

background image

 

 

TOMEK, l.13

1. 
Chłopiec, który chciał kiedyś grać na 
skrzypcach, ale coś mu nie poszło... Dzieci 
się z niego śmiały. Nie chciał już grać. 
Może rzuci to i zacznie grać na innym 
instrumencie.
 

2. 

Farma. Kobieta z książkami uczyła się i 
ma zawód. A ci ludzie obok nie uczyli się i 
nie mają zawodu. Ona może pracować, 
może kiedyś im pomoże.

 

3. 

Pistolet. Chłopak... facet... On chce się 
zabić, bo źle skończył. Przegrał życie.  Po 
co to wszystko. Stracił też syna. Jest 
pijakiem. Nie uczył się. 

 

background image

 

 

4. 
Ona...    To jest zła matka, pijaczka, nie 
było miłości, robiła wszystko za pieniądze. 
Nie zajmuje się dziećmi. Teraz ona chce 
wrócić. On ma pieniądze, wykształcenie – 
a ona nie. Nie chciała się uczyć, jest 
nikim. Ona go zdradzała.

 

5. 
Kobieta weszła do pokoju i zobaczyła, że 
nie ma jej dziecka. Uciekło, bo miało żal 
do niej. I będzie go szukać. Na pewno źle 
to się skończy. 

6. 
Matka i syn... albo może to jest babcia?  
Ona ma pretensje do niego za to, że pił 
alkohol. I bił swojego syna. Ona tego nie 
popiera i jest zła na niego. Co oni robią? 
Może się modlą.

background image

 

 

7. 
/bardzo długa cisza, duża trudność z 
odpowiedzią/
Tu jest starszy człowiek i syn.

8. 
Chłopiec się martwi bo ma za dwa dni 
operację. To ma być operacja serca. Albo 
może rękę mu będą operować. I boi się, że 
coś nie pójdzie. Tu sobie wyobraża, jak 
leży na operacji. I boi się, że będzie coś 
źle.

 9.
No, popili, i leżą, i śpią. Zajmują się tylko 
wyłudzaniem pieniędzy. Wyśpią się i dalej 
pójdą pić.

 

10. 

Chłopak albo dziewczyna. On jest z 
synem. On go za coś przeprasza, bo coś 
narozrabiał. I chłopak poszedł się utopić. 


Document Outline