ZASTOSOWANIE PROGNOZOWANIA W PRZEDSIĘBIORSTWACH

Prognozowanie w działach

przedsiębiorstwa

Typowe zadania prognostyczne występujące w najważniejszych działach
przedsiębiorstwa produkcyjnego:

• Zarząd przedsiębiorstwa – do wykonywania zadań zarządu potrzebne są

prognozy: ogólnego popytu na produkty przedsiębiorstwa, ogólnych
warunków ekonomicznych, zmian technologii, działań konkurentów, a
także prognozy produkcji, kosztów, kadr, wyposażenia w maszyny i
urządzenia, zysku itp.

• Kierownicy niższych szczebli – konkretyzują ogólne decyzje zarządu,

określając cele i strategie podległych im dziedzin z wykorzystaniem
prognoz bardziej szczegółowych, odnoszących się do tych dziedzin.

• Dział marketingu – potrzebuje przede wszystkim prognoz objaśniających

rynek tj. prognozy popytu globalnego, według segmentów rynku i
wyrobów, oraz prognoz sprzedaży w tych samych przekrojach .

• Dział przygotowania produkcji – potrzebuje prognoz sprzedaży do

opracowania planów wielkości i struktury produkcji.

• W dziale finansów – przewiduje się koszty działalności gospodarczej np..

Przychody i wydatki całkowite i ich strukturę.

• W dziale osobowym – prognozuje się zapotrzebowanie na pracowników z

uwzględnieniem kwalifikacji, ważne jest też przewidywanie zwolnień
pracowników i odejść pracowników np. na emeryturę.

Budowa systemu

prognostycznego
przedsiębiorstwa

Zadaniem

systemu

prognostycznego

przedsiębiorstwa  jest  dostarczanie  informacji  o
przyszłych  zmianach  otoczenia  i  o  skutkach  tych
zmian  dla  przedsiębiorstwa  w  postaci  prognoz
zmiennych wewnętrznych, uwzględniających także
działania  podejmowane  w  przedsiębiorstwie.
Wykonywanie  zadań  tego  systemu  może  być
powierzone  specjalnie  wyodrębnionemu  działowi
lub  rozdzielone  między  różne  istniejące  działy,
będące zarazem użytkownikami prognoz.

Budowa systemu

prognostycznego
przedsiębiorstwa

System prognostyczny przedsiębiorstwa

powinien dostarczać wielu rodzajów prognoz:

• długo-, średnio- i krótkoterminowych,
• ilościowych i jakościowych,
• realistycznych i badawczych, w tym

ostrzegawczych.

Budowa systemu

prognostycznego
przedsiębiorstwa

Zmienną wewnętrzną, której prognozy należy
opracować jako pierwsze, zazwyczaj jest
sprzedaż. Prognozy sprzedaży należy określić z
uwzględnieniem wpływu otoczenia. Prognozy
pozostałych zmiennych wewnętrznych należy
określić, korzystając z ich związku ze sprzedażą
lub kolejnymi zmiennymi wewnętrznymi,
sporadycznie tylko uwzględniając wpływy
otoczenia. Opisywane postępowanie to
sekwencja procedury prognozowania.

Sekwencyjna procedura

prognozowania

Prognozy otoczenia

Prognozy
sprzedaży

Prognozy
produkcji

Prognozy czynników
produkcji

Prognozy przychodów

Prognozy kosztów

Prognozy wyniku
finansowego

Makrootoczenie

przedsiębiorstwa

• otoczenie demograficzne

liczba i struktura ludności, przyrost naturalny, wykształcenie, wzorzec
gospodarstwa domowego

• otoczenie ekonomiczne

koniunktura gospodarcza, inflacja, kursy walutowe, dochody,
dostępność i oprocentowanie kredytów

• otoczenie przyrodnicze (naturalne)

zasoby surowców, zanieczyszczenie środowiska, źródła i koszty energii

• otoczenie technologiczne

nowe odkrycia walutowe, wdrożenia nowych technologii, wydatki na
badania i rozwój,

• otoczenie polityczno-prawne

polityka rządu, przepisy prawne regulujące działalność podmiotów
gospodarczych, przepisy podatkowe i cele, ugrupowania gospodarcze
krajowe i międzynarodowe

• otoczenie społeczno-kulturowe

subkultury, normy zachowań, systemy wartości, wzorce wydatków
ludności, postrzeganie siebie i świata przez ludzi

I. Koniunktura gospodarcza

Zmiany koniunktury mają charakter cykliczny, co
oznacza występowanie powtarzających się wahań
aktywności gospodarczej. Wahania te są najczęściej
nieregularne zarówno pod względem długości cyklu i
jego poszczególnych faz, jak i ich amplitudy.
Liczba faz w cyklu ma charakter raczej umowny i
zależy od celu w jakim się je wyodrębnia.

