Choroba zakrzepowo-
Choroba zakrzepowo-
zatorowa
zatorowa
Choroba zakrzepowo-
Choroba zakrzepowo-
zatorowa
zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
Według definicji
Według definicji
zakrzepica żył głębokich
zakrzepica żył głębokich
oznacza
oznacza
powstanie zakrzepu w układzie żył głębokich
powstanie zakrzepu w układzie żył głębokich
(przede wszystkim kończyn dolnych) pod powięzią
(przede wszystkim kończyn dolnych) pod powięzią
głęboką. Określenie to dodatkowo obejmuje
głęboką. Określenie to dodatkowo obejmuje
zakrzepicę w żyłach
zakrzepicę w żyłach
biodrowych i przeszywających.
biodrowych i przeszywających.
•
W skład pojęcia
W skład pojęcia
żylnej choroby zakrzepowo-
żylnej choroby zakrzepowo-
zatorowej
zatorowej
wchodzi
wchodzi
zakrzepica żył głębokich oraz
zakrzepica żył głębokich oraz
zatorowość płucna
zatorowość płucna
, która występuje
, która występuje
najczęściej
najczęściej
jako jej następstwo.
jako jej następstwo.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa i
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa i
związana z nią zatorowość płucna
związana z nią zatorowość płucna
występują stosunkowo często.
występują stosunkowo często.
• W Stanach Zjednoczonych żylna choroba
zakrzepowo-zatorowa dotyczy 300 000–
600 000 hospitalizacji każdego roku!
• Polska: 50–80 tysięcy nowych przypadków
zakrzepicy żył głębokich rocznie!
•
Zapadalność wzrasta wraz z wiekiem
Zapadalność wzrasta wraz z wiekiem
–
od 0,25/1000/rok u osób poniżej 40. roku życia
od 0,25/1000/rok u osób poniżej 40. roku życia
–
do około 3/1000 osób/rok w wieku 85–89 lat.
do około 3/1000 osób/rok w wieku 85–89 lat.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
Wykrywalność choroby zakrzepowo-zatorowej
Wykrywalność choroby zakrzepowo-zatorowej
określa się jako zbyt późną, co wiąże się z
określa się jako zbyt późną, co wiąże się z
poważnymi komplikacjami i powikłaniami u
poważnymi komplikacjami i powikłaniami u
pacjentów.
pacjentów.
•
Śmiertelność
Śmiertelność
z powodu zatorowości płucnej
z powodu zatorowości płucnej
spowodowanej zakrzepicą żył głębokich wynosi
spowodowanej zakrzepicą żył głębokich wynosi
15–25%.
15–25%.
•
W przypadku prawidłowego i odpowiednio
W przypadku prawidłowego i odpowiednio
wcześnie prowadzonego leczenia odsetek ten
wcześnie prowadzonego leczenia odsetek ten
zmniejsza się do około 2–8%.
zmniejsza się do około 2–8%.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
PATOGENEZA
PATOGENEZA
•
W 1856 roku niemiecki patolog Rudolf
W 1856 roku niemiecki patolog Rudolf
Virchow opisał 3 podstawowe czynniki
Virchow opisał 3 podstawowe czynniki
odpowiedzialne za powstawanie zakrzepicy
odpowiedzialne za powstawanie zakrzepicy
żylnej:
żylnej:
–
uszkodzenie ściany naczynia
uszkodzenie ściany naczynia
; - błony
; - błony
wewnętrznej żyły (urazy, operacje, stan zapalny,
wewnętrznej żyły (urazy, operacje, stan zapalny,
naciek nowotworowy, niedotlenienie tkanek)
naciek nowotworowy, niedotlenienie tkanek)
–
zwolnienie przepływu krwi
zwolnienie przepływu krwi
; zastój lub
; zastój lub
zwolnienie przepływu krwi w żyłach nóg (żylaki,
zwolnienie przepływu krwi w żyłach nóg (żylaki,
zapalenia żył, uszkodzenia zastawek)
zapalenia żył, uszkodzenia zastawek)
–
niekorzystne zmiany w składzie krwi
niekorzystne zmiany w składzie krwi
zwiększające jej krzepliwość (lepkość).
zwiększające jej krzepliwość (lepkość).
