ROZRACHUNKI powstają wówczas, gdy moment
realizacji umowy nie pokrywa się z momentem zapłaty.
ROZRACHUNKI
to
zaakceptowane
przez
kontrahentów
należności
i
zobowiązania, których termin regulacji
został wzajemnie uzgodniony lub wynika
z obowiązujących przepisów np. z tytułu
podatków.
O rozrachunkach można również
mówić
w przypadku rozrachunków z
pracownikami
i instytucjami.
Rozrachunki charakteryzują się następującymi
cechami:
• osoby dłużnika i wierzyciela są ściśle
określone,
• suma będąca przedmiotem rozrachunków
jest akceptowana przez obie strony; w
przypadku braku akceptacji należności
zostają
zakwalifikowane
jako
ROSZCZENIA, skierowane na drogę
postępowania
sądowego
to
ROSZCZENIA
SPORNE
(należności
dochodzone na drodze sądowej),
• czas zapłaty jest ściśle określony - wynika
z
przepisów
prawnych
lub
został
uzgodniony.
DŁUŻNIKIEM
jest
osoba
fizyczna
lub
prawna
zobowiązana do uiszczenia wierzycielowi świadczenia
pieniężnego lub rzeczowego na mocy istniejącego między
nimi stosunku prawnego, z którego wynika to
zobowiązanie. Zobowiązanie może wynikać:
•
ustawy np. zobowiązania podatkowe,
•
decyzji administracyjnej np.
zobowiązanie do świadczeń
emerytalnych,
•
umowy np. zobowiązanie odbiorcy
względem dostawcy,
•
czynu niedozwolonego np. obowiązek
zapłacenia odszkodowania z tytułu
wyrządzonej szkody.
WIERZYCIELEM jest osoba fizyczna lub prawna
uprawniona z mocy zobowiązania (cywilnoprawnego,
podatkowego, kredytowego, ubezpieczeniowego) do
otrzymania świadczenia pieniężnego lub rzeczowego
dłużnika.
Uprawnienie wierzyciela nosi nazwę
WIERZYTELNOŚCI (NALEŻNOŚCI),
a ZOBOWIĄZANIE dłużnika – DŁUGU.
NALEŻNOŚCI
inaczej
WIERZYTELNOŚCI
są
wartościowo-pieniężnym odpowiednikiem tej części
zasobów przedsiębiorstwa, która przejściowo znajduje się
w dyspozycji innych osób fizycznych lub prawnych.
NALEŻNOŚCI oznaczają uprawnienie
do otrzymania zapłaty pieniężnej za dostawę,
robotę lub usługę w określonej kwocie i
terminie. Należności występują zazwyczaj
w rozliczeniach bezgotówkowych, a jej
powstanie
wiąże
się
z oderwaniem ruchu wartości materialnych od
przepływu środków pieniężnych.
ZOBOWIĄZANIA inaczej DŁUGI są wartościowo-
pieniężnym odpowiednikiem tej części zasobów innych
jednostek gospodarczych, która przejściowo znajduje się
w dyspozycji dłużnika.
ZOBOWIĄZANIA
występują
gdy
zachodzi
różnica
w czasie między sprzedażą (dostawą towaru,
wykonaniem usługi itp.) a zapłatą.
1 . N a s z e z a s o b y w d y s p o z y c ji in n y c h je d n o s te k
2 . P rz e w id y w a n e w p ły w y ś ro d k ó w p ie n ię ż n y c h
3 . P o w s ta ją w je d n o s tc e s p rz e d a ją c e j
N A L E Ż N O Ś C I
(w ie r zy te ln o śc i)
1 . Z a s o b y in n y c h je d n o s te k w n a s z e j d y s p o z y c ji
2 . P rz e w id y w a n e w y p ły w y ś ro d k ó w p ie n ię ż n y c h
3 . P o w s ta ją w je d n o s tc e k u p u ją c e j
Z O B O W I Ą Z A N I A
(d łu g i)
R O Z R A C H U N K I
Kryteria podziału rozrachunków
1. Kryterium PODMIOTOWE:
• rozrachunki z odbiorcami,
• rozrachunki z dostawcami,
• rozrachunki z
pracownikami,
• rozrachunki publiczno-
prawne
• rozrachunki pozostałe.
