Wybrane choroby
Wybrane choroby
tropikalne
tropikalne
malaria, żółta gorączka, gorączki
malaria, żółta gorączka, gorączki
krwotoczne
krwotoczne
Dorota Dybowska
Dorota Dybowska
Katedra i Klinika Chorób
Katedra i Klinika Chorób
Zakaźnych i Hepatologii CM UMK
Zakaźnych i Hepatologii CM UMK
Zimnica (malaria)
Zimnica (malaria)
Zimnica jest ostrą lub przewlekłą
Zimnica jest ostrą lub przewlekłą
chorobą pasożytniczą wywołaną
chorobą pasożytniczą wywołaną
przez wewnątrzkomórkowego
przez wewnątrzkomórkowego
pierwotniaka
pierwotniaka
Plasmodium.
Plasmodium.
Malaria
Malaria
500mln zachorowań rocznie, 1-3mln
500mln zachorowań rocznie, 1-3mln
zgonów
zgonów
Malaria
Malaria
Drogi szerzenia się:
Drogi szerzenia się:
ukłucie komara,
ukłucie komara,
transfuzja (transfusion malaria),
transfuzja (transfusion malaria),
zanieczyszczone igły lub strzykawki
zanieczyszczone igły lub strzykawki
(needle malaria-narkomani,
(needle malaria-narkomani,
jatrogenne),
jatrogenne),
przez uszkodzoną skórę (laboratorium),
przez uszkodzoną skórę (laboratorium),
wertykalne.
wertykalne.
Malaria
Malaria
Etiologia
Etiologia
: Plasmodium (zarodziec)
: Plasmodium (zarodziec)
vivax, ovale, malariae, falciparum.
vivax, ovale, malariae, falciparum.
Wektor
Wektor
: komar Anopheles (widliszek)
: komar Anopheles (widliszek)
Malaria
Malaria
Cykl życiowy
Cykl życiowy
Malaria
Malaria
Okres wylęgania
Okres wylęgania
12 dni (P.f.), 13 dni
12 dni (P.f.), 13 dni
(P.v.), 17 dni (P.o.), 28 dni (P.m.)
(P.v.), 17 dni (P.o.), 28 dni (P.m.)
Objawy kliniczne
Objawy kliniczne
: niepokój, bóle
: niepokój, bóle
mięśniowo-stawowe, bóle głowy,
mięśniowo-stawowe, bóle głowy,
gorączka z dreszczami (P.v. i P.o. co 48
gorączka z dreszczami (P.v. i P.o. co 48
godzin, P.m. co 72 godziny, P.f.
godzin, P.m. co 72 godziny, P.f.
nieregularnie), powiększenie wątroby i
nieregularnie), powiększenie wątroby i
śledziony, może wystąpić żółtaczka,
śledziony, może wystąpić żółtaczka,
ściemnienie moczu.
ściemnienie moczu.
Malaria
Malaria
Badania laboratoryjne
Badania laboratoryjne
:
:
małopłytkowość, leukopenia,
małopłytkowość, leukopenia,
niedokrwistość, aminotransferaz,
niedokrwistość, aminotransferaz,
dehydrogenazy mleczanowej i
dehydrogenazy mleczanowej i
bilirubiny.
bilirubiny.
Hipoglikemia-niekorzystna rokowniczo.
Hipoglikemia-niekorzystna rokowniczo.
