Wybrane zagadnienia z

Ergonomii

Materiały pomocnicze

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Źródła:

Praca zbiorowa pod red. L. Pacholskiego

„Ergonomia”, wyd. Politechnika Poznańska, Poznań 1986 r.

Praca zbiorowa pod red. D. Koradeckiej

„Bezpieczeństwo pracy i ergonomia”, wyd. CIOP, W-wa 1997 r.

Praca zbiorowa pod red. A. Indulskiego

„Higiena pracy” wyd. IMP im. Prof. J. Nofera, Łódź 1999 r.

Praca zbiorowa pod red.

A. Gedliczki

„Atlas miar człowieka. Dane do projektowania i oceny
ergonomicznej”, wyd. CIOP, Warszawa 2000

Musioł T., Grzesiek J.

„Podstawowa problematyka projektowania stanowisk pracy”
2008 r.

Jethon Z., Krasucki P., Rogoziński A.

„Normy fizjologiczno-higieniczne w medycynie przemysłowej,
PZWL, W-wa 1982 r.

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Spis zagadnień

•

Ergonomia jako nauka interdyscyplinarna i
systemowa.

•

System pracy.

•

Czynnik antropometryczny w procesie pracy.

•

Elementy fizjologii pracy – układ biocybernetyczny
człowieka.

•

Ocena obciążeń statyczno-dynamicznych w procesie
pracy.

•

Obciążenie materialnym środowiskiem pracy.

•

Identyfikacja i ocena zagrożeń na stanowisku pracy.

•

Metody i narzędzia do analizy i diagnozy
ergonomicznej układu człowiek – pracy.

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Ergonomia, jako nauka

interdyscyplinarna i systemowa

Ergonomia

, dziedzina nauk stosowanych o charakterze

interdyscyplinarnym i systemowym, której:

•

‑

obszarem badań jest przystosowanie

urządzeń technicznych, stanowisk i organizacji pracy
do psychofizycznych możliwości człowieka;

•

‑

celem badań jest minimalizacja kosztu

biologicznego
i psychicznego człowieka w procesie pracy;

•

‑

podmiotem badań jest bezpieczeństwo

człowieka podczas zarządzania systemem człowiek -
praca w aspekcie jego optymalizacji;

•

‑

przedmiotem badań jest układ

człowiek

człowiek ↔

maszyna

maszyna, czyli relacje człowieka ze światem rzeczy
i warunkami materialnego środowiska pracy.

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Ergonomia, jako nauka

interdyscyplinarna i systemowa

przedstawiono na poniższym rysunku

Fizjologia

pracy

Psychologia,

socjologia

i etyka pracy

Antropologia,

antropometria

Higiena pracy

Prawo

pracy

Analiza

ekonomiczna

pracy

Organizacja

pracy

Technika

i technologia

Nauki techniczno-

organizacyjne

Nauki

o człowieku

Interdyscyplinarny charakter ergonomii

Dr inż. Jarosław Grzesiek

System pracy

BADANIE PRACY to:

Zespół czynności mających na celu poznanie właściwości

procesu pracy człowieka.

Składa się ono z:

WARTOŚCIOWANIA PRACY – czyli analizy i oceny treści
wykonywanej pracy.

BADANIA METOD PRACY – czyli rejestracji stanu
faktycznego zgodnie z cyklem badań w oparciu o metody
organizatorskie.

MIERZENIE I NORMOWANIE CZASU PRACY – normatywy
elementarne i złożone.

OPTYMALIZACJA PROCESU PRACY W CZASIE I
PRZESTRZENI – metody sieciowe, modułowe,
matematyczne

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Ideogram relacji występujących w systemie

pracy

System pracy

Ten sam typ

czynności

pracownika

w procesie

pracy

Przedmioty
i środki pracy

Metody pracy

Warunki i środowisko

materialne pracy

Jasna organizacja pracy

i przepływ informacji

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Czynnik

antropometryczny

w procesie pracy

Antropologia

Antropologia - nauka o zmienności budowy i funkcji

organizmu człowieka w przestrzeni i
czasie.

