TITLE

Pojęcie zabawy

Zabawa jest podstawową czynnością podejmowaną
przez dziecko w wieku przedszkolnym, nazywanym
przez pedagogów wiekiem zabawy. Dobra zabawa
jest dziecku potrzebna jak jedzenie, ubranie, sen.
Dobra – to znaczy jaka? Taka, która oprócz
sprawiania radości jednocześnie uczy i rozwija.
Podstawowymi jej warunkami są: odpowiednie
miejsce, czas i dobrze dobrane zabawki, a oprócz
tego naturalne zainteresowanie i zaangażowanie.

Zabawa, działalność wykonywana dla przyjemności, którą sama sprawia;
obok pracy, której celem jest zmiana otaczającej rzeczywistości, i uczenia
się, mającego na celu zmianę podmiotu – trzeci podstawowy rodzaj
działalności ludzkiej. Zabawa jest główną formą aktywności dzieci,
młodzież i dorośli natomiast zajmują się nią w czasie wolnym od nauki i
pracy.

W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2007

Formy zabaw

W wieku przedszkolnym zabawa przybiera różnorodne formy, staje
się bardziej samodzielną i twórczą. Od zabaw indywidualnych i
samotnych dzieci przechodzą do zabaw zespołowych. Aby zabawa
mogła być twórcza dziecko musi mieć odpowiednią ilość miejsca,
posiadać odpowiednie zabawki, należy wyznaczyć odpowiedni czas.
Wyróżnia się następujące formy zabaw:
a)zabawa samotna  – dziecko bawi się samo i niezależnie od innych
dzieci, innymi zabawkami, niekiedy rozmawia z kolegami, lecz nie
nawiązuje kontaktu odnośnie do czynności zabawowych.
b)zabawa równoległa  – dzieci bawią się obok siebie, a nie ze sobą,
nie współdziałają ze sobą.
c)zabawa wspólna  – dzieci bawią się razem, pożyczają i wymieniają
zabawki i pomoce do zabawy. Wymieniają uwagi dotyczące
czynności zabawowych, ale zabawa nie jest planowo
zorganizowana, nie ma podziału ról.
d)zabawa zespołowa  – dziecko bawi się w grupie zorganizowanej
dla celów wspólnej zabawy. Czynności i role są podzielone, a jedno
lub więcej dzieci organizuje i kieruje aktywnością całej grupy.

Rodzaje zabaw

Wyróżnia się następujące rodzaje zabaw:

•manipulacyjne – występują najwcześniej od momentu, gdy
dziecko osiągnie sprawność chwytania. W tych zabawach
dziecko kieruje się własnym zainteresowaniem, bez udziału
dorosłych, wychowuje się i uczy samodzielnie, samorzutnie.
Każda zabawa manipulacyjna zaczyna się od spostrzeżenia
zmysłowego, po którym następuje przejaw aktywności.
Początkowo dziecko ogląda i uczy się poznawać przedmioty po
wyglądzie. Zapoznaje się z ich powierzchnią i kształtem.
Przyswaja sobie chwyty i pracę rąk do budowy i kształtu rzeczy.
Przez uderzenia uczy się poznawać przedmioty po wydanym
przez nie dźwięku. Uczy się wreszcie działać za pomocą
przedmiotów, wykonując daną rzeczą to, do czego się ona
nadaje. Dzięki tym zabawom wraz z wiekiem wzrasta u dziecka
podstawowa wiedza o użyteczności przedmiotów tak dla
zabawy jak i celów praktycznych. Przykładowo: do pudełka
można coś włożyć, potem wysypać z niego, można je również
zamknąć i otworzyć. Dla dziecka to wiele nowych i ciekawych
doświadczeń, które są ważnym czynnikiem rozwoju
umysłowego.

