Badanie przedmiotowe - układ oddechowy

Metody



Oglądanie



Badanie palpacyjne



Opukiwanie



Osłuchiwanie

Podział topograficzny jamy

brzusznej

Pediatryczny szczegółowy:

linie środkowoobojczykowe

Nadbrzusze

prawa okolica podżebrowa dołek podsercowy lewa okolica podżebrowa

linia międzyżebrowa

Środbrzusze

prawa okolica boczna okolica pępkowa

lewa okolica boczna

linia międzykrętarzowa

Podbrzusze

prawa okolica biodrowa okolica łonowa lewa okolica biodrowa

Podział topograficzny jamy

brzusznej

Chirurgiczny - ogólny

linia pośrodkowa

kwadrat prawy górny kwadrat lewy górny

pępek

kwadrat prawy dolny kwadrat lewy dolny

Oglądanie



Wysklepienie

– prawidłowo w poziomie

lub poniżej poziomu kl. piersiowej; jedynie

u niemowląt i małych dzieci (na stojąco)

powyżej tego poziomu



Symetryczność

okolic topograficznych



Udział w oddychaniu

Cechy te oceniamy przede wszystkim w

pozycji leżącej i jeśli to możliwe w stojącej

Oglądanie



Skórę :

poszerzone naczynia

rozstępy



Tkankę podskórną



Widoczne zniekształcenia

n.p. znacznie

powiększone narządy, guzy, przepukliny



Czasem widoczna jest

perystaltyka

–

stawianie jelit;

tętnienia



Pępek

W pierwszych dniach życia oglądamy

kikut pępowiny i wał okołopępkowy

Oglądanie



Znaczne powiększenie

wątroby

powoduje

uwypuklenie dolnej części klatki piersiowej

i górnego prawego kwadrantu brzucha.

Przedni brzeg wątroby może być wtedy

widoczny w postaci bruzdy obniżającej się

podczas głębokiego wdechu i unoszącej

się ku górze podczas wydechu



Podobnie przy znacznym powiększeniu

śledziony

stwierdza się uwypuklenie

lewego podżebrza i sąsiednich części lewej

połowy brzucha.

Badanie palpacyjne

Powierzchowne



Ucieplenie i elastyczność skóry

(odwodnienie – objaw fałdu, obrzęki)

wykwity, blizny, nacieki skórne



Napięcie powłok brzusznych i obecność

w nich rozstępów, nacieczeń, zgrubień,

guzowatości



Powiększenie narządów jamy brzusznej

Głębokie

czyli szczegółowe poszczególnych

narządów – zaczynamy zawsze od

miejsc niebolesnych

Naciskając dość silnie i starając się

określić opuszkami charakter

podłoża, bada się wszystkie 4

kwadranty brzucha, starając się

zidentyfikować ewentualne opory

lub guzy

Jeśli stwierdzimy ich obecność

podajemy



Lokalizację



Wielkość (średnica w cm.)



Kształt



Spoistość



Bolesność



Obecność tętnienia



Ruchomość (przy ucisku bądź

oddychaniu)

Możemy w ten sposób zbadać

Jelita, wątrobę, śledzionę, niekiedy

nerki

Trzustka

– w warunkach prawidłowych nie

jest

dostępna

oglądaniem

ani

jest

dostępna

oglądaniem

ani

palpacyjnym. Jedynie guzy trzustki mogą

powodować uwypuklenie powłok oraz być

wyczuwalne

palpacyjnie.

stanach

wyczuwalne

palpacyjnie.

stanach

zapalnych

stwierdza

się

zwiększone

zapalnych

stwierdza

się

zwiększone

napięcie powłok brzusznych lub zanik

tkanki podskórnej okolicy trzustki czy

przeczulicę skóry w pasie odpowiadającym

z tyłu 3 ostatnim żebrom i z boku lewemu

podżebrzu.



Nerki

– znajdują się w przestrzeni poza

otrzewnowej nieco powyżej poziomu

pępka. Do najczęstszych przyczyn

powiększenia nerek należy: wodonercze,

nowotwory, stany zapalne, zwyrodnienie

torbielowate.



Jelita

– bada się, zaczynając od lewej

okolicy pachwinowej poziomo ułożoną

powierzchnią całej dłoni. Jelito cienkie,

które w warunkach prawidłowych nie jest

wyczuwalne, bada się w miejscu jego rzutu

na przednią ścianę brzucha, a więc w

okolicy pępkowej.

Wyczuwalny w prawej

okolicy podżebrowej

opór najprawdopodobniej jest

wątrobą

jeśli:

ma osiową ruchomość oddechową

wyczuwamy w brzegu wcięcie p.

żółciowego

nie możemy oddzielić brzegu od łuku ż.



U małych dzieci – w pierwszych 2 latach życia

dolny brzeg wątroby fizjologicznie wystaje ok. 1-2

cm spod łuku żebrowego. Za powiększeniem

wątroby u noworodka przemawia stwierdzenie

dolnego brzegu wątroby 3,5 cm poniżej łuku

żebrowego w prawej linii środkowo obojczykowej.

