05/03/21
1
Kryteria efektywności
działania systemu
opieki zdrowotnej i
wskaźniki jej poziomu
Samodzielna Pracownia Pielęgniarstwa
Rodzinnego WNoZ, PAM
05/03/21
1
Kryteria efektywności
działania systemu
opieki zdrowotnej i
wskaźniki jej poziomu
Samodzielna Pracownia Pielęgniarstwa
Rodzinnego WNoZ, PAM
05/03/21
2
Efektywność:
System opieki zdrowotnej
funkcjonuje
efektywnie, kiedy udzielane
świadczenia zdrowotne przynoszą
maksymalnie pozytywne efekty przy
minimalnych kosztach.
05/03/21
3
Jakość:
Może być cechą, atrybutem,
wyróżniającą charakterystyką,
Może też być ujmowany jako
stopień albo standard
doskonałości
05/03/21
4
Jakość w opiece
zdrowotnej
Jakość to stopień w jakim każda usługa
świadczona pacjentowi, dostarczana zgodnie
z aktualnym stanem wiedzy, podnosi
prawdopodobieństwo uzyskania pożądanego
wyniku opieki i redukuje
prawdopodobieństwo
niepożądanych rezultatów.
05/03/21
5
W 1966 r. Donabedian połączył
rozważania
nad jakością z procesem oceny i
definiowania
poziomu opieki oraz z koniecznością
odnoszenia i porównania założeń z
praktyką
05/03/21
6
Donabedian
zidentyfikował trzy
kryteria jakości opieki:
Techniczne – odnoszące się do możliwości
osiągnięcia jak najlepszych wymiary
wyników w opiece zdrowotnej,
Interpersonalne – skoncentrowane na
relacjach pacjenta z osobami
świadczącymi opiekę,
Organizacyjne – zewnętrzna oprawa
udzielanej opieki
05/03/21
7
1984 r. – Maxwell zdefiniował
jakość opieki jako sześć
wzajemnie powiązanych
elementów, które powinny być
ze sobą w równowadze:
05/03/21
8
Efektywność, czyli działania nastawione na
osiągnięcie określonego celu korzystnego
zarówno dla jednostki, jak i populacji,
Skuteczność i wydajność, czyli skuteczne
wykorzystanie dostępnych źródeł – opieka
musi się opłacać,
Równość – w dostępie do usług medycznych
Dostępność – bez względu na czas i
odległość,
Akceptowanie – świadczenia są
zadowalające i zgodne z oczekiwaniami
odbiorców,
Trafność do potrzeb – świadczenia są
adekwatne do potrzeb.
05/03/21
9
Jakość opieki zdrowotnej, według większości
definicji, to stopień, do jakiego usługi
zdrowotne obejmujące jednostki, jak i całe
populacje zwiększają prawdopodobieństwo
osiągania pożądanych efektów zdrowotnych
oraz wykazują zgodność z aktualną
profesjonalną wiedzą.
05/03/21
10
Zapewnienie jakości:
Wymaga kompleksowego podejścia,
ponieważ na osiąganie obiektywnych
wyników w stanie zdrowia i satysfakcji
pacjentów wpływa wiele różnorodnych
czynników.
05/03/21
11
O poziomie jakości
opieki zdrowotnej
decyduje:
Jakość udzielanych świadczeń
zdrowotnych
Sposób ich finansowania
Zasoby systemu opieki zdrowotnej
Warunki organizacyjno-techniczne
Relacje pomiędzy pracownikami
medycznymi
Sposób zarządzania opieką zdrowotną
05/03/21
12
Przedmiotem
monitorowania i oceny
jakości opieki zdrowotnej
są trzy główne elementy:
1. Struktura, czyli warunki organizacyjno-
techniczne świadczonej opieki. Są to m.in.:
-
Zasoby rzeczowe
-
Zasoby finansowe
-
Zasoby informacyjne
-
Liczba i kwalifikacje pracowników
-
Zaopatrzenie
-
Realizacja funkcji pomocniczych
05/03/21
13
Przedmiotem
monitorowania i oceny
jakości opieki zdrowotnej
są trzy główne elementy
c.d.:
2. Proces, czyli działania i relacje
pracowników medycznych z pacjentami,
ukierunkowane na realizację podstawowych
funkcji.