2. Kryterium SPOSOBU
ROZLICZEŃ:
• rozrachunki gotówkowe,
• rozrachunki
bezgotówkowe,
3. Kryterium TERMINU
PŁATNOŚCI (CZASU):
• rozrachunki
krótkoterminowe,
• rozrachunki
długoterminowe,
4. Kryterium
TERMINOWOŚCI
ZAPŁATY lub
REGULOWANIA:
• rozrachunki
nieprzeterminowane
(prawidłowe),
• rozrachunki
przeterminowane
(nieprawidłowe),
Konta rozrachunków:
• Rozrachunki z odbiorcami
• Rozrachunki z dostawcami
• Rozrachunki z tytułu VAT
• Inne rozrachunki publiczno-prawne
• Rozrachunki z ZUS
• Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń
• Inne rozrachunki z pracownikami
• Zobowiązania wekslowe
• Rozliczenia niedoborów, szkód i nadwyżek
• Roszczenia sporne (należności dochodzone na drodze
sądowej)
• Inne rozrachunki
Rozrachunki na koncie księgowym
Całość należności, roszczeń i zobowiązań
ujmuje się na kontach „Rozrachunki z
odbiorcami”
oraz
„Rozrachunki
z dostawcami”.
• odbiorcami (należności od odbiorców) powstają w
wyniku realizacji sprzedaży produktów gotowych,
towarów i materiałów oraz innych składników;
• dostawcami
(zobowiązania
wobec
dostawców)
powstają w wyniku zakupu produktów gotowych,
towarów i materiałów oraz innych składników.
Rozrachunki z kontrahentami
Kontrahentami
jednostek
gospodarczych,
ich
odbiorcami i dostawcami, mogą być zarówno osoby
krajowe, jak i zagraniczne. Całość rozrachunków
z tytułu należności i zobowiązań dotyczy:
•
przyjętych i zrealizowanych dostaw, robót i usług,
•
materiałów i towarów pobranych ze składów celnych kontrahentów
zagranicznych (nie dotyczy to dostaw w ramach Wspólnoty
Europejskiej),
•
udzielonych i otrzymanych bonifikat oraz uznanych reklamacji
wynikających
z
błędów
w fakturach, różnic w dostawach itp.,
•
prawomocnych tytułów egzekucyjnych dotyczących dostaw, robót i
usług,
•
odpisanych, przedawnionych i nieściągalnych należności oraz
przedawnionych i umorzonych zobowiązań,
•
odszkodowań, odsetek za zwłokę w zapłacie i kar związanych
z dostawami, robotami i usługami,
•
otrzymanych lub udzielonych zaliczek na poczet dostaw,
robót i usług oraz kaucji gwarancyjnych,
•
wystawionych i wykupionych weksli własnych.
Podstawą ewidencji rozrachunków z odbiorcami i
dostawcami
są
w szczególności:
• Faktury VAT – dla czynnych podatników podatku od
towarów i usług,
• Faktury VAT – MP – dla małych podatników –
to podatnik u
którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od
towarów i usług) nie przekroczyła w 2007 r. wyrażonej w złotych
kwoty odpowiadającej równowartości 800 000 euro (3 014 000 zł) a
także prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzający
funduszami powierniczymi, będący agentem, zleceniobiorcą lub inną
osobą
świadczącą
usługi
o
podobnym
charakterze,
z wyjątkiem komisu – 30 000 euro (113 000 zł),
• Faktury korygujące zawierające wyraz „KOREKTA” albo
„FAKTURA KORYGUJĄCA”,
• Noty korygujące wystawiane przez nabywcę
towaru lub usługi,
• Rachunki – dla jednostek nie będących
podatnikami VAT.
