Jean Piaget (1896 –
1980)
Podstawowe pojęcia
SCHEMAT
ASYMILACJA
AKOMODACJA
RÓWNOWAŻENIE
SCHEMAT
Struktury poznawcze , umysłowe,
dzięki którym jednostki przystosowują
się do otoczenia i organizują je;
Konstrukt hipotetyczny, analogiczny
do pojęć, kategorii, fiszek;
Organizują zdarzenia, spostrzegane i
klasyfikowane na podstawie ich
ogólnych cech;
Schematy czynnościowe Schematy
umysłowe operacje I-rzędu
operacje II-rzędu.
ASYMILACJA
Proces poznawczy, dzięki któremu
nowe treści percepcyjne,
motoryczne, czy pojęciowe
WŁĄCZANE są do istniejących
schematów lub wzorów zachowania;
ZMIANY ILOŚCIOWE
Rodzaje asymilacji:
funkcjonalna,
uogólniająca,
różnicująca.
AKOMODACJA
Proces poznawczy, polegający na
tworzeniu nowych schematów lub
modyfikacja starych, co prowadzi do
zmiany lub rozwoju struktur
poznawczych;
ZMIANY JAKOŚCIOWE
RÓWNOWAŻENIE
Samoregulujący się mechanizm,
który zapewnia rozwijającemu się
dziecku efektywne interakcje z jego
otoczeniem;
Równowaga = zrównoważone
procesy akomodacji i asymilacji;
Równoważenie = proces
przechodzenia od nierównowagi do
równowagi;
Rozwój inteligencji
to adaptacja czyli przechodzenie od
mniej stałej do bardziej stałej
równowagi między organizmem
(strukturami wewnętrznymi) a
środowiskiem;
Adaptacja ma dwa aspekty:
zewnętrzny (akomodacja i asymilacja)
oraz wewnętrzny (organizacja struktur
poznawczych i ustalenie relacji między
nimi).
Dziecko jako naukowiec
Według Piaget’a wiedza jest
KONSTRUOWANA.
Rozwój intelektualny jest ciągłym
procesem konstrukcji i rekonstrukcji.
Dziecko musi być aktywne (fizycznie
i umysłowo) w środowisku by jego
rozwój poznawczy postępował.
KOMPONENTY ROZWOJU
POZNAWCZEGO
TREŚĆ
FUNKCJA
STRUKTURA
TREŚĆ – to, to co dzieci wiedzą;
FUNKCJA – dotyczy cech aktywności
intelektualnej – akomodacji i asymilacji;
STRUKTURA – zakładane właściwości
organizacji intelektu (schematy), które
wyjaśniają występowanie określonych
zachowań
RODZAJE WIEDZY
FIZYCZNA
LOGICZNO – MATEMATYCZNA
SPOŁECZNA
WIEDZA FIZYCZNA -
ODKRYCIE
Wiedza o fizycznych właściwościach
obiektów i zdarzeń;
Dziecko zdobywa tę wiedzę za
pomocą zmysłów oraz manipulując
przedmiotami.
Wiedzę o przedmiotach można
zdobywać poprzez bezpośrednie
działanie na nich.
WIEDZA LOGICZNO-
MATEMATYCZNA - INWENCJA
Jest konstruowana na podstawie
myślenia o doświadczeniach z
przedmiotami i zdarzeniami.
Rozwija się, gdy dziecko aktywnie
działa, manipuluje przedmiotami
(umysłowo lub fizycznie).
Przedmioty służą jako czynnik
pośredniczący przy konstruowaniu
tej wiedzy.
WIEDZA SPOŁECZNA
Wiedza, dzięki której grupy
kulturowe lub społeczne dochodzą do
porozumienia na drodze umowy.
Jest konstruowana przez dzieci na
podstawie interakcji, współdziałania
z innymi.
