WYPADKI, URAZY, ZATRUCIA 

WAŻNY PROBLEM ZDROWOTNY I 

SPOŁECZNY

CHOROBY  ZAWODOWE

Epidemia urazów w skali światowej to skutek zmian 
stylu życia społeczeństw, postępu technicznego, 
dążenia do szybkiego przemieszczania się przy 
jednoczesnym braku ostrożności i często zdrowego 
rozsądku

Nie bez znaczenia jest zły stan dróg oraz zły stan 
techniczny pojazdów

ŹRÓDŁA INFORMACJI O WYPADKACH, URAZACH I 
ZATRUCIACH

-Biuro Ruchu Drogowego Głównej Komendy Policji
-Główny Inspektorat Pracy
-Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

Opracowane dane dot. Polski są publikowane  w 
Rocznikach Statystycznych wydawanych przez 
Główny Urząd Statystyczny

DANE  EPIDEMIOLOGICZNE

Według  WHO, co roku na świecie urazy doznaje 75 mln 
ludzi

Najczęstszą  przyczyną są wypadki komunikacyjne 
(stanowią ok. 40% wszystkich urazów)

Na drugim miejscu pod względem częstości  
występowania są wypadki przy pracy (stanowią 20%  
wszystkich urazów)

Pozostałe 40% to urazy spowodowane wypadkami w 
warunkach domowych, w środowisku nauczania i 
wychowania  oraz zamachy samobójcze

W Polsce liczba zgonów z powodu urazów i zatruć 
wynosi 26-28 tys. rocznie

W Polsce udział wypadków komunikacyjnych i 
wypadków przy pracy jest zbliżony do sytuacji na 
świecie (ale zdecydowanie wyższy jest odsetek 
ofiar  śmiertelnych – ponad 20%) 

W  Polsce, podobnie jak na świecie , stale wzrasta 
liczba inwalidów z powodu wypadków 

Urazów kończących się największym odsetkiem 
śmiertelności lub trwałego inwalidztwa najczęściej 
doznają młodzi mężczyźni, ale skutki ponoszą 
również ich rodziny i całe społeczeństwo 

Liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy (poza 
gospodarstwami indywidualnymi w rolnictwie) 
począwszy od 1999 r. obniża się systematycznie

Poprawa następuje dzięki zastosowaniu nowych 
technologii w wielu zakładach pracy, a także może być 
skutkiem zmniejszania się liczby dużych zakładów pracy

Zmniejszenie częstości występowania urazów i zatruć 
jest jednym z celów Narodowego Programu Zdrowia w 
latach 2007-2015

(Cel strategiczny nr 3 - Zmniejszenie częstości urazów 
powstałych w wyniku wypadków i ograniczenie ich 
skutków)

Wśród działań ukierunkowanych na ograniczenie 
częstości występowania wypadków, urazów i 
zatruć najważniejsze jest  zapobieganie

W następnej kolejności należy umiejętność 
prawidłowego udzielania pierwszej pomocy i 
poprawę  skuteczności działań ekip ratowniczych 
na miejscu zdarzenia

Czas dotarcia do poszkodowanego, umieszczenie 
chorego w  oddziale wyposażonym w niezbędną 
aparaturę i sprzęt, dobrze wyszkolony personel – 
decydują o życiu poszkodowanego i możliwość 
przywrócenia utraconych funkcji organizmu

Sposoby ograniczenia występowania wypadków  
komunikacyjnych:

-przyśpieszyć czas trwania postępowania karnego 
 względem sprawców wypadków

-podnieść kary dla kierowców wielokrotnie łamiących 
 przepisy ruchu drogowego

-uświadamiać społeczeństwo o skutkach 
 nieodpowiedzialnego kierowania  pojazdem pod 
wpływem
 alkoholu, narkotyków, leków itp.

