Immunodiagnost
Immunodiagnost
yka chorób z
yka chorób z
autoagresji
autoagresji
dr n. med. Joanna Makowska
dr n. med. Joanna Makowska
Immunodiagnost
Immunodiagnost
yka chorób z
yka chorób z
autoagresji
autoagresji
dr n. med. Joanna Makowska
dr n. med. Joanna Makowska
Choroby z autoagresji
Choroby z autoagresji
Narządowo swoiste
Narządowo swoiste
Choroba Hashimoo
Choroba Hashimoo
Ch. Gravesa Basedowa
Ch. Gravesa Basedowa
Ch. Addisona
Ch. Addisona
Niedokrwistość złośliwa
Niedokrwistość złośliwa
Poliendokrynopatie
Poliendokrynopatie
Cukrzyca
Cukrzyca
Nieswoiste zapalenia
Nieswoiste zapalenia
jelit
jelit
Nużliwość mięśni
Nużliwość mięśni
Stwardnienie rozsiane
Stwardnienie rozsiane
etc
etc
Narządowo nieswoiste
Narządowo nieswoiste
Kolagenozy
Kolagenozy
Toczeń
Toczeń
Twardzina
Twardzina
Zapalenie skórno-
Zapalenie skórno-
mięśniowe
mięśniowe
Zapalenia naczyń
Zapalenia naczyń
Niedokrwistość
Niedokrwistość
autoimmunohemolity
autoimmunohemolity
czna
czna
Diagnostyka chorób z
Diagnostyka chorób z
autoagresji
autoagresji
Przede wszystkim wywiad i badanie
Przede wszystkim wywiad i badanie
przedmiotowe !!
przedmiotowe !!
W przypadku większości chorób z
W przypadku większości chorób z
autoagresji wykrycie „markerów
autoagresji wykrycie „markerów
immunologicznych” –
immunologicznych” –
autoprzeciwciał jest pomocne ale
autoprzeciwciał jest pomocne ale
nie jest konieczne do rozpoznania
nie jest konieczne do rozpoznania
danej jednostki chorobowej
danej jednostki chorobowej
Kryteria rozpoznania
Kryteria rozpoznania
RZS
RZS
trwająca minimum 1 godzinę
trwająca minimum 1 godzinę
utrzymująca się przez co najmniej 6 tygodni
utrzymująca się przez co najmniej 6 tygodni
obrzęk 3 lub więcej stawów utrzymujący się
obrzęk 3 lub więcej stawów utrzymujący się
przez minimum 6 tygodni
przez minimum 6 tygodni
obrzęk stawów nadgarstkowych,
obrzęk stawów nadgarstkowych,
śródręcznopaliczkowych i międzypaliczkowych
śródręcznopaliczkowych i międzypaliczkowych
bliższych, utrzymujący się przez minimum 6
bliższych, utrzymujący się przez minimum 6
tygodni
tygodni
symetryczny obrzęk stawów, utrzymujący się
symetryczny obrzęk stawów, utrzymujący się
minimum 6 tygodni
minimum 6 tygodni
typowe dla RZS zmiany w RTG
typowe dla RZS zmiany w RTG
(RF) w surowicy
(RF) w surowicy
Zespół Churga Straussa
Zespół Churga Straussa
Astma
Astma
Eozynofilia >10%
Eozynofilia >10%
Mono lub polineuropatia
Mono lub polineuropatia
Zagęszczenia miąższowe w płucach
Zagęszczenia miąższowe w płucach
Nieprwidłowości w zatokach
Nieprwidłowości w zatokach
przynosowych
przynosowych
Eozynofile obecne pozanaczyniowo
Eozynofile obecne pozanaczyniowo
Dlaczego w diagnostyce
Dlaczego w diagnostyce
głównie opieramy się na
głównie opieramy się na
badaniu podmiotowym i
badaniu podmiotowym i
przedmiotowym
przedmiotowym
Mała swoistość i czułość wykonywanych
Mała swoistość i czułość wykonywanych
badań
