Historia zakładania osnowy poziomej

w Polsce

• Triangulacja jako metoda pomiaru.

• Willebrordus Snellius – Snell van Royen

(1580-1626). Triangulacja rok 1615.

• W roku 1670 francuski duchowny Picard

dokonał z inicjatywy powstałej w 1966
Francuskiej Akademii Nauk pomiarów
południka paryskiego (R = 6275 km vs
6371 km). Picard pierwszy zastosował
krzyż kresek do celowania w lunecie
instrumentu.

1.Projekt triangulacji w Polsce – 1791 Tadeusz
Czacki
i Jan Śniadecki – „Plan mapy generalnej”
przedstawiony Komisji Skarbowej.
2.Sieć Kieleckiego Okręgu Górniczego –
Wojciech Niemyski 1829-1835 – 300 trójkątów;
punkt początkowy na Łysicy.
3.Ministerstwo Robót Publicznych we
współpracy z WIG: rozpoczęcie pomiarów
triangulacyjnych:

punkt przyłożenia Borowa Góra k/Warszawy
(obserwatorium Astronomiczne), elipsoida
Bessela (1846)
łańcuchy trójkątów –w każdym para punktów
Laplace’a
i pomiar bazy metodą rozwinięcia, łańcuch
łączony
w wieniec.

Sieć triangulacyjna

Punkt
Laplace’a

Azymut boku

Układ
centraln
y

Punkty I
klasy

Rozwinięcie
bazowe

Punkt
Laplace’
a

Błąd pomiaru kąta w sieciach

triangulacyjnych

Wzór Ferrero:

[ f f ]

m

α

= ±

3n

gdzie:

f – odchyłka zamknięć trójkątów

pomniejszona
o nadmiar sferyczny

n – liczba trójkątów w sieci

Łańcuch triangulacyjny podwójny

Wieniec triangulacji

Prace w okresie 1925-1939

Pełne pokrycie siecią triangulacyjną
terenów
na wschód od południka 24,

wieńce: Warszawa-Grodno, Lublin.

Sieć Warszawa-Toruń z nawiązaniem do
triangulacji niemieckiej.

Sieć Kraków-Śląsk:
pomiar 13 rozwinięć bazowych z punktami
Laplace’a.

Zakończenie prac przewidziano na 1943
rok.

Sieć astronomiczno-geodezyjna SAG

1.Prace triangulacyjne po wojnie - projekt podstawowej sieci
poziomej
aż do zagęszczenia punktami co 2-3 km (1948),

-         założenie nowych podwójnych łańcuchów triangulacyjnych,
-         uzupełnienie sieci istniejących,
-         połączenie obu w/w konstrukcji w jedną całość (długości
boków ok. 25 km),
-         założenie nowej sieci wypełniającej (SW).

2.Pomiar sieci:

-         elipsoida Krasowskiego (1940),
-         w 1954 r. przyjęto nazwę Sieć Astronomiczno-Geodezyjna
(SAG),
-         pomiar zakończono w 1955 r.,
-         połączono 18 różnych rodzajów sieci (388 punktów SAG, 5937
punktów SW,
55 punktów Laplace’a – stan na 1986 r.),
-         zakładano równocześnie sieć wypełniającą (SW) – długości
boków ok. 7 km
-         częściowo zakładano punkty sieci zagęszczającej (metoda
wcięć)
-         zakładano ciągi poligonizacji precyzyjnej I i II klasy wzdłuż
linii
i szlaków kolejowych.
 

Sieć astronomiczno-geodezyjna

SAG

3. Wyrównanie SW – lata 1958-1963 – 6000 punktów w

65 grupach.

4. Zmodernizowana podstawowa osnowa kraju:

-   wzmocnienie sieci przez pomiar dalmierzami,

-   1 punkt na 60 km

2

.

5. Ponowne wyrównanie bez podziału na grupy w

CIGiK – minikomputer NOVA (1966):

-    SAG, SW i 72 punkty sieci zagranicznych,

-   48 312 kątów w sieci SW, 4302 kierunków w SAG,

55 azymutów Laplace’a, 163 długości,

-   otrzymano współrzędne B, L na elipsoidzie

Krasowskiego

-   błędy pomiaru kąta w sieciach SAG i SW, wzór

Ferrero.

•

Wprowadzono podział osnowy na podstawową,
szczegółową
i pomiarową – instrukcja (O-1).