Powiększenie wątroby

(hepatomegalia) przyczyny



Choroby wirusowe, bakteryjne i

pasożytnicze (m. in. zakażenie HAV, HBV,

HCV, CMV, EBV, Listeria monocytogenes,

Echinococcus granulosus)



Metaboliczne



Układowe choroby tkanki łącznej



Rozrostowe (m. in. białaczki, chłoniaki)



Ropień



Torbiel



Niewydolność krążenia – głównie

prawokomorowa

Śledziona

jest wyczuwalna przy

znacznym powiększeniu, ma wówczas

następujące cechy



Znajduje się w lewym podżebrzu



Nie można jej oddzielić od łuku żebrowego



Ma osiową ruchomość oddechową



Bez ruchomości przy badaniu

palpacyjnym, bądź zmianie pozycji



Stłumienie odgłosu opukowego



„

Rośnie” w kierunku prawego górnego

kolca biodrowego



Ma na przednim brzegu wręby

Powiększenie śledziony

(splenomegalia) przyczyny



Choroby krwi (głównie niedokrwistości

hemolityczne)



Zakażenia (posocznica, dur brzuszny,

zapalenie wsierdzia, malaria, toksoplazmoza,

mononukleoza, cytomegalia)



Marskość wątroby



Niewydolność krążenia



Choroby metaboliczne (lipidozy)



Torbiele



Nowotwory (białaczki)

Opukiwanie



Ocena odgłosu opukowego nad

narządami jamy brzusznej



Wyznaczenie granic powiększonej

wątroby i/lub śledziony



Stwierdzenie obecności płynu lub

powietrza



Określenie położenia i wielkości pęcherza

moczowego lub zbadanego wcześniej

palpacyjnie guza

W warunkach prawidłowych nad jamą

brzuszną stwierdza się odgłos

bębenkowy (nad jelitami i żołądkiem)

oraz stłumiony (nad wątrobą, śledzioną

lub w okolicy łonowej przy wypełnionym

pęcherzu moczowym). W innych

miejscach stłumienie odgłosu

opukowego wskazuje na obecność litego

tworu.

Ostre zapalenie wyrostka

robaczkowego

Jedna z najczęstszych chorób

wymagających leczenia operacyjnego u

dzieci

Wywiad:

Ból brzucha

– początkowo wokół pępka o

charakterze kurczowym, napadowym, a

następnie umiejscawia się w prawym dole

biodrowym i przy zapaleniu otrzewnej nasila

się przy każdym ruchu ciała

Wymioty

Brak łaknienia

Gorączka

Ostre zapalenie wyrostka

robaczkowego –obecność dodatnich

objawów



Rovsinga

–

uciskamy okolicę dołu biodrowego

lewego „antyperystaltycznie”, co wyzwala ból w

okolicy biodrowej prawej, najsilniejszy w punkcie

Mc Burneya



Jaworskiego

–

bolesność w rzucie wyrostka

robaczkowego przy zwiększeniu napięcia powłok i

ciśnienia w jamie brzusznej, spowodowanego

powolnym opuszczaniem uniesionej wcześniej i

wyprostowanej w stawie kolanowym kończyny

dolnej prawej

Objawy otrzewnowe – obecne w

stanach zapalnych innych

narządów jamy brzusznej

Chełmońskiego

– ból przy uderzeniu

pięścią przez dłoń w okolicę pęcherzyka

żółciowego

Goldflama

– ból przy uderzeniu pięścią

przez dłoń w okolicę lędźwiową – w

chorobach nerek

Blumberga

– ból przy odrywaniu ręki od

powłok brzusznych w przebiegu zapalenia

otrzewnej

Osłuchiwanie



W warunkach prawidłowych

słyszymy: przelewania, bulgotania,

trzaski



W niedrożnościach występuje

„

martwa cisza”

Narządy płciowe zewnętrzne

u chłopców



Badanie obejmuje ocenę prącia, moszny i

jąder. Należy odprowadzić napletek tak,

aby odsłonić żołądź prącia i obejrzeć ujście

zewnętrzne cewki moczowej.



Niemożność odprowadzenia może być

spowodowany

stulejką

, przyklejeniem

napletka lub wrodzoną krótkością jej

wędzidełka.



Jeżeli napletek został ściągnięty na siłę i

nie daje się go ponownie nasunąć,

powstaje

załupek

Narządy płciowe zewnętrzne

u chłopców



Przemieszczenie ujścia cewki na

górną

lub

dolną

powierzchnię prącia oceniane jest

jako

wierzchniactwo

lub

spodziectwo.



Jądra

u donoszonego noworodka

znajdują

się w mosznie

lub można je palcami

sprowadzić do moszny z kanału

pachwinowego



Brak jednego lub obu jąder nasuwa

podejrzenie

wnętrostwa

. Obydwa jądra

powinny mieć podobną wielkość i taką samą

konsystencję.

Narządy płciowe zewnętrzne u

chłopców



U starszych chłopców obrzęk i bolesność

jądra mogą być związane z zapaleniem

najądrza lub skrętem powrózka

nasiennego.



W przypadku przepukliny może się w

mosznie znajdować pętla jelita. Należy

sprawdzić, czy udaje się ją odprowadzić i

jak duże są wrota przepukliny.



U niemowląt płci męskiej dość często

występują wodniaki jąder; większość ulega

samoistnej resorpcji w końcu 1. roku życia

Narządy płciowe zewnętrzne u

dziewcząt



Przy badaniu zwraca się uwagę na wygląd

błony śluzowej sromu, obfitość i rodzaj

wydzieliny w przedsionku pochwy.



Sprawdza się, czy wargi sromowe mniejsze

są pokryte przez większe, mają prawidłową

budowę i nie są zrośnięte. U wcześniaków

wargi sromowe większe nie pokrywają

mniejszych.



Nadmierna wielkość i nieprawidłowa budowa

warg sromowych mniejszych nasuwa

podejrzenie zaburzeń różnicowania

płciowego

Badanie odbytu lub

odbytnicy



Bardzo ważnym etapem badania

brzucha jest badanie przez odbyt

(

per rectum

). Obecność świeżej krwi

na palcu jest jednym z typowych

objawów wgłobienia.



Pusta bańka odbytnicy skłania do

podejrzenia niedrożności.

Document Outline