Receptura ogólna
Zakład Farmakologii Terapii
Monitorowanej z Oddziałem
Chorób Wewnętrznych
2005r.
Receptura ogólna
Zakład Farmakologii Terapii
Monitorowanej z Oddziałem
Chorób Wewnętrznych
2005r.
Zakład Farmakologii Terapii Monitorowanej
z Oddziałem Chorób Wewnętrznych
adres: Szpital im. Dr Władysława
Biegańskiego
ul. Kniaziewicza1-5 telefon: 2516135
Kierownik:
prof. dr hab.n. med. Julita Chojnowska Jezierska
Adiunkt:
dr n. med. Grzegorz Andryskowski
Adiunkt:
dr n. med. Marlena Broncel
Asystent:
dr n. med. Agnieszka Bała
Starszy wykładowca:
dr n. med. Bożena Gajewska
I semestr
• Ćwiczenie 1 - receptura ogólna, receptura
szczegółowa - leki stałe.
• Ćwiczenie 2 - receptura szczegółowa -
leki miękkie.
• Ćwiczenie 3 - receptura szczegółowa -
leki płynne, leki galenowe.
• Ćwiczenie 4 - leki znieczulające ogólnie i
miejscowo
• Ćwiczenie 5 - kolokwium
Warunki zaliczenia
przedmiotu
• Zajęcia według planu
• Miejsce odbywania ćwiczeń - sala ćwiczeniowa
Kliniki w Szpitalu im. Biegańskiego
• Ćwiczenia rozpoczynają się sprawdzianem
wiadomości z poprzednich ćwiczeń.
• Zaliczenie ćwiczeń na ostatnich zajęciach w
semestrze. Zaliczenie pisemne.
• Obecność obowiązkowa na wszystkich ćwiczeniach
• Sprawy dydaktyczno - organizacyjne załatwia
adiunkt dydaktyczny
Receptura lekarska
Dział farmakologii obejmuje:
• przepisy prawno- administracyjne i zasady
prawidłowego redagowania oraz wydawania
recept lekarskich,
• postacie leków
• dawki drogi i sposoby podawania
• przetwory i surowce stosowane w recepturze
„zajmuje się zasadami i sposobem
porozumiewaniu się z lekarza z farmaceutą”
Zasady wystawiania i
realizacji recept
Obowiązuje kilkadziesiąt aktów prawnych
przykłady:
• Dz.U.03.45.391 Ustawa o powszechnym
ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia
• Dz.U.2003.85.785 Rozporządzenie w sprawie
recept lekarskich
• Dz.U.92.4.16 Ustawa o powszechnym obowiązku
obrony Rzeczypospolitej Polskiej
• Dz.U.01.126.1381 Ustawa Prawo farmaceutyczne
• Dz.U.97.28.152 Ustawa o zawodzie lekarza
Recepta
• Tradycyjnie jest formą polecenia
lekarza skierowanego do farmaceuty
odnośnie sporządzenia, oznaczenia i
wydania określonego leku.
• Leki refundowane mogą być
przypisywane wyłącznie na
standartowych drukach recept, lub
kuponach z książeczki usług
medycznych.
Podział druku recepty na
obszary
• 1-y dane podmiotu wystawiającego - kontraktora
• 2- i dane pacjenta ( w tym przynależność do
określonego oddziału Funduszu i szczególne
uprawnienia
• 3 - ci przepisany produkt leczniczy lub wyrób
medyczny (przez lekarza lub aptekarza)
• 4 - y dane osoby wystawiającej receptę, data i podpis
UWAGA rewers pozostaje pusty dla wykorzystania
przez aptekę
na recepcie nie może być żadnych informacji
niezwiązanych z jej przeznaczeniem(reklam)
Dane pacjenta na recepcie
• Imię nazwisko, adres zamieszkania, wiek
w przypadku osoby do 18 r.ż oraz
powyżej 65 roku życia
• identyfikator oddziału Funduszu, do
którego należy pacjent (16 odziałów)
• kod uprawnień dodatkowych IW, IB, ZK,
PO, AZ, WP, E.
• Kod uprawnień pacjenta wynikających z
choroby przewlekłej „P” ( chorób)
Ordynowanie leków
• nazwa leku
• postać, jeśli występuje w kilku
• dawkę jeżeli występuje w różnych
• ilość leku lub surowców
farmaceutycznych do sporządzenia
leku recepturowego
• sposób dawkowania
Ilość leku na recepcie
• Na jednej recepcie można zapisać 5 leków gotowych, albo
jeden lek recepturowy
• Jeżeli lek zawiera substancję odurzającą lub substancje
psychotropową na jednej recepcie (zarówno zwykłej jak i
różowej) może być przypisany tylko jeden lek
• na receptach różowych służących do przepisywania środków
„Rp.w”można przepisać tylko jeden lek w ilości 10 krotnej
jednorazowej dawki maksymalnej, (lub zwykle stosowanej).