Do kont „Rozrachunki z odbiorcami” i „Rozrachunki z
dostawcami” prowadzi się ewidencję szczegółową, która
umożliwia:
• wyodrębnienie przebiegu rozrachunków,
• ustalenie stanu należności i roszczeń oraz zobowiązań,
wyodrębnienie
zobowiązań
wekslowych,
wypłaconych
zaliczek na środki trwałe w budowie, zaliczek na poczet
dostaw, robót i usług,
• wyodrębnienie rozrachunków według poszczególnych
kontrahentów z uwzględnieniem waluty
(w odniesieniu do kontrahentów
wewnątrzwspólnotowych i pozostałych zagranicznych)
i ich równowartości w złotych polskich,
• ustalenie stanu rozrachunków długoterminowych
i krótkoterminowych.
Ewidencja rozrachunków publiczno -
prawnych ma miejsce na kontach:
1. Rozrachunki z tytułu VAT
2. Rozrachunki z ZUS
3. Inne rozrachunki publiczno - prawne
to rozrachunki z:
• organami Skarbu Państwa,
• jednostkami samorządu terytorialnego,
• urzędami celnymi,
• zakładem ubezpieczeń społecznych,
• PFRON.
Rozrachunki publiczno - prawne
Rozrachunki z tytułu VAT
Podatek
od
towarów
i
usług
jest
podatkiem
wielofazowym, pobieranym w każdej fazie obrotu, co
oznacza, że są nim obciążone poszczególne fazy
produkcji
i dystrybucji.
Podatek ten został wprowadzony ustawą z dnia 8
stycznia 1993 roku o podatku od towarów i usług oraz o podatku
akcyzowym.
Podatnikami VAT są
Osoby prawne, jednostki organizacyjne
niemające osobowości prawnej oraz osoby
fizyczne
wykonujące
samodzielnie
działalność gospodarczą. Działalność ta
obejmuje wszelką działalność producentów,
handlowców
lub
usługodawców
(w tym podmiotów pozyskujących zasoby
naturalne i rolników), a także działalność
osób wykonujących wolne zawody, jak
również obejmuje czynności polegające na
wykorzystaniu
towarów
lub
wartości
niematerialnych i prawnych w sposób ciągły
do celów zarobkowych.
Przez pojęcie TOWARY należy rozumieć rzeczy
ruchome (materiały, półfabrykaty, wyroby gotowe,
środki trwałe), jak również wszelkie postacie energii,
budynki,
budowle
lub
ich
części,
będące
przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu, a
także grunty.
Opodatkowaniu podatkiem VAT
podlegają dostawy towarów i świadczenie
usług.
Przez dostawę towarów na potrzeby podatku
VAT rozumie się przeniesienie prawa do
rozporządzania towarami jako właściciel.
Natomiast przez świadczenie usług rozumie
się odpłatne ich świadczenie na rzecz osób
prawnych i fizycznych oraz jednostek
organizacyjnych
niemających
osobowości
prawnej.
W 2008 roku zwolnienie od podatku od towarów i usług
przysługuje
podatnikom,
u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła
łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50 000 zł. Do
wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.
Podstawą opodatkowania VAT jest obrót.
Jest to kwota należna z tytułu sprzedaży,
pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota
należna obejmuje całość świadczenia należnego od
nabywcy.
Podatek obliczany jest od wartości sprzedaży
netto bez podatku,
a następnie do niej dodawany, co stanowi wartość
sprzedaży brutto.
podatek VAT = sprzedaż netto x stawka podatku
sprzedaż brutto = sprzedaży netto + podatek VAT
Stawki podatku VAT
Podstawowa stawka podatku VAT – 22 %
Stawki obniżone (preferencyjne):
• 7 %, 3 %, 0 %.