Rodzaje zabaw –

przykłady zabaw

manipulacyjnych

• Przykładem zabawy manipulacyjnej jest nakładanie krążków. Do tej

zabawy potrzebne są krążki różnej wielkości oraz stojak, na który można
je nakładać. Zarówno dzieci w wieku trzech jak i pięciu lat wykonają tę
czynność, z jedną różnicą – dzieci trzyletnie ułożą krążki w dowolnej
kolejności bez zwrócenia uwagi na ich rozmiar, natomiast pięciolatki
umieszczą krążki od największego do najmniejszego, bądź w odwrotnej
kolejności.

• Do jednych z najbardziej lubianych zabaw manipulacyjnych należą również

zabawy piaskiem i wodą. Polegają one na napełnianiu piaskiem lub wodą
kubków lub foremek, przelewaniu lub przesypywaniu ich zawartości z
jednych naczyń do drugich, grzebanie łopatką lub patykiem w piasku. Tak
różnorodna manipulacja wszechstronnie rozwija funkcje
psychomotoryczne dziecka.

• Jeszcze innym przykładem tego typu zabawy jest tzw. manipulacja

gałgankowa, polegającą na zabawie szmatkami, sznurkami, wstążkami,
które dziecko rozkłada i składa, roluje, gniecie, zwija i rozwija, owija w nie
różne przedmioty, lalki.

• Interesujące manipulacje wykonuje dziecko w celu zdobycia upragnionego

przedmiotu. Należą do nich otwieranie szuflad, drzwiczek, rozwijanie
cukierka, lizaka z papieru, odpinanie torebki, kręcenie kluczem w zamku.

Rodzaje zabaw

• konstrukcyjne – obejmują czynności budowania wykonywane

przez dziecko z różnego rodzaju materiałów dostępnych w danej
chwili: klocków, kamyków, patyków, piasku, gliny kasztanów,
plasteliny. W młodszym wieku przedszkolnym dziecko jedynie
piętrzy materiał zabawowy lub ustawia jego elementy w szeregu,
przy czym sam wytwór nie jest dla niego zbyt ważny. W starszym
wieku przedszkolnym uzyskana budowla nabiera znaczenia.
Dziecko chroni ją przed zburzeniem, przynajmniej do zakończenia
zabawy. Proces budowania staje się lepiej zorganizowany i
niezależny od przypadkowych czynników, które u młodszych
dzieci łatwo powodują zaniechanie tworzenia lub zmianę
konstrukcji. Budowle stawiane przez dzieci w starszych grupach
przedszkolnych bywają bardziej skomplikowane. W zabawach
zbiorowych następuje pewien podział czynności wśród dzieci, np.
jedne dostarczają materiał budowlany, inne natomiast z niego
budują. Ważne jest też to, że zabawy konstrukcyjne rozwijają u
dzieci wyobraźnie przestrzenną, która umożliwia postrzeganie
świata w trójwymiarze. W dążeniu do skończenia zaplanowanej
budowy dzieci pokonują trudności, a więc ćwiczą swoją
wytrwałość.

Rodzaje zabaw –

przykłady zabaw

konstrukcyjnych

• Podstawowym przykładem zabawy konstrukcyjnej jest zabawa

klockami, np. budowanie domu. Jak wiadomo każde dziecko ma inne
wyobrażenie. Domy zbudowane przez trzylatków będą składać się z
dwóch klocków nakrytych klockiem trójkątnym. Tymczasem już
pięciolatki usiłują przedstawić swoje budowle możliwie realnie, a więc
ustawiają budowle trójwymiarowe. Naturalnie charakterystyczną
cechą zabawy konstrukcyjnej w starszym wieku przedszkolnym jest
zespołowość, a więc podczas tej zabawy wychowawczyni pozwala na
zabawę w grupie.

• Jedną z lubianych przez dzieci zabaw konstrukcyjnych jest lepienie z

plasteliny, modeliny, gliny. Tematyka tych zabaw jest nieograniczona.
Dzieci mogą lepić zwierzęta domowe, gospodarskie, mieszkające w
lesie lub na łące, postaci z ulubionych bajek. Dzieci młodsze
ograniczają swoją zabawę do tworzenia bardzo prostych konstrukcji,
natomiast z dzieci starsze są już bardziej precyzyjne.

