Slajd 1

NAJWAŻNIEJSZE PRZEPISY



Ustawa z dnia 26.06.74r. Kodeks pracy (Dz.U. NR 24 poz. 141 z późn.

zmianami)



Ustawa z 19.06.1997 r. o zakazie stosowania wyrobów azbestowych

(Dz.U.97.101.628).



Ustawa z 27.04.2001 r. o odpadach (Dz.U.01.62.628 z póź. zm.).



Ustawa z 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.01.62.627 z

póź. zm.).



Ustawa z 7.07.1994 r. Prawo budowlane (Dz.U.94.89.414 z póź. zm.).



Rozporządzenie M

G,PiPS z dnia 02.04.2004r.

w sprawie

sposobów i

warunków

bezpiecz

nego użytkowania i usuwania wyrobów

zawierających azbest (Dz. U Nr 71 poz.649).



Rozporządzenie MZ z 1.12.2004r. w sprawie substancji, preparatów,

czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub

mutagennym w środowisku pracy. (Dz. U. Nr 280 poz. 2771),

NAJWAŻNIEJSZE PRZEPISY (c.d)



Rozporządzenie MP i PS z dnia 26.09.1997 w sprawie ogólnych przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 129 poz. 844 z późn. Zmianami),



Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 11.09.1996 r. w sprawie

czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia

pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U.96.121.571 z póź. zm.).



Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 21.10 1998 r. w sprawie szczegółowych

zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych

(Dz.U.98.145.942 z póź. zm.).



Rozporządzenie MZ z 04.08.2004r. w sprawie okresowych badań lekarskich

pracowników zatrudnionych w zakładach, które stosowały azbest w produkcji

(Dz. U. Nr 183 poz.1896),



Rozporządzenie MZ z 09.08.2004r. W sprawie leczenia uzdrowiskowego osób

zatrudnionych przy produkcji wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 185 poz.

1920).

Stan prawny na dzień

01.02.2005r.

Co to jest azbest?



Azbest należy do minerałów z grupy

krzemianów. Jako minerał użytkowy

jest znany

ludziom od czasów starożytnego Rzymu, jednak

dopiero od połowy ubiegłego wieku Jest szeroko

wykorzystywany w technice. Włókna

azbestowe mają właściwości umożliwiające tkanie,

zaplatanie lub mieszanie z różnymi

spoiwami. Są trwałe i odporne na wysoką

temperaturę. Dzięki tym właściwościom azbest znalazł

zastosowanie m. in. w budownictwie, motoryzacji,

chemii, przemyśle maszynowym, włókienniczym.

Azbest jest obecny w ponad 3000 różnych rodzajach

wyrobów.

Jakie choroby może wywołać azbest ?

Włókna azbestowe po dostaniu się drogą oddechową do

organizmu są bardzo trudne do usunięcia. W konsekwencji

ich oddziaływania mogą rozwijać się takie choroby, jak:



pylica azbestowa

(azbestoza),



nowotwory złośliwe

(szczególnie śródbłoniak),



zgrubienia i stwardnienia opłucnej,



zmiany skórne,



przewlekłe zapalenia oskrzeli.

Prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu jest dużo

większe (ok..50-krotnie) przy równoczesnym narażeniu na

szkodliwe oddziaływanie azbe stu i dymu tytoniowego.

Gdzie są spotykane wyroby zawierające

azbest ?

Z uwagi na największe zastosowanie azbestu w

budownictwie, może on występować w takich obiektach, jak:

- strychy i ocieplone stropodachy,
- pomieszczenia użytkowe budynków,
- piwnice,
- szyby windowe, zsypy, maszynownie dźwigów,
- klatki schodowe (ściany), toalety,
- budynki przemysłowe: centrale telefoniczne,

wentylatornie, wymiennikownie, dyspozytornie.

Zastosowanie wyrobów i urządzeń zawierających azbest

wynikało przede wszystkim z potrzeby stosowania ochron przed
ogniem (termoizolacja) oraz przed hałasem.

Szczególnie duże nasycenie materiałami zawierającymi azbest

można znaleźć w budynkach konstrukcji byłej NRD,
projektowanych jako obiekty hotelowe i administracyjno-biurowe,
wielokondygnacyjnych o szkielecie stalowym.

Jak można rozpoznać azbest?