Można wyróżnić 2 podstawowe fazy:
• fazę wielkiej aktywności gospodarczej
• fazę niskiej aktywności gospodarczej

Metody prognozowania

koniunktury gospodarczej

Badania koniunktury prowadzone są różnymi metodami,

dwie najpopularniejsze to:

• barometry koniunktury oparte na zmiennych

wiodących

• testy koniunktury

Oprócz tych dwóch metod stosuje się również:
• przyczynowo-skutkowe modele ekonometryczne
• metody bilansowe
• opinie ekspertów
jednak ich zastosowanie jest nieporównywalnie mniejsze.

Test koniunktury

Bezpośrednim celem testu jest określenie
aktualnego stanu aktywności gospodarczej w
porównaniu z okresem poprzednim i wyznaczenie
prawdopodobnego kierunku zmian w następnym
okresie. Test oparty jest na systemie ankiet
miesięcznych i kwartalnych przeprowadzanych w
określonej grupie podmiotów gospodarczych,
wypowiadających się przede wszystkim na temat
własnej sytuacji

Obliczanie wyniku

Obliczanie wyniku odbywa się przez zsumowanie
odpowiedzi na każde z pytań i każdy z wariantów
odpowiedzi. Wyniki podawane są w postaci
odsetek. Najważniejsze dla interpretacji wyników
jest saldo, informujące o sile i kierunku zmian.
Zdefiniowane jako różnica miedzy odsetkiem
odpowiedzi wskazującym na polepszenie a
odsetkiem odpowiedzi wskazujących na
pogorszenie sytuacji w ramach obserwowanej
wielkości.

Wskaźnik ogólnego klimatu

koniunktury W

Oprócz prezentacji wyników odpowiedzi na poszczególne pytania
publikowany jest również wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury z
ankiety miesięcznej, który wyraża się wzorem:

Gdzie:

• S

- odsetek ważonych odpowiedzi przedsiębiorstw ankietowanych w

miesiącu t, które oceniły swoją ogólną sytuację gospodarczą jako
dobrą pomniejszony o odsetek odpowiedzi przedsiębiorstw, które
swoją sytuację oceniły jako złą

• P

- odsetek ważonych odpowiedzi przedsiębiorstw ankietowanych w

miesiącu t, które spodziewają się w ciągu najbliższych 3 m-cy poprawy
ogólnej sytuacji gospodarczej w stosunku do danego miesiąca
pomniejszony o odsetek ważonych odpowiedzi przedsiębiorstw, które
przewidują pogorszenie własnej sytuacji





II. Inflacja

Inflacja to wzrost poziomu cen lub presja na ten

wzrost. Wzrost musi dotyczyć ogólnego poziomu
cen, mieć charakter trwały, a jego następstwem
musi być deprecjacja pieniądza

Narzędzia umożliwiające prognozowanie inflacji:
• wielkie modele ekonometryczne (makromodele) –
   pętla inflacyjna
• syntetyczny miernik zmiennych wiodących, do
   których należą: stopa zatrudnienia, zmiany cen
   surowców, wielkość zadłużenia

Pętla inflacyjna

Składa się z:
• Pętli głównej.

Wzrost cen wyjściowych na poziomie producenta przenosi się na wzrost cen
detalicznych i wywołuje presję na wzrost płac. Wynikający ze wzrostu płac
przyrost kosztów osobowych, stanowiący składnik całkowitych kosztów
produkcji, jest przenoszony na ceny na poziomie producenta, które
wpływają na rynkowe ceny dóbr konsumpcyjnych i pętla inflacyjna się
zamyka.

• Pętli i sprzężeń bocznych.

Przy ustalonych cenach importu zmiany kursu walutowego będą wpływać
na ceny importu w walucie krajowej, a więc i na ceny producentów. Z
drugiej strony, płynny kurs walutowy dostosowuje się do zmian w cenach
detalicznych, które zależą od cen producentów. Stopy oprocentowania
kredytów zależą od stopy inflacji, natomiast wysokość obsługi zadłużenia
wobec banków stanowi składnik kosztów produkcji. Ceny producentów
zależą od stóp podatkowych, a wiec inflacja może być kontrolowana przez
politykę podatkową.
Podsumowując pętla inflacyjna łączy przyrost cen z przyrostem płac
przeciętnych oraz zmianami kursu walutowego i stóp procentowych

III. Ceny akcji giełdowych i

kursy walutowe

Istnieją dwa zasadnicze, wzajemnie uzupełniające się
podejścia do analizy zjawisk zachodzących na
giełdach papierów wartościowych, stanowiące sobie
za cel przewidywanie przyszłych zmian kursów
giełdowych.