Antropometria

Antropometria - dziedzina antropologii zajmująca

się pomiarami matematyczno-fizycznymi
ciała ludzkiego.

Dr inż. Jarosław Grzesiek

DEFINICJA CENTYLA

Czynnik antropometryczny

w procesie pracy

Wymiary ciała ludzkiego podajemy w postaci centylowej, czyli miary
statystycznej.

Centyl rzędu p, czyli p-ty centyl, jest to taka wartość Cp, dla której p procent
populacji ma wartość danej cechy mniejszą, a pozostała część populacji,
czyli (100-p) procent większą niż Cp np. centyl 95 jest to wartość pomiaru,
poniżej której znajduje się 95% wyników pomiarów.

Istnieje system centyli 5-50-95.

Projektując bierzemy zakres wartości 5-95 centyli (90% osobników danej
populacji).

Wymiary antropometryczne są wykorzystywane w projektowaniu w sposób:

bezpośredni, gdy jeden wymiar ma decydujące znaczenie

pośredni, gdy są wymagania przestrzenne kinematyki człowieka:

manekiny

fantomy (np. ANTHROPOS)

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Schematy wymiarów człowieka

Czynnik antropometryczny

w procesie pracy

Schematy wymiarów człowieka w pozycji stojącej

(1, 2, 3... numer cechy antropometrycznej).

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Schematy wymiarów człowieka

Czynnik antropometryczny

w procesie pracy

Schemat wymiarów człowieka w pozycji siedzącej (15, 16, 17...

numer cechy antropometrycznej z około 78 numerów cech

antropometrycznych)

PN-86/N-08012 Ergonomia. Podstawowe pomiary ciała ludzkiego

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Schematy wymiarów człowieka

Czynnik antropometryczny

w procesie pracy

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Zasięgi rąk – normalne i maksymalne w płaszczyźnie pracy

(rekonstrukcja na podstawie E. Grandjeana)

PN-80/N-08001 Dane ergonomiczne do projektowania. Granica zasięgu rąk. Wymiary

Wzajemne relacje między stanowiskiem pracy

stanowiskiem pracy

a stanowiskiem roboczym

stanowiskiem roboczym

Stanowisko pracy

Stanowisko pracy

Stanowisko

robocze

Stanowisko

robocze

Stanowisko

robocze

Proces

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Kryteria ergonomiczne kształtujące stanowisko

pracy

Stanowisko pracy

antropotechnika;

przestrzeń pracy;

powierzchnia pracy;

usytuowanie sprzętu, maszyn i

urządzeń;

elementy informacyjne i

sterownicze;

pole widzenia - rodzaj i jakość

oświetlenia;

warunki materialne środowiska

pracy;

kolorystyka + estetyka;

kryteria

ergonomiczne

kryteria

ekonomiczne

kryteria

organizacyjne

kryteria

produkcyjno-usługowe

Podstawy prawne

Zespół kryteriów do projektowania stanowiska pracy.

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Przestrzeń robocza

Stanowisko pracy

Przestrzeń robocza

Przestrzeń robocza jest to obszar, w którym znajduje się stanowisko
pracy danego pracownika wraz z urządzeniami przez niego
obsługiwanymi. Poniżej przedstawiono wymiary przestrzeni roboczej w
zależności od wykonywanej czynności. Wynika ona z możliwości
manipulacyjnych człowieka i zależy od:

zajmowanej pozycji ciała,

wymiarów ciała pracownika,

charakteru obserwacji wzrokowej i słuchowej,

obciążenia całego ciała (np. kończyn górnych),

zasięgu czynnych poruszeń,

kształtu i wymiarów wyposażenia stanowiska roboczego

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Podstawowe gabaryty stanowiska roboczego w zależności od

rodzaju pracy, związanej z nią pozycji oraz alokacji

(przemieszczania się)

Stanowisko pracy

pozycja stojąca

i stojąco-

przechodnia

pozycja siedząca

i klęcząca

alokacja prosta

(przemieszczanie)

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Zasadnicze pozycje pracy wraz z ich odmianami

Stanowisko pracy

Pozycja stojąca

Powoduje stałe obciążenie kończyn dolnych, głównie stóp, co prowadzi do płaskostopia.