Podstawowym problemem jest ustalenie czy w budynku, w

którym są planowane prace remontowe znajdują się materiały

budowlane zawierające azbest, a jeśli tak, to gdzie są one

zlokalizowane.



Większość wyrobów azbestowych ma barwę o różnych

odcieniach szarości lub bieli.

- chryzotyl (powszechnie stosowany azbest biały),

- krokidolit (w mniejszym stopniu wykorzystywany azbest

niebieski),

- amosyt (rzadko stosowany azbest brązowy).



Cechy fizyczne, po których można rozpoznać azbest

przedstawiono w tabeli.

- wyroby miękkie o gęstości

1000kg/m.

3 ( duży % azbestu),

- wyroby twarde o gęstości

1000kg/m.3 (duży stopień zwięzłości).

Wyrób

Nazwa

Uwagi

płyta a-c

Eternit
Wyrób
twardy

materiał zwięzły i spoisty (12-13% azbestu), widoczne są
fragmenty włókien, grubość 4 + 8 mm,

Sznury,
płótna

wyrób

miękki

materiał łatwo rozwłókniający się, różnej grubości,

tektura

azbestowa

Wyrób

miękki

bardzo

łatwo

ulega

rozkruszeniu

palcach

jednoczesnym odspojeniem wiązek azbestu o długości kilku
mm i grubości 0,1 + 0,5 mm; grubość 0,8 + 30 mm, stos. w
izolacjach ognioochronnych.

płyta
ognioochron
na

Sokalit-
wyrób
miękki,
prod NRD

spoiwo cementowe 30-50 % azbestu, daje się złamać w
palcach, struktura porowata,

płyta
ognioochron
na

pyral,
wyrób
miękki,

spoiwo wapienno-cementowe 30-50% azbestu, grubość 2
cm, produkcja czechosłowacka

uszczelki
azbestowo-
kauczukowe

kinkieryt
(typu
Gambit)

włókniste, szare lub różowe, grubość 3 + 5 mm,

spoiwo pół

elastyczne z wyraźnymi wtrąceniami materiału, na
złączach rur i zaworów z gorąca wodą lub parą.

płaszcz
cementowo-
azbestowy

niższa sztywność i spoistość niż a-c fabryczny, brak
widocznych włókien azbestu,

płaszcz
gipsowo-
azbestowy

masa łatwo kruszy się w palcach, stosowany w izolacji rur
w ciepłownictwie

Rodzaje prac, podczas których może

wystąpić emisja pyłu azbestowego na

niestacjonarnych stanowiskach pracy w

budownictwie.

Emisja pyłu azbestowego może wystąpić podczas, np.:

- prac wyburzeniowych i rozbiórkowych obiektów o lekkich ścianach
osłonowych,
- rozbiórki ścian działowych lub stropów ocieplonych,
- usuwania dachów wykonanych z płyt a-c oraz elewacji z płyt a-c,
- wyburzania obiektów o konstrukcji nośnej stalowej i żelbetowej z izolacją
przeciwogniową wykonaną w formie natrysku lub okładzin z miękkich płyt
azbestowych,
- czyszczenia i renowacji pokryć dachowych,
- prac hydraulicznych, instalacyjnych połączonych z destrukcją stropu,
ścian działowych,
- modernizacji pomieszczeń dźwigów, naprawy przewodów wentylacyjnych,
- usuwania izolacji cieplnej.

Czy należy używać środków ochron

indywidualnych ?

Niezależnie od sprawnie działających systemów wentylacyjnych,

osoby uczestniczące w pracach naprawczych lub rozbiórkowych

powinny być wyposażone w:



sprzęt ochrony układu oddechowego:

- jeżeli stężenie pyłu nie przekracza wartości 5xNDS –sprzęt filtrujący

klasy P2 w postaci półmaski filtrującej lub półmaski z wymiennymi

filtrami,

- jeżeli stężenie jest wyższe od wartości 5xNDS ale nie przekracza

50xNDS –sprzęt filtrujący klasy P 3 w postaci półmaski filtrującej lub

półmaski z wymiennymi filtrami,

- jeżeli stężenie pyłu przekracza wartość 50xNDS –sprzęt w postaci

filtru klasy P3 połączonego z maską. Można też stosować sprzęt

izolujący tj. aparat powietrzny butlowy lub aparat wężowy

skompletowany z pełną maską twarzową.