badań
Brak szerokiej dostępności
Brak szerokiej dostępności
Niektóre przeciwciała występują w różnych
Niektóre przeciwciała występują w różnych
jednostkach chorobowych (patrz ANA i
jednostkach chorobowych (patrz ANA i
ANCA)
ANCA)
Obecność przeciwciał u osób z innymi
Obecność przeciwciał u osób z innymi
nieautoimmunologicznymi chorobami:
nieautoimmunologicznymi chorobami:
osoby starsze, przewlekłe zakażenia,
osoby starsze, przewlekłe zakażenia,
nowotwory, krweni
nowotwory, krweni
Diagnostyka chorób
Diagnostyka chorób
narządowo nieswositych
narządowo nieswositych
Oznaczanie przeciwciał
Oznaczanie przeciwciał
przeciwjądrowych
przeciwjądrowych
Oznaczanie przeciwciał przeciw
Oznaczanie przeciwciał przeciw
cytoplazmie neutrofilów
cytoplazmie neutrofilów
Biopsja
Biopsja
Immunofluorescencja
Immunofluorescencja
Immunofluorescencja
bezpośrednia
bezpośrednia
Ag
F
F
F
Ag
F
F
F
UV
Emisja
światła
Antygen
tkankowy
Przeciwciało
Sprzężone z
fluorochromem
Immunofluorescencja
Immunofluorescencja
bezpośrednia
bezpośrednia
Lupus band test
Wykrywa obecność
złogów immunoglobulin i
dopełniacza na granicy
skórno-naskórkowej osób
z toczniem
Ograniczenia:
Fałszywie dodatni:
trądzik różowaty……
Badanie ANA met. immunofluorescencji
pośredniej na kom. Hep2
Wykrywanie poszczególnych
przeciwciał
dsDNA- met immunofluorescencji
pośredniej na Crithidium lucillae
Wykrywanie rozpuszczalnych
Antygenów jądrowych
•ELISA
•Podwójna immunodyfuzja
•Western blott
Badanie ANA
Badanie ANA
Immunofluorescencja
Immunofluorescencja
pośrednia
pośrednia
Ag
Antygen tkankowy
(Hep-2, Crithidium lucillae, neutrofile)
Przeciwciała w
badanej
surowicy
Ag
+
F
F
F
Ag
F
F
F
UV
Skoniugowane z fluorochromem przeciwciała
W jaki sposób oznaczamy obecność
W jaki sposób oznaczamy obecność
przeciwciał przeciwjądrowych?
przeciwciał przeciwjądrowych?
- Pobranie krwi
- Wyizolowanie surowicy
- Nałożenie surowicy na komórki Hep-2
-Dodanie przeciwciał znakowanych fluoronchromem
-Odczytanie reakcji pod mikroskopem fluorescencyjnym
Co możemy zobaczyć pod
Co możemy zobaczyć pod
mikroskopem
mikroskopem
Typ świecenia homogenny
Typ świecenia obwodowy
Typ świecenia plamisty
Inne metody
Inne metody
wykorzystywane w
wykorzystywane w
oznaczaniu autoprzeciwciał
oznaczaniu autoprzeciwciał
ELISA- metoda
ELISA- metoda
immunoenzymatyczna
immunoenzymatyczna
Stała faza
(dołek)
Ag
Antygen w fazie
stałej
Ig w
Surowicy
pacjenta
Znakowane
Ig
ELISA
ELISA
Reakcja
Zmiana koloru
Brak reakcji
Na podstawie natężenia barwy i krzywej
wzorcowej z wzrastającymi rozcieńczeniami
można wyliczyć stężenie przeciwciał w
badanej surowicy
Podwójna i
Podwójna i
mmunod
mmunod
yfuzja-
yfuzja-
wykrywanie ENA
wykrywanie ENA
Zgodność
antygenów
Częściowa
zgodność
antygenów
Brak zgodności
Jak interpretować wynik
Jak interpretować wynik
badania przeciwciał
badania przeciwciał
przeciwjądrowych?
przeciwjądrowych?
Co to jest miano przeciwciał?