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
W dystalnych częściach kończyn dolnych przepływ
W dystalnych częściach kończyn dolnych przepływ
krwi jest wolniejszy i dlatego właśnie tam dochodzi
krwi jest wolniejszy i dlatego właśnie tam dochodzi
najczęściej do powstania zakrzepu
najczęściej do powstania zakrzepu
.
.
•
Turbulentny przepływ krwi w okolicy uszkodzenia naczynia
Turbulentny przepływ krwi w okolicy uszkodzenia naczynia
powoduje osadzanie się i zlepianie się płytek krwi.
powoduje osadzanie się i zlepianie się płytek krwi.
•
Przewaga czynników inicjujących wykrzepianie nad
Przewaga czynników inicjujących wykrzepianie nad
inhibitorami krzepnięcia powoduje uruchomienie kaskady
inhibitorami krzepnięcia powoduje uruchomienie kaskady
krzepnięcia i w następstwie powiększanie się zakrzepu,
krzepnięcia i w następstwie powiększanie się zakrzepu,
składającego się głównie z fibryny, płytek krwi i krwinek
składającego się głównie z fibryny, płytek krwi i krwinek
czerwonych, który zmniejsza światło naczynia lub
czerwonych, który zmniejsza światło naczynia lub
całkowicie je zamyka, uniemożliwiając przepływ krwi i
całkowicie je zamyka, uniemożliwiając przepływ krwi i
powodując objawy niewydolności żylnej.
powodując objawy niewydolności żylnej.
•
Do powstania zakrzepicy zazwyczaj wystarcza
Do powstania zakrzepicy zazwyczaj wystarcza
wystąpienie dwóch czynników z trzech wymienionych
wystąpienie dwóch czynników z trzech wymienionych
przez Virchowa.
przez Virchowa.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
ROZPOZNAWANIE ZAKRZEPICY
ROZPOZNAWANIE ZAKRZEPICY
ŻYŁ GŁĘBOKICH
ŻYŁ GŁĘBOKICH
•
W przypadku podejrzenia zakrzepicy żył głębokich
W przypadku podejrzenia zakrzepicy żył głębokich
konieczna jest szybka diagnostyka oraz ewentualne
konieczna jest szybka diagnostyka oraz ewentualne
szybkie wdrożenie leczenia przeciwkrzepliwego z
szybkie wdrożenie leczenia przeciwkrzepliwego z
powodu ryzyka wystąpienia zatorowości płucnej.
powodu ryzyka wystąpienia zatorowości płucnej.
•
Dokładnie zebrany wywiad
Dokładnie zebrany wywiad
oraz badanie
oraz badanie
przedmiotowe są bardzo istotne, jednak zazwyczaj
przedmiotowe są bardzo istotne, jednak zazwyczaj
okazują się niewystarczające
okazują się niewystarczające
(określa się, że
(określa się, że
odsetek prawidłowych
odsetek prawidłowych
rozpoznań na tej podstawie wynosi ok. 25%).
rozpoznań na tej podstawie wynosi ok. 25%).
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Diagnostykę choroby zakrzepowo-
zatorowej
•
należy rozpocząć od oceny klinicznego
należy rozpocząć od oceny klinicznego
prawdopodobieństwa wystąpienia
prawdopodobieństwa wystąpienia
zakrzepicy żył
zakrzepicy żył
głębokich.
głębokich.
•
Ułatwieniem dla lekarza jest skala Wellsa,
Ułatwieniem dla lekarza jest skala Wellsa,
która pozwala zakwalifikować pacjenta do
która pozwala zakwalifikować pacjenta do
jednej z trzech grup ryzyka.
jednej z trzech grup ryzyka.
