Psychiatria
konsultacyjna
Zaburzenia psychiczne w
chorobach somatycznych
Psychiatria
konsultacyjna
Zaburzenia psychiczne w
chorobach somatycznych
Zaburzenia świadomości -
majaczenie ( delirium )
Majaczenie może wystąpić w przebiegu licznych
chorób somatycznych.
• W przebiegu chorób zakaźnych, chorób
przebiegających ze znacznym odczynem
gorączkowym
• W stanach zapalnych tętnic mózgowych
• W niewydolności krążenia krwi w układzie tętnicy
szyjnej wewnętrznej i kręgowo-podstawnym
• W procesach ekspansywnych w OUN
• W następstwie zatruć, np.lekami ( p/cukrzycowymi,
hipotensyjnymi, p/depresyjnymi,
p/parkinsonowskimi, naparstnicą )
Zaburzenia świadomości -
majaczenie ( delirium )
• W przebiegu zaburzeń metabolicznych
( uszkodzenia wątroby, nerek )
• W zaburzeniach hormonalnych
- w niewyrównanej cukrzycy
- w nadczynności i niedoczynności
tarczycy
- w zespole Cushinga i
pheochromocytoma
• W niedoborach pokarmowych
Zaburzenia świadomości -
majaczenie ( delirium )
• W zaburzeniach gospodarki wodno -
elektrolitowej
• W kolagenozach i ostrej przerywanej
porfirii
• W stanach odwodnienia, w hipertermii,
hiperkapni
• Jako powikłanie znieczulenia ogólnego
• Po zabiegach operacyjnych, urazach
• W silnych i gwałtownych bólach
Zaburzenia depresyjne
na podłożu
somatycznym
Najczęstsze czynniki somatyczne mogące
wywołać depresję
• hormonalne
• krążeniowe
• infekcyjne
• choroby tkanki łącznej
• farmakologiczne
• nowotworowe
• żywieniowe
Depresja w zaburzeniach
hormonalnych -czynniki
hormonalne
• Niedoczynność i nadczynność gruczołu
tarczowego
• Niedoczynność i nadczynność kory nadnerczy
• Niedoczynność i nadczynność przytarczyc
• Zaburzenia hormonalne u kobiet związane z
miesiączkowaniem, okresem poporodowym,
menopauzą
• Niewydolność przedniego płata przysadki
• Cukrzyca
• Porfiria
Niedoczynność i
nadczynność gruczołu
tarczowego
Niedoczynność i
nadczynność kory
nadnerczy
Nadczynność przytarczyc
Zaburzenia hormonalne u
kobiet związane z
miesiączkowaniem,
okresem poporodowym,
menopauzą
Depresje związane z zaburzeniami
hormonalnymi u kobiet
Zaburzenia przedmiesiączkowe
• zespół przedmiesiączkowy
• przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne
Depresje okresu ciąży i poporodowe
Zaburzenia nastroju związane z okresem
menopauzalnym
Depresja w chorobach układu
krążenia -czynniki krążeniowe
• Nadciśnienie tętnicze
• Choroba niedokrwienna serca ( zawał
serca )
• Niewydolność krążenia mózgowego
• Zaburzenia rytmu serca
• Stany poudarowe
Depresja w przebiegu cukrzycy
• Występuje dosyć często - do 36%
• Cukrzyca insulinoniezależna - spadek
sprawności ogólnej, bóle głowy, utrata
masy ciała, obniżenie nastroju, apatia -
stawiana mylna diagnoza „depresji”
Depresja w chorobach
nowotworowych
• Częstość występowania depresji - w
niektórych neo powyżej 50%
• Obniżenie nastroju jako naturalna
reakcja na chorobę, psychologicznie
zrozumiała, ale objawy depresji z
anhedonią to choroba współistniejąca z
chorobą nowotworową
• Rak trzustki, gardła , jelita grubego,
narządów płciowych, żołądka
Depresja w przewlekłych
zespołach bólowych
Depresje polekowe