Co to jest miano przeciwciał?
Który pacjent ma dodatnie miano
Który pacjent ma dodatnie miano
przeciwciał przeciwjądrowych pacjent A
przeciwciał przeciwjądrowych pacjent A
(wynik 1:80) czy pacjent B wynik 1 :
(wynik 1:80) czy pacjent B wynik 1 :
640)?
640)?
Czy przeciwciała przeciwjądrowe mogą
Czy przeciwciała przeciwjądrowe mogą
występować u osób nie chorujących na
występować u osób nie chorujących na
choroby autoimmunologiczne?
choroby autoimmunologiczne?
Jak interpretować wynik
Jak interpretować wynik
badania przeciwciał
badania przeciwciał
przeciwjądrowych?
przeciwjądrowych?
Co to jest miano przeciwciał?
Co to jest miano przeciwciał?
Miano przeciwciał to największe rozcieńczenie surowicy
Miano przeciwciał to największe rozcieńczenie surowicy
badanej, w którym występuje reakcja antygen-
badanej, w którym występuje reakcja antygen-
przeciwciało
przeciwciało
Który pacjent ma dodatnie miano przeciwciał
Który pacjent ma dodatnie miano przeciwciał
przeciwjądrowych pacjent A (wynik 1:80) czy
przeciwjądrowych pacjent A (wynik 1:80) czy
pacjent B wynik 1 :640)?
pacjent B wynik 1 :640)?
Pacjent B
Pacjent B
Czy przeciwciała przeciwjądrowe mogą występować
Czy przeciwciała przeciwjądrowe mogą występować
u osób nie chorujących na choroby
u osób nie chorujących na choroby
autoimmunologiczne?
autoimmunologiczne?
Tak: osoby po 70rż, kobiety w ciąży, osoby z WZWB,
Tak: osoby po 70rż, kobiety w ciąży, osoby z WZWB,
chorobami nowotworowymi, krweni osób chorujących na
chorobami nowotworowymi, krweni osób chorujących na
ch. Autoimmunologiczne, przelwkełe zakażenia etc
ch. Autoimmunologiczne, przelwkełe zakażenia etc
O czym mówią
O czym mówią
typy świecenia?
typy świecenia?
Typ świecenia
Typ świecenia
obwodowy/homogenny
obwodowy/homogenny
Typ obwodowy
Typ obwodowy
Typ świecenia obwodowy: charakterystyczny dla
Typ świecenia obwodowy: charakterystyczny dla
przeciwciał przeciw ds. DNA-
przeciwciał przeciw ds. DNA-
toczeń układowy
toczeń układowy
W celu potwierdzenia – wykonanie badania IF na
W celu potwierdzenia – wykonanie badania IF na
Crithidium lucillae lub met ELISA
Crithidium lucillae lub met ELISA
Bardzo rzadko u osób zdrowych
Bardzo rzadko u osób zdrowych
Czasem w niskich mianach u osób z twardziną i RZS
Czasem w niskich mianach u osób z twardziną i RZS
Korelują z aktywnością choroby i odpowiedzią na
Korelują z aktywnością choroby i odpowiedzią na
leczenie
leczenie
Dobry marker aktywności choroby
Dobry marker aktywności choroby
Wysokie miana- wzrost ryzyka nefropatii toczniowej
Wysokie miana- wzrost ryzyka nefropatii toczniowej
Crithidium lucillae
Crithidium lucillae
Typ plamisty- przeciwciała
Typ plamisty- przeciwciała
przeciw rozpuszczalnym
przeciw rozpuszczalnym
antygenom jądrowym
antygenom jądrowym
Dalsze wykrywanie
Dalsze wykrywanie
poszczególnych typów
poszczególnych typów
antygenów
antygenów
-
-
metoda ELISA
metoda ELISA
- immundyfuzji
- immundyfuzji
- Western blott
