Nabyte wady serca
Nabyte wady serca
Prof. dr hab. n. med. Kazimierz
Prof. dr hab. n. med. Kazimierz
Ciechanowski
Ciechanowski
Klinika Nefrologii, Transplantologii
Klinika Nefrologii, Transplantologii
i Chorób Wewnętrznych
i Chorób Wewnętrznych
[modo Różański]
[modo Różański]
Nabyte wady serca – wg
Nabyte wady serca – wg
częstości
częstości
1.
1.
Niedomykalność zastawki mitralnej
Niedomykalność zastawki mitralnej
2.
2.
Stenoza zastawki aortalnej
Stenoza zastawki aortalnej
3.
3.
Stenoza zastawki mitralnej
Stenoza zastawki mitralnej
4.
4.
Niedomykalność zastawki aortalnej
Niedomykalność zastawki aortalnej
Aparat (kompleks)
Aparat (kompleks)
mitralny
mitralny
1.
1.
Płatki zastawki
Płatki zastawki
2.
2.
Nici ścięgniste
Nici ścięgniste
3.
3.
Mięśnie brodawkowate
Mięśnie brodawkowate
4.
4.
Pierścień zastawkowy
Pierścień zastawkowy
5.
5.
Lewy przedsionek
Lewy przedsionek
6.
6.
Wolna ściana lewej komory
Wolna ściana lewej komory
Przyczyny
Przyczyny
niedomykalności mitralnej
niedomykalności mitralnej
1.
1.
Choroba reumatyczna
Choroba reumatyczna
2.
2.
Zespół Barlowa
Zespół Barlowa
3.
3.
Przedziurawienie płatka zastawki
Przedziurawienie płatka zastawki
(endocarditis)
(endocarditis)
4.
4.
Pęknięcie nici ścięgnistej (endocarditis)
Pęknięcie nici ścięgnistej (endocarditis)
5.
5.
Dysfunkcja m. brodawkowatego (zawał)
Dysfunkcja m. brodawkowatego (zawał)
6.
6.
Zwapnienie pierścienia zastawkowego
Zwapnienie pierścienia zastawkowego
7.
7.
Rozstrzeń lewej komory serca
Rozstrzeń lewej komory serca
8.
8.
Przerost przegrody międzykomorowej
Przerost przegrody międzykomorowej
Stopnie niedomykalności
Stopnie niedomykalności
mitralnej – fala zwrotna
mitralnej – fala zwrotna
1.
1.
<5 ml – nieistotna hemodynamicznie
<5 ml – nieistotna hemodynamicznie
2.
2.
5 – 10 ml – mała niedomykalność
5 – 10 ml – mała niedomykalność
3.
3.
10 – 30 ml – umiarkowana
10 – 30 ml – umiarkowana
niedomykalność
niedomykalność
4.
4.
>30 ml – duża niedomykalność
>30 ml – duża niedomykalność
Klinicznie: 1. faza kompensacji – LVH
Klinicznie: 1. faza kompensacji – LVH
2. Objawowa [spadek rzutu + zastój
2. Objawowa [spadek rzutu + zastój
płucny]
płucny]
Niedomykalność mitralna –
Niedomykalność mitralna –
dolegliwości
dolegliwości
Brak w fazie kompensacji [tolerancja nawet
Brak w fazie kompensacji [tolerancja nawet
wytężonego wysiłku fizycznego]. Dopiero przy
wytężonego wysiłku fizycznego]. Dopiero przy
dużej niedomykalności:
dużej niedomykalności:
-
Męczliwość
Męczliwość
-
Duszność [wysiłkowa, ortopnoe, napadowa nocna –
Duszność [wysiłkowa, ortopnoe, napadowa nocna –
niewydolność lewej komory]
niewydolność lewej komory]
-
Kołatania serca
Kołatania serca
-
Trudności w połykaniu
Trudności w połykaniu
-
Bóle w prawej połowie klp
Bóle w prawej połowie klp
Wygląd mało charakterystyczny!