- nie wolno stosować przeciwpyłowych masek jednorazowego użytku



odzież ochronną: przy dużym przekroczeniu NDS stosować ubrania

z materiałów powlekanych polimerami syntetycznymi. Przy

niewielkich przekroczeniach NDS –ubrania jednorazowe z

materiałów polimerowych np.. TYVEK.

Zasady bezpiecznego prowadzenia prac podczas

zabezpieczania lub usuwania wyrobów

zawierających azbest



Podstawą wszystkich działań jest właściwe użytkowanie i

konserwowanie maszyn i urządzeń technologicznych,

oprzyrządowania, miejscowych odciągów wentylacyjnych oraz

systemów wentylacji ogólnej. Równie istotnym elementem jak

właściwa eksploatacja maszyn, jest prawidłowe postępowanie

podczas obróbki materiałów zawierających azbest, ich

transportu i przechowywania. Każdy pracownik powinien

wykonywać wszelkie prace tak, aby powstawało jak najmniej

pyłu.



Przed przystąpieniem do wszelkiego rodzaju prac powinien

zostać ustalony plan działań.

WYKONYWANIE PRAC Z AZBESTEM

Za przygotowanie i realizację robót usuwania azbestu, zgodnie ze

specjalnymi wymaganiami bhp dla prac z azbestem, odpowiada

wykonawca.

Do obowiązków

wykonawcy należy opracowanie planu prac,

zgodnie z rozporządzeniem

MG,P iPS z 2.04.2004r w sprawie sposobów i

warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających

azbest . Plan taki powinien zawierać określenie:

miejsca wykonywania prac oraz charakteru prac i przewidywanego

okresu ich trwania.

- rodzaju azbestu w wyrobach przeznaczonych do usunięcia oraz

ocenę ich stanu technicznego,

- szacunkowych ilości odpadów zawierających azbest, uzyskanych w

wyniku podjętych prac,

- ustalenie sposobów usuwania wyrobów zawierających azbest oraz

rodzajów i metod pracy,

- ustalenie sposobów wyeliminowania lub ograniczenia emisji pyłów

azbestu do powietrza,

- zapewnienie pracownikom niezbędnych środków ochrony zdrowia i

bezpieczeństwa pracowników,

- zasad informowania pracowników narażonych na działanie pyłów

azbestu o sposobach postępowania i niezbędnych środkach
ochronnych.



Przygotowanie stanowiska pracy powinno rozpocząć się od

usunięcia wszystkich wolno stojących przedmiotów i wyposażenia

z obszaru pracy. Obiekty, których nie można usunąć oraz podłoga,

ściany i sufit powinny być szczelnie pokryte mocną folią

polietylenową, tak aby tworzyły "obudowę" obszaru pracy.



Do przedostawania się do strefy pracy służy jedno wejście przez

system śluz stanowiących pomieszczenia higieniczno-sanitarne

składający się z minimum trzech pomieszczeń: brudnego,

prysznica i czystego.

Przygotowanie stanowiska pracy

Są trzy główne metody postępowania z azbestem w tym

względzie:

- kontrola i konserwacja,

- obudowywanie,

- wiązanie.

Wybór sposobu postępowania zależy m. in. od stanu materiałów

zawierających azbest w budynku, cech i struktury materiału

wiążącego oraz kosztów zabezpieczania.



Działania polegające na kontroli i konserwacji obejmują

czyszczenie na mokro uwolnionych wcześniej włókien azbestu,

zapobieganie przyszłej emisji poprzez mocowanie lub

opóźnianie procesu niszczenia materiałów a-c oraz kontrolę

stanu materiałów a-c.



Obudowywanie obejmuje budowanie szczelnych przegród wokół

materiałów a-c oraz pokrywanie zewnętrznej powierzchni

obudowy materiałami odpornymi na uszkodzenia mechaniczne.



Wiązanie polega na stosowaniu chemicznych środków

wiążących włókna azbestu.

Procedury zabezpieczania azbestu

Odpady azbestu, odpady azbestowo-cementowe i inne

odpady zawierające azbest są odpadami niebezpiecznymi w

rozumieniu rozporządzenia ministra ochrony środowiska,

zasobów naturalnych i leśnictwa. Wobec powyższego, wszelkie

odpady tego typu nagromadzone w urządzeniach (np. pył

azbestowy gromadzony w urządzeniach filtracyjnych, zużyte

filtry, szlam) lub powstałe w wyniku procesu produkcyjnego,

należy regularnie usuwać z zachowaniem pełnych środków

ostrożności. Należy je pakować do szczelnych worków

jednorazowego użytku z folii polietylenowej, znakować,

składować w oznakowanym miejscu, po czym wywozić na

przygotowane wysypiska, których lokalizację określa właściwy

Inspektorat Ochrony Środowiska. Wysypisko odpadów

azbestowych po zapełnieniu do założonej pojemności powinno

być zakryte ziemią o grubości warstwy minimum 2 metry.