• Kolejnym przykładem zabawy konstrukcyjnej jest nawlekanie różnych

przedmiotów na nitkę, sznurek, żyłkę: korali, makaronu, popcornu,
jarzębiny.

• Tworzenie konstrukcji z takich materiałów jak żołędzie, kasztany,

pudełka różnej wielkości, nakrętki od butelek, liście, papier, gałganki
również stanowi interesującą zabawę.

Rodzaje zabaw

• tematyczne – należą do najbardziej typowych zabaw dzieci w

wieku przedszkolnym. Przedszkolaki bawią się w coś lub w
kogoś. Temat zabawy odpowiada zaobserwowanym w otoczeniu
działaniom dorosłych. Początkowo zabawy te są bardzo ubogie,
dziecko naśladuje pojedyncze czynności z życia codziennego,
np. czytanie gazety. Z czasem treść zabaw staje się bardziej
złożona i dziecko odtwarza całe ciągi czynności związane z
bardziej odległą i szerszą działalnością ludzi, jak np. zabawa w
lekarza czy szpital. W takich zabawach przedszkolak odtwarza
rolę lekarza a lalka jest pacjentem. W przypadku zabawy
zbiorowej następuje podział ról – jedno dziecko jest lekarzem,
inne są pacjentami. W zabawach tematycznych dziecko często
w swoje działania włącza fikcję i wyobraźnię, wprowadzając
osoby wyobrażone i czynności pozorne, np. nalewa na niby
herbatę do filiżanek. Dziecko z dużym zaciekawieniem
obserwuje czynności dorosłych (np. mamę karmiącą
dziecko),każde spostrzeżenie dziecko zapamiętuje, by po
pewnym czasie, już z pamięci i wyobraźni, odtworzyć te sytuacje
w zabawie. W czasie zdobywania wiedzy potrzebnej do zabawy
dziecko wykorzystuje wszystkie niemal funkcje poznawcze jak
spostrzegawczość, uwaga, pamięć, wyobraźnia i myślenie.

Rodzaje zabaw –

przykłady zabaw

tematycznych

• Przykładem zabawy tematycznej jest:

– zabawa w zawody: lekarza, pielęgniarkę, fryzjerkę,

kucharkę, mechanika samochodowego.

– zabawa w sklep;
– zabawa w pocztę;
– zabawa w mamę, tatę, dziecko, ulubione zwierzątko

domowe;

– zabawa w urodziny, imieniny;
– zabawa w podróżowanie;
– zabawa w kino i oglądanie filmu;
– zabawa w postaci z bajek;

Rodzaje zabaw

• dydaktyczne – zabawy dydaktyczne najczęściej są inicjowane i

organizowane przez dorosłych i podsuwane dzieciom do wykonania.
Mają one na celu rozwijanie myślenia dzieci, ich spostrzegawczości,
uwagi oraz umiejętności stosowania zasad i reguł. Zalicza się do nich
głównie loteryjki, układanki, rebusy, krzyżówki oraz gry stolikowe, jak
np. domino, warcaby, memory. W edukacji przedszkolnej gry
dydaktyczne najszersze zastosowanie znalazły w nauczaniu pojęć
matematycznych oraz nauczaniu języków obcych.

Podział zabaw dydaktycznych ze względu na materiał:
- zabawy z pomocami gotowymi,
- zabawy typu „czarodziejski woreczek”, stosuje się przedmioty

codziennego użytku,

- produkowane układanki, gry stolikowe,
- zabawy słowne, np. zagadki.
Podział zabaw dydaktycznych ze względu na cel:
- określenie cech przedmiotów i ich położenie
- utrwalenie pojęć matematycznych
- utrwalenie wiadomości o otoczeniu społecznym, przyrodniczym
- ćwiczenie poprawności mowy.