- Western blott
O czym mówią typy
O czym mówią typy
świecenia
świecenia
Typ plamisty- rozpuszczalne antygeny
Typ plamisty- rozpuszczalne antygeny
jądrowe-ENA
jądrowe-ENA
Sm
Sm
20-40%
20-40%
SLE
SLE
Ro
Ro
40-95%
40-95%
20-60%
20-60%
100%
100%
Z. Sjogrena
Z. Sjogrena
SLE
SLE
Toczeń noworodków
Toczeń noworodków
La
La
40-95%
40-95%
10-20%
10-20%
z. Sjogrena
z. Sjogrena
SLE
SLE
Scl-70
Scl-70
25-75%
25-75%
Twardzina uogólniona
Twardzina uogólniona
Anty RNP
Anty RNP
95-
95-
100%
100%
MCTD
MCTD
Anty Jo-1
Anty Jo-1
25-35%
25-35%
Zapalenie wielomięsniowe
Zapalenie wielomięsniowe
antyPM/SCl
antyPM/SCl
50-70%
50-70%
Twradzina z dermatomyositis
Twradzina z dermatomyositis
Anty Mi-2
Anty Mi-2
10-20%
10-20%
Zapalenie skórno-mięsniowe
Zapalenie skórno-mięsniowe
Typ centromerowy
Typ centromerowy
Twardzina ograniczona
Twardzina ograniczona
Przeciwciała Sm (kompleks
Przeciwciała Sm (kompleks
rybonukleoproteiny)
rybonukleoproteiny)
Swoiste dla SLE (u 30% pacjentów)
Swoiste dla SLE (u 30% pacjentów)
Korelują z występowaniem zmian nerkowych i zmiany w
Korelują z występowaniem zmian nerkowych i zmiany w
OUN
OUN
Przeciwciała
Przeciwciała
antyfosofolipidowe
antyfosofolipidowe
Nieswoiste
Nieswoiste
Czynnik ryzyka zakrzepów- zatorów,
Czynnik ryzyka zakrzepów- zatorów,
trombocytopenii i poronień
trombocytopenii i poronień
Przeciwciała anty RNP
Przeciwciała anty RNP
10-20% osób z SLE
10-20% osób z SLE
Korelują z psychozami, z zapaleniem mięśni
Korelują z psychozami, z zapaleniem mięśni
Przeciwciała przeciw Ro
Przeciwciała przeciw Ro
40% pacjentów z SLE
40% pacjentów z SLE
Podostra skórna postać tocznia
Podostra skórna postać tocznia
Korelują z nadwrażliwością na światło i
Korelują z nadwrażliwością na światło i
włóknieniem płuc, zmianami hematologicznymi
włóknieniem płuc, zmianami hematologicznymi
Nieswoiste również w zespole Sjogrena, RZS i
Nieswoiste również w zespole Sjogrena, RZS i
twardzinie
twardzinie
Przeciwciała przeciw La
Przeciwciała przeciw La
15% pacjentów z SLE
15% pacjentów z SLE
Nieswoiste również w zespole Sjogrena, RZS i
Nieswoiste również w zespole Sjogrena, RZS i
twardzinie
twardzinie
Przeciwciała przeciw
Przeciwciała przeciw
histonom
histonom
Nieswoiste
Nieswoiste
U 50% pacjentów z SLE
U 50% pacjentów z SLE
Ponad 90% pacjentów z toczniem
Ponad 90% pacjentów z toczniem
polekowym
polekowym
Izoniazyd
Izoniazyd
Hydralazyna
Hydralazyna
Prokainamid
Prokainamid
fenytoina
fenytoina
Przeciwciała
przeciwjądrowe
Mięśniowo Specyficzne
-Charakterystyczne dla PM i DM
-Anty Jo-1,
-anty SRP
- anty Mi-2
Przeciwciała towarzyszące
-anty Ro, La
Anty PMScl,
Anty U1-RNP
anty U2-RNP
Anty Ku
Przeciwciała mięśniowo
Przeciwciała mięśniowo
specyficzne
specyficzne
Jo-1 syntetaza histydylowa tRNA
- 20%
dermatomyositis
wiążą się z włóknieniem płuc, gorączką,
objaw Raynauld, zapalenie stawów
SRP
- 5% pacjentów
ciężka postać oporna na leczenie
Ostry początek PM
zajęcie mięśnia sercowego
Mi-2-
10-20%
