Rozwój koncepcji zarządzania jakością

Spośród licznych przejawów

zarządzania jednym z najbardziej

widocznych jest zarządzanie zmianą.

Aby organizacja mogła przetrwać i

rozwijać się, musi bacznie obserwować

otoczenie i przystosowywać swoje

struktury i procesy do zachodzących

zmian. Podobnie dzisiejsze poglądy na

zarządzanie jakością są wynikiem

kilkudziesięcioletniej ewolucji.

Historię zarządzania jakością można

datować od początku XX wieku –
okresu, gdy zaczęto produkować
pierwsze modele „T” samochodu Ford
Motor Comapany, a firma zaczęła
zatrudniać inspektorów kontroli. Ich
zadaniem było wykrycie części i
zespołów niespełniających wymagań
technicznych, a następnie oddzielanie,
wycofanie i ewentualne naprawienie
bądź przekwalifikowanie.

Wkrótce zauważono, że ilość braków można

zmniejszyć bardziej skutecznie przez

poprawę kwalifikacji pracowników i lepszą

organizację pracy. Zaczęto stosować

statystyczną kontrolę procesu oraz

statystyczną kontrolę odbiorczą.

W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych

działania kontrolne – typowe dla dwóch

pierwszych etapów rozwoju zarządzania

jakością zostały uzupełnione o systemowe

podejście do zapewnienia jakości, np.

poprzez przeprowadzanie audytów obszarów

odpowiedzialnych za jakość, a przede

wszystkim przez przejęcie odpowiedzialności

za jakość przez kierownictwo.

Ostatni etap to podejście znane pod

skrótem TQM (Total Quality
Management), czyli kompleksowe
zarządzanie jakością lub zarządzanie
przez jakość. Wyróżnia się
zaangażowaniem wszystkich
pracowników w sprawy jakości,
zarządzaniem przez procesy, szerokim
zastosowaniem metod i narzędzi
wspomagających, w tym metod
statystycznych.

Podsumowując, można powiedzieć, że

dominująca kiedyś ocena wyników
przedsiębiorstwa na podstawie
wskaźników (gł. ekonomicznych) jest
dzisiaj zastępowana podejściem, w
którym wskaźniki zostały zastąpione
„oceną wystawianą przez rynek” i
którego celem jest ciągłe doskonalenie
jakości. Zasada niewypuszczania z
przedsiębiorstwa wadliwych wyrobów
została zastąpiona zasadą produkcji
bezbrakowej.

Oznacza to, że zamiast koncentrować

się na kontroli, zwanej tradycyjnie
kontrolą techniczną lub kontrolą
jakości, szczególna troska jest
poświęcona projektowaniu produktów
i przygotowaniu procesów ich
realizacji. Odpowiedzialność
bezpośredniego wykonawcy jest
uzupełniana współodpowiedzialnością
zespołu, a nawet kierownictwa.

W literaturze można spotkać opisy wielu

koncepcji zarządzania jakością, z których
jedne nie wyszły poza teoretyczne
rozważania, inne przyjęły się i stanowią do
dzisiaj inspirację do tworzenia nowych.

Praktycy zarządzania jakością, a nawet

niektórzy teoretycy gubią się w
„bogactwie” powstających i stosowanych
koncepcji. Godne polecenia jest
wypracowanie sobie własnego modelu
zarządzania jakością, uwzględniającego
elementy najbardziej przystające do danej
organizacji i warunków jej funkcjonowania.

Przy wyborze tych elementów warto

kierować się, obok względów
merytorycznych, dobrze pojętym
zdrowym rozsądkiem. Cenną
wskazówką może być zrozumienie
najważniejszych różnic zachodzących
między znanymi ogólnie
koncepcjami.

Międzynarodowa Organizacja

Normalizacyjna

ISO

International Organization for

Standardization

Normy ISO 9000 są powszechnie uznawane za podstawę
budowania systemów zarządzania jakością we wszystkich
organizacjach, bez względu na rodzaj ich działalności. Normy te
zawierają terminologie, wymagania i wytyczne dotyczące
wprowadzania, doskonalenia i kontrolowania systemu
zarządzania jakością.