Rodzaje zabaw –

przykłady zabaw

dydaktycznych

• Przykładem zabawy dydaktycznej może być zabawa polegająca na

rozróżnianiu cech przedmiotów, np. barwy, kształtu, wielkości, dźwięku,
spoistości, rodzaju powierzchni oraz ustawienia osób i układu
przedmiotów. Używając „czarodziejskiego woreczka” dzieci zgadują jaki
przedmiot znajduje się w środku.

• Innym przykładem zabawy dydaktycznej może być „para nie para” -

dzieci muszą dostrzec różnice w szczegółach wyglądu rzeczy lub osób.

• Zabawy dydaktyczne z użyciem liczb to np.: „Policz, ile razy?” –

odtwarzanie zbioru dźwięków, „Pod którym pudełkiem?” – odnajdywanie
przedmiotów na podstawie podanej liczby porządkowej.

• Do zabaw dydaktycznych utrwalających wiadomości dzieci o otoczeniu

społecznym i przyrodniczym zalicza się zabawę „Szukaj brakującego
warzywa” – co należy do zestawu warzyw, „Pokrojone warzywa” –
zestawienie z kawałków kilku warzyw, „Polecenia” – odtwarzanie ruchem
poleceń.

• Przykładami dydaktycznymi, które ćwiczą mowę: „Ptasie radio” –

powtarzanie zgłosek: ćwir, kra, plo-plo, gru-chu, kle-kle.

• Do zabaw dydaktycznych zaliczają się również zagadki, np.: „Tylko cal

wysokości miała ta dzieweczka, dlatego też jej imię brzmiało…”; „Jak się
drzewo nazywa, które się białą korą okrywa?”; „Co to za grzyby na ulicy
wyrastają, kiedy wiosenne deszcze padają?”

Rodzaje zabaw

• ruchowe – zwierają różne elementy ruchów, zwłaszcza lokomocyjnych, jak bieganie,

skakanie, itp. Składniki motoryczne mają zwykle jakąś treść związaną z akcją lub przyjętą
rolą, np. dziecko udaje, że jest samochodem. Wiele zabaw ruchowych ma charakter
zespołowy, np. zabawa w chowanego, w berka, w klasy. W takim przypadku dzieci muszą
uwzględniać pewne reguły i współdziałać z innymi. Z tych względów zabawy ruchowe
przyczyniają się do doskonalenia sprawności ruchowych lecz także do rozwoju społecznego.
Cel tego rodzaju zabaw według I. Dudzińskiej stanowi kryterium wyodrębnienia
następujących rodzajów zabaw ruchowych:

– zabawy orientacyjno-porządkowe, które wyrabiają umiejętność oceny kierunku i

odległości, orientację w przestrzeni, uczą biegania bez potrącania, omijania przeszkód;

– zabawy bieżne angażujące duże grupy mięśniowe, pobudzające krążenie i oddychanie;
– zabawy równoważne rozwijają zdolność utrzymania równowagi, uczą przekraczania

przeszkód, działają mobilizująco na układ nerwowy;

– zabawy z czworakowaniem działają na organizm wszechstronnie – tak na układ

wegetatywny, jak i ruchowy;

– zabawy z elementem skoku i podskoku pobudzają krążenie i oddychanie;
– zabawy z elementem wspinania i włażenia ćwiczą sprawność pokonywania przeszkód;
– zabawy z elementem rzucania, chwytania, toczenia, celowania rozwijają umiejętność

rzucania, chwytania, zdolność oceniania kierunku i odległości;

– zabawy rytmiczno-ruchowe wpływające na ogólne usprawnienie ruchowe dzieci,

wyrabiające poczucie rytmu, koordynację ruchową, ćwiczą oddech.

Rodzaje zabaw –

przykłady zabaw ruchowych

• Zabawa ruchowa dla dzieci 6-letnich: dzieci swobodnie

biegają po sali gimnastycznej przy akompaniamencie
tamburyna, na przerwaną grę zatrzymują się w przysiadzie
podpartym.