Utrudnione warunki krążenia krwi prowadzą do żylaków i dolegliwości bólowych przede wszystkim
w obrębie kręgosłupa. Ponieważ 20-25% krwi znajdującej się w całym układzie krążenia gromadzi
się w kończynach dolnych, to reszta ciała człowieka jest niedokrwiona. Odmiana pozycji stojącej,
tzw. pozycja pochylona powoduje wzrost użycia energii od 55-60%,

Pozycja siedząca

Wyniki szeregu badaczy potwierdzają, za jest to wygodna pozycja przy pracy. Jednak wymaga

ona odpowiedniej konstrukcji siedzisk, ze względu na napięcie mięśni grzbietu i ich fizjologiczny
wpływ na krzywiznę kręgosłupa.

Pozycja leżąca

Uznaje się ją w zasadzie za pozycję wypoczynkową. Spotykamy ją jednak przy

wszelkiego rodzaju pracach montażowych. Wymaga ona swobody ruchów, tj. przestrzeni,
za względu na układ krwionośny i układ statyczny mięśni.

Uwaga:

Powyżej wymienione pozycje są pozycjami podstawowymi pozostałe pozycje przy

pracy są ich odmianą lub modyfikacją np. pozycja wymuszona.

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Metody wyznaczania przestrzeni roboczej

Stanowisko pracy

Przestrzeń roboczą oraz jej strukturę wyznaczamy przy użyciu
następujących metod:

•

metoda bezpośrednia, korzystanie z tablic

antropometrycznych dla porównywania z wymiarami
projektowanego środowiska materialnego,

•

metoda manekinów, wykorzystanie fizycznych modeli

człowieka o wymiarach odpowiadających wartościom centylowym;

•

metoda schematów obszarów pracy, na podstawie

znajomości zakresu ruchów roboczych i ich torów (wartości:
normalne, optymalne, maksymalne) projektowane są stosunki
przestrzenne na stanowisku pracy, a także odpowiednia organizacji
stanowiska pracy;

•

metoda makiet (płaskich i przestrzennych tzw. 3D) –

sporządzanie makiet badanego stanowiska wraz z przesuwnymi
elementami.

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Elementy fizjologii pracy – układ

biocybernetyczny człowieka

fizjologia

– nauka o funkcjach organizmów
żywych;

fizjologia pracy

fizjologia pracy –

dział medycyny pracy

zajmujący się badaniami stanu
czynnościowego człowieka podczas
wykonywania pracy;

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Biocybernetyczny układ fizjologii człowieka wg A.

Kabsch’a

Elementy fizjologii pracy – układ

biocybernetyczny człowieka

PSYCHE

bodziec

siły zewnętrzne

intercepcja

Układ ruchu:
- kości
- stawy
- mięśnie

praca

Układ
sterowania:
- nerwowy

E+O

R+CO

bodziec

wydzielanie
wewnętrzne

intercepcja

Układ zasilania:
- krążenie
- oddechowy
- pokarmowy

R+CO

E+O

E – pokarm

R – wydzieliny

– tlen

– dwutlenek węgla

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Biocybernetyczny układ fizjologii człowieka wg A.

Kabsch’a

Elementy fizjologii pracy – układ

biocybernetyczny człowieka

Przedstawiony układ jest:

dynamicznym,

posiadającym masę i siłę ciążenia,

240° swobody, gdzie stopień swobody to możliwość niezależnych od siebie,

przemieszczeń ciała fizycznego lub układu ciał w określonych kierunkach,

przestrzeni,

zanurzonym w środowisku (naturalnym, kosmicznym ludzkim).

