Ryzyko zawodowe
Identyfikacja i ocena
czynników szkodliwych i
uciążliwych występujących na
stanowiskach pracy i ochrona
zdrowia pracowników
Część II
Ryzyko zawodowe
Identyfikacja i ocena
czynników szkodliwych i
uciążliwych występujących na
stanowiskach pracy i ochrona
zdrowia pracowników
Część II
Stres
• Badania przeprowadzone w ostatnim ćwierćwieczu
dostarczają argumentów aby stres psychiczny
traktować jako
istotny czynnik ryzyka w środowisku
pracy.
• Stres jest definiowany
(CIOP)
jako zespół
reakcji psychofizjologicznych organizmu na
wymagania środowiska, które
przekraczają
możliwości organizmu lub są na granicy tych
możliwości.
• Stres można opisać na poziomie fizjologicznym,
psychologicznym i behawioralnym (czyli poziomie
zachowań)
Ramowa Dyrektywa Europejska 89/391/EEC
Stres – poziom fizjologiczny
Składowe stresu na poziomie fizjologicznym
:
• pobudzenie autonomicznego układu nerwowego
, zarówno
w jego części sympatycznej, jak i parasympatycznej,
przekazującego impulsy nerwowe do narządów
wewnętrznych (przyspieszenia akcji serca, wzmożone
oddychania),
• pobudzenie rdzenia nadnerczy
, co powoduje wydzielanie
adrenaliny i noradrenaliny do krwioobiegu. Hormony te
działają podobnie,
• pobudzenie przysadki mózgowej
, a za jej pośrednictwem
innych gruczołów wydzielania wewnętrznego np. tarczycy
wydzielającej do krwioobiegu hormon tyroksynę, który
m.in. zwiększa ogólną przemianę materii, częstość akcji
serca.
Stres – poziom psychologiczny
Reakcje psychologiczne:
• do najważniejszych należy
pobudzenie emocjonalne
przybierające postać gniewu, bądź lęku czy agresji;
• możliwe jest też
obniżenie nastroju
i pojawienie się
reakcji depresyjnych, apatii,
• często może dojść do
obniżenia samooceny
, a świat
staje się wrogi,
Przeżycia jednostki w chwili stresu zależą w dużym
stopniu od jej cech indywidualnych, a także od
rodzaju stresora.
Stres – poziom behawioralny
Reakcje na poziomie behawioralnym:
• Bezsenność, nadmierne palenie papierosów, zbyt
częste picie kawy, alkoholu, nadmierne jedzenie bądź
niedojadanie, mniejsza produktywność, skłonność do
pomyłek a nawet wypadków.
• Długotrwałe utrzymywanie się reakcji stresowej lub
szczególnie intensywny jej przebieg mogą prowadzić
do zmian chorobowych
Stres – skutki zdrowotne
Skutki zdrowotne stresu:
• choroby sercowo – naczyniowe, zwłaszcza choroba
wieńcowa, wysokie ciśnienie, zawał serca;
• zaburzenia układu trawiennego, zwłaszcza choroba
wrzodowa;
• dolegliwości mięśniowo – szkieletowe np. bóle szyi,
krzyża;
• zmniejszenie odporności immunologicznej organizmu.
Konsekwencje stresu w zakładzie
pracy
• wzrost absencji;
• spadek produktywności,
• wzrost wypadków,
• wyższa fluktuacja,
• zwiększone koszty ponoszone przez
organizację.
Z danych Europejskiej Fundacji Poprawy
Warunków Pracy i Życia wynika , że rocznie
kraje Unii Europejskiej wydają 20 mld euro z
powodu stresu w pracy (CIOP)
Źródła stresu w pracy
Źródłami stresu w pracy mogą być:
• złe fizyczne warunki pracy (hałas, zapylenie,
oświetlenie i inne),
• nadmierne wymagania ilościowe i jakościowe –
przeciążenie pracą,
• niedociążenie pracą,
• ograniczenie kontroli w pracy (autonomia
pracowników, uczestnictwo w podejmowaniu decyzji),
• niejasność i konflikt roli,
• niepewność pracy i brak perspektyw zawodowych,
• złe stosunki międzyludzkie, brak wsparcia
społecznego (mobbing, dyskryminacja).
Podstawowe kierunki
przeciwdziałania stresorom w
środowisku pracy
• indywidualne oddziaływanie na ludzi zwiększające
odporność na stres np. uczenie stosowania technik
relaksacyjnych;
• trening oddechowy;
• ćwiczenia fizyczne;
• medytacja;
• właściwy dobór zawodowy;
• wprowadzenie zmian organizacyjnych
optymalizujących psychospołeczne środowisko pracy.