1. Analiza fundamentalna. Zakłada ona, że zasadniczy

wpływ na zjawiska giełdowe mają procesy
ekonomiczne występujące poza giełdą i one stanowią
klucz do prawidłowej prognozy kursów giełdowych.

2. Analiza techniczna. Zakłada ona, że nie procesy

ekonomiczne kształtują sytuację na giełdzie, lecz
zjawiska giełdowe mają wpływ na przyszłe zmiany
gospodarcze, wyprzedzając je w czasie.

III. Ceny akcji giełdowych i

kursy walutowe

Celem analizy technicznej jest przewidywanie

przyszłych spadków lub wzrostów cen akcji. Służy
temu równoczesna obserwacja obrotów oraz tzw.
sygnałów, zapowiadających kontynuację lub
zmianę obecnych tendencji.

Sygnały odczytywane są na podstawie:
• Linii trendów
• Formacji
• Z wykorzystaniem średnich ruchomych kursów.

III. Ceny akcji giełdowych i

kursy walutowe

Linie trendu
Ze względu na kierunek ruchu cen można

wyodrębnić trendy:

• zwyżkujący - wyznaczany przez minima cenowe

• zniżkujący - wyznaczany przez szczyty

• horyzontalny – wyznaczany przez dołki lub

szczyty.

Decyzje inwestycyjne powinny być podejmowane

zgodnie z panującym trendem.

III. Ceny akcji giełdowych i

kursy walutowe

Formacje

Stosowanie przez dłuższy okres do opisu zmian cen akcji i
wielkości obrotów giełdowych wykresów umożliwia
zaobserwowanie pewnych wzrostów.
Najbardziej znaną formacją zapowiadającą zmianę trendu
jest formacja głowy i ramion, która jest ograniczona od
dołu linią trendu, utożsamianą z linią szyi. Przecięcie tej linii
przez wykres kursu akcji oznacza zakończenie tej formacji i
zmianę trendu wzrostowego na spadkowy. Formację głowy i
ramion tworzą 3 lokalne szczyty (lewe i prawe ramię,
głowa). Szczyt głowy powinien być jednocześnie
najwyższym punktem całej formacji.

III. Ceny akcji giełdowych i

kursy walutowe

Średnie ruchome

Eliminują z szeregu czasowego wahania przypadkowe, co umożliwia trafniejszą
interpretację trendów. Dla celów analizy technicznej oblicza się średnie proste,
średnie ważone, średnie o wagach wykładniczych oraz średnie geometryczne.
Najpopularniejsza jest średnia ruchoma prosta, szacowana dla danego okresu (t).

Prosta średnia ruchoma reprezentuje średni poziom cen w danym przedziale czasu.
Jest szacowana dla danego okresu (t) przez dodanie kursu zamknięcia w tym okresie

(y) do kursów zamknięcia w z góry ustalonej liczbie okresów ubiegłych (k-1) i

podzielenie uzyskanej sumy przez liczbę wszystkich branych pod uwagę okresów (k)

- Kurs zamknięcia dla okresu i

- Wartość wygładzona kursu zamknięcia w okresie t

k - Stała wygładzania (liczba sesji, dla których oblicza się średnią)









)

(

Prognozy mikrootoczenia

przedsiębiorstwa

Każde przedsiębiorstwo działa w bliższym
otoczeniu, czyli mikrootoczeniu, które wpływa na
przedsiębiorstwo i na które przedsiębiorstwo
oddziałuje.
Mikrootoczenie przedsiębiorstwa, decydujące o
jego funkcjonowaniu, stanowią: odbiorcy,
konkurenci, dostawcy, grupy interesu, grupy
społeczne. Na rynku przedsiębiorstwo styka się z
odbiorcami swoich produktów, firmami
sprzedającymi podobne wyroby, czyli
konkurentami, oraz dostawcami środków produkcji.

Odbiorcy

Odbiorcy - kupują wyroby i usługi wytworzone przez

przedsiębiorstwo. Odbiorcami mogą być konsumenci, odbiorcy
pośredni (czyli odbiorcy przemysłowi) oraz przedsiębiorstwa
handlowe (hurtowe i detaliczne).

Przedmiotem analizy prognozowania zachowań odbiorców
produktu przedsiębiorstwa jest:

• wielkość popytu na produkty przedsiębiorstwa;

• tempo zmian popytu;

• struktura odbiorców;

• wrażliwość popytu na zmiany jakości produktu oraz cen.

