Miedź i jej 
stopy

Czysta

 miedź  =8.9[g/cm

3

] (Fe-7.8)   Ts=1083

0

C koszt miedzi 

to głównie koszt ubogiej rudy 0.5 -7.5%Cu    /chalkopiryt 
CuFeS

2

 /, koszty jej uzyskania spadają przy uwzględnieniu 

innych pierwiastków obecnych w rudzie /Ag; lantanowce/. 
Własności Cu zależą od czystości -hutnicza (99-99.5%); 
elektrolityczna -99.99%. Zastosowania ~50% na przewody 
elektryczne 56[m/ mm

2

]) -przewody napowietrzne 

umacnia dodatkiem 0.5-1%Cd , pokrycia dachowe, wymienniki 
ciepła.

Pozostałe 50% to 

stopy

. 

Mosiądze Cu-Zn(5-45%)

 na rury, blachy, 

chłodnice, armaturę wodną, elementy 
konstrukcji. 

Prof.. J.

Pietrzyk

 

02.2006p

 

 

Brązy

 brąz cynowy (do 11%Sn)- dobre własności odlewnicze 

(posągi, armatura wod.)

Na jego bazie stopy łożyskowe. 

Brązy aluminiowe (5-10%Al) 

-większa wytrzymałość od CuSn        
Tańsze              Brązy berylowe 
(2%Be)        na narzędzia  nie iskrzące 
do pracy w atmosferze zagrożonej 
wyb. Brązy krzemowe (do 4%Si)       
-na membrany, sprężyny.

Wszystkie stopy Cu oprócz 
zasadniczego pierwiastka zawierają i 
inne polepszające jego własności, 
najczęściej. Większość z nich 
poddawana jest obróbce cieplnej.

Miedzionikle

 -Ni przydaje stopom kolor srebrzysty i odporność na 

ścieranie stąd jego zastosowanie na monety (15-25%Ni) oraz ozdoby 
elementy mechaniki precyzyjnej (12-25%Ni +15-40%Zn) -korpusy 
zegarków, cyrkle i t.p.

Stopy oporowe nikielina (Cu+30%Ni)  druty termopar -constantan 
(Cu+44%Ni)  

 

 

Aluminium i jego stopy

Czyste

 aluminium  =2.7[g/cm

3

] (Fe-7.8)   Ts=660

0

C koszt 

aluminium to głównie koszt energii elektrycznej potrzebnej 
do elektrolizy rudy Al -boksytu (52-65%Al

3

O

2

), pierwiastek 

odporny na korozję e. ch. i utlenianie -daje zwarte warstwy 
ochronne, podczas utleniania anodowego można uzyskać na 
powierzchni różnokolorowe warstwy ochronno -dekoracyjne. 
Silnie umacnia się podczas odkształcenia i dodatki stopowe.

Zastosowania czystego Al.-armatura przemysłu spożywczego 
(platerowanie), opakowania -folie, wymienniki ciepła, proszek na 
farby.

Stop 
Al

Al

Stal

Zbrojone drutem stalowym przewody 
elektryczne wysokiego napięcia.

 

 

Stopy Al. posiadają stosunek R

m

/  wyższy aniżeli stale  - stąd 

powszechne ich zastosowanie w środkach transportu. Metalurgia 
stopów Al. jest bardziej złożona co wiąże się z ich utlenianiem i 
możliwością powstawania pożarów.

Największą popularnością 

cieszą się stopy Al+(2-5%)Cu -

durale

. Które poddane 

przesyceniu i 
starzeniu 
osiągają wysokie 
własności. 
Starzenie może 
się odbywać 
przy +20

0

C co 

umożliwia taką 
obróbkę dużych 
elementów.

Durale to najczęściej stopy 
do przeróbki plastycznej.  
Druga grupa stopów to 
stopy odlewnicze 

siluminy

 (Al +10 

-13%Si) posiadające 
dobre własności 
odlewnicze które 
zawdzięczają 
niskotopliwej eutektyce.

 

 

Zastosowania siluminów to odlewy na elementy środków 
transportu  -korpusy silników, tłoki, armatura okrętowa, galanteria 
elektrotechniczna.

Najlepszą wytrzymałość właściwą stosunek R

m

/ (ciężar właściwy  

o 10% niższy od durali) posiadają 

stopy

 

Al-~2%Li

  ( 

litu=0.534[g/cm

3

]) -nowoczesne stopy dla lotnictwa. Wysoką 

wytrzymałość, udatność przy niskich temperaturach, wytrzymałość 
zmęczeniową uzyskują po przesycaniu i starzeniu -umocnieniu 
wydzieleniowemu. Stopy te są stosowane na podłogi, pokrycia 
użebrowania samolotów.

Najwyższą

 wytrzymałość właściwą utrzymującą się do ~500

0

C 

posiadają 

stopy

 

tytanu

 ( tytanu=4.5[g/cm

3

]) również powszechnie 

stosowane w lotnictwie.

Prof.. J.Pietrzyk 
02.2006p