Zasady właściwej organizacji
pracy
Zarys ogólnonarodowej strategii ochrony zdrowia
psychicznego w pracy opracowany przez Amerykański
Instytut Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy.
• Obciążenie pracą i tempo pracy:
Wymagania zarówno
fizyczne jak i psychiczne powinny być zharmonizowane z
możliwościami i zasobami pracownika, tak aby uniknąć
przeciążenia lub niedociążenia pracą.
• Czas pracy
powinien być zharmonizowany z
obowiązkami poza pracą. Pozytywne rozwiązania to
ruchomy czas pracy, skracanie tygodnia pracy.
• Role zawodowe:
zakresy obowiązków i
odpowiedzialności powinny być dobrze zdefiniowane i
zrozumiałe dla pracownika. Należy unikać konfliktu
wymagań stawianych pracownikowi.
• Perspektywy zawodowe:
nie powinno być
dwuznaczności co do pewności pracy i perspektyw
rozwoju zawodowego. Należy jasno poinformować
pracowników o możliwościach awansu i
możliwościach doskonalenia zawodowego.
Zasady właściwej organizacji
pracy
• Środowisko społeczne:
Praca powinna dawać możliwość
kontaktów z ludźmi i tą drogą zapewniać wsparcie
emocjonalne i niezbędną pomoc przy wykonywaniu zadań.
• Treść pracy:
Zadania powinny być sensowne, stymulujące
i powinny wykorzystywać możliwości pracownika.
Zwiększenie zakresu obowiązków i rotacja stanowisk są
przykładami przeciwdziałania wąskiej, fragmentarycznej
pracy.
• Uczestnictwo i kontrola:
Pracownicy powinni mieć wpływ
na decyzje i działania, które wpływają na ich pracę.
Biologiczne czynniki szkodliwe –
podstawy prawne
1. Dział dziesiąty Kodeksu pracy;
2. Rozporządzenie MP i PS z 26.09.1997r. w sprawie
ogólnych przepisów bhp
(jedn. tekst Dz. U. z 2004r.
Nr 169, poz. 1650);
3. Rozporządzenie MZ z 22.04.2005r. w sprawie
szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w
środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników
zawodowo narażonych na te czynniki
(Dz. U. Nr 81,
poz. 716);
4. Rozporządzenie MZ z 28.11.2005r. w sprawie wykazu
stanowisk pracy oraz szczepień ochronnych
wskazanych do wykonania pracownikom
podejmującym pracę lub zatrudnionych na tych
stanowiskach
(Dz. U. Nr 250, poz. 2113).
5. Dyrektywy 89/391/EWG, 90/679EWG i 2000/54/WE
Biologiczne czynniki szkodliwe
Rozporządzenie [3] określa m.in.:
• klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych;
• wykaz prac narażających pracowników na działanie
czynników biologicznych;
• szczegółowe obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony
pracowników przed zagrożeniami powodowanymi przez
czynniki biologiczne,
• Sposób monitorowania stanu zdrowia narażonych
pracowników,
• Sposób prowadzenia rejestru prac narażających
pracowników na działanie szkodliwych czynników
biologicznych,
• Sposób prowadzenia rejestru pracowników zatrudnionych
przy tych pracach oraz sposób przechowywania tych
rejestrów
Biologiczne czynniki szkodliwe –
klasyfikacja
Wyróżnia się cztery grupy zagrożenia:
• Grupa 1
– czynniki, przez które wywołanie chorób u ludzi jest
mało prawdopodobne.
• Grupa 2
– czynniki, które mogą wywoływać choroby u ludzi,
mogą być niebezpieczne dla pracowników, ale
rozprzestrzenienie ich w populacji ludzkiej jest mało
prawdopodobne. Zazwyczaj są skuteczne metody profilaktyki
lub leczenia.
• Grupa 3
– czynniki, które mogą wywoływać u ludzi ciężkie
choroby, są niebezpieczne dla pracowników, a ich
rozprzestrzenienie w populacji ludzkiej jest bardzo
prawdopodobne. Zazwyczaj są skuteczne metody profilaktyki
lub leczenia.
• Grupa 4
– czynniki, które wywołują u ludzi ciężkie choroby, są
niebezpieczne dla pracowników, a rozprzestrzenienie ich w
populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne. Zazwyczaj nie
ma skutecznych metod ich profilaktyki lub leczenia.