-wyeliminować z ruchu pojazdy w złym stanie 
technicznym

-poprawić stan dróg publicznych, ich oznakowanie i  
 oświetlenie

Sposoby ograniczenia występowania wypadków 
przy pracy

-szkolenia pracowników w zakresie bhp

-prowadzenie ewidencji i dokonywanie napraw 
zgłaszanych
 uszkodzeń i usuwanie awarii

-zastosowanie metod epidemiologicznych w 
identyfikacji   
 najbardziej niebezpiecznych czynności, stanowisk 
pracy i 
 zawodów celem wyciągnięcia wniosków i 
opracowanie    
 właściwych systemów kontroli 

Sposoby zapobiegania zatruciom

-stosowanie opakowań zabezpieczających przed 
dostępem
 dzieci (z tzw. zakrętką bezpieczeństwa)

-przechowywanie  leków i środków chemicznych w 
 oryginalnych opakowaniach

-stosowanie czujników tlenku węgla

-monitorowanie narażenia na działanie substancji 
 toksycznych w przemyśle i środowisku 
naturalnym

-eliminowanie ołowiu z benzyny

Krajowy Program  Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 

2005-2007-2013 GAMBIT 

przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 19 kwietnia 

2005 r.

Podejmowane działania będą koncentrować się na:

- budowie systemu bezpieczeństwa ruchu drogowego 
(prawo, system 
  finansowania, badania naukowe, systemy informacyjne, 
zarządzanie); 

- kształtowaniu prawidłowych zachowań w ruchu drogowym 
  
  (przestrzeganie ograniczeń prędkości, stosowanie pasów  
  bezpieczeństwa, trzeźwość uczestników ruchu drogowego, 
edukacja,  
  komunikacja ze społeczeństwem); 

- ochronie pieszych i rowerzystów, budowie i utrzymaniu 
bezpiecznej   
  infrastruktury drogowej (hierarchizacja sieci dróg i ulic, 
nowoczesne  
  zarządzanie ruchem drogowym); 

- zmniejszaniu ciężkości wypadków (urządzenia 
bezpieczeństwa w  
  pojeździe, "miękkie" otoczenie dróg, działania ratownicze)

CHOROBY  ZAWODOWE

Choroba zawodowa - choroba spowodowana działaniem 
czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w 
środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy

Choroby zawodowe występują po dłuższym okresie 
przebywania w niesprzyjających warunkach, a ich 
przebieg i leczenie jest równie długotrwałe.  Są 
zazwyczaj przewlekłe i często prowadzą do trwałej 
utraty zdrowia

W polskim prawie za choroby zawodowe uważa się 
jedynie choroby określone w wykazie chorób 
zawodowych określonym rozporządzeniem  RADY 
MINISTRÓW  z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu 
chorób zawodowych, szczegółowych zasad 
postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, 
rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz 
podmiotów właściwych w tych sprawach. (Dz. U. z  2002 
r., nr 132, poz. 1115 )

Do chorób zawodowych zalicza się m.in.:
Pylica płuc
Astma oskrzelowa
Borelioza
Zespół  cieśni  kanału  nadgarstka
Przewlekłe choroby narządu  głosu
Uszkodzenia słuchu spowodowane nadmiernym 
hałasem

Przy zgłaszaniu podejrzenia, rozpoznawaniu i 
stwierdzaniu chorób zawodowych uwzględnia się 
choroby ujęte w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w 
wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić 
bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że 
choroba została spowodowana działaniem czynników 
szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku 
pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, 
zwanymi "narażeniem zawodowym". 

Zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej oraz jej 
rozpoznanie może nastąpić u pracownika lub byłego 
pracownika, w okresie jego zatrudnienia w narażeniu 
zawodowym lub po zakończeniu pracy w takim 
narażeniu, nie później jednak niż w okresie, który 
został określony w wykazie chorób zawodowych

Postępowanie w sprawie chorób zawodowych  
składa się z trzech etapów:

1. Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej; 
2. Rozpoznania choroby zawodowej; 
3. Wydania decyzji o stwierdzeniu lub braku 
podstaw do      
    stwierdzenia choroby zawodowej

Podejrzenie choroby zawodowej zgłasza się 
właściwemu państwowemu inspektorowi 
sanitarnemu oraz  właściwemu inspektorowi pracy

Pracodawca jest obowiązany systematycznie 
analizować przyczyny wypadków przy pracy, chorób 
zawodowych i innych chorób związanych z warunkami 
środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz 
stosować właściwe środki zapobiegawcze

Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr 
zachorowań na choroby zawodowe i podejrzeń o takie 
choroby oraz przechowywać go przez 10 lat