Określenie przyszłego popytu jest niezbędne do określenia strategii

przedsiębiorstwa.

Konkurenci

Konkurenci przedsiębiorstwa – to wszystkie inne przedsiębiorstwa

wytwarzające wyroby lub usługi zaspokajające te same potrzeby
odbiorców.

Analiza konkurencji obejmuje:
• określenie konkurentów bezpośrednich, modelu konkurencji,
   konkurentów pośrednich, istniejących i potencjalnych oraz relatywnej
   siły ich wpływu na działalność przedsiębiorstwa;
• określenie przedsiębiorstw, które stanowią największe zagrożenie w
   ramach zidentyfikowanej grupy strategicznej;
• badanie mocnych i słabych stron tych przedsiębiorstw, określenie
   celów i strategii przedsiębiorstw- konkurentów, określenie założeń
   rywali wobec przedsiębiorstwa i całej branży;
• określenie pozycji przedsiębiorstwa na tle najsilniejszych

konkurentów

lub branży oraz czynników determinujących tę pozycję;

Dostawcy

Dostawcy – zaopatrują przedsiębiorstwo w środki

produkcji (surowce, materiały, półfabrykaty), dobra
inwestycyjne oraz usługi.

Przedmiotem prognozowania dostawców są:
• ilość i jakość dóbr, w które zaopatruje się

przedsiębiorstwo;

• dostępność dóbr z punktu widzenia

technologicznego;

• ceny i warunki kupna;
• ryzyko dostaw;
• liczba obecnych i potencjalnych dostawców.

Konkurencja

Prognozowanie konkurencji jest niezbędne do
ustalenia przyszłej strategii przedsiębiorstwa.

Prognozowanie konkurencji obejmuje ustalenie:

1. przyszłych wartości zmiennych charakteryzujących

poszczególnych konkurentów

2. przyszłej pozycji przedsiębiorstwa na tle

konkurencji lub całej branży

3. przyszłej strategii konkurentów

Rozwój branży

Prognozowanie rozwoju branży ma znaczenie dla
sformułowania przyszłej strategii. Celem przewidywania
rozwoju branż jest określenie jej atrakcyjności w
przyszłości jako np. okazji do inwestowania. Prognozy
rozwoju branży są przydatne nie tylko dla
przedsiębiorstwa działającego w danej branży, ale i
przedsiębiorstw spoza niej.

Przewidywania mogą obejmować:
- rozwój branży w izolacji, który pozwala określić czy
branża w swym rozwoju podąża we właściwym kierunku
- rozwój branży na tle innych branż, który pozwala
określić np. w której branży inwestycje są korzystne, a
w której niekorzystne.

Dostawy środków produkcji

Prognozowanie dostaw obejmuje ustalenie:

1. Wielkości i jakości środków produkcji, w które zaopatruje się
przedsiębiorstwo.
2. Cen niezbędnych środków produkcji.
3. Dostępności z punktu widzenia technologicznego.
4. Ryzyka i terminów dostaw.
5. Liczby dostawców.

Przewidywana wielkość dóbr niezbędnych do produkcji jest

uzależniona od przyszłej wielkości sprzedaży przedsiębiorstwa.

Ustalenie przyszłej wielkości zapotrzebowania na środki

produkcji następuje po wyznaczeniu prognozy sprzedaży

przedsiębiorstwa.
Na podstawie przewidywanych cen środków produkcji

przedsiębiorstwo ustala przyszłe koszty materiałowe w wyrobie.
Wybór metody prognozowania cen środków produkcji można

powiązać z rodzajem zakupu u dostawcy, tj. zakupem nowym,

rutynowym czy zmodyfikowanym.

Prognozowanie sprzedaży

Prognoza sprzedaży to przewidywany poziom
sprzedaży produktów przedsiębiorstwa zależny od
wybranej strategii marketingowej i przyjętych
założeń dotyczących otoczenia marketingowego.
Podstawą jej sporządzenia są prognozy badawcze
opracowywane przy zastosowaniu symulacji
modelu ekonometrycznego uwzględniającego
wypływy otoczenia i wydatki na reklamę oraz
wiele innych metod, np. heurystyczne.

3 etapy procedury

przygotowywania

prognozy sprzedaży

1. Prognoza makrootoczenia. Dotyczy ona np.
określenia przewidywanej wielkości inflacji, wskaźnika
bezrobocia, stopy zysku w poszczególnych gałęziach i
innych czynników ekonomicznych charakterystycznych
dla gospodarki.