odpowiadająca na leczenie
związana ze zmianami skórnymi
Zespoły nakładania
Zespoły nakładania
MCTD- mieszana choroba
tkanki łącznej
SLE + twardzina + DM
Przeciwciała U1RNP
Przeciwciała U1RNP
Twradzinopodobne zapalenie
Mięśni
Twardzina + polymiositis
PM/Scl
PM/Scl
Zapalenie wielomięśniowe z przeciwciałami
przeciw tRNA syntetazie
DM+ twardzina+ włóknienie płuc
Przeciwciała Jo -1 (przeciw tRNA syntetazie)
Przeciwciała Jo -1 (przeciw tRNA syntetazie)
Przeciwciała
Przeciwciała
przeciw
przeciw
cytoplazmie
cytoplazmie
neutrofilów
neutrofilów
ANCA
ANCA
ANCA-
ANCA-
przeciwciała przeciw
przeciwciała przeciw
cytoplazmie neutrofilów
cytoplazmie neutrofilów
c-ANCA
p-ANCA
Przeciw proteinazie 3
90% pacjentów z
ziarniniakiem Wegenera
Ale też
Mikroskopowe zapalenie
naczyń-40%
Z Churga Strausa 10%
Głównie przeciw
metyloproteinazie
•w zespole Churga Straussa
•mikroskopowe zapalenie
naczyń
•kłębuszkowe zapelenia
nerek
•Reakcje
autoimmunologiczne
polekowe
Przeciwciała
Przeciwciała
antyfosfolipidowe
antyfosfolipidowe
Przeciwciała anty beta2-GPI, przeciw
Przeciwciała anty beta2-GPI, przeciw
ptrombinie, przeciwciała
ptrombinie, przeciwciała
antykardiolipinowe, antykoagulant
antykardiolipinowe, antykoagulant
toczniowy (LA)
toczniowy (LA)
Przydatność kliniczna
Przydatność kliniczna
Zespół antyfosfolipidowy
Zespół antyfosfolipidowy
(małopłytkowość + zakrzepica
(małopłytkowość + zakrzepica
+poronienia)- przeciwciała LA i
+poronienia)- przeciwciała LA i
przeciwciała antykardiolipidowe
przeciwciała antykardiolipidowe
Małopłytkowość samoistna
Małopłytkowość samoistna
SLE
SLE
Ich obecność- skłonność do zakrzepów
Ich obecność- skłonność do zakrzepów
Czynnik reumatoidalny
Czynnik reumatoidalny
Przeciwciało klasy
Przeciwciało klasy
IgM
IgM
(85%),
(85%),
rzadziej klasy IgG, IgA lub IgE
rzadziej klasy IgG, IgA lub IgE
skierowane przeciwko fragmentowi
skierowane przeciwko fragmentowi
Fc własnego
Fc własnego
IgG
IgG
Można go oznaczać w
Można go oznaczać w
surowicy, płynie stawowym,
surowicy, płynie stawowym,
płynie z j. osierdzia, opłucnej
płynie z j. osierdzia, opłucnej
Metody oznaczania RF
Metody oznaczania RF
Met. półilościowe
Met. półilościowe
Odczyn Waalera-Rosego-
Odczyn Waalera-Rosego-
hemaglutynacja
hemaglutynacja
Odczyn lateksowy- aglutynacja
Odczyn lateksowy- aglutynacja
Metody ilościowe
Metody ilościowe
Nefelometria
Nefelometria
ELISA (można oznaczać RF w różnych
ELISA (można oznaczać RF w różnych
klasach)
klasach)
Wartosc kliniczna
Wartosc kliniczna
RF w niskich mianach może być
RF w niskich mianach może być
wykrywany w zdrowej populacji,
wykrywany w zdrowej populacji,
zwłaszcza u osób starszych
zwłaszcza u osób starszych
RF w pierwszych okresach choroby
RF w pierwszych okresach choroby
może być ujemny
może być ujemny
RF najwcześniej pojawia się w płynie
RF najwcześniej pojawia się w płynie
stawowym, potem w surowicy
stawowym, potem w surowicy
Kiedy RF może być
Kiedy RF może być
dodatni?
dodatni?