• Najczęściej występują ( 40 - 50% ) w trakcie
terapii ACTH i hormonami kory nadnerczy
• Depresje z zahamowaniem występują często
w przebiegu leczenia lekami obniżającymi
ciśnienie zawierającymi rezerpinę,
diuretykach powodujących hipokalcemię
( np. Furosemid )
• Doustna antykoncepcja preparatami
zawierającymi progesteron zwiększa ryzyko
wystąpienia depresji u kobiet ( do 30% )
Zaburzenia lękowe na podłożu
somatycznym
o charakterze lęku
napadowego
• w stanach zagrożenia
życia
• w ostrych zespołach
bólowych
• w zaburzeniach
czynności tarczycy i
nadnerczy
• nagłych zaburzeniach
metabolicznych
o charakterze lęku
uogólnionego
• mogące towarzyszyć
każdej chorobie, ale
przede wszystkim
chorobom serca,
układu oddechowego,
chorobom
nowotworowym i
przewlekłym
Zaburzenia urojeniowe ( podobne do
schizofrenii ) na podłożu somatycznym
w przebiegu chorób
układu
dokrewnego
• niedoczynność
tarczycy
• nadczynność i
niedoczynność kory
nadnerczy
w chorobach
układowych
• toczeń rumieniowaty
układowy
• sklerodermia
w chorobach
metabolicznych
• choroba Wilsona
• ostra porfiria przerywana
• hiperkalcemia
na podłożu innych
zaburzeń somatycznych
• choroby krwi
• przewlekła niewydolność
krążenia
• infekcje ogólne,
pasożytnicze
choroby układu
pokarmowego
• podczas stosowania ACTH i
hormonów kory nadnerczy
Zaburzenia maniakalne na podłożu
somatycznym
Przyczyny organicznych zespołów maniakalnych
• farmakologiczne ( kortykosterydy, lewodopa,
bromokryptyna, kokaina, amfetamina, większość TLPD,
IMAO )
• hormonalne ( nadczynność gruczołu tarczowego, zespół
Cushinga ), zaburzenia towarzyszące miesiączkowaniu, okres
poporodowy )
• choroby tkanki łącznej ( toczeń rumieniowaty, pląsawica
reumatyczna )
• infekcyjne ( grypa, bezgorączkowe zapalenie płuc )
• żywieniowe ( niedobór witamin - wit. B12, kwas foliowy,
miacyna, tiamina )
• zatrucia ( np.rtęcią )
Zespół omamowy- halucynoza na
podłożu somatycznym
• niedoczynność tarczycy
• uogólniona miażdżyca naczyń,
przedawkowanie atropiny,
małopłytkowość samoistna, stan po
zabiegach na gałce ocznej, nagła utrata
wzroku
Zaburzenia katatoniczne na
podłożu somatycznym
• choroby układowe i metaboliczne
( hemocystynuria, kwasica ketonowa,
hiperkalcemia )
• niedoczynność tarczycy, choroba Graves -
Basedova
Zaburzenia „dysocjacyjne” na
podłożu organicznym
Choroby somatyczne wywołujące
najczęściej objawy „dysocjacyjne”
• ostra porfiria przerywana
• wczesny okres chorób zwyrodnieniowych układu
mięśniowo - kostnego i tkanek miękkich
• wyspiak trzustki, przewlekły stan zapalny trzustki
• utajona niedoczynność przytarczyc oraz inne
stany związane z niedoborem wapnia
• stan hipokaliemii towarzyszący zasadowicy
wywołanej hiperwentylacją, wymiotami
Inne zaburzenia psychiczne
w chorobach somatycznych
• Zaburzenia psychiczne o dużej
różnorodności występują w stanach
niedoborów pokarmowych i witaminowych
• choroba Glińskiego - Simondsa
( niedoczynność przedniego płata przysadki
mózgowej ) może przypominać jadłowstręt
psychiczny
• zespół Hoigne - ostry zespół psychotyczny
obserwowany po podaniu penicyliny
prokaninowej