CZYNNIKI ROZWOJU
DOJRZEWANIE
AKTYWNIE ZDOBYWANE
DOŚWIADCZENIA
INTERAKCJE SPOŁECZNE
OGÓLNY POSTĘP W ZAKRESIE
RÓWNOWAGI
KONTINUUM ROZWOJU
Rozwój poznawczy jest procesem
następujących po sobie jakościowych
zmian struktur poznawczych.
Piaget ujmował rozwój jako ciągły
proces zmian, które zachodzą
stopniowo, nie gwałtownie.
W rozwoju można wskazać stadia
czyli sekwencję zmian.
Stała jest kolejność stadiów
rozwoju poznawczego.
Własności stadiów
rozwojowych
Każde stadium ma swoją specyficzną
strukturę i tworzy zintegrowaną całość
(
całościowość
).
Zmiana jakościowa struktury oznacza
przejście do kolejnego stadium (
jakościowa
restrukturacja; złożoność
).
Kolejne stadia tworzą
inwariantną
sekwencję
zmian, to znaczy progres ma
charakter uniwersalny;
Kolejne stadia oznaczają wyższą formę
równowagi i zawierają w sobie struktury
stadiów poprzednich (
hierarchiczna
integracja i inkluzywność
)
STADIA ROZOWOJU
POZNAWCZEGO
Okres
rozwoju
Ogólna
charakteryst
yka
Pojęcie
przedmiotu
Pojęcie
przestrzeni
Przyczynow
ość
Odruchy
0-1 miesiąc
Aktywność
odruchowa
Brak
Egocentryczne
Pierwsze
Rozróżnie
nia
1-4 miesiąc
Koordynacja
ruchów ust i
ręki;
Różnicowanie
za pomocą
ssania i
chwytania;
Brak reakcji
na zniknięcie
przedmiotu
Zmiany
perspektywy
= zmiany
przedmiotów
Nie odróżnia
ruchów
własnych od
przedmiotów
Odtwarzan
ie
4-8 miesiąc
Koordynacja
ruchów ręki i
oczu;
odtwarzanie
interesujących
zdarzeń
Przewidywan
ia pozycji
przemieszcz
ającego się
przedmiotu
Uzewnętrzni
ona
przestrzeń;
brak relacji
przestrzenny
ch między
przedmiotam
i
Dziecko
postrzega
siebie jako
przyczynę
wszystkich
zdarzeń
Okres
rozwoju
Ogólna
charakteryst
yka
Pojęcie
przedmiot
u
Pojęcie
przestrzeni
Przyczynow
ość
Koordynacj
a
schematów
8-12
miesiąc
Koordynacja
schematów;
stosowanie
znanych
rozwiązań do
nowych
problemów;
przewidywanie
Stałość
przedmiotu
Percepcyjna
stałość
wielkości
oraz kształtu
przedmiotu
Elementarne
uzewnętrznie
nie
przyczynowo
ści
Eksperyme
nto
wanie
12-18
miesiąc
Odkrywanie
nowych
sposobów
działania
poprzez
eksperymento
wanie
Uwzględnia
nie
kolejnych
przemieszc
zeń
szukanego
przedmiotu
Świadomość
relacji
przestrzenny
ch między
przedmiotam
i
Dziecko
traktuje
siebie jako
przedmiot
między
innymi
przedmiotami
oraz jako
przedmiot
działania
Reprezent
acja
18-24
miesiąc
Reprezentacja;
wymyślanie
nowych
sposobów
działania
poprzez wew.
kombinacje
Wyobrażeni
a
nieobecnyc
h
przedmiotó
w
Świadomość
niewidoczny
ch ruchów;
reprezentacj
a relacji
przestrzenny
ch
Wnioskowani
e o
przyczynach i
skutkach
Zadanie
Rozmowa z dzieckiem od 3 do 7 roku
życia; zapis rozmowy w formie
dialogu.
Co to znaczy, że człowiek myśli? Co
to są myśli? Czym człowiek myśli?
Gdzie są myśli? Po co są myśli/Po co
człowiek myśli?