Wygląd mało charakterystyczny!
Niedomykalność mitralna
Niedomykalność mitralna
Palpacja klatki piersiowej:
Palpacja klatki piersiowej:
•
Sylwetka serca powiększona
Sylwetka serca powiększona
•
Uderzenie koniuszkowe widoczne,
Uderzenie koniuszkowe widoczne,
wyczuwalne – rozlane, przesunięte w
wyczuwalne – rozlane, przesunięte w
lewo
lewo
i w dół
i w dół
•
Tętnienie w dołku podsercowym
Tętnienie w dołku podsercowym
Niedomykalność mitralna
Niedomykalność mitralna
Osłuchiwanie:
Osłuchiwanie:
•
Cichy I ton
Cichy I ton
•
Szmer skurczowy na koniuszku
Szmer skurczowy na koniuszku
promieniujący do lewej pachy i lewej
promieniujący do lewej pachy i lewej
łopatki!
łopatki!
•
Akcentacja składowej płucnej II tonu
Akcentacja składowej płucnej II tonu
•
III ton
III ton
Niedomykalność mitralna
Niedomykalność mitralna
EKG: może być migotanie przedsionków, P
EKG: może być migotanie przedsionków, P
mitrale, przeciążenie lewej komory
mitrale, przeciążenie lewej komory
Rtg klp: duże serce z sylwetką mitralną,
Rtg klp: duże serce z sylwetką mitralną,
powiększony lewy przedsionek
powiększony lewy przedsionek
USG – pozwala ocenić wielkość jam i fali
USG – pozwala ocenić wielkość jam i fali
zwrotnej
zwrotnej
Leczenie operacyjne [przed dysfunkcją LV: zanim frakcja spadnie
Leczenie operacyjne [przed dysfunkcją LV: zanim frakcja spadnie
poniżej 60% lub wymiar końcowo-skurczowy(ESD) ponad
poniżej 60% lub wymiar końcowo-skurczowy(ESD) ponad
45mm]– wymiana zastawki!
45mm]– wymiana zastawki!
`
`
PROLAPS MITRALNY
PROLAPS MITRALNY
Jeden lub oba płatki mitralne wpuklają się
Jeden lub oba płatki mitralne wpuklają się
podaczas skurczu powyżej poziomu
podaczas skurczu powyżej poziomu
pierścienia do lewego przedsionka.
pierścienia do lewego przedsionka.
-fizjologia
-fizjologia
-zwyrodnienie śluzakowate zastawki mitralnej
-zwyrodnienie śluzakowate zastawki mitralnej
-z. Marfana
-z. Marfana
-kolagenozy
-kolagenozy
-ch.n.s.
-ch.n.s.
PROLAPS MITRALNY
PROLAPS MITRALNY
•
Większość bezobjawowa
Większość bezobjawowa
•
Nietypowe bóle w klp
Nietypowe bóle w klp
•
Kołatania serca
Kołatania serca
•
Osłabienie
Osłabienie
•
Zaburzenia ortostatyczne
Zaburzenia ortostatyczne
PROLAPS MITRALNY
PROLAPS MITRALNY
Przedmiotowo:
Przedmiotowo:
zespół kliku skurczowego: klik
zespół kliku skurczowego: klik
śródskurczowy + mruk
śródskurczowy + mruk
późnoskurczowy
późnoskurczowy
Stenoza aortalna
Stenoza aortalna
Przyczyna:
Przyczyna:
•
U najmłodszych 20 – 30-letnich [1%
U najmłodszych 20 – 30-letnich [1%
populacji amerykańskiej – zastawka
populacji amerykańskiej – zastawka
dwupłatkowa ]– wrodzona
dwupłatkowa ]– wrodzona
•
30 – 50-letnich – choroba reumatyczna
30 – 50-letnich – choroba reumatyczna
•
>50-letnich – zwapnienia miażdżycowe
>50-letnich – zwapnienia miażdżycowe
Stenoza aortalna
Stenoza aortalna
Hemodynamika:
Hemodynamika:
•
Powierzchnia ujścia 2,5 – 3,5 cm2
Powierzchnia ujścia 2,5 – 3,5 cm2
•
Problemy jeżeli <1 cm2
Problemy jeżeli <1 cm2
Grandient komorowo-aortalny:
Grandient komorowo-aortalny:
1.