2. Prognoza sprzedaży dla gałęzi przemysłu, do
której należy. Budowana jest na podstawie informacji o
przewidywanych wielkościach podstawowych czynników
ekonomicznych ważnych dla danej gałęzi przemysłu.

3. Prognoza sprzedaży przedsiębiorstwa.

Prognozowanie sprzedaży

Możliwe są dwa podejścia, w których wyniku otrzymujemy
prognozę sprzedaży określonego produktu przedsiębiorstwa
na określonym terytorium. Są to podejścia:

1.Podejście z dołu do góry polega na podzieleniu rynku

przedsiębiorstwa na segmenty i wyznaczenie przeszłej

sprzedaży dla każdego segmentu oddzielnie. Całkowitą

prognozę sprzedaży uzyskuje się przez zsumowanie

prognoz cząstkowych dla poszczególnych segmentów

rynku.

2.Podejście z góry do dołu polega na tworzeniu prognozy

sprzedaży na poziomie całego przedsiębiorstwa. Następnie,

na podstawie takich kryteriów jak dotychczasowa sprzedaż,

obecny

poziom

surowców

itp.,

prognoza

jest

dezagregowana na mniejsze jednostki organizacyjne,

kończąc na prognozie sprzedaży pojedynczego produktu na

określonym terytorium.

Prognozowanie kosztów

Obejmuje:
 ogólny poziom kosztów w przedsiębiorstwie z

wyszczególnieniem kosztów badań i rozwoju oraz
kosztów marketingowych i sprzedaży
(prognozowanie średnio- i długookresowe);

 poszczególny rodzaj kosztów, np. kosztów

wytwarzania

produktów z rozbiciem na koszty materiałów

bezpośrednich,

koszty robocizny, amortyzację itp. (prognozowanie
krótkookresowe).

Prognozowanie finansowe

Cztery kroki konstrukcji prognozy finansowej:

1. Prognozowanie sprzedaży przedsiębiorstwa
2. Identyfikacja tych pozycji w bilansie, które są bezpośrednio

zależne od poziomu sprzedaży i obliczenie wskaźników w
stosunku do sprzedaży dla każdej z nich.

3. Oszacowanie wielkości tych pozycji, które są bezpośrednio

zależne od poziomu sprzedaży

4. Po określeniu przyszłych wartości wszystkich pozycji porównuje

się całkowitą wartość przyszłych aktywów z wartością
przewidywanych pasywów. Jeżeli całkowita wartość
wymaganych aktywów przekracza wartość pasywów, różnica
stanowi dodatkową wielkość funduszy, które muszą być
zdobyte. Jeżeli pasywa przekraczają wymagany poziom
aktywów, nadwyżka wskazuje dodatkową gotówkę powyżej
wymaganego minimalnego poziomu gotówki zapewniającego
płynność działalności przedsiębiorstwa.

Wartość rynkowa
przedsiębiorstwa

Można wyróżnić następujące grupy metod wyceny przedsiębiorstw:

1. metody majątkowe, w których, wartość przedsiębiorstwa
równa się sumie wartości zgromadzonych w nim materialnych
składników jego majątku finansowanych kapitałem własnym;
2.

metody

dochodowe,

których

wartości

przedsiębiorstwa  decydują  dochody,  jakie  można  otrzymać  w
całym okresie użytkowania przedsiębiorstwa;
3.  metody  mieszane,  są  połączeniem  dwóch  poprzednich
metod, ponadto uwzględniają elementy niematerialne;
4.  metody  rynkowe  (pośrednie),  w  których  wartość
przedsiębiorstwa można określić na podstawie znanej wartości
innego  przedsiębiorstwa  lub  grupy  przedsiębiorstw,  jeżeli
przedsiębiorstwa te są dostatecznie podobne.

Wartość dochodowa

przedsiębiorstwa

W metodach dochodowych wartość przedsiębiorstwa określana
jest wartością gotówkową przyszłych dochodów inwestorów, które
mogą oni uzyskać przez fakt posiadania tytułu własności.
Klasyczna

formuła

ustalania

wartości

dochodowej

przedsiębiorstwa jest następująca:

– dochód netto w okresie t

r – stopa kapitalizacji
t – okres kreowania dochodów przez przedsiębiorstwo











)

(

Rozwiązanie krzyżówki

1 D E P R E S

2 M A R K E T

N G U

3 M A K R O O T O C Z E N I

4 S Y G N A Ł Y

5 R A C

J O N A L N O Ś C

6 B

L A N S O W A

7 H O R Y Z O N T A L N Y

8 D O S T A W C Y

Document Outline