Ocena prawdopodobieństwa klinicznego zakrzepicy żył
głębokich —Skala Wellsa Punkty
Nowotwór złośliwy + 1
Porażenie, niedowład, niedawne unieruchomienie kończyny dolnej
+ 1
Niedawne unieruchomienie w łóżku przez > 3 dni
lub duży zabieg chirurgiczny w ciągu ostatnich 4 tygodni + 1
Bolesność miejscowa + 1
Obrzęk całej kończyny dolnej + 1
Obwód goleni większy o > 3 cm w porównaniu ze zdrową
kończyną + 1
Obrzęk ciastowaty + 1
Widoczne żyły powierzchowne krążenia obocznego + 1
Inne rozpoznanie równe lub bardziej prawdopodobne niż
zakrzepica żył głębokich –2
Prawdopodobieństwo kliniczne zakrzepicy żył głębokich
Małe = 0
Średnie 1–2
Duże ≥ 6
Nowotwory - zakrzepica
Nowotwory - zakrzepica
Nowotwory, którym najczęściej towarzyszy
zakrzepica żył głębokich:
Kobiety
Mężczyźni
Rak sutka
Rak płuc
Rak płuc
Rak okrężnicy
Rak jajnika
Rak prostaty
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
Należy wspomnieć, że obecność czynników
Należy wspomnieć, że obecność czynników
ryzyka u pacjenta:
ryzyka u pacjenta:
długotrwałe unieruchomienie,
długotrwałe unieruchomienie,
operacja ortopedyczna,
operacja ortopedyczna,
mimo braku objawów, powinna być wskazaniem
mimo braku objawów, powinna być wskazaniem
do przeprowadzenia dalszej diagnostyki.
do przeprowadzenia dalszej diagnostyki.
•
Na podkreślenie zasługuje fakt, że
Na podkreślenie zasługuje fakt, że
żylna
żylna
choroba zakrzepowo-zatorowa może być
choroba zakrzepowo-zatorowa może być
pierwszym objawem nowotworu
pierwszym objawem nowotworu
złośliwego.
złośliwego.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
Pacjenta należy zapytać,
Pacjenta należy zapytać,
–
czy w przeszłości zdarzały się incydenty zakrzepicy żylnej
czy w przeszłości zdarzały się incydenty zakrzepicy żylnej
–
oraz zapytać o przebyte zabiegi operacyjne, urazy, wszelkie
oraz zapytać o przebyte zabiegi operacyjne, urazy, wszelkie
choroby mogące być przyczyną dolegliwości,
choroby mogące być przyczyną dolegliwości,
–
obecność nowotworu i przyjmowane leki.
obecność nowotworu i przyjmowane leki.
–
k
k
obiety dodatkowo należy zapytać o przebieg ciąż oraz o
obiety dodatkowo należy zapytać o przebieg ciąż oraz o
ewentualne przyjmowanie środków antykoncepcyjnych.
ewentualne przyjmowanie środków antykoncepcyjnych.
•
Zebrane informacje pozwalają na
Zebrane informacje pozwalają na
–
wstępną ocenę prawdopodobieństwa
wstępną ocenę prawdopodobieństwa
–
oraz czynników ryzyka wystąpienia żylnej choroby
oraz czynników ryzyka wystąpienia żylnej choroby
zakrzepowo-zatorowej,
zakrzepowo-zatorowej,
•
co odgrywa szczególnie istotną rolę, ponieważ
co odgrywa szczególnie istotną rolę, ponieważ
–
około
około
60–70% przypadków zakrzepicy przebiega
60–70% przypadków zakrzepicy przebiega
bezobjawowo
bezobjawowo
,
,
–
a tylko u
a tylko u
25% pacjentów z objawami podmiotowymi
25% pacjentów z objawami podmiotowymi
potwierdza się zakrzepicę żył głębokich
potwierdza się zakrzepicę żył głębokich
.
.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
Obraz kliniczny
Obraz kliniczny
zakrzepicy żył głębokich bywa bardzo
zakrzepicy żył głębokich bywa bardzo
zróżnicowany.
zróżnicowany.
•
Najczęściej obserwuje się:
Najczęściej obserwuje się:
–
bolesność miejscową,
bolesność miejscową,
–
tkliwość uciskową wzdłuż przebiegu żył głębokich,
tkliwość uciskową wzdłuż przebiegu żył głębokich,
–
obrzęk podudzia lub całej kończyny,
obrzęk podudzia lub całej kończyny,
–
często ze zwiększonym jej uciepleniem,
często ze zwiększonym jej uciepleniem,
–
skóra może być zaczerwieniona, błyszcząca.
skóra może być zaczerwieniona, błyszcząca.