• ilość środka odurzającego lub substancji psychotropowej
należy wyrazić dodatkowo słowami
• ilość leku określa się cyfrą arabską przez podanie liczby
opakowań ze skrótem op. lub lag. Antybiotyki zapisujemy
podając liczbę tabletek lub kapsułek.
Dopuszczalna ilość leku
recepturowego na
recepcie
• Proszki dzielone - do 20 szt.
• Proszki niedzielone - do 80,0 g
• substancje stosowane przy oznaczaniu krzywej cukrowej - do 100,0 g
• czopków globulek pręcików do 12 sztuk
• roztworów, mikstur, zawiesin, emulsji do 250,0 g
• płynnych leków do stosowania zewnętrznego do 500,0g ( ilość
spirytusu 95 st. nie może przekroczyć 100,0 g
• maści, kremów, mazideł, papek - do100,0 g
• kropli do użytku wewnętrznego - do 40,0 g
• mieszanek ziołowych - do 100,0 g
• pigułek - do 30 szt.
• Klein - do 500g
• kropli do oczu i uszu oraz maści ocznych sporządzonych w warunkach
aseptycznych do 10,0g
Leki stałe
1. Proszki:
a) zasypka
b) proszki niedzielone
c) proszki dzielone (metodą ważenia)
2. Tabletki
3. Granulaty
4. Czopki
Leki miękkie
1. Maść
2. Pasta
3. Krem
4. Mazidło
Leki płynne
1.) Roztwory
2.) Zawiesiny
a) płynna
b) sucha
c) puder płynny
d) do wstrzyknięć
3.) Syropy
4.) Aerozole
Leki galenowe
1.) Oficynalne
nalewka
intrakt
wyciąg
olejki eteryczne
woda aromatyczna
sok
2.) Magistralne
napar
odwar
maceracja
Zasypka
(Pulveres adspergendi)
Jest to proszek do pudrowania powierzchni skóry lub błon śluzowych (puder).
Najczęściej w tej postaci stosuje się leki ściągające, odkażające,
wysuszające, adsorbcyjne lub przeciwpotne zmieszane z podłożem.
Podłoża: Zinci oxydi, Talci, Amyli tritici, Boli albi
Zapisuje się je w ilości 30,0 g - 100,0 g. Na jednej recepcie można przepisać
80,0 g proszku niedzielonego - opłata ryczałtowa 5 zł. W uzasadnionych
przypadkach można przepisać podwójną ilość za podwójną opłatą (10 zł)
Rp.
Alantan
Lag. orig. 2
S. Zasypka do stosowania zewnętrznego na owrzodzenie
Rp.
Mykodermina
Lag. orig. 1
S. Zasypka do stosowania zewnętrznego
Zasypka recepturowa
Zapisz 60 gram zasypki na sączące
zmiany na skórze o składzie :
Kwas borowy,
Tanina,
Tlenek cynku,
Talk.
Zasypka recepturowa
Rp.
Acidi borici
Tannini
Zinci oxydi
Talci
aa 15,0
M.f. pulv.
D.S. Zasypka wysuszająca na nie
zakażoną skórę
Proszki nie dzielone
(proste i złożone)
Postać leków z grupy słabo
działających, których dawki
jednorazowe są duże (1,0 g-10,0 g).
Proszki niedzielone mogą być
produkowane fabrycznie ( specyfiki)
lub leki magistralne. Dawkowanie
zazwyczaj miarami domowymi np.
łyżeczka od herbaty, na koniec noża
itp.
Proszki nie dzielone
(proste)
Zapisz 50,0 g proszku nie
dzielonego zawierającego Tlenek
magnezu. Dawkowanie: w razie
pieczenia w żołądku na koniec
noża rozpuścić w 1/2 szklanki
letniej wody.
Proszki nie dzielone
(proste)
Rp.
Magnesii oxydi 50,0
S. w razie pieczenia w żołądku na
koniec noża rozpuścić w 1/2 szklanki
letniej wody.
Uwaga!
1- Nie dodajemy podłoża
2 - nie piszemy M.f. pulv
Proszki nie dzielone
(złożone)
Zapisz 100,0 g proszku do użytku
wewnętrznego złożonego z 20,0 g
tlenku magnezu oraz z równych
części zasadowego węglanu
bizmutawego i węglanu wapnia.
Dawkowanie: na 1 godzinę przed
jedzeniem pół łyżeczki od herbaty
w 1/2 szklanki wody.
Proszki nie dzielone
(złożone)
Rp.
Magnesii oxydi
20,0
Bismuthi subcarbonatis
Calcii carbonatis
aa 40,0
M.f.pulv.