Podczas wykonywania każdej pracy istnieje określona dynamika zmian parametrów:

układu mięśniowego,

układu krążenia,

układu oddychania,

która zawiera w sobie specyfikę indywidualnych cech pracownika.

Należy zaznaczyć, że pracę układu mięśniowego traktujemy, jako bazę wyjściową do określenia
wszelkich ruchów związanych z czynnościami roboczymi.

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Wydatek energetyczny WE

Elementy fizjologii pracy – układ

biocybernetyczny człowieka

Przemiana materii jest to przyswajanie jednych i eliminowanie z ustroju różnych substancji
chemicznych w oparciu o bilans energetyczny. Wytwarzanie i zużycie energii odbywa się w organizmie
żywym zarówno podczas pracy jak i podczas odpoczynku. Jest to jedna z głównych cech odróżniających
ustrój żywy od maszyny, która zużywa energię tylko podczas pracy.

Źródłem energii dla ustroju żywego są pokarmy, które w organizmie ulegają procesom utleniania
(spalania E+02), wyzwalając przy tym określoną ilość energii. Ilość tej energii jest ściśle skorelowana z
ilością zużytego tlenu (O2).

Najczęściej stosowaną jednostką zużycia energii jest:

kaloria (cal) ≠ kcal (l 000 cal)

kilojoul (kJ) gdzie 4,19 kJ = 1 kcal

Definicja wydatku energetycznego

Najintensywniejszym czynnikiem powodującym podwyższenie poziomu przemiany materii
jest każda praca, przede wszystkim zaś dynamiczna praca fizyczna.

Ilość energii zużywanej podczas pracy określa się, jako czynnościowy

wydatek energetyczny

wydatek energetyczny.

Jednostką jest kcal/min, kJ/min bądź wat/m2 skóry =1,8 m2.

Całkowity

dobowy wydatek energetyczny

dobowy wydatek energetyczny brutto jest sumą następujących wartości;

a) podstawowa przemiana materii (PMM) ~ 400-1700 kcal

b) swoiście dynamiczne działanie pożywienia (10% P PM) ~ 140-170 kcal

c) wydatek czynnościowy poza pracą zawodową

~ 500-600 kcal

d) wydatek czynnościowy podczas pracy zawodowej (tzw. kalorie PZ) (w zależności od ciężkości pracy) ~ 300 -2500 kcal

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Wydatek energetyczny WE

Elementy fizjologii pracy – układ

biocybernetyczny człowieka

Do  wyznaczania  wartości  wydatku  energetycznego  najczęściej  stosuje  się  szacunkową  metodę
chronometrażowo  –  tabelaryczną.  Posługując  się  tablicami  Lehmanna  (których  wybrane  fragmenty
zostały  zebrane  w  tabelach  a  i  b  podającymi  wartość  wydatku  energetycznego  dla  poszczególnych
typowych  czynności  roboczych)  oraz  wykonując  chronometraż  wykonywanych  czynności,  można  z
odchyleniem ± 10% obliczyć globalną wartość wydatku energetycznego netto.

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Wydatek energetyczny WE

Elementy fizjologii pracy – układ

biocybernetyczny człowieka

Zależność wydatku energetycznego od rodzaju pracy (wg

Lehmanna)