Biologiczne czynniki szkodliwe –
wykazy
Grupa
zagrożenia
Bakterie
i podobne
organizmy
Wirusy
Pasożyty
Grzyby
2
140
Różne
odmiany
salmonelli
56
odry,
grypy,
świnki,
różyczki
60
20
3
zazwyczaj nie
są zakaźne
drogą
powietrzną
28
Salmonella
Typhi,
odmiany
brucelli
57
zapalenia
wątroby,
mózgu
10
6
4
-
12
ebola,
-
-
Biologiczne czynniki szkodliwe –
wykazy
W wykazach zastosowano dodatkowe oznaczenia
istotne dla ustalania skutków narażenia i profilaktyki
zagrożeń i tak:
• A – to czynniki mogące powodować alergie,
• T – to produkcja toksyn,
• V – wskazuje, że dostępna jest skuteczna
szczepionka,
• D – wskazuje, że wykaz pracowników powinien być
przechowywany przez okres dłuższy niż 10 lat.
Miejsca występowania czynników
biologicznych
• powierzchnia lub wnętrze organizmów ludzkich,
zwierzęcych i roślin,
• gleba, nawóz, woda,
• ścieki przemysłowe i komunalne,
• odpady poprodukcyjne i komunalne,
• elementy konstrukcyjne i wykończeniowe budynków
przewlekle zawilgocone,
• urządzenia klimatyzacji i nawilżania,
• pył i powietrze.
W rozprzestrzenianiu szkodliwych czynników
biologicznych największe znaczenie epidemiologiczne
mają aerozole i pyły biologiczne zawarte w powietrzu
a najmniejsze ma droga pokarmowa.
Skutki działania czynników
biologicznych
Najczęstsze grupy chorób zawodowych:
• choroby alergiczne i immunotoksyczne płuc,
• choroby alergiczne i immunotoksyczne górnych dróg
oddechowych,
• choroby skóry o podłożu alergicznym lub
toksycznym,
• zapalenia spojówek o podłożu alergicznym,
• choroby zakaźne i inwazyjne,
• nowotwory górnych dróg oddechowych.
Najczęstsze choroby zawodowe:
• alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych,
• astma oskrzelowa pochodzenia zawodowego,
• syndrom toksyczny wywołany pyłem organicznym.
Skutki działania czynników
biologicznych
Choroby zawodowe w wybranych branżach
spowodowane czynnikami biologicznymi:
• Służba zdrowia - wirusowe zapalenie wątroby,
gruźlica, AIDS,
• Służby weterynaryjna i zootechniczna – bruceloza,
tularemia, pryszczyca, ornitozy
• Służby leśne, drwale – borelioza, kleszczowe
zapalenie mózgu, wścieklizna , tularemia,
• Rolnictwo – alergiczne zapalenie pęcherzyków
płucnych, bruceloza.
Grupy zawodowe szczególnie
narażone
• Pracownicy służby zdrowia i laboratoriów,
• Rolnicy i pracownicy przemysłu rolno-spożywczego,
• Leśnicy i pracownicy przemysłu drzewnego,
• Hodowcy zwierząt i pracownicy służby weterynaryjnej,
• Przemysł biotechnologiczny,
• Pracownicy zbierający odpady i obsługujący wysypiska
śmieci,
• Rybacy, nurkowie, drukarze, pracownicy chłodnictwa oraz
montażu i obsługi systemów klimatyzacji,
• Górnicy, pracownicy przemysłu włókienniczego,
• Pracownicy przemysłu maszynowego,
• Nauczyciele, wychowawcy i opiekunowie społeczni,
• Konserwatorzy zabytków, bibliotekarze i archiwiści,
kucharze, sprzedawcy, fryzjerzy i kosmetyczki
Obowiązki pracodawcy
Szkodliwe czynniki biologiczne.
art. 222¹kp
• W razie zatrudniania pracownika w warunkach
narażenia na działanie szkodliwych czynników
biologicznych pracodawca stosuje wszelkie dostępne
środki eliminujące narażenie, a jeżeli to
niemożliwe, środki ograniczające stopień tego
narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu
osiągnięć nauki i techniki;
• Pracodawca prowadzi rejestr prac narażających
pracowników na działanie szkodliwych czynników
biologicznych oraz rejestr pracowników
zatrudnionych przy takich pracach.