05/03/21
14
Przedmiotem
monitorowania i oceny
jakości opieki zdrowotnej
są trzy główne elementy
c.d.:
3. Wynik, czyli efekty uzyskane w stanie
zdrowia jednostek i całych populacji, a także
zadowolenie pacjentów i pracowników.
05/03/21
15
Najważniejszą cechą
jakości są efekty
zdrowotne:
Pożądanymi efektami zdrowotnymi są: uzyskiwanie
przez jednostki poprawy funkcjonowania w sferze
biologicznej, psychicznej i społecznej. Utrzymanie
zdrowia. Także: efekty uzyskiwane przez grupy ludzi,
mierzone pozytywnymi i negatywnymi wskaźnikami
stanu zdrowia, np. przeciętna długość życia bez
chorób i niepełnosprawności, wskaźnik umieralności
ogólnej i z powodu poszczególnych chorób.
05/03/21
16
Przykładowe mierniki stanu zdrowotności
ludności opracowywane przez instytucje
zajmujące się organizacją i
funkcjonowaniem
ochrony zdrowia:
(MZ, urzędy wojewódzkie, samorządy terytorialne,
samorządy zawodowe, GUS, PZH, instytuty naukowo-
badawcze, służby sanitarne itp.):
05/03/21
17
Wskaźnik urodzeń
żywych:
Współczynni
k
urodzeń/100
0 ludności
1999
2000
2001
Polska
9,9
9,8
9,5
Zachodniop
omorskie
9,8
9,8
9,5
05/03/21
18
Odsetek porodów
wcześniaczych:
% porodów
wcześniaczych
2001
2002
Szczecin
10,2
9,8
Koszalin
8,6
8,8
Zachodniopomorski
e
6,8
6,7
05/03/21
19
Współczynnik
umieralności niemowląt:
Umieralność
niemowląt/1000
urodzeń żywych
1999
2000
2001
Polska
8,9
8,1
7,6
Zachodniopomorskie
9,9
9,0
8,9
Szczecin
12,3
10,9
9,1
Koszalin
13,6
10,7
11,0
05/03/21
20
Współczynnik zgonów
ogółem:
Współczynnik
zgonów/1000
ludności
1999
2000
2001
Polska
9,9
9,5
9,4
Zachodniopomorski
e
8,8
8,7
8,4
05/03/21
21
Współczynnik zgonów z
podziałem na K, M,
miasto, wieś:
Współczynni
k
zgonów/100
0 ludności
Mężczyźn
i
Kobiety
Miasto
Wieś
Szczecin
10,7
8,5
9,5
x
Koszalin
8,3
6,8
7,5
x
Zachodniop
omorskie
9,5
7,3
8,4
8,4
05/03/21
22
Niepełnosprawność:
Najczęstsze przyczyny orzekania o
niepełnosprawności:
1.
Upośledzenie umysłowe i choroby psychiczne
2.
Choroby układu krążenia i oddechowego
3.
Choroby układu ruchu
4.
Choroby neurologiczne
5.
Zaburzenia głosu, mowy i słuchu
6.
Choroby narządu wzroku
05/03/21
23
Niepełnosprawność
c.d.:
42% to niepełnosprawność umiarkowana,
35% to niepełnosprawność lekka,
23% to niepełnosprawność znaczna
05/03/21
24
Zgony wg przyczyn w
2001 r (liczby
bezwzględne):
Przyczyna
ogółem
Mężczyźni
Kobiety
Choroby układu
krążenia
6 487
3 318
3 169
Nowotwory
3 797
2 175
1 622
Wypadki
komunikacyjne
299
229
70
Samobójstwa i
samouszkodzeni
a
301
251
50
05/03/21
25
Najważniejszą cechą
jakości są efekty
zdrowotne c.d.:
Usługi zdrowotne rozumiane jako
działania (procesy) o charakterze
promującym zdrowie, prewencyjnym,
diagnostycznym, terapeutycznym i
pielęgnacyjnym, odpowiednio dobrane
do potrzeb i właściwie zorganizowane.
Wykonane tak, aby w jak największym
stopniu przyczyniały się do osiągnięcia
jak najwyższego wyniku zdrowotnego.
