Ciąża u kobiet z 

chorobami nerek

 

 

Zmiany w homeostazie 

ustrojowej podczas ciąży zmiany 

 adaptacyjne  nerek:



Powiększenie objętości nerek (do ok. 30%)



Wzrost wartości nerkowego przepływu osocza (RPF)



Wzrost filtracji kłębkowej (GFR)



Wzrost wydalania z moczem aminokwasów



Przemijajacy cukromocz



Zmiany w układzie wyprowadzającym



 Zastój moczu :poszerzenie i zwiotczenie ścian układu 
kielichowo-miedniczkowego



 i moczowodów                         



Zaburzenie kinetyki dróg moczowych (estrogeny, 
progesteron)

 

 

Najczęstsze powikłania ze 

strony układu moczowego w 

czasie ciąży:



Zakażenia w układzie moczowym



Krwiomocz



Wodonercze 



Ostra niewydolność nerek

 

 

Zakażenie układu 

moczowego (z.u.m.)



Występuje u ok. 10% ciężarnych



Występuje częściej u chorych z:

                    1. przebytym w 

przeszłości z.u.m.

                    2. obecnością wad w 

układzie 

      moczowym

   

  3. towarzyszącymi innymi           

chorobami (cukrzyca)

 

 

Zakażenie układu 

moczowego



Bezobjawowe



Objawowe 

Najczęstsze patogeny:

  



Escherichia coli (80 - 90%)



Proteus  mirabilis(10 - 15%)



Enterococcus sp., Pseudomonas aeruginosa, 
Streptococcus sp. ,Klebsiella sp., Mycoplasma 
hominis, Staphylococcus aureus, Candida sp.

 

 

Bezobjawowe z.u.m.



Obecność bakterii w moczu w ilości 100 000  w 1 
ml, przy jego prawidłowym pobraniu



 W badaniu ogólnym moczu stwierdza się zwykle 
obecność znacznej liczby leukocytów oraz bakterii



 Nie leczone  bezobjawowe z.u.m. w 30-40%  
prowadzi do odmiedniczkowego zapalenia nerek



Częściej u ciężarnych występują porody 
przedwczesne, niższa masa urodzeniowa 
noworodków

 

 

Bezobjawowe z.u.m.

Leczenie w oparciu o antybiogram 

(uzasadnione bezpieczeństwem i 
ekonomicznie)



Lek z wyboru: Nitrofurantoina  (100mg co 8 
godz.) -po zakończeniu I trymestru



Amoksycilina, Augmentin, Cefalosporyny



Czas leczenia : 7 – 10 dni



Działania wzmacniające obronę naturalną: 
poprawa przepływu nerkowego- leżenie na 
boku



Większa podaż płynow



Częste opróżnianie pęcherza moczowego

 

 

Objawowe z.u.m.



Zapalenie pęcherza moczowego



Odmiedniczkowe zapalenie nerek

 

 

Zapalenie pęcherza 

moczowego

Ostre zaburzenia w oddawaniu 

moczu:



Parcie na mocz



Pieczenie



Ból nad spojeniem łonowym



Końcowy krwiomocz

Prawidłowa ciepłota ciała

 

 

Zapalenie pęcherza 

moczowego



Pobranie moczu na badanie bakteriologiczne

Leczenie: leki jak w leczeniu z.u.m bezobjawowego przez 

okres 10-14 dni



Korekcja po otrzymaniu wyniku antybiogramu



Kontrolne badanie ogólne moczu oraz posiew pod koniec 
leczenia



Kontrolne badanie za 2 tygodnie  i następnie 1 raz w 
miesiącu

Nawrót choroby:



Leczenie prze 6 tygodni



Diagnostyka układu moczowego badaniem USG



Po porodzie diagnostyka radiologiczna

 

 

Odmiedniczkowe zapalenie 

nerek



Zwykle ostry przebieg: dreszcze, 
gorączka,bóle w okolicy lędżwiowej, 
bóle brzucha, objawy dyzuryczne

 

 

Odmiedniczkowe zapalenie 

nerek

HOSPITALIZACJA:



Badanie ogólne moczu, posiew moczu, posiew krwi



Określenie stężenia w surowicy krwi glukozy, kreatyniny, 
mocznika, elektrolitow stanu układu krzepnięcia



Ocena biocenozy pochwy, ocena USG układu moczowego

LECZENIE:



Leżenie



Antybiotyki:cefalosporyny, penicyliny (14 dni, w ciągu 
pierwszych 3 – 5 dni dożylnie)



Korekcja antybiotyku po otrzymaniu wyniku antybiogramu



Kontrola stanu ogólnego , nawodnienie, leki przeciwgorączkowe



Kontrola posiewu moczu i badania ogólnego moczu pod koniec 
leczenia



Kontrolny posiew moczu  po 15 dniach i następnie 1 raz w 
miesiącu



Nawroty: postępowanie takie jak w nawracającym zapaleniu 
pęcherza moczowego

 

 

Ostre kłębkowe zapalenie 

nerek 

 

(bardzo rzadko w ciąży)



Może być zagrożeniem dla chorej i płodu



Objawy: podwyższone RR, białkomocz, liczne 
erytrocyty w moczu



Leczenie: jak poza ciążą (penicyliny, 
cefalosporyny)



Przebycie o.z.k.n. przed ciążą nie wpływa na 
losy ciąży po około 1 roku od wygaśnięcia 
choroby

 

 

Przewlekłe kłębkowe 

zapalenie nerek 

(u ok.0,5 – 1,5% ciężarnych)



Objawy



Białkomocz



Białkomocz i nadciśnienie



Białkomocz, nadciśnienie, niewydolność nerek



Prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi i brak 
niewydolności nerek u  90% ciężarnych prowadzi do 
pomyślnego kończenia ciąży



 Występowanie nadciśnienia i niewydolności nerek 
pogarsza rokowanie.