Obowiązki pracodawcy
Rejestr prac
narażających pracowników na działanie
czynnika zakwalifikowanego do 3 lub 4 grupy
zagrożenia prowadzi się
w formie elektronicznej lub księgi rejestrowej.
W rejestrze powinny się znaleźć informacje
dotyczące:
• liczby pracowników wykonujących te prace
• wykazu czynności, podczas których pracownik jest
lub może być narażony na działanie czynników,
• imienia i nazwiska, stanowiska i telefonu osoby
upoważnionej przez pracodawcę do nadzoru w
zakresie bhp
Obowiązki pracodawcy
Rejestr pracowników
narażonych na działanie szkodliwych
czynników biologicznych zakwalifikowanych do grupy
3
lub 4
zagrożenia prowadzi się w formie elektronicznej lub
księgi rejestrowej.
Rejestr powinien zawierać następujące informacje
dotyczące:
• rodzaju wykonywanej pracy,
• stopnia zagrożenia spowodowanego działaniem czynnika,
• awarii i wypadków związanych z narażeniem na działanie
czynnika,
• wyniku przeprowadzonej oceny ryzyka z podaniem nazwy
czynnika i grupy zagrożenia,
• liczby pracowników narażonych na działanie czynnika,
• imienia i nazwiska, stanowiska oraz numeru telefonu
osoby odpowiedzialnej u pracodawcy za bhp i ochronę
zdrowia pracowników.
Obowiązki pracodawcy
Rejestr pracowników pracodawca przechowuje przez
okres co najmniej
10 lat
od dnia ustania narażenia.
Jeżeli następstwem narażenia może być choroba:
1.
przewlekła albo utajona,
2.
obecnie niemożliwa do zdiagnozowania do czasu kiedy
się rozwinie
3.
o wyjątkowo długim okresie wylęgania,
4.
o nawracającym charakterze w długim okresie
pomimo leczenia,
5.
mogąca powodować poważne, długookresowe
powikłania,
rejestr należy przechowywać przez
40 lat
.
W razie likwidacji zakładu pracodawca przekazuje
rejestr PIS i WOMP.
Rejestr jest udostępniany pracownikom na ich
wniosek.
Obowiązki pracodawcy
• unikanie
stosowania szkodliwego czynnika
biologicznego lub zastąpienie go mniej niebezpiecznym
o ile to jest możliwe;
• ograniczanie liczby pracowników narażonych na
działanie czynnika
;
• unikanie lub zminimalizowanie ryzyka
uwalniania się
czynnika biologicznego w miejscu pracy;
• zapewnienie pracownikom
skutecznych środków
ochrony zbiorowej i indywidualnej,
• stosowanie znaku ostrzegającego
przed zagrożeniem
biologicznym,
• opracowanie planu postępowania na wypadek awarii z
udziałem czynnika biologicznego zaliczonego do 3 lub 4
grupy zagrożenia
;
• przeprowadzenie badań na obecność czynnika, tam
gdzie to jest konieczne i technicznie wykonalne;
Obowiązki pracodawcy
• zapewnienie warunków
bezpiecznego zbierania,
przechowywania oraz usuwania odpadów
z zastosowaniem
bezpiecznych i oznakowanych pojemników;
• opracowanie i stosowanie
procedur bezpiecznego
postępowania z czynnikami;
• zapewnienie pracownikom
systematycznego
specjalistycznego szkolenia;
• poinformowanie pracowników o badaniach lekarskich, z
których mogą skorzystać po ustaniu narażenia;
• poinformowanie właściwego inspektora sanitarnego
o
pierwszym użyciu czynnika biologicznego zaliczonego do 2
– 4 grupy
zagrożenia, o każdym przypadku gdy zachodzą
zmiany mające znaczenie dla bezpieczeństwa pracowników,
o każdej awarii lub wypadku, które mogły
spowodować uwolnienie się czynnika i o zakończeniu
działalności.