1.
<20 mm Hg – wada nieistotna
<20 mm Hg – wada nieistotna
hemodynamicznie
hemodynamicznie
2.
2.
20 – 40 mm Hg – łagodna
20 – 40 mm Hg – łagodna
3.
3.
40 – 70 mm Hg – umiarkowana
40 – 70 mm Hg – umiarkowana
4.
4.
>70 mm Hg - ciężka
>70 mm Hg - ciężka
Stenoza aortalna
Stenoza aortalna
Skargi:
Skargi:
•
Zawroty głowy
Zawroty głowy
•
Zaburzenia widzenia
Zaburzenia widzenia
•
Zasłabnięcia, omdlenia
Zasłabnięcia, omdlenia
•
Bóle wieńcowe
Bóle wieńcowe
Wygląd (u młodszych!):
Wygląd (u młodszych!):
•
Asteniczna budowa ciała
Asteniczna budowa ciała
•
Bladoróżowe – porcelanowe zabarwienie
Bladoróżowe – porcelanowe zabarwienie
skóry
skóry
Stenoza aortalna
Stenoza aortalna
Palpacja klp:
Palpacja klp:
•
Uderzenie koniuszkowe unoszące, rozlane, przesunięte w
Uderzenie koniuszkowe unoszące, rozlane, przesunięte w
lewo i w dół
lewo i w dół
•
Mruk skurczowy u podstawy serca: wraz z rozwojem choroby
Mruk skurczowy u podstawy serca: wraz z rozwojem choroby
staje się głośniejszy w późnym okresie skurczu, zaś jego
staje się głośniejszy w późnym okresie skurczu, zaś jego
intensywność zmniejsza się wraz ze spadkiem rzutu. Szmer
intensywność zmniejsza się wraz ze spadkiem rzutu. Szmer
zanika za mostkiem i ponownie pojawia się na koniuszku,
zanika za mostkiem i ponownie pojawia się na koniuszku,
dając błędną interpretację szmeru niedomykalności mitralnej
dając błędną interpretację szmeru niedomykalności mitralnej
– objaw Gallivardiego.
– objaw Gallivardiego.
Osłuchiwanie:
Osłuchiwanie:
•
Typowy szorstki szmer wyrzucania promieniujący do naczyń i
Typowy szorstki szmer wyrzucania promieniujący do naczyń i
kości
kości
•
Pojedynczy [tylko składowa płucna] lub paradoksalnie
Pojedynczy [tylko składowa płucna] lub paradoksalnie
rozdwojony [rzadko] II ton
rozdwojony [rzadko] II ton
Stenoza aortalna
Stenoza aortalna
Ciśnienie tętnicze – mała amplituda
Ciśnienie tętnicze – mała amplituda
Tętno:
Tętno:
S
S
tenosis
tenosis
TA
TA
rdus
rdus
RA
RA
rus
rus
DU
DU
rus
rus
PA
PA
rvus
rvus
Stenoza aortalna
Stenoza aortalna
EKG: Przerost i przeciążenie skurczowe lewej
EKG: Przerost i przeciążenie skurczowe lewej
komory,
komory,
P-mitrale przy gradiencie >50
P-mitrale przy gradiencie >50
mm Hg
mm Hg
Rtg klp – przez długie lata prawidłowe,
Rtg klp – przez długie lata prawidłowe,
potem sylwetka aortalna
potem sylwetka aortalna
stały objaw – poszerzenie aorty
stały objaw – poszerzenie aorty
wstępującej!
wstępującej!