Z normami i zbiorami wymaganymi dotyczącymi zarządzania
jakością związane są normy ISO 1400, podające standardy
postępowania w odniesieniu do środowiska, oraz normy PN
18001, dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Wszystkie
razem stanowią podstawę tworzenia zintegrowanych systemów
zarządzania jakością, środowiskiem i bezpieczeństwem, a w
przyszłości, także innymi aspektami organizacji.

Zarządzanie jakością przez

spełnianie uznanych

standardów

Zarządzanie jakością przez spełnianie

uznanych standardów oznacza

spełnianie standardów przyjętych przez

organizację, opracowanych w niej na jej

użytek na podstawie wymagań

zawartych w zbiorze norm odnoszących

się do zarządzania jakością. Normy i

standardy stosowane w zarządzaniu

jakością, są rezultatem działalności

nazywanej skrótowo normalizacją.

Normalizacja polega na racjonalnym

ograniczeniu możliwości wyboru. Normy

spełniają pozytywną rolę, gdyż prowadzą do

formalizacji i dokumentacji działań,

szczególnie typowych i powtarzalnych.

Formalizowanie i dokumentowanie działań

wiąże się m. in. z takimi korzystnymi

zjawiskami jak: wnikliwe analizowanie

problemów, jednoznaczne przekazywanie

wyczerpującej informacji, optymalne

uporządkowanie celów i czynności,

dokonanie stronnych uzgodnień czy

ułatwienie prowadzenia szkoleń. Działalność

oparta na normach stanowi przeciwieństwo

działania według metody prób i błędów.

Niewłaściwie przeprowadzona normalizacja

sprzyja przerostom biurokracji i zachwianiu
równowagi między formalną i
merytoryczną stroną jej funkcji
regulacyjnych. Może wystąpić zjawisko
przesadnie szczegółowej i wszechobecnej
normalizacji jakości, ze zbyt silnym
akcentem na działanie kontrolne w jej
egzekwowaniu. Towarzysząca normalizacji
formalizacja sprzyja utrwalaniu się
rutynowych sposobów działania, co może
być czynnikiem hamującym inwencję i
wdrażanie korzystnych zmian.

KAIZEN

Z TQM związana jest koncepcja Keizen.

Koncepcja ta powstała w Japonii i akcentuje
jeszcze silniej niż TQM angażowanie się
pracowników w ciągłe ulepszanie i sterowanie
procesami. Jest silnie zorientowana na
japońską kulturę pracy, po raz pierwszy
została zastosowana w zakładach Toyoty.
Polega na ciągłym likwidowaniu strat i
braków występujących w procesach
produkcyjnych oraz administracyjnych.

Za cel stawia dążenie do sytuacji, w której

czas każdego pracownika jest przeznaczony

wyłącznie na tworzenie wartości dodanej

produktu.

Przejawy stosowania w organizacji

podejścia Kaizen to:

• rozwinięty system szkoleń
• praca zespołowa
• wskazywanie przez wszystkich pracowników

dążenia do poprawy jakości produktów i

pracy

• delegowanie uprawnień i odpowiedzialnosci.

SIX SIGMA – zarządzanie

jakością poprzez pomiar

skuteczności

Przez skuteczność działań należy rozumieć w

zarządzaniu jakością stopień w jakim są

spełniane wymagania.

Koncepcja Six Sigma jest zorientowana na

skuteczność spełniania wymagań.

Propagatorzy koncepcji Mikel Harry i Richars

Schroeder zdefiniowali jakość jako: „prawo do

wartości dla nabywcy i dostawcy w każdym

aspekcie wymiany gospodarczej”. Zgodnie z

nią poprawa jakości ma tylko wtedy sens, gdy

przynosi korzyści klientom organizacji.

W stwierdzeniu tym została zawarta

istota Six Sigma, której głównym celem
jest poprawa wyników finansowych za
pomocą doskonalenia jakości,
wykorzystując w tym celu znane i
dostępne narzędzia i metody
zarządzania jakością. Szczególny
nacisk w tej koncepcji kładzie się na
wybieranie miejsc pomiarów, ustalanie
sposobów ich prowadzenia oraz
przetwarzania i wykorzystywania
uzyskanych w pomiarach danych.

Document Outline