D.S. na 1 godzinę przed jedzeniem pół
łyżeczki od herbaty w 1/2 szklanki
wody.
Proszki dzielone
• Recepta może być redagowana na
2 sposoby:
1 - sposobem mnożenia
2 - sposobem dzielenia
wielkość proszków: najmniejsze 0,1
g największe 1,8 g.
Zapisz 20 proszków sposobem
mnożenia zawierających:
• Fosforanu kodeiny w 1/5 dawki maksymalnej
jednorazowej ( d.z.s. jedn. 0,01-0,03 g;dob. 0,06 - 0,1;
max jedn. 0,1 dob 0,3.
• Benzoesan sodowy kofeiny w 1/2 dawki jednorazowej
zwykle stosowanej ( d.z.s. jedn. 0,1-0,2 g; dob. 0,3-
0,5max jedn. 0,3; dob 1,5.
• Paracetamolu, kwasu acetylosalicylowego i pyralginy w
równych częściach po 0,3
Rp.
Codeini phosphatis
0,02
(dwadzieścia
miligramów)
Coffeini Natrii benzoatis 0,05
Acenoli
Acidi acetylsalicylici
Pyralgini
aa 0,3
M.f.pulv. D.t.d. No 20
D.S. 3 razy dziennie po 1 proszku
Zapisz 20 proszków sposobem
dzielenia zawierających:
Codeini phosphatis
0,4
(czterysta miligramów)
Coffeini Natrii benzoatis 0,1
Acenoli
Acidi acetylsalicylici
Pyralgini
aa 6,0
M.f.pulv. Div.in.part.aeq. No 20
D.S. 3 razy dziennie po 1 proszku
Zapisz 20 proszków sposobem
mnożenia zawierających
chlorowodorek efedryny
Rp.
Ephedrini hydrochloridi
0,015
(piętnaście
miligramów)
Saccharosi
0,5
M.f.pulv. D.t.d No 20
D.S. 3 x dziennie po 1 proszku
Uwaga! Waga najmniejszego proszku nie może
być mniejsza od 0,1 dlatego należało dodać
substancji obojętnej
Tabletki
• doustne
• do stosowania zewnętrznego
• dopochwowe
• doodbytnicze
• do zębodołów
• do stosowania pozajelitowego
• do implantacji
Zapisz paracetamol w
tabletkach
Rp.
Paracetamol 0,5
tabl. lag. 1
S. 3x1 tbl
Zapisz trandolapril w dawce
stosowanej w niewydolności
krążenia
Rp.
Gopten 0,0005
s. 1tbl rano
Zapisz 1opakowanie
Relanium w najmniejszej
znanej Ci dawce
Rp.
Relanium 0,002
in. tabl. No 20 (dwadzieścia
tabletek)
D.S 1 tabletka przed snem.
Zapisz Amoksycylinę w
tabletkach dla osoby dorosłej
dawkowanej 2 x dobę
Rp.
Duomox 1,0
20 tabletek
S. Co 12 godzin 1 tbl.
Granulaty
Produkowane wyłącznie fabrycznie.
Dawkuje się zazwyczaj łyżeczkami do
herbaty, gdyż zawierają substancję słabo
działające.
Rp.
Gastrogran
lag. orig. 1
S. Zażywać 3 razy dziennie 1 łyżeczkę do
herbaty
Czopki
• doodbytnicze ( masa 1,0-3,0 g,
zazwyczaj 2,0 g, dla dzieci 1,0 g)
• dopochwowe ( masa 2,0-5,0 g,
zazwyczaj 4,0 g)
• Najczęstszym podłożem dla
czopków jest masło kakaowe.
Zapisz najmniejsza dawkę
doklofenaku w czopku
Rp.
Voltaren 0,025
supp. anale lag. orig. 1
S. 1 czopek wieczorem do kiszki
stolcowej
Zapisz specyfik luminalu
w czopkach
Rp.
Luminalum 0,015
supp. anale No 10 (dziesięć
czopków)
S. 1 czopek podczas napadu
padaczki do kiszki stolcowej
Zapisz 12 czopków zawierających
fosforan kodeiny i chlorowodorek
papaweryny
:
Rp.
Codeini phosphatis 0,02
(dwadzieścia
miligramów)
Papaverini hydrochloridi0,04
Cacao Olei ad 2,0
M. F. Supp. anal. D.t.d. No 12
D.S. W razie bólu 1 czopek do
kiszki stolcowej
Zapisz 12 globulek zawierających
Nystatynę i Metronidazol
Rp.
Nystatyni 100000 j
Metronidazoli 0,25
Cacao Ol. q.s
M.f. glob.vag. D.t.d.No 12
D.S. Dopochwowo 3 razy dziennie
po 1 globulce