Cewnikowanie serca pozwala na określenie
Cewnikowanie serca pozwala na określenie
gradientu komorowo-aortalnego oraz stanu
gradientu komorowo-aortalnego oraz stanu
naczyń wieńcowych!
naczyń wieńcowych!
Stenoza aortalna
Stenoza aortalna
Leczenie zachowawcze – wyłącznie objawowe
Leczenie zachowawcze – wyłącznie objawowe
Jeżeli gradient >50 mm Hg – to leczenie
Jeżeli gradient >50 mm Hg – to leczenie
operacyjne:
operacyjne:
Wymiana zastawki + działania na naczyniach
Wymiana zastawki + działania na naczyniach
wieńcowych!
wieńcowych!
Nieleczeni – nagłe zgony – migotanie komór!
Nieleczeni – nagłe zgony – migotanie komór!
Stenoza mitralna
Stenoza mitralna
Przyczyna – choroba reumatyczna
Przyczyna – choroba reumatyczna
Prawidłowe ujście
Prawidłowe ujście
4 – 6 cm2
4 – 6 cm2
Problemy, gdy
Problemy, gdy
<2,5 cm2
<2,5 cm2
Grupy chorych ze stenozą aortalną wg AHA:
Grupy chorych ze stenozą aortalną wg AHA:
I.
I.
Pow. ok. 2,5 cm2 – zwężenie stetoskopowe
Pow. ok. 2,5 cm2 – zwężenie stetoskopowe
II.
II.
1,5 – 2 cm2 – niezdolni do średniego
1,5 – 2 cm2 – niezdolni do średniego
wysiłku
wysiłku
III.
III.
1 – 1,5 cm2 – niezdolni nawet do małego
1 – 1,5 cm2 – niezdolni nawet do małego
wysiłku
wysiłku
IV.
IV.
<1 cm2 – dolegliwości spoczynkowe
<1 cm2 – dolegliwości spoczynkowe
Stenoza mitralna
Stenoza mitralna
K:M – 4:1; zwykle 4 – 5dż; czasem ujawniana podczas
K:M – 4:1; zwykle 4 – 5dż; czasem ujawniana podczas
ciąży
ciąży
Pamiętaj!: najpierw objawy niewydolności PK, później
Pamiętaj!: najpierw objawy niewydolności PK, później
LK
LK
Skargi:
Skargi:
•
Znużenie
Znużenie
•
Duszność
Duszność
•
Kaszel z pienistą plwociną zawierającą pasemka
Kaszel z pienistą plwociną zawierającą pasemka
krwi
krwi
•
Częste infekcje dróg oddechowych
Częste infekcje dróg oddechowych
•
Kołatania serca
Kołatania serca
•
Chrypka
Chrypka
Stenoza mitralna
Stenoza mitralna
Wygląd:
Wygląd:
•
Asteniczna budowa ciała
Asteniczna budowa ciała
•
Na twarzy: rumieniec mitralny, sinica
Na twarzy: rumieniec mitralny, sinica
obwodowa
obwodowa
Palpacja klp:
Palpacja klp:
•
Sylwetka serca niepowiększona
Sylwetka serca niepowiększona
•
Nad koniuszkiem wyczuwalny I ton i mruk
Nad koniuszkiem wyczuwalny I ton i mruk
rozkurczowy
rozkurczowy
Stenoza mitralna
Stenoza mitralna
Osłuchowo:
Osłuchowo:
•
Kłapiący I ton (nad koniuszkiem)
Kłapiący I ton (nad koniuszkiem)
•
Trzask otwarcia zastawki mitralnej (wzdłuż
Trzask otwarcia zastawki mitralnej (wzdłuż
lewego brzegu mostka)
lewego brzegu mostka)
•
Turkot rozkurczowy (powstaje i zanika nad
Turkot rozkurczowy (powstaje i zanika nad
koniuszkiem)
koniuszkiem)
•
Akcentacja składowej płucnej II tonu
Akcentacja składowej płucnej II tonu
(u podstawy serca)
(u podstawy serca)
Stenoza mitralna
Stenoza mitralna
Ciśnienie tętnicze – prawidłowe lub obniżone
Ciśnienie tętnicze – prawidłowe lub obniżone
Tętno: słabo napięte, słabo wypełnione
Tętno: słabo napięte, słabo wypełnione
EKG: migotanie przedsionków >40%, P mitrale,
EKG: migotanie przedsionków >40%, P mitrale,
przeciążenie prawej komory serca
przeciążenie prawej komory serca
Rtg klp: małe serce z sylwetką mitralną,
Rtg klp: małe serce z sylwetką mitralną,
powiększony
powiększony
lewy przedsionek
lewy przedsionek
Stenoza mitralna
Stenoza mitralna
Leczenie – zachowawcze – tylko objawowe!