W przypadku świadczenia usług, w tym w zakresie handlu
i gastronomii, kwota podatku należnego może być
obliczana
jako iloczyn wartości dostawy i stawki:
• 18,03 % dla towarów i usług objętych stawką 22 %,
• 6,54 % dla towarów i usług objętych stawką 7 %
• 2,91 % dla towarów i usług objętych stawką 3 %.
W jednostkach objętych podatkiem ujęcie VAT w
ewidencji syntetycznej prowadzone jest na koncie
„Rozrachunki z tytułu VAT”.
Na koncie tym:
• po stronie Dt (Wn) ujmuje się kwoty podatku
naliczonego przy zakupach – VAT naliczony,
• po stronie Ct (Ma) ujmuje się kwoty podatku
należnego od dokonanej sprzedaży – VAT należny.
Saldo konta:
• debetowe – należność
• credytowe – zobowiązanie
Kwota zobowiązania podatkowego
podatek NALEŻNY – podatek NALICZONY
Przykład:
W przedsiębiorstwie usługowym „Miś” (podatnik VAT)
wystąpiły następujące operacje gospodarcze zakupu i
sprzedaży:
1.
Otrzymano wraz z fakturą VAT dostawę materiałów:
a) wartość netto zakupionych materiałów 20 000 zł
b) naliczony podatek VAT (22 %)
4 400 zł
c) wartość zakupu brutto
24 400 zł.
2. Wysłano do odbiorcy fakturę VAT za sprzedane usługi:
a) wartość netto sprzedanych usług
30 000 zł
b) należny podatek VAT (22 %)
6 600 zł
c) wartość sprzedaży brutto
36 600 zł
Rozwiązanie:
Kwota podatku należnego
6 600 zł
Kwota podatku naliczonego
4 400 zł
Różnica2 200 zł – zobowiązanie podatkowe
IMPORT I EKSPORT TOWARÓW I USŁUG
przywóz (kupno) towarów:
• z państw UE – NABYCIE WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWE
• spoza terytorium UE – IMPORT
wywóz (sprzedaż) towarów:
• do państw UE – DOSTAWA
WEWNATRZWSPÓLNOTOWA
• poza terytorium UE - EKSPORT
Wewnątrzwspólnotowym nabyciem towaru (WNT)
przez polską jednostkę według ustawy o VAT jest nabycie
prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które
zostały wysyłane lub transportowane na terytorium Polski z
innego państwa Unii Europejskiej.
Z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów (WDT)
mamy do czynienia, gdy następuje wywóz towarów z
terytorium
Polski
na
terytorium
innego
państwa
członkowskiego UE, jeżeli temu wywozowi towarzyszy
przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak
właściciel. W związku z zawieraniem takich transakcji stawka
VAT wynosi 0 %.
Przy WNT, istotne jest to, że VAT naliczany jest w
państwie członkowskim, do którego towary są
dostarczane, co oznacza, że obowiązek rozliczenia
podatku VAT ciąży na nabywcy towaru. VAT od
WNT
wykazywany
przez
jednostkę
równocześnie jest podatkiem należnym i
naliczonym,
pod
warunkiem,
że
podatnik
wykonuje czynności opodatkowane.
Zadanie 1
Dokonać rozliczenia VAT za marzec firmy produkcyjno-handlowej
wykonującej sprzedaż opodatkowaną.
Lp.
Operacja
wartość
netto
wartość
brutto
stawka
VAT
1.
Eksport usług
20 000
0
2.
Świadczenie usług na
terytorium kraju
120 000
22
3.
Wewnątrzwspólnotowe nabycie
towarów
56 000
22
4.
Import towarów
43 000
7
5.
Zakup licencji produkcyjnej
130 000
7
6.
Otrzymana faktura za usługi
remontowe
19 260
7
7.
Zakup samochodu
ciężarowego
112 000
22
8.
Wewnątrzwspólnotowa
dostawa towarów
105 000
0
9.
Zakup komputera
6 710
22
10.
Sprzedaż towarów na
terytorium kraju
85 000
22
11. Zakup surowca
36 050
3
Rozwiązanie:
Lp.