• Zabawa ruchowa z wykorzystaniem metody Labana:

nauczyciel gra na pianinie różne melodie. Dzieci wykonują
ćwiczenia gimnastyczne według własnych pomysłów i
wyobraźni do rytmu muzyki.

• Kolejną zabawą ruchową jest zadanie: dzieci układają na

podłodze z szarfy kółko i czworakują dookoła tej szarfy raz w
jedną, a raz w drugą stronę. Zadanie powtarzamy
kilkakrotnie.

• Zabawa orientacyjno-porządkowa: dzieci ustawiają się

parami przed nauczycielem, na umówiony sygnał dźwiękowy
rozbiegają się po sali – dzieci w szarfach czerwonych łapią
dzieci w szarfach zielonych, a następnie dzieci w szarfach
zielonych łapią dzieci w szarfach czerwonych.

• Następnymi przykładami zabaw ruchowych są: klasy, berek,

zabawa w chowanego.

Rodzaje zabaw

• badawcze – mają na celu rozwijanie sprawności umysłowej

dziecka, rozbudzanie jego zainteresowań, nabywanie nowych
doświadczeń, poznawanie świata i wzbogacanie wiadomości
poprzez samodzielną aktywność odkrywczą. W zabawach tych
główną rolę odgrywa intuicja dziecka, a ciągła konfrontacja z
rzeczywistością pozwala na kształtowanie obrazu świata. W
wieku 5-6 lat dzieci odkrywają zasady postępowania, wymyślają
własne, okazują coraz większe zainteresowanie wiedzą naukową.
Zabawy badawcze pozwalają skupić uwagę dziecka na jednym z
elementów otaczającej je rzeczywistości i następnie
ukierunkować ją na aspekty sensoryczne i estetyczne otoczenia.
Celem tego rodzaju zabaw jest zawsze postawienie i rozwiązanie
jakiegoś problemu. Muszą one pozwolić dziecku na poszukiwanie,
odkrywanie i tworzenie, a więc na zdobywanie dostępnej im
wiedzy. Chodzi o ujawnienie drzemiących w każdym dziecku
takich możliwości, jak: zdolność obserwowania, porządkowania,
kwalifikowania, dostrzegania wzajemnych związków, wyobrażania
siebie, tworzenia, wysuwania hipotez, eksperymentowania.
Dzieci samodzielnie, lecz pod kierunkiem nauczyciela wykonują
doświadczenia i eksperymenty, poszukując rozwiązań i
dochodząc do sedna problemu.

Rodzaje zabaw –

przykłady zabaw badawczych

• Przykładem zabawy badawczej jest „latające piórko”. Celem tej zabawy jest

zapoznanie dzieci z jednym ze sposobów wprowadzania w ruch małego i lekkiego
piórka. Pomocami wykorzystywanymi do tej zabawy są wentylator i piórko. Tok tej
zabawy rozpoczynamy od stworzenia sytuacji, która wywoła zainteresowanie dzieci
ruchem powietrza. Następnie dzieci dokonują obserwacji wentylatora, który unosi
piórko. Po wykonanym doświadczeniu wychowawczyni zadaje pytanie „co się tutaj
stało?” oraz „jak powstaje wiatr?”. Podczas tej zabawy dzieci trzy letnie nie będą
rozumiały dokładnie co wywołuje wiatr i dlaczego to piórko unosi się, a inne
przedmioty nie, ale z zaciekawieniem będą powtarzać to doświadczenie rzucając
piórko przy wentylatorze. Tymczasem dzieci pięcioletnie dowiedzą się już dlaczego
piórko unosi się oraz co wywołuje ten „sztuczny” wiatr. Na koniec zabawy
wychowawczyni może podsunąć pomysł samodzielnego podmuchu, który także
uniesie piórko.