Leczenie – zachowawcze – tylko objawowe!
Najlepiej operować w stadium II/III wg AHA:
Najlepiej operować w stadium II/III wg AHA:
•
Komisurotomia
Komisurotomia
•
Wymiana zastawki
Wymiana zastawki
Niedomykalność aortalna
Niedomykalność aortalna
Przyczyny:
Przyczyny:
•
Choroba reumatyczna
Choroba reumatyczna
>50%
>50%
•
Miażdżyca aorty
Miażdżyca aorty
20%
20%
•
Bakteryjne zapalenie wsierdzia
Bakteryjne zapalenie wsierdzia
10%
10%
•
Kiła
Kiła
<10%
<10%
Niedomykalność aortalna
Niedomykalność aortalna
Skargi:
Skargi:
•
Pulsowanie ciała
Pulsowanie ciała
•
Kołatania serca
Kołatania serca
•
Bóle głowy
Bóle głowy
Wygląd: „homo pulsans”
Wygląd: „homo pulsans”
Niedomykalność aortalna
Niedomykalność aortalna
Palpacja klp:
Palpacja klp:
•
Tętnienie okolicy przedsercowej
Tętnienie okolicy przedsercowej
•
Uderzenie koniuszkowe zawsze widoczne,
Uderzenie koniuszkowe zawsze widoczne,
wyczuwalne jako kopulaste, przesunięte
wyczuwalne jako kopulaste, przesunięte
znacznie w lewo i w dół
znacznie w lewo i w dół
Osłuchowo:
Osłuchowo:
•
Szmer rozkurczowy nad aortą lub wzdłuż
Szmer rozkurczowy nad aortą lub wzdłuż
lewego brzegu mostka!
lewego brzegu mostka!
Niedomykalność aortalna
Niedomykalność aortalna
Ciśnienie tętnicze: z bardzo dużą (
Ciśnienie tętnicze: z bardzo dużą (
nawet >100
nawet >100
mm Hg)
mm Hg)
amplitudą
amplitudą
Tętno:
Tętno:
•
Przyspieszone
Przyspieszone
•
Wysokie
Wysokie
•
Chybkie
Chybkie
•
Dwubitne
Dwubitne
Osłuchowo nad tętnicami:
Osłuchowo nad tętnicami:
•
Podwójny ton Traubego
Podwójny ton Traubego
•
Podwójny ton Duroziera
Podwójny ton Duroziera
Niedomykalność aortalna
Niedomykalność aortalna
EKG: przeciążenie rozkurczowe lewej komory
EKG: przeciążenie rozkurczowe lewej komory
Rtg klp: aortalna sylwetka serca
Rtg klp: aortalna sylwetka serca
Cewnikowanie serca pozwala na ocenę stopnia
Cewnikowanie serca pozwala na ocenę stopnia
niedomykalności oraz ocenę funkcji
niedomykalności oraz ocenę funkcji
zastawki mitralnej
zastawki mitralnej
Leczenie operacyjne!
Leczenie operacyjne!
Niedomykalność aortalna
Niedomykalność aortalna
OBJAWY „TESTOWE”:
OBJAWY „TESTOWE”:
Puls Corrigana
Puls Corrigana
Objaw Musseta
Objaw Musseta