•
Objaw Homansa (ból łydki przy grzbietowym zgięciu stopy),
Objaw Homansa (ból łydki przy grzbietowym zgięciu stopy),
•
objaw Peyera (bolesność przyśrodkowej krawędzi stopy),
objaw Peyera (bolesność przyśrodkowej krawędzi stopy),
•
objaw Mozesa (zwiększone napięcie tkanek pod powięzią
objaw Mozesa (zwiększone napięcie tkanek pod powięzią
goleni) mogą być charakterystyczne dla zakrzepicy żył
goleni) mogą być charakterystyczne dla zakrzepicy żył
głębokich, ale nie mają wartości rozstrzygającej.
głębokich, ale nie mają wartości rozstrzygającej.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
Stężenie dimeru D
Stężenie dimeru D
•
oraz
oraz
ultrasonograficzny test uciskowy
ultrasonograficzny test uciskowy
są niezwykle cenne w diagnostyce żylnej
są niezwykle cenne w diagnostyce żylnej
choroby zakrzepowo-zatorowej, ponieważ
choroby zakrzepowo-zatorowej, ponieważ
zazwyczaj wystarczają do postawienia
zazwyczaj wystarczają do postawienia
trafnego rozpoznania.
trafnego rozpoznania.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Stężenie dimeru D w osoczu
Stężenie dimeru D w osoczu
•
Jest to badanie o dużej wartości, ponieważ
Jest to badanie o dużej wartości, ponieważ
wynik
wynik
ujemny
ujemny
(czyli wartość dimeru D < 500 μg/l) z dużym
(czyli wartość dimeru D < 500 μg/l) z dużym
prawdopodobieństwem
prawdopodobieństwem
pozwala wykluczyć obecność żylnej choroby
pozwala wykluczyć obecność żylnej choroby
zakrzepowo-zatorowej.
zakrzepowo-zatorowej.
•
Z kolei
Z kolei
zakrzepicy żylnej nie można niestety z całą
zakrzepicy żylnej nie można niestety z całą
pewnością
pewnością
rozpoznać, jeśli stężenie dimeru D
rozpoznać, jeśli stężenie dimeru D
wynosi powyżej 500 μg/l,
wynosi powyżej 500 μg/l,
gdyż jego wzrost może być
gdyż jego wzrost może być
spowodowany między innymi zespołem rozsianego
spowodowany między innymi zespołem rozsianego
wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC,
wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC,
disseminated
disseminated
intravascular coaqulation)
intravascular coaqulation)
stanami zapalnymi,
stanami zapalnymi,
nowotworem.
nowotworem.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Ultrasonografia żył kończyn dolnych
Ultrasonografia żył kończyn dolnych
•
Ultrasonograficzny
Ultrasonograficzny
test uciskowy
test uciskowy
, jako
, jako
badanie powszechnie dostępne i
badanie powszechnie dostępne i
nieinwazyjne, jest najczęściej stosowaną
nieinwazyjne, jest najczęściej stosowaną
metodą diagnostyczną.
metodą diagnostyczną.
•
Polega on na ucisku żyły podkolanowej i
Polega on na ucisku żyły podkolanowej i
udowej
udowej
za pomocą głowicy USG. Drożne naczynie
za pomocą głowicy USG. Drożne naczynie
zapada się pod wpływem ucisku, a
zapada się pod wpływem ucisku, a
uwidocznienie skrzepliny w świetle żyły
uwidocznienie skrzepliny w świetle żyły
pozwala rozpoznać zakrzepicę.
pozwala rozpoznać zakrzepicę.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
Uważa się, że połączenie oceny
Uważa się, że połączenie oceny
–
prawdopodobieństwa wystąpienia choroby
prawdopodobieństwa wystąpienia choroby
–
wraz z badaniem stężenia dimeru D w osoczu umożliwia
wraz z badaniem stężenia dimeru D w osoczu umożliwia
wykluczenie zakrzepicy żylnej w przypadku, gdy
wykluczenie zakrzepicy żylnej w przypadku, gdy
–
prawdopodobieństwo jest niskie,
prawdopodobieństwo jest niskie,
–
a stężenie dimeru D jest w granicach normy.
a stężenie dimeru D jest w granicach normy.
•
Na podstawie lokalizacji bólu nie można ocenić rozległości
Na podstawie lokalizacji bólu nie można ocenić rozległości
zakrzepicy żył głębokich, gdyż zdarza się, że u pacjenta z
zakrzepicy żył głębokich, gdyż zdarza się, że u pacjenta z
bólem łydki stwierdza się zakrzepicę żyły udowej.
bólem łydki stwierdza się zakrzepicę żyły udowej.