1.
1.
Choroby reumatyczne
Choroby reumatyczne
2.
2.
Przewlekłe choroby zapalne
Przewlekłe choroby zapalne
wątroby i płuc
wątroby i płuc
3.
3.
Choroby nowotworowe
Choroby nowotworowe
4.
4.
Zakażenia: AIDS, mononukleoza,
Zakażenia: AIDS, mononukleoza,
gruźlica, trąd
gruźlica, trąd
5.
5.
Stan po szczepieniu
Stan po szczepieniu
Przyczyny wyników
Przyczyny wyników
fałszywie ujemne
fałszywie ujemne
Blokowanie reakcji przez endogenne
Blokowanie reakcji przez endogenne
IgG
IgG
Bardzo duże stężenie RF
Bardzo duże stężenie RF
Pacjent leczony sterydami
Pacjent leczony sterydami
Przeciwciała przeciw
Przeciwciała przeciw
cyklicznemu cytrulinowemu
cyklicznemu cytrulinowemu
peptydowi (anty CCP)
peptydowi (anty CCP)
W zapaleniu dochodzi do cytrulinizacji
W zapaleniu dochodzi do cytrulinizacji
białek wimentyny ( w makrofagach) i
białek wimentyny ( w makrofagach) i
fibryny
fibryny
Zmodyfikowane białka tworzą
Zmodyfikowane białka tworzą
antygeny przeciw którym
antygeny przeciw którym
produkowane są przeciwciała antyCCP
produkowane są przeciwciała antyCCP
Oznaczanie metodą ELISA
Oznaczanie metodą ELISA
Przydatność kliniczna
Przydatność kliniczna
antyCCP
antyCCP
Czułość 48% swoistość 98%
Czułość 48% swoistość 98%
Serologiczny marker wczesnego RZS
Serologiczny marker wczesnego RZS
Też u pacjentów z seronegatywnym RZS
Też u pacjentów z seronegatywnym RZS
Mogą poprzedzać wystąpienie
Mogą poprzedzać wystąpienie
pierwszych objawów wiele lat
pierwszych objawów wiele lat
Ich obecność- skłonność do
Ich obecność- skłonność do
powstawania nadżerek i aktywniejszej
powstawania nadżerek i aktywniejszej
postaci choroby
postaci choroby
Choroby
Choroby
narządowo
narządowo
swoiste
swoiste
Przeciwciała
Przeciwciała
przeciwtarczycowe
przeciwtarczycowe
Przeciw TSH receptorowi
Przeciw TSH receptorowi
Przeciw tyreoperoksydazie
Przeciw tyreoperoksydazie
Przeciw tyreoglobulinie
Przeciw tyreoglobulinie
Przeciw receptorowi dla
Przeciw receptorowi dla
TSH
TSH
Testy II generacji z rekombinowanym
Testy II generacji z rekombinowanym
ludzkim rec dla TSH
ludzkim rec dla TSH
Metoda ELISA, RIA
Metoda ELISA, RIA
Przydatność kliniczna:
Przydatność kliniczna:
Rozpoznanie choroby Gravesa- Basedowa (czułość 95%,
Rozpoznanie choroby Gravesa- Basedowa (czułość 95%,
swoistość 98%)- U pacjentów nie leczonych lekami
swoistość 98%)- U pacjentów nie leczonych lekami
przeciwtarczycowymi !!
przeciwtarczycowymi !!