05/03/21
26
Zasoby ochrony zdrowia
województwa
zachodniopomorskiego:
05/03/21
27
Na terenie województwa
zachodniopomorskiego
funkcjonują:
Szpitale kliniczne – 2
Szpitale Samorządu Województwa - 14
Szpitale resortowe - 5
Szpitale powiatowe - 20
---------------------------------------
razem - 41
05/03/21
28
Szpitale województwa
zachodniopomorskiego:
Liczba łóżek
Liczba leczonych
1999
9 937
285 262
2000
9 759
310 062
2001
9 609
337 577
05/03/21
29
Zakłady opieki
zdrowotnej woj.
zachodniopomorskiego:
Liczba
łóżek
Liczba
lekarzy
Liczba
pielęgniare
k
Zoz-y samorządu
wojewódzkiego
4 404
643
2 081
Zoz-y samorządu
powiatowego
3 588
481
1 665
Szpitale resortowe
1 005
147
404
Szpitale kliniczne
1 325
311
877
Zakłady
niepubliczne
176
28
65
05/03/21
30
Profilaktyczne badania
przesiewowe przeprowadzone
przez Regionalny Szpital
Onkologiczny w kierunku raka
piersi:
Rok
Ilość badań
Liczba wykrytych
nowotworów
złośliwych
1999
3 224
14
2000
11 606
38
2001
10 297
34
2002
9 232
21
Razem
34 359
107
05/03/21
31
Program profilaktyczny chorób
układu krążenia – bilans
zdrowia 40-latka i 50-latki w
woj. zachodniopomorskim:
38% kobiet i 23 % mężczyzn w
przebadanej populacji wykazuje
duże ryzyko wystąpienia choroby
niedokrwiennej serca
05/03/21
32
Kadra medyczna wg
współczynnika/ 10 tys.
ludności
Zachodnio-
pomorskie
Polska
Kraje UE
Lekarze
21,1
22,0
36,0
Stomatolodzy
3,9
3,0
8,0
Farmaceuci
0,3
1,2
X
Pielęgniarki
43,6
49,1
25,0
Położne
5,4
5,7
2,5
Ratownicy
medyczni
0,7
0,5
x
05/03/21
33
Zatrudnienie w poz:
Zawody medyczne:
Ogółem:
Lekarze
649
Pielęgniarki
975
Położne
188
stomatolodzy
678
05/03/21
34
Liczba udzielonych
porad w poz:
Rodzaj porady:
Ogółem:
Podstawowa opieka
zdrowotna
5 575 539
Stomatologia
1 311 363
05/03/21
35
Specjalistyczna opieka
ambulatoryjna w województwie
zachodniopomorskim:
Dostępność do poradni alergologicznej
występuje w Szczecinie, Koszalinie oraz
powiecie gryfickim, stargardzkim,
szczecineckim oraz wałeckim.
Brak specjalistycznej opieki kardiologicznej w
7 powiatach.
Brak specjalistycznej opieki w chorobach
płuc i gruźlicy w 4 powiatach.
Brak specjalistycznej opieki reumatologicznej
w 5 powiatach.
05/03/21
36
Województwo
zachodniopomorskie:
Od roku 1999 panuje tendencja wzrostowa
w liczbie udzielonych porad, średnio o 10%
rocznie
Na jednego mieszkańca przypada
średniorocznie 5,8 porady
Od roku 1998 obserwuje się spadek
zatrudnienia we wszystkich grupach
zawodowych
05/03/21
37
Najważniejszą cechą
jakości są efekty
zdrowotne c.d.:
Zgodność z aktualną i profesjonalną wiedzą.
Poszukiwanie nowych osiągnięć nauk i technologii
medycznych, rozwiązań organizacyjnych i metod
postępowania w działaniach na rzecz zdrowia.
Również zapewnienie odpowiednio
wykwalifikowanych pracowników medycznych oraz
stałego ich doskonalenia zawodowego.
05/03/21
38
Zasoby kadrowe ochrony zdrowia:
05/03/21
39
System kształcenia pielęgniarek
Wyższe szkoły zawodowe:
Studia licencjackie,
Uczelnie akademickie:
Studia licencjackie,
Magisterskie (system 3 + 2),
Doktoranckie.