Triangulacja państwowa i lokalna

(wg instrukcji O-1 i G-1)

Sieci triangulacji państwowej

Klasa

triangulacji

(klasa wg O-1)

Dopuszczalny

błąd kąta po

wyrównaniu

m

o

( ″ )

Minimalna

długość boku

(km)

1 (I klasa)

1.0

25

2 (I klasa)

1.2

7

3 (II klasa)

1.7

5

4 (II klasa)

2.2

2

Sieci triangulacji lokalnego znaczenia

Klasa

triangulacji

(klasa wg O-1)

Błąd średni m

p

wyznaczenia

punktu (m)

Minimalna

długość boku

(km)

I (II klasa)

0.05

2.5

II (II klasa)

0.07

III (III klasa)

0.12

IV (pomiarowa

0.25

Triangulacja
państwowa
(wg instrukcji O-1 i G-
1)

1. Założone na terenie kraju sieci triangulacyjne:
•

a) sieć triangulacji głównej astronomiczno-geodezyjna),

•

b) sieć triangulacji wypełniającej,

•

c) sieć triangulacji zagęszczającej,

•

d) dawne sieci triangulacyjne od I do V rzędu włącznie
oraz

•

e) sieci lokalne

Wnioski z tabeli – nie wszystkie punkty
triangulacyjne weszły do osnowy
podstawowej I klasy – decyduje błąd
długości boku po wyrównaniu: m

d

< 5

mm/km

Pozioma osnowa geodezyjna
Instrukcje i wytyczne

Instrukcje i wytyczne techniczne obowiązujące na

podstawie rozporządzenia Ministra Spraw

Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 marca 1999

r. w sprawie standardów technicznych dotyczących

geodezji, kartografii oraz krajowego systemu

informacji o terenie (Dz. U. Nr 30, poz. 297).
G-1 Pozioma osnowa geodezyjna (z 1979 r.,

ze zmianą

z 1983 r.) czwarte 1986

G-1.5 Szczegółowa osnowa pozioma.

Projektowanie, pomiar

i opracowanie wyników. Wyd.drugie

1990
G-1.9 Katalog znaków geodezyjnych oraz

zasady

stabilizacji punktów. Wyd. pierwsze

1984

Pozioma osnowa geodezyjna
Instrukcje i wytyczne c.d.

Instrukcje techniczne wydane drukiem,
przygotowane jako załączniki do projektu
rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i
Budownictwa zmieniającego rozporządzenie
w sprawie standardów technicznych dotyczących
geodezji, kartografii i krajowego systemu informacji
o terenie.
G-2 Szczegółowa pozioma i wysokościowa
osnowa geodezyjna i przeliczenia
współrzędnych między układami.
G-1.10 Formuły odwzorowawcze i parametry
układów współrzędnych. wyd. II zm. 2001
Uwagi: Z programem TRANSPOL na CD-ROM
G-2.5 Szczegółowa pozioma i wysokościowa
osnowa geodezyjna. Projektowanie, pomiar i
opracowanie wyników. Wyd.I 2002

Klasyfikacja punktów osnowy poziomej
według G-2

§ 9

Poziomą osnowę geodezyjną (z wyłączeniem osnowy
pomiarowej) dzieli się na trzy klasy oznaczone cyframi
rzymskimi.

1) Punkty osnowy podstawowej zalicza się do I klasy, a
punkty osnowy szczegółowej do II i III klasy.

2) Punkty wyznaczone przy użyciu systemów
satelitarnych
w danej klasie wyróżnia się indeksem .S. (IS, IIS, IIIS).

3) Do punktów klasy IS zalicza się punkty sieci POLREF

i punkty zagęszczenia sieci EVRF.

Klasyfikacja punktów osnowy poziomej według
G-2

§ 10

Dokładność lokalną położenia punktów szczegółowej
osnowy poziomej ocenia się na podstawie błędów
położenia punktów
po wyrównaniu:

*) Dla sieci, w których punktami nawiązania są
punkty klasy I i IIS

Koncepcja sieci II klasy - modyfikacja

sieci triangulacyjnej

Koncepcja sieci kątowo-liniowej II klasy

punkty
nawiązania I
klasy

Usunięto środki
układów centralnych,
zamiast wszystkich
kątów w trójkącie na
każdym stanowisku
mierzy się kąty
i długości boków

punkty

II klasy

Własności osnowy II klasy

zakładanej klasycznie

• Dawna triangulacja (j.w.)
• Sieci kątowo-liniowe:

Długość elementu

w sieci

Średnie błędy pomiaru

kąta

długości boku

0,5 - 2 km

2 - 4 km
4 - 8 km

4" /12

cc

/

2,5" /8

cc

/

1,5" /5

cc

/

2 · 10

-5

1,2 · 10

-5

8 · 10

-6

Osnowa I i II klasy

województwa

łódzkiego

miasto

Łódź

Osnowa

powiatu

wieluńskiego

Osnowa

powiatu

rzeszowskiego