Rozpoznanie orbitopatii gdy nie towarzyszy jej
Rozpoznanie orbitopatii gdy nie towarzyszy jej
nadczynność tarczycy
nadczynność tarczycy
W ciąży ocena ryzyka przejściowej nadczynności tarczycy
W ciąży ocena ryzyka przejściowej nadczynności tarczycy
u dziecka
u dziecka
Przeciw
Przeciw
tyreoperoksydazie
tyreoperoksydazie
Odpowiadają kiedyś oznaczanym
Odpowiadają kiedyś oznaczanym
antymikrosmalnym
antymikrosmalnym
Rozpoznanie autoimmunologicznego
Rozpoznanie autoimmunologicznego
podłoża niedoczynności tarczycy (98%)
podłoża niedoczynności tarczycy (98%)
Zapalenie autoimmunologiczne
Zapalenie autoimmunologiczne
tarczycy przebiegające z eutyreozą
tarczycy przebiegające z eutyreozą
Uwaga: też dodatnie w ch. Gravesa-
Uwaga: też dodatnie w ch. Gravesa-
Basedowa (70%)i podostrym zapaleniu
Basedowa (70%)i podostrym zapaleniu
tarczycy (10%)
tarczycy (10%)
Czasem obecne u osób zdrowych
Czasem obecne u osób zdrowych
(zwłaszcza starszych)
(zwłaszcza starszych)
Przeciwciała przeciw
Przeciwciała przeciw
tyreoglobulinie
tyreoglobulinie
Pomocnicza rola w diagnostyce
Pomocnicza rola w diagnostyce
autoimmunologicznego zapalenia
autoimmunologicznego zapalenia
tarczycy z niedoczynnością (gdy anty
tarczycy z niedoczynnością (gdy anty
TPO ujemne)
TPO ujemne)
Weryfikacja oznaczeń tyreoglobuliny
Weryfikacja oznaczeń tyreoglobuliny
u pacjentów monitorowanych po
u pacjentów monitorowanych po
leczeniu raka tarczycy
leczeniu raka tarczycy
Przeciwciała
Przeciwciała
przeciwwyspowe
przeciwwyspowe
ICA- przeciw różnym antygenom-
ICA- przeciw różnym antygenom-
oznaczanie met.
oznaczanie met.
Immunofluorescencji pośredniej
Immunofluorescencji pośredniej
Anty GAD65- przeciw
Anty GAD65- przeciw
dehydrogenazie kwasu
dehydrogenazie kwasu
glutaminowego
glutaminowego
IA-2, IA-2 beta- przeciw
IA-2, IA-2 beta- przeciw
fosfatazom tyrozyny
fosfatazom tyrozyny
IAA Przeciw insulinie endogennej
IAA Przeciw insulinie endogennej
M
e
to
d
a
E
L
IS
A
,
R
IA
Przydatność kliniczna
Przydatność kliniczna
Potwierdzenie rozpoznania tła
Potwierdzenie rozpoznania tła
autoimmunologicznego cukrzycy typu I
autoimmunologicznego cukrzycy typu I
(obecność 2 typów przeciwciał, wraz z
(obecność 2 typów przeciwciał, wraz z
upływem czasu miano Ig spada)
upływem czasu miano Ig spada)
Odróżnienie LADA od cukrzycy typu II
Odróżnienie LADA od cukrzycy typu II
Poszukiwanie osób o zwiększonym
Poszukiwanie osób o zwiększonym
ryzyku rozwoju cukrzycy (badania
ryzyku rozwoju cukrzycy (badania
naukowe, nie przydatne klinicznie)
naukowe, nie przydatne klinicznie)
Przeciwciała
Przeciwciała
przecinadnerczowe
przecinadnerczowe
Choroba Addisona- przeciwciała
Choroba Addisona- przeciwciała
przeciw 21 hydroksylazie- nie mają
przeciw 21 hydroksylazie- nie mają
dużego znaczenia klinicznego, inne
dużego znaczenia klinicznego, inne
przeciwciała przeciw 17
przeciwciała przeciw 17
hydroksylazie i 20-21 liazie nie są
hydroksylazie i 20-21 liazie nie są
rutynowo oznaczane
rutynowo oznaczane
