Wydział Medycyny
Weterynaryjnej
Uniwersytet Przyrodniczy w
Lublinie
Wstęp do ortopedii małych zwierząt
„ życie polega na ruchu i ruch jest jego istotą”
Arthur Schopenhauer
„ Agito ergo vivo
- poruszam się więc żyję”
Prof. dr hab. Piotr Silmanowicz
2009r.
Czynności układu mięśniowo-
szkieletowego:
1. Ruch
2. Ochrona ważnych życiowo organów
3. Podtrzymanie ważnych struktur
anatomicznych np. ściana jamy
brzusznej
4. Homeostaza wapnia i fosforu oraz
innych mikro- i makroelementów
Przyczyny chorób układu
mieśniowo-szkieletowego:
1. Wrodzone
2. Metaboliczne
3. Infekcyjne
4. Nowotworowe
5. Intoksykacyjne
6. Urazowe
Badanie pacjenta:
1. Opis zwierzęcia – uwzględniając
przyczynę, wiek, rasę, płeć
zmniejsza się diagnozę różnicową
2. Zawsze przed badaniem ums
wykonać badanie ogólne !
3. W badaniu ortopedycznym zwrócić
szczególną uwagę na: urazy,
deformacje, zapalenia, atrofię,
dysmetrię etc.
Dokumentacja i historia
choroby:
Elementy badania
klinicznego:
1. Ocena ruchu
2. Badanie ogólne
3. Badanie ortopedyczne – palpacja,
ruchy bierne
4. Sprawdzenie układu nerwowego
Elementy badania
klinicznego:
Ad. 1. faza obarczania , faza
unoszenia kończyny ( rodzaje chodów
)
• Obserwacja zwierzęcia w spoczynku
• Króliczy chód( bunny-hopping),
opuszczanie głowy( head-bob)
Elementy badania
klinicznego:
Ad.2.
• CTO;
• Osłuchiwanie klatki piersiowej;
• Omacywanie brzucha;
• Badanie rektalne:
Elementy specyficznego
badania ortopedycznego:
1. Staw skroniowo-żuchwowy
2. Kręgosłup:
• Odcinek szyjny: zakres ruchu –
dogrzbietowo, dobrzusznie, bocznie,
palpacja wyrostków poprzecznych i
mięśni – wzmożone napięcie , skurcz.
• Odcinek piersiowo-lędźwiowy: palpacja
wyrostków poprzecznych i kolczystych.
• Odcinek krzyżowo-ogonowy: omacywanie
strony grzbietowej, „lordosis test”
Elementy specyficznego
badania ortopedycznego:
3. Kończyna piersiowa
a) badanie każdej struktury początkowo
delikatnie
-
bolesność, obrzęk, niestabilność, chrobotanie/krepitacja,
-
Deformacja
b) pełen zakres ruchów w stawach
stres/bolesność
c) opuszki, pazury
d) palce, trzeszczki palcowe ( greyhoundy,
rottweillery)
Elementy specyficznego
badania ortopedycznego:
3. Kończyna piersiowa
e) nadgarstek – maksymalne zginanie palców
do podramienia , wyprostowanie do 10 ˚.
f) staw łokciowy – wyprost na siłę, zgięcie z
przywodzeniem.
g) staw ramienny – „ tug-of-war” , unikać
manipulacji bolesnym stawem łokciowym,
rowek międzyguzkowy – ścięgno mieśnia
dwugłowego ramienia, wyciąganie do tyłu,
kość łopatkowa
Elementy specyficznego
badania ortopedycznego:
4.
Kończyna miedniczna
a) Ogólne zasady podobne
b) Staw stępowy
-więzadła długie (prostowanie) ,
krótkie (zginanie)
c) ścięgno Achillesa
d) staw kolanowy – więzadła , rzepka
Elementy specyficznego
badania ortopedycznego:
e) staw biodrowy
- okolica krętarza większego
:omacywanie, krepitacja.
- pełen zakres ruchów stawu ( objaw
Ortolaniego)
- trójkąt rozpoznawczy: guz biodrowy,
guz kulszowy, krętarz większy
Badanie stawów u małych
zwierząt:
1.Choroby każdego wieku ( sztywność)
2.Badanie kliniczne
- choroby przewlekłe, zmniejszony
zakres ruchów
- uszkodzenie struktur podtrzymujących,
zwiększony zakres ruchów
- wykrywanie obrzęków( balotowanie) i
zwłóknień
Badanie stawów u małych
zwierząt:
- ekstremalny zakres ruchów
- porównywanie stron, łokieć:
pronatio, supinatio ( poprawka na
temperament psa!!!)
Rutynowe badania
laboratoryjne:
1.Badania hematologiczne (przed znieczuleniem)
2.Badania specyficzne ( borelioza, babesioza,
noesporoza, toksoplazmoza)
3.artrocenteza- warunki:
a) sedacja
b) przygotowanie pola
c) jatrogenna krew
d) ocena makro – kolor, zmętnienia, lepkość
e) badania mikroskopowe – rodzaj komórek
f) badania mikrobiologiczne – TABELKA WSTAWIC
Z BRISTOLA STR 8!!!!!
BADANIE RADIOGRAFICZNE
+/- KONTRAST, 2 projekcje :
1. Obrzęk tkanek miękkich
2. Płyn w stawie
3. Osteofity
4. Entezjofity
5. Myszy stawowe
6. Skleroza podchrzęstna
7. Nadżerki
8. Zmiany szpary stawowej
9. Cysty podchrzęstne
10. Przemieszczenie struktur stawu
Artrografia:
1. Kontrast pozytywny – powierzchnia
chrząstki, ciągłość torebki
stawowej, położenie myszy
stawowej, zrosty torebki np. staw
ramienny 1-2 ml
„ Omnipaque”.Staw ramienny z
pochewką mięśnia dwugłowego : 5-
6 ml,
Tomografia komputerowa:
Raczej dla miękkich tkanek niż kości
Ultrasonografia:
Tkanki miękkie : ścięgna, więzadła , łąkotki, gojenie
kości i chrząstki
Scyntygrafia:
Ogólne podanie radionuklidu (Technet 99),
wymagana jest odpowiednia kamera. Technet
łączy się z aktywnym hydroksyapatytem.
Rezonans magnetyczny MRI
( Magnetic Resonance
Imaging):
1. Bardzo dobry / drogi
2. Zmiany w tkankach miękkich