Postępowanie z wyrobami i odpadami

zawierającymi azbest



Wyroby zawierające azbest przed ich usuwaniem powinny być

nawilżone wodą i utrzymywane w stanie wilgotnym przez cały

czas pracy,



Wyroby (płytki, kształtki, rury)

demontować w całości –

unikać destrukcji mechanicznej,



Używać narzędzi ręcznych lub wolnoobrotowych

mechanicznych wyposażone w miejscowe odciągi pył,



Do czyszczenia miejsca pracy i sprzętu stosować odkurzacze

wyposażone w filtry o skuteczności pochłaniania 99,95%,



Pracownicy wyposażeni w środki ochrony indywidualnej oraz

odzież i obuwie robocze,



Usunięte wyroby azbestowe twarde (płyty i części płyt a-

c)pakować w folię o grubości min. 0,2 mm,

Procedury usuwania azbestu

Procedury usuwania azbestu c.d.



Przed opakowaniem płyt, wyrobów i odpadów

azbestowych miękkich należy zestalić

cementem lub żywicami syntetycznymi,



Zużyte filtry odkurzaczy, masek, jednostek

podciśnienia; jednorazowe ubrania ochronne,

zdemontowane folie należy hermetyzować

przez umieszczenie w workach

polietylenowych oznakowanych znakiem „a”,



Odpady powinny być gromadzone i pakowane

w strefie odizolowanej od otoczenia,



Opakowania z odpadami powinny być

szczelnie zamknięte (zgrzewem ciągłym lub

taśmą klejącą) i oznakowane w sposób

trwały, nie ulegający zniszczeniu pod

wpływem czynników atmosfer i mechan.,



Należy założyć kartę ewidencji odpadów i

dokument obrotu odpadami niebezpiecznymi

W ocenie stopnia narażenia pracowników na pył azbestowy

należy brać pod uwagę przede wszystkim:

- skład pyłu przemysłowego zawierającego azbest,

- stężenie pyłu zawierającego azbest w powietrzu,

- czas zatrudnienia,

- czas narażenia na ekspozycję w ciągu zmiany,

aktualny stan zdrowia i przebyte choroby.

Co należy brać pod uwagę przy ocenie narażenia

pracowników na wdychanie pyłu azbestowego ?

W walce z zagrożeniami wynikającymi z zastosowania materiałów

zawierających azbest należy dążyć przede wszystkim do ograniczenia

ekspozycji zawodowej, inwentaryzacji obiektów i wyrobów, ich

zabezpieczania bądź usuwania oraz znakowania znakiem ostrzegawczym

wyrobów i odpadów zawierających azbest.

W przypadku wyrobów znajdujących się w dobrym stanie technicznym,

należy je zabezpieczyć odpowiednimi pokryciami, natomiast wyroby

znajdujące się w złym stanie technicznym należy zabezpieczyć i

usunąć.

Podczas prac związanych z zabezpieczaniem lub usuwaniem wyrobów

zawierających azbest powinny być stosowane takie rozwiązania, jak:

odpowiednia organizacja prowadzenia prac, nawilżanie materiałów,

korzystanie z wolnoobrotowych narzędzi ręcznych, trwałe wiązanie włókien

azbestowych z innymi materiałami, mechanizacja transportu, oddzielanie i

obudowywanie miejsc pracy, stosowanie odpowiednich urządzeń

filtracyjno-wentylacyjnych.

Jakie są metody eliminacji zagrożeń ?

Podstawową zasadą jest wykonywanie wszelkich prac tak, aby

powstawało jak najmniej pyłu.

Należy też stosować wszelkie dostępne środki techniczne

prowadzące do eliminowania, przestrzennego lub ilościowego

ograniczania emisji pyłu azbestowego, na przykład przez:

stosowanie metod mokrych, spajanie włókien azbestowych z

innymi materiałami, automatyzację procesów i hermetyzację,

wydzielenie z pomieszczeń miejsc pracy i procesów

stwarzających zagrożenie, stosowanie urządzeń wentylacji

miejscowej i ogólnej.

