Park leży na granicy województw małopolskiego i podkarpackiego w
samym sercu Beskidu Niskiego. Swoim zasięgiem obejmuje górne
dorzecze Wisłoki oraz pasmo Magury Wątkowskiej. Jest jednym z
dwóch parków narodowych na Podkarpaciu.
Utworzony 24 listopada 1994.
Funkcjonowanie rozpoczął 1 stycznia 1995 r.
Powierzchnia całkowita: 19438,9 ha.
województwo podkarpackie: 17435,2 ha(89,9%)
województwo małopolskie: 2003,7ha[10,3%]
Powierzchnia otuliny MPN: 22969 ha
Najwyższe wzniesienie: Wątkowa 845,94 m n. p. m.
Długość granic: 204 km
w tym granica państwa 14 km
Powierzchnia leśna: 18571,7 ha
Powierzchnia nieleśna: 829,1 ha
Wody: 38,1 ha
Formy ochrony:
ścisła: 2407,7 ha
czynna: 16924,7 ha
krajobrazowa: 57,0 ha
Unikalny w skali Karpat obszar przejściowy między
Karpatami Zachodnimi i Karpatami Wschodnimi.
Ponad 90% powierzchni zajmują lasy. można wyróżnić
dwa piętra roślinne: pogórza i regla dolnego.
Piętro pogórza, zajmujące około 43% powierzchni
parku i sięgające 530 m n.p.m., to głównie
drzewostany sztuczne z przewagą sosny. Znajdują
się też liczne łąki i pastwiska, a także torfowiska.
Piętro regla dolnego, zajmujące około 57%
powierzchni parku i sięgające od 530 m n.p.m.
wzwyż ,głównie naturalne lasy bukowe (udział lasów
sztucznych jest tu zdecydowanie mniejszy) z
domieszką jedlin i rzadko występujących w
Karpatach jaworzyn.
Istnieją tu trzy obszary ochrony ścisłej: Magura
Wątkowska (1189 ha), Kamień (378 ha) i Zimna
Woda (841 ha), jest rezerwat skalny Kornuty, i
pomnik przyrody Diabli Kamień.
Ochrona przyrody
W MPN ochrona ścisła objęte jest 12 % powierzchni. Obecnie funkcjonują trzy obszary
ochrony ścisłej:
- Magura Wątkowska (pow. 1188,69 ha)
- Kamień (pow. 377,93 ha)
- Zimna Woda (pow. 841,11 ha)
W obszarach tych dominują starodrzewy o typowo puszczańskim charakterze oraz
drzewostany o wysokich i bardzo wysokich walorach. Znajdują się w nich ostoje
rzadkich zwierząt lśnych: niedźwiedzia, rysia, żbika, kuny leśnej, wilka, borsuka oraz
ptaków – orła przedniego, orlika krzykliwego, myszołowa, bociana czarnego, dzięcioła
białogrzbietego, muchołówki.
W parku występuje prawie 800 gatunków roślin i prawie 200 gatunków
zwierząt (nie licząc owadów). Wśród roślin 59 gatunków objętych jest ochroną
ścisłą, 11 częściową, a 12 wpisanych jest do Polskiej Czerwonej
Księgi Roślin.
Symbolem Parku i drugim pod względem liczebności ptakiem
drapieżnym jest orlik krzykliwy Aquila pomarina. Gatunek ten -
umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt - gnieździ się na
tym terenie w liczbie około 31 - 35 par. Osiągane zagęszczenie około
23 pary/100 km
2
powierzchni Parku jest jednym z najwyższych w
Polsce.
W Magurskim Parku Narodowym stwierdzono
występowanie łącznie 55 gatunków ssaków. Gatunkami
najbardziej zagrożonymi i wymagającymi specjalnej
troski są:
Ryś
niedźwiedź
wilk
żbik
Łoś
borsuk
bóbr
Kuna leśna
Owadożerne i gryzonie
popielica
Z rzędu gryzoni, na terenach leśnych i zaroślowych najliczniejszymi gatunkami są
nornica ruda i mysz leśna,występują również wiewiórki
Z rzędu owadożernych stwierdzono występowanie w MPN 9 gatunków, z których
najliczniejszym jest ryjówka aksamitna, zamieszkująca głównie tereny leśne i
zaroślowe. W Polsce wszyscy przedstawiciele tego rzędu należą do zwierząt
chronionych, ale szczególnie interesujące jest stwierdzenie występowania tak
rzadkich i zagrożonych gatunków, jak: ryjówka górska i rzęsorek mniejszy a także
rzęsorek rzeczek zębiełek białawy, zębiełek karliczek i ryjówka malutka.
ryjówka aksamitna
wiewiórka
Na terenie Magurskiego PN stwierdzono 157 gatunków ptaków z
czego 117 gatunków należy do lęgowych. Do najciekawszych
elementów awifauny lęgowej należą ptaki szponiaste.