Operacja
wartość
netto
VAT
naliczon
y
VAT
należny
1.
Eksport usług
20 000
0
2.
Świadczenie usług na terytorium
kraju
120 000
26 400
3.
Wewnątrzwspólnotowe nabycie
towarów
56 000
12 320
12 320
4.
Import towarów
43 000
3 010
5.
Zakup licencji produkcyjnej
130 000
9 100
6.
Otrzymana faktura za usługi
remontowe
18 000
1 260
7.
Zakup samochodu ciężarowego
112 000
24 640
8.
Wewnątrzwspólnotowa dostawa
towarów
105 000
0
9.
Zakup komputera
5 500
1 210
10.
Sprzedaż towarów na terytorium
kraju
85 000
18 700
11. Zakup surowca
35 000
1 050
RAZEM
729 500
52 590
57420
Rozliczenie VAT:
Kwota podatku należnego 57 420 zł
Kwota podatku naliczonego
52 590 zł
Różnica
4 830 zł –
zobowiązanie podatkowe
Rozrachunki z ZUS
to rozliczenia z tytułu:
- składek na ubezpieczenie społeczne finansowane ze
środków pracownika
i pracodawcy,
- składek na ubezpieczenie zdrowotne,
- składek na FP i FGŚP.
Inne rozrachunki publiczno-prawne
to rozliczenia z tytułu:
- podatków i opłat obciążających koszty
przedsiębiorstwa,
- podatku dochodowego od osób fizycznych i
prawnych,
- otrzymanych dotacji lub subwencji z budżetu
państwa.
-ROSZCZENIOWYM np. udzielenie
pracownikom zaliczki do rozliczenia, pożyczki
z ZFŚS, powierzenie pracownikom składników
majątku, uprawomocnione wyroki sądowe itp.,
- ZOBOWIĄZANIOWYM np. w przypadku
poniesienia wydatków przez pracownika z
własnych środków na rzecz przedsiębiorstwa,
z tytułu odszkodowań, odpraw pośmiertnych,
ekwiwalentów za zużytą odzież itp.,
to rozrachunki z tytułu:
• wynagrodzeń,
• z innych tytułów o charakterze:
Rozrachunki z pracownikami
Pozostałe rozrachunki
obejmują następujące dziedziny rozliczeń:
- rozrachunki z udziałowcami i akcjonariuszami,
- rozliczenia niedoborów i szkód oraz nadwyżek,
- pożyczki krótkoterminowe,
- roszczenia sporne,
- ubezpieczenia majątkowe i osobowe.
PRACOWNIKIEM
jest
osoba
zatrudniona
na
podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru,
mianowania, spółdzielczej umowy o pracę.
PRACODAWCĄ jest jednostka organizacyjna, choćby
nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba
fizyczna jeżeli zatrudnia pracowników.
Prawa i obowiązki pracowników i
pracodawców są określone w ustawie z dnia
26 czerwca 1974 roku - KODEKS PRACY
późniejszymi zmianami.
STOSUNEK PRACY to taki stosunek prawny, w
którym pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy
na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem i w
miejscu i czasie przez niego wyznaczonym, natomiast
pracodawca zobowiązuje się zatrudniania pracownika za
wynagrodzeniem. Stosunek pracy nawiązuje się w
terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia
pracy, a jeżeli tego terminu nie określono, w dniu
zawarcia umowy.
Najczęściej
stosowaną
podstawą
nawiązania stosunku pracy jest umowa o
pracę. W prawie pracy istnieje zakaz
zastępowania umów o pracę umowami
cywilnoprawnymi
.
UMOWA O PRACĘ może być zawarta:
• na czas określony,
• na zastępstwo,
• na czas wykonania określonej pracy,
• na okres próbny,
• na czas nieokreślony.