Jakie są metody eliminacji zagrożeń ? (cd..)

Jednym z elementów zmniejszania ryzyka zawodowego podczas pracy

z wyrobami zawierającymi azbest jest prawidłowo prowadzona

kontrola lekarska. Wczesne wykrycie zmian chorobowych u

pracownika umożliwia natychmiastowe przerwanie ekspozycji na pyły

zawierające azbest i rozpoczęcie leczenia.

Pracownicy zatrudnieni przy przetwarzaniu, usuwaniu lub

zabezpieczaniu wyrobów zawierających azbest powinni być

poddawani specjalnemu nadzorowi medycznemu polegającemu na:

- badaniach wykonywanych przez lekarza specjalistę medycyny pracy

- prowadzeniu przez pracodawcę listy pracowników zatrudnionych,

przy pracach związanych z usuwaniem lub zabezpieczaniem

azbestu,

- wydawaniu zaświadczeń o poddaniu działaniu azbestu

- w przypadku zmiany pracy.

Szczególny nadzór medyczny powinien być prowadzony zarówno

przez okres aktywności zawodowej, jak i po jej ustaniu.

Nadzór medyczny

Obowiązki pracodawcy.

Pracodawca zobowiązany jest do:



Zorganizowania i podziału pracy podczas planowanych

robót,



Zapewnienia sprzętu specjalistycznego i środków ochrony

indywidualnej,



Zagwarantowania bezpieczeństwa w ramach

przewidzianych prac, zgodnie z projektem i planem robót,



Przeszkolenia pracowników stykających się z azbestem w

zakresie bhp oraz informowanie o zagrożeniach,



Takiego zorganizowania pracy, aby na pył azbestowy

narażona była minimalna liczba osób,



Prowadzenia rejestru pracowników narażonych na pył

azbestu,

Obowiązki pracodawcy (c.d.)



Kierowania pracowników na profilaktyczne badania lekarskie,



Niezatrudniania przy pracach z azbestem pracowników

młodoc. i kobiet w ciąży,



Koordynacji prac towarzyszących usuwaniu azbestu,



Oznakowania strefy pracy znakiem ostrzegawczym oraz

napisem o treści „Uwaga-zagrożenie azbestem. Osobom

nieupoważnionym wstęp wzbroniony”,



Zapewnienia zaplecza higieniczno-sanitarnego dla

pracowników (prysznice pomieszczenia socjalne),



Zatrudnienia osóbo wysokich kwalifikacjach, doświadczeniu

oraz udokumentowane przeszkolenie w zakresie obchodzenia

się z azbestem, dot. to zarówno pracowników, jak i osób

nadzorujących prace.

Obowiązki pracownika

Pracownicy zobowiązani są do:



Przestrzegania przyjętego trybu prac opisanego w

zaakceptowanych dokumentach,



Niewprowadzania samowolnych zmian lub „ulepszeń” w

przyjętych procedurach pracy,



Przestrzegania procedur ochrony przed pyłem azbestu-

stosowanie ŚOI, odzieży ochronnej pyłoszczelnej, maski

przeciwpyłowej odpowiednio dobranej do występującego

stężenia pyłów azbestu,



Niewynoszenia odzieży ochronnej poza teren zakładu,



Odpylania wstępnego zanieczyszczonej odzieży oraz

używania pryszniców (w komorach do oczyszczania) po

wyjściu ze strefy pracy,

Obowiązki pracownika (c.d.)



Składowania zanieczyszczonych ubrań w wydzielonych

kontenerach komór dekontaminacyjnych,



Utrzymania sprzętu, a zwłaszcza ŚOI we wzorowej czystości i

sprawności,



Skutecznej hermetyzacji odpadów, składowanych w wydzielonych

miejscach (przed przekazaniem ich do transportu na

składowisko),



Przestrzegania zakazu palenia i spożywania posiłków na

stanowiskach pracy.

Zabronione jest wywoływanie nieuzasadnionej emisji pyłów

oraz obróbka materiałów zawierających azbest przy użyciu

wysokoobrotowych urządzeń mechanicznych bez miejscowych

odciągów pyłów, zbędne kruszenie i miażdżenie materiałów,

wleczenie po podłożu, zamiatanie miotłą miejsc wykonywania

prac.

Document Outline