STOPIEŃ CIĘŻKOŚCI

PRACY

wielkość ogólnego wydatku

energetycznego [kcal/24h

brutto]

ilość kalorii pracy

zawodowej [kcal/8h netto]

lekka

2300-2800

0-500

umiarkowana

2800-3300

500-1000

średnia

3300-3800

1000-1500

ciężka

3800-4300

1500-2000

bardzo ciężka

4300-4800

2000-2500

wydatek energetyczny w kcal/zmianę roboczą

STOPIEŃ CIĘŻKOŚCI

PRACY

Mężczyźni

kobiety

bardzo lekka

<300

<200

lekka

300-800

200-600

umiarkowana

800-1500

600-1000

ciężka

1500-2000

1000-1300

bardzo ciężka

>2000

>1300

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Przykład obliczania wydatku energetycznego na stanowisku montera

metodą LEHMANNA

Elementy fizjologii pracy – układ

biocybernetyczny człowieka

Pozycja ciała

Wykonywanie

czynności

Zakres

obciążenia

mięśni

Czas

trwania

czynności

[min]

[kcal(kJ )/8h]

do zmiany

roboczej

[kcal(kJ )/8h]

siedząca

0,3 (1,26)

manipulowanie

częściami i

wmontowywanie

ich podzespołu

obydwu ramion

180

2,0 (8,32)

414,0 (1735)

chodzenie

2,6 (10,89)

dostarczanie

części do

zamontowania

dla brygady

lekka całego

ciała

100

3,0 (12,57)

560,0 (2346)

stojąca

0,6 (2,51)

montaż

elementu

(przykręcanie

śrub i wkrętów)

średnia pracy

jednego ramienia

140

1,5 (6,29)

294,0 (1232)

chodzenie

2,6 (10,89)

104

przerwy

organizacyjne i

regulaminowe

siedzenie

0,3 (1,26)

6 (25)

razem

480

1372 (5749)

Tok postępowania przy szacowaniu

wydatku energetycznego:

WE pozycji ciała

WE zakresu obciążenia

mięśni

czas trwania jednej

czynności technologicznej

WE dla danej czynności

technologicznej

Powyższy

przykład

jest

przykładem

stanowiska

stacjonarnego, natomiast dla stanowisk obchodowych
lub usługowych dokonuje się faktografii dnia.

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Związek pozycji ciała z występowaniem lokalnych

dolegliwości

Elementy fizjologii pracy – układ

biocybernetyczny człowieka

(

Adaptacja na podstawie: Van Wely., 1969, Design and disease. Applied Ergonomics, 1,

262-269)

Pozycja

ciała

lę

dź

i p

có

óż

oś

ką

ło

t w

pł

źn

ąc

dł

ów

)

ło

łu

uł

ów

, p

ię

ża

ró

aż

ńc

Lokalizacja

dolegliwości

bólowych

i innych

symptomów

nogi

(szczególnie

stopy),

okolica

lędźwiowa

okolica

lędźwiowa

prostownik

grzbietu

nogi

(szczególnie

kolana)

okolica

lędźwiowa

m. czworoboczny,
m.

równoległoboczny

grzbietu,
m. dźwigacz

łopatki

barki,

ramiona

barki,

ramiona

okolica

szyjna

okolica

lędźwiowa,

prostownik

grzbietu

okolica

lędźwiowa,

prostownik

grzbietu

zaangażowane

mięśnie

zaangażowane

stawy

Dr inż. Jarosław Grzesiek

OCENA WYSIŁKU STATYCZNEGO (WS)

Elementy fizjologii pracy – układ

biocybernetyczny człowieka

Obciążenie  statyczne  można  określić  w  warunkach  laboratoryjnych  oraz  na  podstawie  oceny
szacunkowej. Pracownik w ciągu dnia wykonuje pracę w różnych pozycjach ciała. Do oceny należy wziąć
pozycję najbardziej obciążającą statycznie, pod warunkiem, że łączny czas trwania pracy w tej pozycji
wynosi  w  sumie  ponad  3  godziny  w  ciągu  zmiany.  Ocena  obciążenia  statycznego  jest  poprzedzona
chronometrażem czasu pracy pracownika.

