ODPOWIEDŹ UKŁADU 

HORMONALNEGO NA 

KILKUMIESIĘCZNĄ 

DIETĘ 

NISKOKALORYCZNĄ

 

 

W odpowiedzi organizmu na 
głodzenie uczestniczy również  oś 
podwzgórze – przysadka – 
tarczyca, odbywa się to głównie 
poprzez zmniejszenie konwersji 
T4 do T3, oraz poprzez ogólne 
zmniejszenie wydzielania 
hormonów tarczycy.

Proces ten zachodzi przede 
wszystkim za pośrednictwem 
leptyny.

 

 

Leptyna – jest hormonem peptydowym (146 
aminokwasów), wydzielanym przez komórki 
tkanki tłuszczowej – adipocyty. Jest 
czynnikiem wpływającym na pobudliwość 
ośrodków pokarmowych w podwzgórzu. Działa 
jako czynnik sytości, pokarmy bogate w 
monosacharydy, kwasy tłuszczowe, 
aminokwasy pobudzają adipocyty do produkcji 
leptyny.

Leptyna zmniejsza apetyt, pobudzając ośrodek 
sytości, ponadto działa hamująco na 
podwzgórzowe neurony NPY-ergiczne, 
uwalniające neuropeptyd Y, który działa 
pobudzająco na ośrodek głodu.

Leptyna pobudza więc ośrodek sytości, a 
hamuje ośrodek głodu, przeciwdziałając 
nadmiernemu magazynowaniu energii w 
postaci tkanki tłuszczowej. Kontroluje ona 
długoterminową regulacje przyjmowania 
pokarmów. 

 

 

Badania wskazują na związek leptyny z osią 
podwzgórze – przysadka – tarczyca, ( a przez to z 
hormonami tarczycy),  co więcej jest ona 
niezbędna do prawidłowego działania osi, a 
zaburzenia w funkcjonowaniu tej osi w 
warunkach głodzenia, wynikają z niedoboru 
leptyny. 

Leptyna pobudza podwzgórzowe wydzielanie 
TRH (receptory dla leptyny odkryto w błonie 
komórkowej neuronów wytwarzających TRH), 
przez co zwiększa się wydzielanie hormonów 
tarczycy, dzięki czemu zwiększa się wydatek 
energetyczny. 

Udowodniono, że restrykcje kaloryczne powodują 
obniżenie stężenia leptyny oraz doprowadzają do 
zmniejszenia stężenia T3 i T4.

 

 

Kluczowym miejscem w adaptacyjnej 
odpowiedzi osi podwzgórze – przysadka – 
tarczyca na głodzenie jest jądro łukowate, 
stwierdzono, że zniszczenie tej struktury 
zapobiega indukowanemu przez głód 
obniżeniu stężeni TRH w podwzgórzu i T4 w 
surowicy. 

Odpowiedzią na zmniejszoną ilość leptyny 
jest :

- hamowanie osi podwzgórze – przysadka – 
gonady

- hamowanie osi podwzgórze – przysadka - 
tarczyca

- pobudzenie wydzielania hormonów stresu

U otyłych obserwuje się więcej hormonów 
tarczycy,  zwłaszcza T4, co łatwo można 
wyjaśnić brakiem hamowania wydzielania TRH 
przez przysadkę, przy dużej ilości leptyny.

 

 

PODSUMOWUJĄ
C:

MAŁO KALORII (GŁÓD)

OBNIŻENIE 

STĘŻENIA LEPTYNY

HAMOWANIE 

SYNTEZY TRH W 

PODWZGÓRZU

OBNIŻENIE STĘŻENIA 
TSH

OBNIŻENIE STĘŻENIA 

T3 I T4 WE KRWI

 

 

Doświadczenia na zwierzętach jak i 
obserwacje kliniczne pokazują, że w 
warunkach głodzenia, lub w 
przypadku mutacji receptora 
leptyny ( co prowadzi do 
niedoczynności tarczycy) podanie 
leptyny normalizuje wszelkie 
zaburzenia.     

Ponadto, myszy pozbawione leptyny 
są otyłe, a po jej podaniu tracą 
wagę. Myszy nie mające receptowa 
leptyny nie reagują na jej 
podawanie.

 

 

Dieta niskowęglowodanowa jest 
skuteczna. Jest zgodna z tym, co wie 
biochemia i fizjologia. Likwiduje ona 
główny powód otyłości jakim jest 
nadmierny poziom insuliny, 
hormonu odpowiedzialnego za 
mechanizm odkładania tłuszczu. 
Nadmierne wydzielanie insuliny 
przyczynia się także do powstania 
cukrzycy, arteriosklerozy i 
nadciśnienia.