Zimnica tropikalna
Zimnica tropikalna
Tylko przez Plasmodium falciparum
Tylko przez Plasmodium falciparum
Możliwy zgon w ciągu 24-48 godzin
Możliwy zgon w ciągu 24-48 godzin
Postaci: brzuszna, wstrząsowa,
Postaci: brzuszna, wstrząsowa,
mocznicowa (czarnomocz),
mocznicowa (czarnomocz),
mózgowa
mózgowa
Malaria
Malaria
Diagnostyka:
Diagnostyka:
cienki rozmaz i gruba kropla krwi,
cienki rozmaz i gruba kropla krwi,
testy immunochromatograficzne,
testy immunochromatograficzne,
PCR
PCR
Serodiagnostyka bez znaczenia w
Serodiagnostyka bez znaczenia w
ostrej postaci
ostrej postaci
Malaria
Malaria
Różnicowanie
Różnicowanie
Grypa i infekcje grypopodobne,
Grypa i infekcje grypopodobne,
Denga i żółta gorączka
Denga i żółta gorączka
Nieżyt jelitowy/zatrucie pokarmowe
Nieżyt jelitowy/zatrucie pokarmowe
Zakażenie dróg moczowych
Zakażenie dróg moczowych
Dur brzuszny, posocznica,
Dur brzuszny, posocznica,
leptospiroza, ropień amebowy wątroby
leptospiroza, ropień amebowy wątroby
Ostre stany internistyczne i
Ostre stany internistyczne i
neurologiczne
neurologiczne
Malaria
Malaria
Leczenie
Leczenie
:
:
Atovakwon/proguanil (Malarone)
Atovakwon/proguanil (Malarone)
Artemeter/lumefantryna (Riamet,
Artemeter/lumefantryna (Riamet,
Coartem)
Coartem)
Sulfadoksyna/pirimetamina (Fansidar)
Sulfadoksyna/pirimetamina (Fansidar)
Meflochina (Lariam, Mephaquin)
Meflochina (Lariam, Mephaquin)
Postać ciężka:
Postać ciężka:
chinina wlewy iv + doksycyklina iv
chinina wlewy iv + doksycyklina iv
Malaria
Malaria
Profilaktyka
Profilaktyka
:
:
Repelenty: dwuetylotoluamid lub pikarydyna
Repelenty: dwuetylotoluamid lub pikarydyna
Chemioprofilaktyka: chlorochina, proguanil,
Chemioprofilaktyka: chlorochina, proguanil,
chlorochina/progunil, meflochina,
chlorochina/progunil, meflochina,
atovakwon/proguanil, doksycyklina,
atovakwon/proguanil, doksycyklina,
prymachina.
prymachina.
Wybór leku zależy od rejonu wyjazdu
Wybór leku zależy od rejonu wyjazdu
(lekooporność P.), wieku pacjenta i chorób
(lekooporność P.), wieku pacjenta i chorób
towarzyszących.
towarzyszących.
Gorączki krwotoczne
Gorączki krwotoczne
Gorączki krwotoczne są grupą chorób
Gorączki krwotoczne są grupą chorób
o różnej etiologii wirusowej i wysokiej
o różnej etiologii wirusowej i wysokiej
zakaźności, których wspólną cechą w
zakaźności, których wspólną cechą w
obrazie klinicznym są krwawienia.
obrazie klinicznym są krwawienia.
Gorączki krwotoczne
Gorączki krwotoczne
Rodzina
Rodzina
wirusów
wirusów
Choroba
Choroba
Gdzie
Gdzie
Źródło
Źródło
zakażeni
zakażeni
a
a
Arenaviridae
Arenaviridae
Arenaviru
Arenaviru
s
s
GK Lassa
GK Lassa
Afryka
Afryka
Gryzonie
Gryzonie
Argent. (Junin)
Argent. (Junin)
Boliw.
Boliw.
(Machupo)
(Machupo)
Brazyl. (Sabia)
Brazyl. (Sabia)
Wen.
Wen.
(Guanarito)
(Guanarito)
Am.Pd
Am.Pd
.
.
Gorączki krwotoczne
Gorączki krwotoczne
Bunyaviride
Bunyaviride
Plebovirus
Plebovirus
GK doliny Rift
GK doliny Rift
Afryka
Afryka
Komary
Komary
Nairovirus
Nairovirus
Krymsko-
Krymsko-
Kongijska
Kongijska
E.,Az.,Af
E.,Az.,Af
r
r
Kleszcz
Kleszcz
e
e
Hantavirus
Hantavirus
Zes.nerk.,
Zes.nerk.,
Zes.płuc.
Zes.płuc.
Az. E.
Az. E.
Gryzoni
Gryzoni
e
e
Filoviridae
Filoviridae
Filovirus
Filovirus
Ebola, Marburg
Ebola, Marburg
Afryka
Afryka
NZ
NZ
Flaviviridae
Flaviviridae
Flavivirus
Flavivirus
Żółta gorączka
Żółta gorączka
Afr.,Am.Pd
Afr.,Am.Pd
.
