Podstawy 

pedagogiki specjalnej 

w fizjoterapii

• cele
• zakres 
• oczekiwania

Pedagogika 

specjalna

Norma – typowe, 
najczęściej występujące w 
danej populacji  
( sytuacji ) zachowanie, 
rozpatrywane w   
kategoriach np. 
statystycznych, 
rozwojowych lub 
społeczno – kulturowych.

Praca z uczniem zdolnym:

•Szkoły muzyczne i sportowe
•Licea ogólnokształcące i klasy o określonym 

profilu
•Koła zainteresowań
•Olimpiady przedmiotowe
•Stypendia
•Obozy wakacyjne ( specjalistyczne )
•Możliwość uczestnictwa w zajęciach 

organizowanych przez uczelnie wyższe 

Niepełnosprawną jest osoba, 

której:

• stan fizyczny lub / i  psychiczny
• trwale lub okresowo
• utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia

wypełnianie zadań życiowych i ról 

społecznych

zgodnie z normami prawnymi i społecznymi.

( za Władysławem Dykcikiem  red. 1998 r. )

Pedagogika specjalna

Oligofrenopedagogi
ka – pedagogika 
dot. 
niepełnosprawności 
umysłowych

Surdopedagogik
a – pedagogika 
dot. 
niepełnosprawno
ści  słuchu

Tyflopedagogika – 
pedagogika dot. 
niepełnosprawności 
wzroku

Pedagogika 
terapeutyczna – 
pedagogika dot. kalectw 
i schorzeń przewlekłych

Pedagogika 
resocjalizacyjna – 
pedagogika 
traktująca
 o zaburzonym 
zachowaniu się na tle 
czynników 
organicznych i / lub 
środowiskowych

KSZTAŁCENIE – ogół czynników i procesów 
umożliwiających
                           ludziom uzyskanie orientacji w 
otaczającej 
                           rzeczywistości przyrodniczej i 
społecznej.

WYCHOWANIE – całość wpływów i oddziaływań 

kształtujących

                               rozwój człowieka oraz 
przygotowujących go
                              do życia w społeczeństwie.

OPIEKA – to działalność, której nie wyznaczają 
potrzeby podopiecznego w ogóle, ale jej 
podstawowa cecha – określona niezdolność do 
samodzielnego zaspakajania i regulowania tych 
potrzeb. To właśnie ta niezdolność sprawia że staje 
się on podopiecznym wyczekującym, a aktywność 
opiekuńcza jest obiektywną koniecznością ( Z. 
Dąbrowski 1994 )

OPIEKA – to działalność, której nie wyznaczają 
potrzeby podopiecznego w ogóle, ale jej 
podstawowa cecha – określona niezdolność do 
samodzielnego zaspakajania i regulowania tych 
potrzeb. To właśnie ta niezdolność sprawia że staje 
się on podopiecznym wyczekującym, a aktywność 
opiekuńcza jest obiektywną koniecznością ( Z. 
Dąbrowski 1994 )

REHABILITACJA –
jest to łączne i skoordynowane 
oddziaływanie lecznicze, pedagogiczne, 
społeczno – zawodowe, zmierzające do 
rozwinięcia lub przywrócenia                      
    u osoby trwale poszkodowanej na 
zdrowiu zdolności, sprawności i 
możliwości samodzielnego życia w 
społeczeństwie.
Rehabilitacja jest procesem, który łączy 
oddziaływania o różnym charakterze i 
zakresie, aby przywrócenie utraconych 
sprawności było jak najpełniejsze, 
możliwie wczesne i trwałe

.

REWALIDACJA – 
długotrwała działalność terapeutyczno 
– wychowawcza, a więc wielostronna 
stymulacja, opieka, nauczanie i 
wychowanie jednostek                          
 o zaburzonej percepcji rzeczywistości, 
               czyli osób z upośledzeniem 
umysłowym, niewidomych  i 
niesłyszących. ( W. Dykcik)

Działania rewalidacyjne polegają na:
1.Zapobieganiu pogłębiania się istniejącego 
już niedorozwoju lub powstawaniu innych 
dodatkowych upośledzeń
2.Leczeniu i usprawnianiu narządów chorych 
lub zaburzonych oraz umacnianiu 
osłabionych
3.Stymulowaniu i dynamizowaniu ogólnego 
rozwoju przy wykorzystaniu sił organizmu 
oraz korzystnych warunków środowiskowych
4.Wychowaniu i nauczaniu specjalnym 
( ogólnym                          i zawodowym ) 
dostosowanym do wieku, sprawności 
fizycznej i umysłowej rewalidowanego oraz 
zapotrzebowania społecznego

 

RESOCJALIZACJA –
proces wychowania jednostek wykazujących 
wzmożone trudności w dostosowaniu się do 
norm społecznych , moralnych i prawnych, 
wynikających ze stanu osobowości 
wychowanka. 

Polega na stosowaniu różnych 
regulaminowych środków poprawczych i 
metod wychowawczych obejmujących 
psychotechnikę, socjotechnikę i 
kulturotechnikę,  naukę szkolną oraz pracę w 
warunkach izolacji ( zakłady karne, 
poprawcze, schroniska dla nieletnich ) lub w 
środowisku otwartym, półwolnościowym pod 
nadzorem kuratora. sądowego.

PODSTAWOWE ZASADY REWALIDACJI I REHABILITACJI      

                                                 OSÓB   

NIEPEŁNOSPRAWNYCH

( wg. Ottona Lipkowskiego )

• ZASADA AKCEPTACJI
Zgodnie z nią dziecko niepełnosprawne jest akceptowane jako 
dziecko, które z racji specyficznej sytuacji ma inne potrzeby oraz 
prawo do szczególnej opieki i pomocy.
Akceptuje się dziecko niepełnosprawne, nie jako „dziecko 
specjalne”, „dziecko                       z marginesu społecznego”, ale 
jako dziecko, które jest obarczone większymi trudnościami 
rozwojowymi. Należy je wspierać w rozwoju, a wymagania 
dostosowywać do możliwości psycho-fizycznych.

• ZASADA POMOCY
Ma zastosowanie w każdym działaniu wobec dziecka 
niepełnosprawnego.                                 Jej celem jest  aktywizacja 
wychowanka.
Ukierunkowana jest również na kształtowanie warunków 
środowiskowych ,                                    w taki sposób, by 
pozytywnie wpływać na rozwój osobniczy dziecka.
Przyczyna niewłaściwego stosunku najbliższego otoczenia jest:

-zniechęcenie z powodu konieczności zapewnienia dziecku 
większej opieki,                    a także

-nadmiar troskliwości  ( „ to nieszczęśliwe dziecko”). Z reguły 
doprowadza to do osłabienia aktywności dziecka i hamuje 
tendencje samorozwojowe.

• ZASADA  INYWIDUALIZACJI
Polega na dostosowaniu procesu rewalidacji i rehabilitacji do 
indywidualnych potrzeb                    i właściwości dziecka. Dotyczy to 
zarówno  treści, metod, form oraz środków  jak                          i 
organizacji  zajęć.

• ZASADA WSPÓŁPRACY Z RODZINĄ