 

 

Dieta wegetariańska nie jest 
odpowiednia dla młodych ludzi. 
Zrezygnowanie z mięsa może u nich 
prowadzić do deficytu cholesterolu, 
który bierze udział w powstawaniu 
hormonów płciowych, np. kobiecego 
progesteronu. Powoduje też 
niedobory przeciwkrzywiczej 
witaminy D, niezbędnej w młodym 
wieku.

 

 

Badania na zwierzętach wykazały ponad wszelką 
wątpliwość, że dieta z ograniczoną liczbą spożywanych 
kalorii przedłuża życie i okres sprawności fizycznej, 
pod warunkiem, że dieta ta zawiera niezbędną do 
prawidłowego funkcjonowania organizmu ilość 
substancji odżywczych. Ponadto znacznie ogranicza 
ryzyko wielu chorób, z rakiem na czele. Wyniki te 
dotyczą wszystkich badanych gatunków zwierząt. 
Zatem można wysunąć wniosek, że zmniejszenie liczby 
przyjmowanych kalorii może przynieść podobne efekty 
u ludzi. Niewiele jednak osób jest skłonna ograniczać 
spożycie pokarmów do poziomu mogącego przedłużyć 
życie. Prowadzone są badania mające na celu odkrycie 
mechanizmów odpowiedzialnych za zbawienny wpływ 
niskokalorycznej diety oraz znalezienie czynników 
pozwalających uzyskać u ludzi ten sam efekt bez 
zmuszania ich do głodzenia się. Ustalono dotychczas, 
że w wyniku stosowania diety niskokalorycznej spada 
produkcja wielu hormonów, które, jak się okazuje, nie 
sprzyjają zachowaniu młodości (kiedy zaczęto je 
podawać głodzonym zwierzętom, żyły równie krótko, co 
pozostałe zwierzęta nie głodzone). 
Za prawdziwością tej teorii przemawia także fakt, że 
ani jedna z pierwszej dziesiątki najbardziej 
długowiecznych osób nie była otyła.

 

 

Powszechnie uważa się, że dieta niskokaloryczna 
sprzyja spalaniu zbędnej tkanki tłuszczowej, oraz 
zapewnia uzyskanie szczuplej i smukłej sylwetki. 
Po części jest to prawda, aczkolwiek zbyt 
rygorystyczne obcinanie kalorii w pożywieniu 
może okazać się dla niektórych mężczyzn zgubne. 
Jak się okazuje dieta zbyt niskoenergetyczna 
znacznie obniża poziom testosteronu w 
organizmie, co u mężczyzn może dodatkowo 
potęgować niekorzystne objawy przekwitaniowe. 
Jedno z badań wykazało, że pięć dni głodówki 
może spowodować obniżenie ilości całkowitego i 
wolnego testosteronu nawet o 50%, dlatego próby 
stosowania rygorystycznych diet odchudzających 
nie są wskazane, nawet jeżeli ilość zbędnej tkanki 
tłuszczowej jest znaczna. Drastyczne diety 
odchudzające powodują także niszczenie tkanki 
mięśniowej na skutek zwiększonego działania 
hormonów katabolicznych, głównie kortyzolu.

Podczas redukowania nadwagi, energetyczność 
pożywienia należy obniżać stopniowo, jednak 
nigdy nie więcej niż 15% dotychczasowej 
kaloryczności. 

 

 

Badania na zwierzętach wykazały ponad wszelką 
wątpliwość, że dieta z ograniczoną liczbą 
spożywanych kalorii przedłuża życie i okres 
sprawności fizycznej, pod warunkiem, że dieta ta 
zawiera niezbędną do prawidłowego funkcjonowania 
organizmu ilość substancji odżywczych. Ponadto 
znacznie ogranicza ryzyko wielu chorób, z rakiem na 
czele. Wyniki te dotyczą wszystkich badanych 
gatunków zwierząt. Zatem można wysunąć wniosek, 
że zmniejszenie liczby przyjmowanych kalorii może 
przynieść podobne efekty u ludzi. Niewiele jednak 
osób jest skłonna ograniczać spożycie pokarmów do 
poziomu mogącego przedłużyć życie. Prowadzone są 
badania mające na celu odkrycie mechanizmów 
odpowiedzialnych za zbawienny wpływ 
niskokalorycznej diety oraz znalezienie czynników 
pozwalających uzyskać u ludzi ten sam efekt bez 
zmuszania ich do głodzenia się. Ustalono dotychczas, 
że w wyniku stosowania diety niskokalorycznej spada 
produkcja wielu hormonów, które, jak się okazuje, nie 
sprzyjają zachowaniu młodości (kiedy zaczęto je 
podawać głodzonym zwierzętom, żyły równie krótko, 
co pozostałe zwierzęta nie głodzone). 
Za prawdziwością tej teorii przemawia także fakt, że 
ani jedna z pierwszej dziesiątki najbardziej 
długowiecznych osób nie była otyła. 