.
Komary
Komary
Denga
Denga
Az.,Am.,Af
Az.,Am.,Af
r.
r.
G.lasu
G.lasu
Kyasanur
Kyasanur
Azja
Azja
Kleszcz
Kleszcz
e
e
Gorączki krwotoczne
Gorączki krwotoczne
Objawy
Objawy
:
:
Gorączka, zmęczenie, bóle (b.)
Gorączka, zmęczenie, bóle (b.)
głowy, b.mięśni, b.brzucha,
głowy, b.mięśni, b.brzucha,
zaczerwienienie skóry i błon
zaczerwienienie skóry i błon
śluzowych, poszerzenie naczyń
śluzowych, poszerzenie naczyń
spojówkowych, wybroczyny, obrzęki
spojówkowych, wybroczyny, obrzęki
Krwawienia, objawy niewydolności
Krwawienia, objawy niewydolności
narządowej
narządowej
Gorączki krwotoczne
Gorączki krwotoczne
Uwaga!
Uwaga!
Materiał od chorego wysoce
Materiał od chorego wysoce
zakaźny.
zakaźny.
Gorączki krwotoczne
Gorączki krwotoczne
Różnicowanie
Różnicowanie
Malaria
Malaria
Zakażenie meningokokowe
Zakażenie meningokokowe
Ciężka riketsjoza
Ciężka riketsjoza
DIC o innej etiologii,
DIC o innej etiologii,
Salmonella, Shigella, gdy krwiste
Salmonella, Shigella, gdy krwiste
biegunki.
biegunki.
Denga
Denga
Wektor
Wektor
: komar Aedes aegypti
: komar Aedes aegypti
Postaci
Postaci
: klasyczna, gorączka
: klasyczna, gorączka
krwotoczna, wstrząsowa
krwotoczna, wstrząsowa
Różnicowanie
Różnicowanie
: grypa, malaria, inne
: grypa, malaria, inne
GK, zespół przewlekłego zmęczenia,
GK, zespół przewlekłego zmęczenia,
KZM, KZN, zatrucia chemiczne,
KZM, KZN, zatrucia chemiczne,
zatrucia grzybami, małopłytkowość
zatrucia grzybami, małopłytkowość
samoistna, białaczka
samoistna, białaczka
Leczenie
Leczenie
objawowe
objawowe
Żółta gorączka
Żółta gorączka
Czynnik etiologiczny - wirus RNA z
Czynnik etiologiczny - wirus RNA z
rodziny Togaviride
rodziny Togaviride
Źródło zakażenia - ludzie i zwierzęta
Źródło zakażenia - ludzie i zwierzęta
(małpy)
(małpy)
Wektor - komar Aedes aegypti
Wektor - komar Aedes aegypti
(Afryka),
(Afryka),
Haemagogus (Ameryka
Haemagogus (Ameryka
Południowa)
Południowa)
Żółta gorączka
Żółta gorączka
200 000 przypadków zachorowań, 30
200 000 przypadków zachorowań, 30
000 przypadków śmiertelnych na rok
000 przypadków śmiertelnych na rok
(WHO)
(WHO)
Żółta gorączka
Żółta gorączka
Żółta gorączka
Żółta gorączka
Inkubacja 3-6 dni
Inkubacja 3-6 dni
Dwie fazy: ostra 3-4 dni,
Dwie fazy: ostra 3-4 dni,
remisja
remisja
toksyczna
toksyczna
Różnicowanie: malaria, tyfus, denga,
Różnicowanie: malaria, tyfus, denga,
zapalenie wątroby,
zapalenie wątroby,
zatrucie
zatrucie
Żółta gorączka
Żółta gorączka
Profilaktyka
Profilaktyka
Szczepionka zawierająca atenuowany
Szczepionka zawierająca atenuowany
wirus szczepu 17D.
wirus szczepu 17D.
Skuteczność 95%
Skuteczność 95%
Odporność w ciągu tygodnia od
Odporność w ciągu tygodnia od
szczepienia
szczepienia
Protekcja 30-35lat
Protekcja 30-35lat
Repelenty, moskitiery, odzież
Repelenty, moskitiery, odzież
ochronna
ochronna