Myszołów zwyczajny
strumieniówka
kląsawka
Dzięcioł białogrzbiety
Puszczyk uralski
Płazy i gady
Z rzędu płazów ogoniastych występuje w Magurskim PN 5 gatunków:
traszka górska, salamandra plamista traszki – grzebieniasta i zwyczajna
,oraz endemiczna dla Karpat traszka karpacka.
Salamandra plamista
Traszka górska
Traszka karpacka
Z rzędu bezogoniastych występuje także 5 gatunków, najliczniejsze to kumak
górski oraz żaba trawna. Kolejne gatunki to: rzekotka drzewna, ropucha szara
oraz najrzadsza i najbardziej zagrożona z tej grupy zwierząt, ropucha zielona.
Żaba trawna
Kumak górski
Rzekotka drzewna
Ropucha zielona
Gady są w Parku nieliczne. Z podrzędu jaszczurek najpospolitsza jest
jaszczurka żyworodna, sporadycznie stwierdzano również jaszczurkę zwinkę i
padalca. Z podrzędu węży pospolite, a lokalnie stosunkowo liczne, są żmija
zygzakowata i zaskroniec.
Żmija
zygzakowata
Jaszczurka
zwinka
zaskroniec
Ryby
W skład ichtiofauny Magurskiego PN wchodzą 3 gatunki prawnie chronione:
śliz, głowacz pręgopłetwy i piekielnica. Szczególnie interesujące jest
występowanie piekielnicy - gatunku z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt.
głowacz pregopłetwy
Paź królowej
Motyle dzienne
Stwierdzono występowanie 81 gatunków. Gatunki uznane za zagrożone:
niepylak mnemozyna, pokłonnik osinowiec , warcabnik szantawiec oraz
pasyna lucylla.
Do gatunków nieco mniej zagrożonych w Polsce i na obszarze MPN zaliczono:
pazia królowej, czerwończyka nieparka, modraszka nausitous, mieniaka
strużnika i przeplatkę diamina.
Na terenie MPN stwierdzono
również obecność niezwykle
ciekawego i rzadkiego owada
– modliszki zwyczajnej
mieniak strużnik
Stwierdzono występowanie 74 gatunków górskich, w tym 2 subalpejskie
(omieg górski, modrzyk górski), 22 ogólnogórskie: przywrotnik
płytkoklapowy, knieć błotna górska, żebrowiec górski, cebulica dwulistna ,
kozłek trójlistkowy, ciemiężyca zielona, 44 reglowe: czosnek niedźwiedzi,
żywiec gruczołowaty, miesiącznica trwała, paprotnik Brauna, przetacznik
górski, oraz 6 podgórskich : turzyca zwisła, wierzbówka nadrzeczna, września
pobrzeżna, rośliny kserotermiczne oraz duże zróżnicowanie gatunków
storczyków.
Flora
Zimowit jesienny
Kosaciec syberyjski
Czosnek niedźwiedzi
storczyk
Gwiazdosz
potrójny
Lila
złotogłów
Berberys
pospolity
Kruszczyk błotny
Miesiącznica trwała
Smardz jadalny
Cebulica
dwulistna
Buławik mieczolistny
Smardz jadalny
Dziedzictwo kulturowe
Magurski Park Narodowy wraz z otuliną jest obszarem niezwykle
interesującym pod względem walorów etnograficznych i historycznych
Jak każde pogranicze było to miejsce styku i przenikania się kultur wielu
narodów. Element ten stanowi o obecnej atrakcyjności kulturowej tego
regionu. Bardzo podziwiane są zabytki architektury sakralnej stylu
zachodniołemkowskiego – cerkwie w Krempnej, Kotani, Bartnym, Wołowcu,
Pielgrzymce, Świątkowej Wielkiej i Małej.
Najstarszym śladem ludzkiej obecności w tej części Beskidu Niskiego są
pozostałości okazałego grodziska w Brzezowej, położonego wśród pól na
wzgórzu Walik u stóp Magury Wątkowskiej (otulina Parku). Wchodziło ono –
zdaniem historyków – w łańcuch wczesnośredniowiecznych grodzisk z IX-X
wieku.Na Górze Zamkowej koło Mrukowej zachowały się także fragmenty
średniowiecznego fortalicjum kamiennego z XIV-XV w.