 

 

Pojawiają się bardzo niebezpieczne 
zaburzenia ze strony układu krążenia pod 
postacią nieregularnego tętna i niskiego 
ciśnienia wynikającego ze zmniejszenia 
komór serca i zwiotczenia przegrody 
międzykomorowej. Obniża się poniżej 
prawidłowego poziom glukozy we krwi, a 
wygłodzony organizm nie jest w stanie 
utrzymać odpowiedniej temperatury, 
doprowadzając do wychłodzenia i 
pojawienia się dreszczy. Częstym objawem 
jest zanik miesiączkowania, a towarzyszący 
temu spadek poziomu estrogenów 
powoduje osteoporozę kości. Jest to 
zjawisko szczególnie szkodliwe w młodym 
wieku, ponieważ w drugiej i trzeciej 
dekadzie życia układ kostny jeszcze się 
rozwija.

 

 

Najniekorzystniejszy wpływ na rozwój 
fizyczny ma anoreksja pojawiająca się 
przed wystąpieniem pierwszej miesiączki. 
Ma to decydujące znaczenia na 
zastopowanie wzrostu. Wyniszczająca 
głodówka ma poważny wpływ na psychikę 
młodego pacjenta. We wczesnym stadium 
często pacjentki określają swój stan jako 
euforyczny. Porównuje się go do uczucia, 
jakie towarzyszy szybkiej jeździe kolejką 
w wesołym miasteczku, kiedy to po 
okresie przerażenia i strachu pojawia się 
odprężenie. Razem z euforią przychodzi 
poczucie władzy, gdy anorektyczka 
doznaje poczucia dumy, panując nad 
procesami biologicznymi i powodując 
swoim wygłodzeniem zatrzymanie 
miesiączki.

 

 

Zmiany fizyczne i psychiczne u osób cierpiących na 
anoreksję:

-WYNISZCZENIE
-ZWOLNIENIE CZYNNOŚCI SERCA I TĘTNA
-NISKIE CIŚNIENIE KRWI
-WZDĘCIA
-ZAPARCIA
-OBRZĘK DŁONI I STÓP
-SUCHA, ŁUSZCZĄCA SIĘ SKÓRA
-MESZEK NA TWARZY I CIELE
-NIEZNACZNA UTRATA WŁOSÓW
-ZIMNE DŁONIE
-NADMIERNE POCENIE SIĘ STÓP
-NIEDOKRWISTOŚĆ (ANEMIA)
-BRAK OKRESU LUB WYDŁUŻONE OKRESY MIĘDZY MENSTRUACJAMI
-DRAŻLIWOŚĆ
-KRÓTKI ODDECH
-NASTROJE DEPRESYJNE

 

 

DWA ASPEKTY DIETY 
NISKOKALORYCZNEJ:

- „RACJONALNA” DIETA 
NISKOKALORYCZNA

- ”DRASTYCZNA” DIETA 
NISKOKALORYCZNA

 

 

Dobrze odżywiony człowiek o przeciętnej masie 
70 kg posiada dzienne zapotrzebowanie 
energetyczne w granicy 1600 - 6000kcal.  Zapas 
energetyczny człowieka wystarczy na okres od 1 - 
3 miesiąca (w zależności od przejawianej 
aktywności umysłowej czy fizycznej).

Wyłącznym substratem energetycznym mózgu 
jest glukoza z wyjątkiem okresu długotrwałego 
głodzenia.Podczas głodowania substratem 
energetycznym dal mózgu zastępującym glukozę 
są ciała ketonowe.

Efektywna przemiana kwasów tłuszczowych w 
ciała ketonowe zachodząca w wątrobie i ich 
wykorzystanie przez mózg znacznie zmniejsza 
zapotrzebowanie na glukozę.

 

 

Czas głodowania nie zagrażający 
życiu zależy głównie od wielkości 
zapasów kwasów tłuszczowych. Po 
ich wyczerpaniu się następuje 
rozkład białek co nieuchronnie 
prowadzi do śmierci.

 

 

Dieta niskokaloryczna i opuszczanie 
posiłków jest potężnym źródłem stresu 
podwyższającym poziom kortyzolu – 
przyspieszającym procesy starzenia.

Brak snu, martwienie się na zapas i 
tłumienie negatywnych emocji powiązane 
z nieprzyjmowaniem pokarmów (dieta) 
może powodować „tycie z  powietrza” – 
związane z podwyższonym poziomem 
kortyzolu.
Brak snu uniemożliwia regenerację 
tkanek, która zachodzi w nocy

.