Obowiązki pracodawcy
• zapewnienie pracownikom
bezpiecznych warunków
spożywania posiłków i napojów w wydzielonych
pomieszczeniach;
• Zapewnienie pracownikom
odpowiednich środków ochrony
indywidualnej i przechowywania tych środków w wyraźnie
oznakowanych miejscach,
• Zapewnienie
bezpiecznych pomieszczeń i urządzeń
higieniczno sanitarnych, środków higieny osobistej, środków
do odkażania skóry lub błon śluzowych;
• Opracowanie i zapewnienie
stosowania procedur
pobierania,
transportu oraz przetwarzania próbek i materiałów
pochodzenia ludzkiego i zwierzęcego, dezynfekcji,
bezpiecznego usuwania i postępowania ze skażonymi
odpadami;
Obowiązki pracodawcy
• zapewnienie
bezpiecznych warunków odkażania, czyszczenia,
a w razie konieczności niszczenia odzieży, środków
ochrony indywidualnej i wyposażenia, które uległy skażeniu
czynnikiem
,
• dostarczenie pracownikom pisemnych instrukcji bezpiecznego
postępowania z czynnikiem,
• informowanie pracowników, PIS i WOMP o awariach, ich
przyczynach i proponowanych środkach zapobiegawczych,
• stosowanie odpowiednich
stopni hermetyczności
określonych
w przepisie,
• informowanie PIS
o każdym przypadku zachorowania bądź
zgonu pracownika spowodowanych działaniem czynnika i
zapewnienie pozostałym pracownikom możliwości
przeprowadzenia stosownych badań, ponowne
przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego.
Środki i stopnie hermetyczności dla laboratoriów,
zwierzętarni, pomieszczeń izolacyjnych dla ludzi i
zwierząt
Środki hermetyczności
Stopień hermetyczności
Grupa 2
zagrożenia
Grupa 3
zagrożenia
Grupa 4
zagrożenia
1
2
3
4
Miejsce pracy odizolowane
od innych pomieszczeń
niewymaga
ne
zalecane
wymagane
Powietrze wyprowadzane i
wprowadzane do
miejsca pracy przez
filtry np. HEPA
niewymaga
ne
wymagane tylko
dla powietrza
wyprowadzaneg
o
wymagane
Dostęp wyłącznie dla osób
uprawnionych
zalecane
wymagane
wymagane
przez śluzę
powietrzną
Miejsce pracy przystosowane
do dezynfekcji przez
fumigację
niewymaga
ne
zalecane
wymagane
Określone procedury
dezynfekcji
wymagane wymagane
wymagane
Środki i stopnie hermetyczności dla laboratoriów,
zwierzętarni, pomieszczeń izolacyjnych dla ludzi i
zwierząt
1
2
3
4
Podciśnienie w miejscu
pracy
niewymagan
e
zalecane
wymagane
Skuteczna ochrona przed
wektorami zakażeń
(gryzoniami, owadami)
zalecane
wymagan
e
wymagane
Powierzchnie
nieprzepuszczalne dla wody
i łatwo zmywalne
wymagane
dla stołów
wymagan
e dla
stołów i
podłogi
wymagane
dla
wszystkich
powierzchni
Powierzchnie odporne na
kwasy, zasady,
rozpuszczalniki i środki
dezynfekcyjne
zalecane
wymagan
e
wymagane
Bezpieczne przechowywani
czynnika biologicznego
wymagane
wymagan
e
Wymagane,
zabezpieczon
y pojemnik
Możliwość obserwacji
pracowników
zalecane
zalecane
wymagane
Środki i stopnie hermetyczności dla laboratoriów,
zwierzętarni, pomieszczeń izolacyjnych dla ludzi i
zwierząt
1
2
3
4
Pełne wyposażenie
przypisane do
laboratorium
niewymaga
ne
zalecane
wymagane
Praca ze skażonym
materiałem włącznie ze
zwierzętami w
odpowiednim
pomieszczeniu
zamkniętym
tam gdzie
to
konieczne
wymagane, gdy
zakażenie
przenoszone
jest drogą
powietrzną
wymagane
Piec do spopielania
zwłok zwierzęcych
zalecane
wymagane
(dostępne)
wymagane
na miejscu
Środki i stopnie hermetyczności w procesach
przemysłowych
Środki
hermetyczności
Stopień hermetyczności
Grupa 2
zagrożenia
Grupa 3 zagrożenia
Grupa 4
zagrożenia
1
2
3
4
Praca z żywymi
drobnoustrojami
w systemie
odizolowanym
od środowiska
wymagane
wymagane
wymagane
Kontrola gazów
wylotowych z
systemu
zamkniętego
Wymagana
minimalizacja
rozprzestrzenia
nia tych gazów
Wymagane
zapobieganie
rozprzestrzenianiu
tych gazów
Wymagane
zapobieganie
rozprzestrzenian
iu tych gazów
Pobieranie próbek,
wprowadzanie
materiału do
systemu
zamkniętego oraz
przenoszenie
żywych organizmów
do innego systemu
zamkniętego
wymagana
minimalizacja
rozprzestrzenia
nia
wymagane
zapobieganie
rozprzestrzenianiu
wymagane
zapobieganie
rozprzestrzenian
iu
Środki i stopnie hermetyczności w procesach
przemysłowych
1
2
3
4
Płynne podłoża
hodowlane nie są
usuwane poza
system
zamknięty, chyba,
że żywe
organizmy
poddano:
inaktywacji przy
użyciu
wiarygodnych
metod
inaktywacji przy
użyciu
wiarygodnych
metod
chemicznych i
fizycznych
inaktywacji przy
użyciu
wiarygodnych
metod
chemicznych i
fizycznych
Szczelność
systemu
zaprojektowano
tak, aby:
zminimalizować
uwolnienie
zapobiec
uwolnieniu
zapobiec
uwolnieniu
System zamknięty
zlokalizowan
y w obrębie
obszaru
kontrolowane
go
dowolnie
dowolnie
wymagane, musi
być zbudowany
specjalnie w tym
celu
Środki i stopnie hermetyczności w
procesach przemysłowych
1
2
2
2
1.
