Kreacja struktury administracji oraz wzajemnych relacji w niej zachodzących

Kreacja struktury

administracji oraz

wzajemnych relacji

w niej zachodzących

Wykład 3

Struktura administracji -

podstawowe pojęcia



Centralizacja



Pod pojęciem centralizacji rozumie

się taką budowę aparatu

administracyjnego, w którym organy

niższego stopnia są hierarchicznie

podporządkowane

organom

wyższego

stopnia.



Przykład

Na zasadzie

centralizacji

funkcjonuje

administracja rządowa.

Centralizacja

administracji

hierarhiczne

i organizacyjne

podporządkowa

nie

Definicja hierarchicznego

podporządkowania



Występujące w przedstawionej

definicji pojęcie hierarchicznego

podporząd kowania oznacza, iż

organy niższego rzędu są

uzależnione od organów wyższego

rzędu dwoma rodzajami zależności

Decentralizacja



Przeciwieństwem centralizacji jest

decentralizacja.

Jest to taki sposób

organizacji aparatu

administracyjnego, w którym brak

jest hierarchicznego

podporządkowania jednych organów

w stosunku do innych organów.

Decentralizacja terytorialna

Można wyróżnić

decentralizację

terytorialną,

w której brak jest

jakichkolwiek powiązań

świadczących o hierarchicznym

podporządkowaniu pomiędzy danymi

jednostkami podziału terytorialnego.

Decentralizacja terytorialna



Przykład



Na zasadzie

decentralizacji

terytorialnej

skonstruowana jest

administracja samorządowa, w której

można wyróżnić trzy, niezależnie od siebie

funkcjonu jące i niepodporządkowane

sobie wzajemnie szczeble samorządowej

admini stracji gminnej, powiatowej oraz

samorządu województwa.

Decentralizacja rzeczowa



Występuje również tzw.

decentralizacja rzeczowa,

polegająca na powierzaniu

samodzielnym jednostkom

organizacyjnym wykonywania

określonego rodzaju zadań.

Decentralizacja rzeczowa



Przykład



Przykładem

decentralizacji

rzeczowej

jest m.in. samorząd

zawodowy, gospodarczy czy też

funkcjonowanie innych podmiotów,

którym powierzono określone zadania

z zakresu administracji publicznej, a

znajdują się one jed nocześnie poza

sferą ustrojową administracji.

Koncentracja i

dekoncentracja



W ramach administracji

scentralizowanej (rządowej)

występuje zjawisko skupiania

kompetencji, zwane

koncentracją, lub też

rozproszenia kompetencji, zwane

dekoncentracją.

Dekoncentracja



Dekoncentracja

jest formą

centralizacji administracji oznaczającą

możliwość prze noszenia kompetencji

na organy niższe lub równorzędne w

drodze wydanego aktu normatywnego

(ustawa) lub poprzez stworzenie

nadrzędności hierarchicznej orga nów

zwierzchnich w zakresie wykonywania

przekazywanych kompetencji.

Elementy dekoncentracji



tzw.

zależność osobową

- organ wyższego

stopnia ma prawo obsadzania

stanowisk w organach niższego stopnia

;



tzw. zależność służbową

- organ wyższego

stopnia ma prawo do wydawania

poleceń służbowych organowi niższego

stopnia o charakterze wytycznych,

okólników czy też poleceń służbowych.

Dekoncentracja

terytorialna



Przykład



Na zasadzie

dekoncentracji

terytorialnej

można np. przenieść

sprawy przy pisane organom

umiejscowionym w centrum struktury

administracji do wła ściwości organów

terenowych, np. przesunięcie na

szczebel

wojewódzki funkcji organów nadzoru nad

przedsiębiorstwami państwowymi

szczebla

ministe rialnego

Kontrola



Kontrola

jest funkcją organu, która

polega na sprawdzaniu działalności

innych pod miotów administracji, bez

możliwości wpływania na bieżącą

działalność podmiotów

kontrolowanych przez wydawanie im

nakazów lub poleceń .

Przykłady kontroli

administracji:



Kontrola dokonywana przez Najwyższą

Izbę Kontroli na podstawie ustawy

z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej

Izby Kontroli (tekst jedn. z 2007 r,

DzU nr 231, póz. 1071 ze zm.),



tzw. kontrola wewnętrzna, prowadzona

przez wyspecjalizowane komórki

funkcjonujące w strukturach aparatu

pomocniczego danego organu

administracji publicznej.

Nadzór



Pod pojęciem

nadzoru

należy rozumieć funkcję

organu polegającą na możliwości wiążącego

oddziaływania danego organu administracji na

inny organ. Najistotniejszym elementem relacji

nadzorczej staje się możliwość podjęcia

władczej ingerencji, ustanowionej celem

zapewnienia dochowania przez podmiot

nadzorowany określonych reguł, wzorców,

standardów itp., za pomocą których ustalone

zostały po żądane cele i efekty danej

działalności lub utrzymanie danego stanu .

Podział nadzoru :



Stosowany jest podział form relacji

nadzoru na:



nadzór prewencyjny,



nadzór represyjny.

Koordynacja



Pod pojęciem

koordynacji

należy

rozumieć zbiór uprawnień wykonywany

przez organ w stosunku do organów lub

też instytucji, które nie są mu

bezpośrednio organi zacyjnie lub też

służbowo Działalność podmiotu

koordynującego opiera się najczęściej na

osiągnięciu pewnego celu (np.

podniesienie efektywności działania lub

współdziałania).