Umowa o pracę musi zawierać:
• strony umowy,
• rodzaj umowy,
• datę zawarcia umowy,
• warunki pracy i płacy tj:
• rodzaj wykonywanej pracy,
• faktyczne miejsce
wykonywania pracy,
• wynagrodzenie za pracę,
• wymiar czasu pracy,
• termin rozpoczęcia pracy,
• (ewentualnie) termin
zakończenia pracy.
Dokumenty zgłoszeniowe do ubezpieczenia
społecznego:
• ZUS ZUA - zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i
ubezpieczenia zdrowotnego,
• ZUS ZCZA - zgłoszenie danych o członkach rodziny, których
adres zamieszkania jest zgodny z adresem zamieszkania
ubezpieczonego, dla celów ubezpieczenia zdrowotnego,
• ZUS ZCNA - zgłoszenie danych o
członkach
rodziny,
których
adres
zamieszkania nie jest zgodny z adresem
zamieszkania
ubezpieczonego,
dla
celów ubezpieczenia zdrowotnego,
Ubezpieczenia społeczne obejmują ubezpieczenia:
• emerytalne,
• rentowe,
• chorobowe,
• wypadkowe.
Z tych składek Zakład Ubezpieczeń Społecznych
wypłaca świadczenia:
• emerytalne - emerytury z filaru I tzw.
zusowskiego
i
z
filaru
II tj. z OTE,
• rentowe - renty z tytułu niezdolności do
pracy, dodatki do rent, renty rodzinne,
zasiłki pogrzebowe,
• chorobowe
-
zasiłki
chorobowe,
opiekuńcze,
macierzyńskie,
rodzinne,
wyrównawcze, świadczenia rehabilitacyjne,
• wypadkowe - renty, odszkodowania i
zasiłki z tytułu niezdolności do pracy
wywołanej wypadkiem przy pracy lub
chorobą zawodową oraz renty rodzinne z
tych tytułów.
Wysokość i źródła finansowania składek na
ubezpieczenie społeczne
Dla płatników niepodlegających wpisowi do rejestru REGON
oraz
podlegających
wpisowi
i
zgłaszających
do
ubezpieczenia
wypadkowego
nie
więcej
niż
9 ubezpieczonych, składka na ubezpieczenie wypadkowe
liczona jest w wysokości odpowiadającej 1,80 % podstawy
wymiaru składki, tj. 50 % najwyższej stopy procentowej
ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności.
* - 7,3 % podstawy wymiaru odprowadzane jest do otwartego
funduszu emerytalnego
** - płatnicy składek samodzielnie ustalają stopę procentową
składki na ubezpieczenie wypadkowe stosownie do przepisów
ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
(Dz. U. nr 199, poz. 1673)
Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia:
chorobowe
i
wypadkowe
jest
podstawa wymiaru składek na
ubezpieczenie emerytalne i rentowe,
z tym że przy ustalaniu podstawy
wymiaru tych składek nie stosuje się
ograniczenia podstawy wymiaru.
emerytalne i rentowe jest przychód pomniejszony
o ewentualne nagrody jubileuszowe, odprawy
pieniężne, wynagrodzenie za czas niezdolności do
pracy z powodu choroby; składek tych nie potrąca
się, jeżeli roczna podstawa wymiaru składek w
danym roku kalendarzowym jest wyższa od kwoty
odpowiadającej
trzydziestokrotności
prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia - w
2008 roku wynosi ona 85 290 zł;
- od dnia 1 stycznia 2004 r., do dnia 31 grudnia 2004 r. – 8,25 %
podstawy wymiaru,
- od dnia 1 stycznia 2005 r., do dnia 31 grudnia 2005 r. – 8,50 %
podstawy wymiaru,
- od dnia 1 stycznia 2006 r., do dnia 31 grudnia 2006 r. – 8,75 %
podstawy wymiaru
- od dnia 1 stycznia 2007 r. – 9,00 % podstawy wymiaru,
7,75 % kwoty ubezpieczenia zdrowotnego jest odliczane od
zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Ubezpieczenie zdrowotne
Podstawą
wymiaru
składki
na
ubezpieczenie
zdrowotne
jest
wynagrodzenie brutto pomniejszone o składki
na ubezpieczenie społeczne finansowane ze
środków pracownika.
