Równe traktowanie w 

zatrudnieniu 

w świetle 

polskiego prawa pracy 

Prawo pracy – wykład 

Równe traktowanie w zatrudnieniu

Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 

r.

art.  32  ust.  2: 

Nikt  nie  może  być 

dyskryminowany  w  życiu  politycznym, 

społecznym 

lub 

gospodarczym 

z 

jakiejkolwiek przyczyny.

2

Równe traktowanie w zatrudnieniu

Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., art. 

33

Kobieta  i  mężczyzna    mają  równe  prawa  w  życiu 

rodzinnym,  politycznym,  społecznym  i  gospodarczym,  a  w 

szczególności 

równe  prawo  do  zatrudnienia  i 

awansów, do jednakowego wynagrodzenia  za pracę 

jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego 

oraz  do  zajmowania  stanowisk,  pełnienia  funkcji 

oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń. 

3

Równe traktowanie w zatrudnieniu

Zasada równego traktowania w zatrudnieniu jako 

podstawowa zasada prawa pracy 

art. 11² k.p.:
Pracownicy  mają  równe  prawa  z  tytułu  wypełniania 
takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności 
równego traktowania kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu.

art. 11³ k.p.:
Jakakolwiek  dyskryminacja  w  zatrudnieniu, 

w 

szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, 
narodowość, 

przekonania 

polityczne, 

przynależność 

związkową, 

pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu 
na zatrudnienie na czas nieokreślony lub określony albo w pełnym lub w 
niepełnym wymiarze czasu pracy

 - jest niedopuszczalna 

4

Równe traktowanie w zatrudnieniu

ART. 18

3c 

§ 1-3 k. p. 

Pracownicy mają prawo do jednakowego 

wynagrodzenia* za jednakową pracę lub za pracę o 

jednakowej wartości**. 

*WYNAGRODZENIE obejmuje wszystkie składniki wynagrodzenia, 

bez  względu  na  ich  nazwę  i  charakter,  a  także  inne  świadczenia 
związane z pracą, przyznawane pracownikom w formie pieniężnej 
lub w innej formie niż pieniężna.

**PRACE  O  JEDNAKOWEJ  WARTOŚCI  to  prace,  których  wykonywanie 

wymaga  od  pracowników 

porównywalnych  kwalifikacji 

zawodowych,  potwierdzonych  dokumentami  przewidzianymi  w 
odrębnych przepisach lub praktyką i doświadczeniem zawodowym, 
a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku.

5

Równe traktowanie w zatrudnieniu 

FUNKCJE

 

zasady równego traktowania w 

zatrudnieniu

1.

Funkcja  wytycznej  kierunkowej  dla  działań 

prawotwórczych.

2.

Funkcja wskazówki interpretacyjnej.

3.

Kryterium  niesprzeczności  z  zasadami  prawa  pracy  (w  tym  z 

zasadą  równego  traktowania  pracowników) 

decyduje  o 

możliwości  zastosowania  przepisów  kodeksu 

cywilnego do stosunków pracy

. Por. art. 300 k.p. 

6

Równe traktowanie w zatrudnieniu

Zasada równego traktowania w zatrudnieniu jako 

wytyczna kierunkowa dla działań partnerów 

społecznych w zakresie tworzenia autonomicznych 

źródeł prawa pracy 

Art. 9 § 4 k.p.:

Postanowienia 

układów  zbiorowych  pracy  i  innych 

porozumień 

zbiorowych, 

regulaminów 

oraz 

statutów 

określających  prawa  i  obowiązki  stron  stosunku  pracy, 

naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, 

nie obowiązują.

7

Równe traktowanie w zatrudnieniu

Art. 18  § 3  k.p.:  Postanowienia  umów  o  pracę  i 

innych  aktów,  na  podstawie  których  powstaje 

stosunek  pracy,  naruszające  zasadę  równego 

traktowania  w  zatrudnieniu 

są  nieważne

. 

Zamiast 

takich 

postanowień 

stosuje 

się 

odpowiednie  przepisy  prawa  pracy,  a  w  razie 

braku takich przepisów - postanowienia te należy 

zastąpić 

odpowiednimi 

postanowieniami 

niemającymi charakteru dyskryminacyjnego.

8

Równe traktowanie w zatrudnieniu 

Obowiązki pracodawcy w zakresie 

przeciwdziałania dyskryminacji w 

zatrudnieniu

Art. 94 pkt 2 b k.p.

Art. 94 ¹ k.p.

9

Równe traktowanie w zatrudnieniu 

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

 pracodawcy za naruszenie 

zasady równego traktowania w zatrudnieniu

art. 18 

3d

 k.p.

Osoba,  wobec  której  pracodawca  naruszył  zasadę 

równego  traktowania  w  zatrudnieniu,  ma  prawo  do 

odszkodowania

  w  wysokości  nie  niższej  niż 

minimalne  wynagrodzenie  za  pracę,  ustalane  na 

podstawie odrębnych przepisów.

10

Równe traktowanie w zatrudnieniu 

UŁATWIENIA DOWODOWE

Art. 18 

3b

 k.p.

,,… chyba że pracodawca udowodni, 

że 

kierował 

się 

obiektywnymi 

powodami”.

11

Równe traktowanie w zatrudnieniu

Ustawa z 3 XII 2010 r. o 

wdrożeniu niektórych 

przepisów Unii Europejskiej w 

zakresie równego traktowania 

12

Niepracownicze formy zatrudnienia 

Ustawa  z  3  grudnia  2010  r.  o  wdrożeniu 

niektórych  przepisów  Unii  Europejskiej  w 

zakresie 

równego 

traktowania 

zakazuje 

nierównego  traktowania  osób  fizycznych  w 

zakresie 

warunków 

podejmowania 

i 

wykonywania działalności zawodowej, w tym w 

szczególności  w  ramach  stosunku  pracy  albo 

pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej. 

13

Odszkodowanie 

Osoby 

świadczące 

pracę 

w 

ramach 

niepracowniczych  form  zatrudnienia,  które 

doświadczyły  nierównego  traktowania,  mają 

prawo do odszkodowania na podstawie art. 

13  ustawy 

z  3  grudnia  2010  r.  o  wdrożeniu 

niektórych  przepisów  Unii  Europejskiej  w  zakresie 

równego traktowania.

14

Ciężar dowodu 

Artykuł  14  ustawy  z  3  grudnia  2010  r.  o  wdrożeniu 

niektórych  przepisów  Unii  Europejskiej  w  zakresie  równego 

traktowania

 

stanowi,  że  ten,  kto  zarzuca  naruszenie 

zasady  równego  traktowania,  uprawdopodobnia 

fakt jej naruszenia. 

W  przypadku  uprawdopodobnienia  naruszenia 

zasady 

równego 

traktowania 

ten, 

któremu 

zarzucono  naruszenie  tej  zasady,  jest  obowiązany 

wykazać, że nie dopuścił się jej naruszenia

. 

15