Przykład



Funkcje koordynacyjne wobec

organów administracji niezespolonej

na terenie województwa wypełnia

m.in. wojewoda jako zwierzchnik

administracji rządowej w

województwie.

Kierownictwo



Kierownictwo jest najszerszą możliwością

oddziaływania na inny organ

administracji przy pomocy wszystkich

dostępnych środków, jakich przepisy

prawa nie zabraniają stosować. Mogą być

to zarówno środki ściśle opisane

przepisami prawa, jak i środki, które

związane są

oddziaływaniem w

relacjach zachodzących „wewnątrz

administracji". Kierownictwo występuje

wyłącznie w układzie scentralizowanym.

Przykład



Na zasadach kierownictwa

skonstruowany jest cały system

administracji rządowej.

Zwierzchnictwo i

zespolenie



Zwierzchnictwo to swoista funkcja

administracji związana z wynikającym z prze

pisów prawa swoistym podporządkowaniem

organów administracji publicznej w ra mach

tzw. zespolenia administracji. Funkcja ta

występuje wówczas, gdy jakiś organ

posiadający kompetencje o charakterze

ogólnym sprawuje funkcje kierowni cze

wobec organów posiadających kompetencje

szczegółowe

Zwierzchnictwo i

zespolenie



Zespolenie, jako przeciwieństwo

specjalizacji resortowej, polega na

połącze niu sil i środków

administracji, zajmującej się różnymi

materiami, w jedną ca łość na

określonym terytorium

Przykład



Na zasadach

zespolenia

skonstruowana jest znaczna część

administracji rzą dowej w terenie -

tzw. administracja zespolona

(zespolone służby, inspekcje i straże

pod zwierzchnictwem wojewody .

Współdziałanie



Współdziałanie

jest sposobem

opisania relacji organów administracji

publicznej związaną z tworzoną

przepisami prawa koniecznością

współpracy pomiędzy nimi w trakcie

wykonywania zadań wyznaczonych

przepisami ustrojowymi, w tym rów

nież w trakcie wydawania decyzji

administracyjnych.

Uznanie administracyjne



Przez uznanie administracyjne należy

rozumieć kompetencję organu admini

stracji publicznej do kształtowania

rozstrzygnięcia sprawy według oceny

celowości, dokonywaną w na podstawie i

w granicach przepisów prawa

powszechnie obowiązującego. Możliwość

zastosowania instytucji uznania

administracyjnego musi wy nikać z

przepisów prawa (z normy prawnej).

Uznanie administracyjne



Uznanie administracyjne będzie więc

możnością wyboru przez organ

jednego z prawnie dozwolonych

wariantów kształ towania decyzji

administracyjnej na podstawie

ustalonego w postępowaniu dowo

dowym stanu faktycznego sprawy

Normatywne ujęcie uznania

administracyjnego



Uznanie administracyjne wyraża

się najczęściej poprzez użycie w

normie prawnej wyrażeń, że

organ „może", „ma prawo", ,jest

uprawniony" albo też jest

upoważniony" do podjęcia jakiejś

decyzji

Decyzje związane



Wykluczone jest natomiast uznanie

administracyjne, gdy przepis stanowi,

że organ „wyda" decyzję, coś „ustali",

lub też ustawa organowi „nakazuje"

zachować się w ściśle określony

sposób. W tym ostatnim przypadku

użycie wskazanych powyżej słów w

normach prawnych wskazuje, iż mamy

do czynienia z tzw.

decyzją związaną.

Pojęcia niedookreślone



Do najczęściej spotykanych pojęć

niedookreślonych w prawie

administracyjnym zaliczyć można:

„interes społeczny", „interes

publiczny", „interes Rzeczypospolitej

Polskiej", „ochrona porządku

publicznego", „względy porządku pu

blicznego" „bezpieczeństwo

państwa".

Podziały terytorialne

państwa



Podział terytorialny

(podział

administracyjny) państwa

dokonywane na podstawie przepisów

rangi ustawowej rozczłonkowanie

państwa dla potrzeb wykony wania

administracji na jego obszarze.

Podziały terytorialne

państwa



Wyróżniamy następujące rodzaje

podziałów terytorialnych państwa:



zasadniczy,



pomocniczy,



specjalny.

Podział zasadniczy



Podział zasadniczy

jest tworzony

dla realizacji podstawowych zadań

publicznych przez terenowe organy

administracji rządowej i

samorządowej. Jednostkami podziału

zasadniczego są gminy, powiaty i

województwa.

Podział pomocniczy



Podział

pomocniczy

uzupełnia

podział zasadniczy lub podział

specjalny i jest two rzony dla

organów terenowych realizujących

zadania przypisane podmiotom reali

zującym zadania na podstawie

ustalonego podziału (zasadniczego

czy też specjalnego).

Przykład podziału

pomocniczego

Gmina może tworzyć jednostki

pomocnicze:



w gminach wiejskich -

sołectwa

(czasami również kolonie),



w gminach miejskich -

dzielnice i

osiedla.



Jednostką pomocniczą może być

również położone na terenie gminy

miasto.

Podział specjalny



Podział

specjalny

jest dokonywany

na potrzeby działania terenowych

organów administracji publicznej o

kompetencjach szczególnych oraz

dla innych podmiotów, niż należące

do sfery ustrojowej administracji

(rządowej czy też samorządowej),

wykonujących określone zadania

publiczne.

Document Outline