Pracodawca dokonuje miesięcznego rozliczenia składek
na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne –
ZUS DRA - za siebie oraz wszystkich zatrudnionych
pracowników w terminach:
• do 5 dnia następnego miesiąca – w
przypadku jednostek budżetowych,
zakładów
budżetowych
i gospodarstw pomocniczych,
• do 10 dnia następnego miesiąca – w
przypadku osób fizycznych
opłacających składkę wyłącznie za
siebie,
• do 15 dnia następnego miesiąca – w
przypadku pozostałych płatników.
Pracodawca,
jako
płatnik,
jest
ponadto
zobowiązany rozliczać za każdy miesiąc kalendarzowy
składki na Fundusz Pracy w wysokości 2,45 % oraz
Fundusz
Gwarantowanych
Świadczeń
Pracowniczych w wysokości 0,10 % od podstawy
wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Wynagrodzenie
za
pracę
jest
obowiązkowym,
okresowym
świadczeniem
pracodawcy
na
rzecz
pracownika w zamian za wykonaną pracę, wynikającym
ze stosunku pracy.
Wynagrodzenie spełnia cztery podstawowe funkcje:
• kosztowa,
• motywacyjno - informacyjna,
• dochodowa,
• społeczna.
Wynagrodzeniem za pracę (PRZYCHODAMI Z PRACY)
są w szczególności:
• wynagrodzenie podstawowe zwane płacą zasadniczą,
które
wynika
z umowy o pracę, stanowiące stały składnik
wynagrodzenia i będące podstawą do obliczania
innych elementów; jest ono ustalane w kwotach
miesięcznych lub jako iloczyn ilości przepracowanego
czasu pracy i stawki za jednostkę czasu pracy
(wynagrodzenie minimalne w 2008 roku wynosi 1 126 zł),
• premia,
• nagrody pieniężne - świadczenia fakultatywne o
charakterze uznaniowym,
• prowizja - procentowy udział w uzyskanych dochodach
lub obrotach, zyskach,
• wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych,
• dodatki np. funkcyjny, za pracę w porze nocnej,
motywacyjny,
• ekwiwalent za niewykorzystany urlop,
• wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich
ekwiwalenty,
• wynagrodzenie za 33 dni choroby w ciągu roku
podatkowego,
Dokumentem
stanowiącym
podstawę
ewidencji
rozrachunków z pracownikami z tytułu wynagrodzeń w
księgach rachunkowych pracodawcy (pracowników
zatrudnionych na podstawie umowy o pracę) jest LISTA
PŁAC. Do podstawowych elementów listy płac zalicza
się:
• wynagrodzenie zasadnicze
• dodatki i dopłaty
• wynagrodzenie brutto = płaca zasadnicza +
dodatki i dopłaty
• potrącenia obowiązkowe i dobrowolne
• wynagrodzenie netto = wynagrodzenie brutto
- potrącenia
• zasiłki
• kwotę do wypłaty = wynagrodzenie netto +
zasiłki
Do potrąceń zaliczamy:
• składki na ubezpieczenie społeczne i
zdrowotne,
• należna
zaliczka
na
podatek
dochodowy od osób fizycznych,
• inne potrącenia tj. tytuły egzekucyjne
(karno-sądowe np. zaległe podatki,
grzywny, kary, alimenty itp.) oraz
potrącenia dobrowolne np. składki na
rzecz związków zawodowych, spłaty
zaciągniętych
pożyczek
z
KZP,
ubezpieczenia dobrowolne itp.
SKALA PODATKOWA obowiązująca w 2008 roku
W miesiącu, w którym pracownik uzyskał
dochód przekraczający przedział skali
podatkowej, należy pobrać zaliczkę według
dotychczasowej
stawki
podatkowej.