 Zwykle dochodzi do nasilenia  nefropatii, zwiększa 
się ryzyko wystąpienie stanu przedrzucawkowego   i 
ryzyko dla płodu

 

 



Im bardziej zaawansowana jest niewydolność 
nerek tym większe  jest ryzyko gwałtownego 
pogorszenia ich czynności w ciąży (szczególnie 
występowanie źle kontrolowanego nadciśnienia 
powoduje pogorszenie niewydolności nerek i 
wybitne zwiększenie  śmiertelności 
okołoporodowej i wcześniactwa)



 Przewlekła niewydolność nerek  przy stężeniu 
kreatyniny > 1,4mg% przed ciążą  pogarsza  o 
około 30 – 50%  niewydolność nerek

 

 

Monitorowanie pacjentki z 

p.n.n. 

w ciąży



Kontrole co 2 tygodnie do 32 tygodnia ciąży



Po 32 tygodniach kontrole co 1 tydzień



Ocena położnicza



Kontrola stężenia mocznika, kreatyniny, kwasu 
moczowego, dobowego białkomoczu, 
okresowo klirensu   kreatyniny



Kontrola RR, samokontrola



Badania moczu: ogólne, bakteriologiczne 
(bezobjawowe z.u.m.)

 

 

Leczenie zabiegowe 

schyłkowej niewydolności 

nerek u pacjentek w ciąży

Bezwzględne wskazania:



Stężenie kreatyniny > 8 mg%



klirens kreatyniny  < 15 ml/min 

 

 

Leczenie zabiegowe 

schyłkowej niewydolności 

nerek u pacjentek w ciąży

Poprawa kontroli RR

Poprawa nawodnienia

Liberalizacja diety 

Wzrost podaży białka



Lepszy rozwój płodu

 

 

Ciąża u chorych 

dializowanych 

(1 : 200)



Zaburzenia czynności jajników, zaburzenia 
miesiączkowania, wtórny brak miesiączki , osłabienie 
libido  zmniejszona płodność



 Późne rozpoznanie



Często nadciśnienie (50 – 80%)



Częściej zagrażające poronienie, poronienie, poród 
przedwczesny



Wysoka śmiertelność okołoporodowa (10 x częściej)



Nasilenie objawów niedokrwistości



Często IUGR



Lepsze rokowanie, gdy zachowana jest resztkowa 
czynność nerek

 

 

Transplantacja nerki



Szybki powrót do dobrej formy



Powrót czynności endokrynnej ( u ok. 40 % 
chorych występują cykle owulacyjne zbliżone 
do prawidłowych – Phocas, Sarandacou)



Powrót libido



 Naturalna potrzeba macierzyństwa

 

 

Ciąże u chorych po 

transplantacji nerki



1958 - Pierwsza udana ciąża u chorej po TN (bez leczenia 
immunosupresyjnego) - Murray 1963



1967 - Pierwsze udane ciąże u chorych po TN od żyjącego 
dawcy przy jednoczesnej immunosupresji (Azt i P); Porody 
drogami natury, o czasie - Board, Kaufman



1970 - Pierwszy przypadek urodzenia żywego dziecka przez 
chorą, która otrzymała  nerkę od zmarłego dawcy - Caplan 



1972 - Odkrycie właściwości immunosupresyjnych Cyklosporyny 
- Borel



 Ponad 3000 porodów - Rejestr ciąż u chorych po TN

 

 

Wpływ ciąży na losy 

przeszczepionej nerki, dziecka 

i matki 

niejednoznaczne poglądy



40% ciąż kończy się w I trymestrze



pozostałe w 90%  kończą się urodzenie żywego 
dziecka



w 30% przypadków występuje nadciśnienie



w 50% występuje poród przedwczesny



u 40% ciężarnych pojawia się zakażenie układu 
moczowego



nie zwiększa się częstość występowania wad 
wrodzonych



 lepsze rokowanie, gdy nie ma białkomoczu przed 
ciążą

 

 

Wpływ ciąży na 

przeszczepioną nerkę:



Hiperfiltracja  -  możliwość nasilenia  
przewlekłego odrzucania, co prowadzić może 
do pogorszenia czynności graftu



Zmiany immunologiczne u matki warunkujące 
rozwój płodu – możliwość większej “tolerancji” 
dla przeszczepionej nerki



 Ostre odrzucanie graftu po porodzie  - 
wzmożona aktywność układu 
immunologicznego po ustąpieniu naturalnej 
immunosupresji

 

 

Ciąża u chorej po TN



Częstsze kontrole, wcześniejsza hospitalizacja (32-34 
tydzień)



Leki immunosupresyjne (CyA, E, Aza)-  modyfikacja dawki



Kontrola przeciwciał CMV, HCV, HBS, Toxo



Poród : drogami natury, osłona antybiotykowa



Porody zabiegowe – ze wskazań położniczych



Po porodzie kontynuacja antybiotyku, zwiększenie dawki 
sterydów, modyfikacja stosowanej w ciąży dawki CyA

 



Powikłania: porody przedwczesne, przedwczesne 
odpływanie płynu owodniowego, stan przedrzucawkowy, 
niska masa urodzeniowa