Należy umieścić znaki
zagrożenia biologicznego
dowolnie
wymagan
e
wymagane
2.
Dostęp ograniczony dla
osób uprawnionych
dowolnie
wymagan
y
wymagany
poprzez śluzę
powietrzną
3.
Personel nosi odzież
ochronną
niewymagan
e
wymagan
e
wymagana
całkowita
wymiana
odzieży
4.
Umywalnie i środki
odkażające dostępne dla
personelu
wymagane
wymagan
e
wymagane
5.
Personel bierze prysznic
przed opuszczeniem
obszaru kontrolowanego
niewymagan
e
dowolnie
wymagane
6.
Woda z odpływów z
umywalek i pryszniców
magazynowana i
inaktywowana przed
uwolnieniem
niewymagan
e
dowolnie
wymagane
Środki i stopnie hermetyczności w
procesach przemysłowych
1
2
3
4
7.
Obszar kontrolowany jest
wentylowany tak, aby
zminimalizować skażenie
powietrza
dowolnie
dowolnie
wymagane
8.
Podciśnienie w obszarze
kontrolowanym
niewymaga
ne
dowolnie
wymagane
9.
Powietrze wyprowadzane i
wprowadzane do obszaru
kontrolowanego powinno
przechodzić przez filtry HEPA
niewymaga
ne
dowolnie
wymagane
10. Wszystkie odpływy z systemu
zamkniętego mieszczą się w
obszarze kontrolowanym
niewymaga
ne
dowolnie
wymagane
11. Obszar kontrolowany posiada
uszczelnienia pozwalające na
dezynfekcję przez fumigację
niewymaga
ne
dowolnie
wymagane
12. Postępowanie z materiałem
odpływowym z systemu przed
usunięciem
inaktywacja inaktywacj
a
inaktywacja
Wykaz rodzajów prac i szczepień
ochronnych
L
p
Określenie stanowiska bądź
rodzaju pracy
Szczepienia
ochronne przeciw
1
Kontakt z materiałem biologicznym
pochodzenia ludzkiego
WZW typu B
2
Praca związana z wyjazdami do
obszarów występowania
zachorowań na wirusowe zapalenie
wątroby typu A
WZW typu A
3
Usuwanie odpadów komunalnych i
nieczystości ciekłych, konserwacja
urządzeń służących do tych celów
WZW typu A,
tężcowi, durowi
brzusznemu
4
Prace wymagające częstego
kontaktu z glebą
tężcowi
5
Prace w obszarach endemicznego
występowania zachorowań na
kleszczowe zapalenie mózgu
kleszczowemu
zapaleniu mózgu
Wykaz stanowisk pracy i szczepień
ochronnych
6
Obsługa osób przyjeżdżających z
obszarów występowania błonicy lub
osoby tam wyjeżdżające
błonicy
7
Diagnozowanie wścieklizny lub prace
wymagające kontaktu z
nietoperzami
wściekliźnie
8
Praca na obszarach gdzie występuje
żółta gorączka, jeżeli tak stanowią
przepisy danego kraju
żółtej gorączce
9
Diagnostyka duru brzusznego i
innych schorzeń jelitowych
durowi brzusznemu
10 Obsługa zwierząt gospodarskich
tężcowi
11 Prace w rejonach endemicznego
występowania japońskiego zapalenia
mózgu
japońskiemu
zapaleniu mózgu