Zaliczkę według wyższej stawki pobiera się
od następnego miesiąca.
Kwota wolna od podatku – 3 015 zł.
Zaliczka na podatek dochodowy może być pomniejszona
o tzw. ulgę podatkową. W 2008 roku wynosi ona
586,85 zł rocznie tj. 48,90 zł miesięcznie.
Dochód pracownika (podstawa naliczenia
podatku)
jest
to
przychód
ogółem
pomniejszony
o
kwotę
składek
na
ubezpieczenie społeczne finansowane ze
środków pracownika i KUP (koszty
uzyskania przychodu), które w 2008 roku z
tytułu stosunku pracy wynoszą 111,25 zł
miesięcznie tj. 1 335,00 zł rocznie nie
więcej niż 2 002,05 zł dla zatrudnionych u
wielu pracodawców jednocześnie w tej
samej miejscowości, oraz 139,06 zł tj. 1
668,72 zł rocznie dla osób dojeżdżających
do
pracy
z
innej
miejscowości
i 2 502,56 zł dla dojeżdżających z innej
miejscowości
zatrudnionych
u
wielu
pracodawców.
Ewidencja listy płac
1
Płaca podstawowa
2
Inne składniki wynagrodzenia
3
Wynagrodzenie za czas
niezdolności
do pracy
4
Ogółem przychód
(wynagrodzenie brutto)
1 + 2 + 3
5
Podstawa wymiaru
składek ub. społecznych
1 + 2 – 3
6
Ubezpieczenie
emerytalne
5 x 9,76 %
7
Ubezpieczenie
rentowe
5 x 1,5 %
8
Ubezpieczenie
chorobowe
5 x 2,45 %
9
Razem składki na ubezpieczenie
społeczne
6 + 7 + 8
10 Koszty uzyskania przychodów
111,25 zł. (139,06
zł.)
Pozycje listy płac
1
1
Podstawa wymiaru składki
ubezpieczenia zdrowotnego
4 – 9
1
2
Podstawa naliczenia podatku
dochodowego od osób
fizycznych
4 – 9 – 10
(zaokrąglenie do pełnej
złotówki)
1
3
Potrącona zaliczka na
podatek dochodowy
12 x 19 (30, 40) % -
48,90 zł.
1
4
Składka ubezpieczenia
zdrowotnego - potrącona
11 x 9,00 %
1
5
Składka ub. zdrowotnego –
podlegająca odliczeniu
11 x 7,75 %
1
6
Należna zaliczka na podatek
dochodowy
13 – 15
(zaokrąglenie do pełnej
złotówki)
1
7 Potrącenia
1
8 Wynagrodzenie netto
4 – 9 – 14 – 16 – 17
1
9 Zasiłki
2
0 Do wypłaty
18 + 19
1
Płaca podstawowa
3 600,00
2
Inne składniki wynagrodzenia
400,00
3
Wynagrodzenie za czas
niezdolności
do pracy
4
Ogółem przychód
4 000,00
5
Podstawa wymiaru
składek ub. społecznych
4 000,00
6
Ubezpieczenie
emerytalne
390,40
7
Ubezpieczenie
rentowe
60,00
8
Ubezpieczenie
chorobowe
98,00
9
Razem składki na ubezpieczenie
społeczne
548,40
10 Koszty uzyskania przychodów
111,25
Przykład
1
1
Podstawa wymiaru składki
ubezpieczenia zdrowotnego
3 451,60
1
2
Podstawa naliczenia podatku
dochodowego od osób
fizycznych
3 340,00
1
3
Potrącona zaliczka na
podatek dochodowy
585,70
1
4
Składka ubezpieczenia
zdrowotnego - potrącona
310,64
1
5
Składka ub. zdrowotnego –
podlegająca odliczeniu
267,50
1
6
Należna zaliczka na podatek
dochodowy
318,00
1
7 Potrącenia
1
8 Wynagrodzenie netto
2 822,96
1
9 Zasiłki
2
0 Do wypłaty
2 822,96