05/03/21
40
System kształcenia podyplomowego
pielęgniarek i położnych
1.
Szkolenie specjalizacyjne, zwane "specjalizacją" - ma na celu
uzyskanie specjalistycznych kwalifikacji w określonej dziedzinie
pielęgniarstwa i uzyskanie tytułu specjalisty w tej dziedzinie.
2.
Kurs kwalifikacyjny - ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę,
położną specjalistycznych kwalifikacji.
3.
Kurs specjalistyczny - ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę,
położną kwalifikacji niezbędnych do wykonywania określonych
czynności zawodowych przy realizacji świadczeń pielęgnacyjnych,
zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych.
4.
Kurs dokształcający - ma na celu pogłębienie i aktualizację
wiedzy oraz umiejętności zawodowych pielęgniarek i położnych.
05/03/21
41
Zasoby rzeczowe:
Liczba tomografów komputerowych
Liczba aparatów rezonansu magnetycznego
Liczba ośrodków kardiochirurgicznych
Liczba ośrodków radioterapii
Liczba oddziałów chemioterapii
Liczba szpitalnych oddziałów ratunkowych
Liczba ambulansów „R”
05/03/21
42
Satysfakcja pacjentów
Zależy od różnicy między tym, co
pacjent dostaje a subiektywnymi
oczekiwaniami – jeżeli ta różnica
jest pozytywna, pacjent jest
usatysfakcjonowany, jeżeli jest
negatywna, pacjent jest
niezadowolony.
05/03/21
43
Satysfakcja pacjentów
Z badań satysfakcji pacjentów wynika:
1.
Wiedza o ogólnym poziomie zadowolenia
pacjenta w placówce,
2.
Wiedza o zadowoleniu z poszczególnych
elementów usług,
3.
Wiedza, który z poszczególnych
elementów usług najbardziej wpływa na
poziom zadowolenia pacjentów.
05/03/21
44
Satysfakcja pacjentów
Dla pacjentów ważne są cztery obszary
korzystania z opieki medycznej:
1. Jakość medyczna, której jednak pacjenci nie
mogą ocenić obiektywnie z powodu braku
szerokiej wiedzy medycznej (chyba, że
wystąpi jakiś widoczny błąd)
05/03/21
45
Satysfakcja pacjentów
c.d.
2. Dostępność do świadczeń
zdrowotnych –
dobra organizacja pracy placówki,
dobra
informacja o zasadach i procedurach
korzystania z usług
05/03/21
46
Satysfakcja pacjentów
c.d.
3. Jakość obsługi – dobra atmosfera,
życzliwość i troska personelu,
poszanowanie
godności oraz poszanowanie
intymności.
Wsparcie emocjonalne.
05/03/21
47
Satysfakcja pacjentów
c.d.
4. Estetyka placówki - czystość, ładny
wystrój wnętrz,
5. Funkcjonalność placówki - windy,
podjazdy, sprawne toalety, barki
kawowe,
widne poczekalnie, szatnie.
05/03/21
48
Czas oczekiwania na
świadczenia medyczne:
Badanie tomograficzne – czas oczekiwania
ok. 45 dni
Rezonans magnetyczny – czas oczekiwania
ok. 160 dni (Koszalin)
Koronarografia – czas oczekiwania 30 dni
Stacja dializ – czas oczekiwania do 90 dni
Kinezyterapia dla dzieci – czas oczekiwania
ok. 90 dni
05/03/21
49
Czas oczekiwania na
świadczenia medyczne:
Poradnia kardiologiczna - czas oczekiwania
do 240 dni
Oddział kardiologiczny – czas oczekiwania do
169 dni
Endoproteza – czas oczekiwania 87 – 381 dni
Operacyjne leczenie zaćmy – czas
oczekiwania 487 dni
05/03/21
50
Czas oczekiwania na
świadczenia medyczne:
Poradnia seksuologiczna i patologii
współżycia – czas oczekiwania do 5 dni
Poradnia terapii uzależnień od środków
psychoaktywnych do 29 dni
Oddział opiekuńczo-leczniczy
psychiatryczny – czas oczekiwania do 49
dni