Podłoże autoimmunologiczne w 70-
Podłoże autoimmunologiczne w 70-
90% przewlekłej niewydolności kory
90% przewlekłej niewydolności kory
nadnerczy
nadnerczy
Przeciwciała przeciw
Przeciwciała przeciw
receptorowi dla
receptorowi dla
acetylocholiny
acetylocholiny
Miastenia-u 75% chorych, zwłaszcza
Miastenia-u 75% chorych, zwłaszcza
w przypadku uogólnionych objawów
w przypadku uogólnionych objawów
Wynik fałszywie dodatni
Wynik fałszywie dodatni
Zespół miasteniczny Lambert-Eatona
Zespół miasteniczny Lambert-Eatona
Grasiczak bez miastenii
Grasiczak bez miastenii
Leczeni penicylaminą
Leczeni penicylaminą
Rak drobnokomórkowy płuca
Rak drobnokomórkowy płuca
Choroby wątroby
Choroby wątroby
Autoimmunologiczne zapalenie wątroby
Autoimmunologiczne zapalenie wątroby
Typ I przeciwciała ANA i przeciw mięsniom
Typ I przeciwciała ANA i przeciw mięsniom
gładkim SMA- lepsze rokowanie, lepsza odp na GKS
gładkim SMA- lepsze rokowanie, lepsza odp na GKS
Typ II przeciwciała przeciw LKM1 (ant.
Typ II przeciwciała przeciw LKM1 (ant.
Mikrosomalny wątroby i nerek)- bardziej
Mikrosomalny wątroby i nerek)- bardziej
agresywne, gorsza odpowiedź na GKS, często z
agresywne, gorsza odpowiedź na GKS, często z
innymi ch. autoimmunologicznymi
innymi ch. autoimmunologicznymi
Przewlekłe stawrdniające zapalenie dróg
Przewlekłe stawrdniające zapalenie dróg
żółciowych p-ANCA 30-80% , też ANA i SMA
żółciowych p-ANCA 30-80% , też ANA i SMA
Przewlekła marskość żółciowa- przeciwciała
Przewlekła marskość żółciowa- przeciwciała
przeciw mitochondrialne- AMA -90-95%, ANA i
przeciw mitochondrialne- AMA -90-95%, ANA i
SMA (20-30%)
SMA (20-30%)
Celikia
Celikia
Przeciwciała przeciendomysialne
Przeciwciała przeciendomysialne
(immunofluorescencja)
(immunofluorescencja)
Przeciwciała przeciw translutaminazie
Przeciwciała przeciw translutaminazie
tkankowej (ELISA) w klasie IgA
tkankowej (ELISA) w klasie IgA
(wyklucz niedobór IgA- wynik
(wyklucz niedobór IgA- wynik
fałszywie ujemny)
fałszywie ujemny)
Kiedyś badano przeciwciała przeciw
Kiedyś badano przeciwciała przeciw
gliadynie ale zbyt mała swoistość i
gliadynie ale zbyt mała swoistość i
czułość- obecnie się nie wykonuje
czułość- obecnie się nie wykonuje
Nieswoiste zapalenia jelit
Nieswoiste zapalenia jelit
Choroba Leśniowskiego- Crohna-
Choroba Leśniowskiego- Crohna-
przeciwciała ASCA przeciw
przeciwciała ASCA przeciw
Saccharomyces cerevisae-
Saccharomyces cerevisae-
60%
60%
Wrzodziejące zapalenie jelita
Wrzodziejące zapalenie jelita
grubego- pANCA-60%
grubego- pANCA-60%
Autoimmunologiczne
Autoimmunologiczne
zapalenie żołądka i choroba
zapalenie żołądka i choroba
Addisona Biermera
Addisona Biermera
Ig przeciw czynnikowi
Ig przeciw czynnikowi
wewnętrznemu czułość 70%,
wewnętrznemu czułość 70%,
swositość>95%
swositość>95%
Ig przeciw komórkom okładzinowym-
Ig przeciw komórkom okładzinowym-
u 90% ale mniej swoiste niż anty IF
u 90% ale mniej swoiste niż anty IF
Dziękuję za
Dziękuję za
uwagę
uwagę