Szacunkowa ocena stopnia uciążliwości monotypowości

ruchów

Ocena obciążenia statycznego z uwzględnieniem pozycji ciała

Stopień obciążenia

statycznego

Słownie

W punktach

Pozycja ciała

Przykłady

1 – 10

Siedząca niewymuszona

Większość prac
biurowych

11 – 20

Stojąca niewymuszona z możliwością
okresowej zmiany na siedzącą

Ślusarz, stolarz

Mały

21 – 30

Stojąca lub stojąca na przemian z
chodzeniem

Nadzór techniczny,
bibliotekarz

31 – 40

Siedząca wymuszona, niepochylona
lub nieznacznie pochylona

Pisanie na maszynie lub
klawiaturze komputera

41 – 50

Stojąca niewymuszona bez

możliwości okresowej zmiany na
siedzącą

Obsługa niektórych

obrabiarek, malowanie,
lakierowanie

Średni

51 – 60

Stojąca wymuszona z możliwością

zmiany pozycji na siedzącą

Suwnicowy, motorniczy

Duży

61 – 70

Siedząca, wymuszona, bardzo

pochylona

Zegarmistrz

71 – 80

Stojąca, wymuszona, niepochylona
bez możliwości okresowej zmiany

pozycji na siedzącą

Piaskowanie, obsługa
niektórych obrabiarek

81 – 90

Stojąca, wymuszona, pochylona,

niezależnie od możliwości

Praca górnika, obróbka,

spawanie

Bardzo
duży

91 - 100

Klęcząca w przysiadzie i inne
nienaturalne pozycje

Formowanie ręczne,
praca górnika, ślusarz
samochodowy

W tabeli
przedstawiono skalę
oceny punktowej i
słownej w zależności
od liczby powtórzeń
ruchów i zużywanej
siły. Należy zauważyć,
że monotypowość
ruchów ma związek z
monotonią pracy,
która jest formą
zmęczenia
psychicznego
człowieka.

Dr inż. Jarosław Grzesiek

OCENA WYSIŁKU STATYCZNEGO (WS)

Elementy fizjologii pracy – układ

biocybernetyczny człowieka

Ocena stopnia uciążliwości pracy

fizycznej wynikającej z monotypowości

ruchów

Liczba powtórzeń stereotypowych ruchów

na zmianę (8 godzin)

Stopień uciążliwości

Siła > 98N

Siła< 98 N

słownie

W punktach

300

800

Mały

1 – 25

301 – 800

801 – 1600

Średni

25 – 50

801 – 1600

1601 – 3200

Duży

51 – 75

< 1600

< 3000

Bardzo duży

76 - 100

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Obciążenie materialnym

środowiskiem pracy na

stanowisku roboczym

Środowisko materialne pracy

Środowisko materialne pracy, to zespól takich parametrów fizykalno-chemicznych
przestrzeni roboczej, które bezpośrednio wpływają na funkcjonowanie pracownika i jego
zdolność do pracy.

Związane to jest z występowaniem takich jak:

czynniki toksyczne (substancje chemiczne tj. pyły, aerozole i gazy);

hałas i wibracje;

mikroklimat;

oświetlenie;

promieniowanie;

czynniki biologiczne;

inne (brak estetyki i kultury, odory).

Oprócz bezpośredniego obciążenia fizjologii człowieka podczas pracy, stanowią wysokie obciążenie procesu
komunikacji podczas wykonywania określonego rodzaju pracy. Wpływają na podstawowy układ sensoryczny
(wzrok, słuch mowę) oraz na zmysły (dotyk, węch, smak), zakłócając pracy efektorów i receptorów. Prowadzi
to do zakłócenie układu człowiek - praca, w aspekcie jego efektywności i bezpieczeństwa.

Wyżej wymienione czynniki środowiska materialnego pracy, są przyczyną wypadków przy pracy i chorób
zawodowych.

Oceną i kontrolą wpływu tych czynników na zdrowie pracownika, ich redukcją oraz eliminacją w procesie
pracy zajmuje się higiena pracy - dziedzina nauki o charakterze praktycznym.