• Zabawa ruchowa „wesołe kropelki” – ruch ciał na równi pochyłej. Dzieci otrzymują

pomoce w postaci deseczek, szybek, płytek, tektury, deseczek pokrytych folią oraz
tkaninami, zakraplaczy, łyżeczek, pojemników na wodę, miseczek z wodą i pochyłych
podstawek do zamontowania na nich pochylni i przeprowadzają z nimi określone
doświadczenia.

• Zabawy badawcze z użyciem wagi – dzieci otrzymują klocek, kawałek waty, jabłko,

misia, po czym ważą je i porównują, które z nich są cięższe, a które lżejsze.

Rodzaje zabaw

• teatralne – polegają na tworzeniu widowisk z dziećmi w

rolach głównych. Teatr stanowi nowy sposób ekspresji.
Celem zabaw teatralnych w przedszkolu jest
zdobywanie przez dzieci umiejętności poruszania się w
przestrzeni, słuchania, wypowiadania się,
współdziałania w zespole, rozwijania twórczej
wyobraźni. Dzięki zabawom tym dziecko poznaje samo
siebie, oswaja się z innymi, nabiera zaufania do siebie i
do własnych możliwości. To sprawia, że jest w stanie
sprostać dużym wymaganiom nawet wtedy, gdy
pochodzi z zaniedbanego środowiska. Zabawy teatralne
zaspokajają spontaniczne, właściwie dla wieku
przedszkolnego, zachowania zwane animizmem
dziecięcym, spowodowane bujną wyobraźnią dziecka.

Rodzaje zabaw –

przykłady zabaw teatralnych

•

Przykładem zabawy teatralnej jest wystawienie bajki „Jaś i
Małgosia”.

•

Prezentacja przedstawieni na Dzień Mamy, Dzień Babci,
Dzień Dziadka.

•

Zorganizowanie „wieczorku poetyckiego” – rodzice
przygotowują z dziećmi wybrany wiersz i recytują go
wspólnie.

•

Zabawa „mim” – dzieci naśladują określone czynności bez
użycia rekwizytów: przenoszenie bardzo ciężkiego pianina,
wyciąganie z morza sieci pełnej ryb, przeciąganie liny,
podnoszenie ogromnego kamienia, branie ostrego zakrętu
samochodem, obserwowanie przelatującego samolotu.

•

Zabawa „magiczny kufer” – na środku miejsca zabawy leży
magiczny kufer. Należy go otworzyć i opisać dzieciom, co
zawiera (posługując się przy tym wyobraźnią, bo oczywiście
kufer jest pusty). Żadne bariery nie mogą ograniczać
wyobraźni dziecka i każdy jego pomysł powinien być
zaakceptowany. Kufer może zatem zawierać „dom, w którym
mieszkam”, „szczoteczkę do zębów”, „ulubione zwierzątko”.

Rodzaje zabaw

• tropiące – zapewniają dzieciom bezpośredni kontakt z

rzeczywistością przyrodniczą (teren) i społeczną (treść zabawy),
przeżywanie dodatnich emocji, jakie towarzyszą docieraniu do
nieznanego celu, oraz wykonywanie ciekawych zadań. Istotą tych
zabaw jest podążanie za różnego rodzaju śladami pozostawionymi
na miękkim podłożu, poruszoną przez uciekającego gałązką,
pozostawionymi lub rozrzuconymi na drodze ucieczki drobnymi
elementami. Stosowana organizacja zabawy i trafne wymagania
stawiane dzieciom w postaci zadań stwarzają szerokie ramy dla
wielokierunkowych i wielopoziomowych działań, wzbogacających
pracę wychowawczo-dydaktyczną w przedszkolu. Zabawy tropiące
polegają na szukaniu, tropieniu, zdobywaniu i łapaniu. Bawiąc się
w nie dzieci w wieku przedszkolnym pokonują wiele przeszkód,
które są zadaniami z różnych dziedzin wychowania, odpowiednio
wkomponowanymi w przebieg zabawy. Dzieci uczą się
samozdyscyplinowania, zacieśniają więzi koleżeńskie, doskonalą
percepcję wzrokową, uczą się zaradności, kojarzenia różnych
szczegółów zabawy, dostrzegania łańcuchów przyczyn i skutków.
Istotą jest przeżywanie radości z pokonywania przeszkód oraz
wykazania się wiadomościami i sprawnością.

Rodzaje zabaw –

przykłady zabaw

tropiących

• Przykładami zabaw tropiących jest :

– szukanie skarbów, zagubionego pantofelka królewny,

rekwizytów do zabawy tematycznej;

– zrywanie owoców i kwiatów;
– chwytanie much i owadów;
– tropienie śladów na śniegu;
– kolekcjonowanie, np. piórek;
– „nieuważny Piotruś” – Piotruś zgubił swoje przybory

szkolne: piórnik, ołówek, gumka, kredki, zeszyt, książka
i prosi dzieci, aby pomogły mu je odnaleźć. Dodatkowo
Piotruś zostawia listy z różnymi zadaniami do
wykonania.

Twórczość plastyczna

• Twórczość plastyczna ma wiele cech wspólnych z zabawą,

jednak różni się od niej m.in. tym, że prowadzi do
powstania względnie trwałego wytworu. Mogą to być
rysunki, malowanki, ulepianki, wycinanki lub naklejanki.
Najpełniej twórczość dziecięca w wieku przedszkolnym
przejawia się w rysunkach. Pierwsze rysunki w młodszym
wieku przedszkolnym nazywa się „bazgrotami”. Początkowo
są to powstające dość przypadkowo znaki na papierze. Z
czasem znaki te stają się bardziej zróżnicowane i lepiej
przez dziecko kontrolowane. Zaczyna ono też mocniej
interesować się swoimi wytworami i nadawać im nazwy. U
dzieci 4-letnich „bazgroty” stają się coraz rzadsze. Ich
rysunki mają jakiś temat, a treść staje się rozpoznawalna.
Są one jednak jeszcze schematyczne, bardzo ubogie w
szczegóły, nieproporcjonalne i zgeometryzowane. W
starszym wieku przedszkolnym rysunki są bardziej czytelne,
mają więcej szczegółów, zawierają cechy właściwe danym
przedmiotom i postaciom ludzkim, lepsze są również
proporcje.

Podsumowanie

• Poprzez zabawę z rówieśnikami dziecko wdraża się do

życia społecznego. Zabawa uczy określonych form i
norm zachowania, dzielenia się z innymi i przyjaźni, bez
których dziecko staje się samolubne i dominujące. W
zabawie dziecko wyraża siebie, poznaje własne
możliwości, uczy się przestrzegania reguł postępowania
w różnych sytuacjach. Sytuacja „na niby” tworzona w
zabawie rozwija w dziecku umiejętność radzenia sobie w
sytuacjach jednostkowych i społecznych oraz
funkcjonowania w przyszłym dorosłym świecie. Wraz z
wiekiem i rozwojem dzieci ich zabawy również się
rozwijają. Wzbogaca się ich treść, rozszerza się zakres
czynności, wydłuża czas trwania zabawy, wzrasta
zespołowość. Zaznacza się ponadto wzrost wytrwałości
w dążeniu do celu. Wszystko to podnosi aktywność
dziecka na wyższy poziom i wyposaża go w kolejny
rodzaj dojrzałości konieczny do podjęcia nowej
działalności, jaką jest nauka w szkole.

Bibliografia

•

Kli-Kllimaszewska, A. (2010): Pedagogika przedszkolna. Nowa podstawa
programowa. Warszawa: Instytu Wydawniczy Erica.

•

Kwiatowska, M. (1988): Podstawy pedagogiki przedszkolnej. Warszawa: WSiP.

•

Kwiatowska, M., Topińska, Z. (1978): Pedagogika przedszkolna. Warszawa:
WSiP.

•

Okoń, W. (2007): Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo
Akademickie „Żak”.

Document Outline