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Schematy układów

Obciążenie materialnym

środowiskiem pracy na

stanowisku roboczym

Schemat układów: człowiek  maszyna

człowiek  śr. materialne
człowiek  st. robocze

S — urządz. sygn. maszyny, R —
receptory

ST — urządz. ster. maszyny,

E —

efektory

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Zagrożenia

Obciążenie materialnym

środowiskiem pracy na

stanowisku roboczym

Zagrożenie

(w oparciu o PN - N - 18001)

każdy czynnik stanu środowiska człowieka,

który może spowodować wypadek lub
chorobą

Zagrożenie

Czynniki

niebezpieczne

fizyczne

chemiczne

biologiczne

psychofizyczne

Czynniki szkodliwe

urazy

elektryczność

Czynniki sytuacyjne

fizjologiczne

zasady organizacji

pracy

zbieg okoliczności

Relacje między zagrożeniem, a czynnikami niebezpiecznymi

szkodliwym na stanowisku pracy (w oparciu o PN-80/Z-08052)

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Zagrożenia

Obciążenie materialnym

środowiskiem pracy na

stanowisku roboczym

METODY IDENTYFIKACJI ZAGROŻEŃ:

Opis źródła zagrożenia, na które składa się:

proces,

technologia,

charakterystyka stanowiska pracy i jej rodzaj,

organizacja pracy.

Identyfikacja zagrożenia w oparciu o:

pomiary,

monitoring,

listy kontrolne,

wywiady.

wizje lokalne,

analizy statystyczne,

prognozowanie,

stan wiedzy posiadanej,

stan wiedzy nabywanej.

OCENA ZAGROŻENIA

Ocenę zagrożenia dokonuje się metodami jakościowo-ilościowym. Kryterium czy zagrożenie jest mierzalne czy nie, wyznacza się
w oparciu o aktualnie akty normatywno-prawne i bazę wiedzy dotyczącą metrologii czynników szkodliwych, czyli Najwyższych
Dopuszczalnych Stężeń (

NDS

NDS) oraz Najwyższych Dopuszczalnych Natężeń (

NDN

NDN).

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Metodologia pomiarów i badań w ergonomii

Metody i narzędzia do analizy i diagnozy

ergonomicznej układu człowiek ↔ praca

metody analityczne

ile

dlaczego

ANALIZA

metody diagnostyczne

informacje, analizy

oceny stanu istniejącego

DIAGNOZA

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Lista Kontrolna Ergonomicznej Analizy Systemowej

Metody i narzędzia do analizy i diagnozy

ergonomicznej układu człowiek ↔ praca

Podstawowym narzędziem w analizie i diagnozie układu
człowiek — praca jest lista kontrolna. Bazą wszelkich list
kontrolnych jest:

Lista Kontrolna Ergonomicznej Analizy Systemowej

(Ergonomie System Analysis Checklist - ESAC) tzw. lista

dortmundzka.

Układ listy kontrolnej oraz ilość pytań, jest zawsze podporządkowana
celowi dla jakiego została skonstruowana oraz ma pomóc rozwiązać
formułowane problemy, czyli:

•

na co patrzeć,

•

czego szukać,

•

z kim rozmawiać,

•

o co pytać.

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Lista Kontrolna Ergonomicznej Analizy Systemowej

Metody i narzędzia do analizy i diagnozy

ergonomicznej układu człowiek ↔ praca

Metoda diagnostyczna przeprowadzania pomiarów na stanowisku pracy

Identyfikacja

rodzaju zagrożeń

na stanowisku

Aktualnie obowiązujące

wartości dopuszczalnych

NDS i NDN

Strategia

prowadzenia

pomiarów

Analiza laboratoryjna

i statystyczna

wyników pomiarów

Diagnoza

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Dziękuję za uwagę

Dr inż. Jarosław Grzesiek

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36