•
Należy również wspomnieć, że u 80% pacjentów z objawami
Należy również wspomnieć, że u 80% pacjentów z objawami
występuje zakrzepica proksymalna, czyli dotycząca żyły
występuje zakrzepica proksymalna, czyli dotycząca żyły
podkolanowej, udowej lub biodrowej.
podkolanowej, udowej lub biodrowej.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
LECZENIE ŻYLNEJ CHOROBY ZAKRZEPOWO-
LECZENIE ŻYLNEJ CHOROBY ZAKRZEPOWO-
ZATOROWEJ
ZATOROWEJ
•
Podstawą terapii jest zastosowanie
Podstawą terapii jest zastosowanie
leków
leków
przeciwzakrzepowych
przeciwzakrzepowych
.
.
•
Celem jest
Celem jest
zatrzymanie progresji choroby
zatrzymanie progresji choroby
i
i
umożliwienie zagojenia uszkodzonego śródbłonka,
umożliwienie zagojenia uszkodzonego śródbłonka,
•
a także
a także
zapobieganie groźnym powikłaniom w
zapobieganie groźnym powikłaniom w
postaci zatorowości płucnej
postaci zatorowości płucnej
. Szerzenie się skrzepliny
. Szerzenie się skrzepliny
w kierunku proksymalnym w dalszej perspektywie
w kierunku proksymalnym w dalszej perspektywie
doprowadziłoby do niewydolności żylnej lub nadciśnienia
doprowadziłoby do niewydolności żylnej lub nadciśnienia
płucnego.
płucnego.
•
Leczenie przeciwkrzepliwe pozwala na zmniejszenie
Leczenie przeciwkrzepliwe pozwala na zmniejszenie
prawdopodobieństwa nawrotu żylnej choroby
prawdopodobieństwa nawrotu żylnej choroby
zakrzepowo-zatorowej.
zakrzepowo-zatorowej.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
Podejrzewając żylną chorobę zakrzepowo
Podejrzewając żylną chorobę zakrzepowo
zatorową, należy niezwłocznie rozpocząć
zatorową, należy niezwłocznie rozpocząć
podawanie leków przeciwkrzepliwych oraz
podawanie leków przeciwkrzepliwych oraz
prowadzić dalszą diagnostykę.
prowadzić dalszą diagnostykę.
•
Najczęściej stosowanymi środkami w
Najczęściej stosowanymi środkami w
leczeniu zakrzepicy żył głębokich są
leczeniu zakrzepicy żył głębokich są
heparyny:
heparyny:
–
drobnocząsteczkowa oraz
drobnocząsteczkowa oraz
–
niefrakcjonowana
niefrakcjonowana
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
Jako pierwszy lek zaleca się heparynę
Jako pierwszy lek zaleca się heparynę
drobnocząsteczkową ze względu na jej większą
drobnocząsteczkową ze względu na jej większą
dostępność biologiczną, dłuższy czas działania
dostępność biologiczną, dłuższy czas działania
(podanie 1 lub 2 razy na dobę), mniejszą liczbę
(podanie 1 lub 2 razy na dobę), mniejszą liczbę
powikłań po heparynie niefrakcjonowanej częściej
powikłań po heparynie niefrakcjonowanej częściej
występują: trombocytopenia poheparynowa,
występują: trombocytopenia poheparynowa,
osteoporoza, reakcje alergiczne),
osteoporoza, reakcje alergiczne),
•
Zazwyczaj brak konieczności monitorowania
Zazwyczaj brak konieczności monitorowania
parametrów układu krzepnięcia oraz możliwość
parametrów układu krzepnięcia oraz możliwość
stosowania przez pacjentów w domu.
stosowania przez pacjentów w domu.
Ważnym czynnikiem jest też cena — terapia
Ważnym czynnikiem jest też cena — terapia
heparyną drobnocząsteczkową jest tańsza.
heparyną drobnocząsteczkową jest tańsza.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
Dawkowanie heparyn
Dawkowanie heparyn
drobnocząsteczkowych
drobnocząsteczkowych
w leczeniu
w leczeniu
żylnej
żylnej
choroby zakrzepowo-zatorowej
choroby zakrzepowo-zatorowej
•
Nadroparyna (Fraxiparine) 0,1 ml/10 kg mc., co
Nadroparyna (Fraxiparine) 0,1 ml/10 kg mc., co
24 godz.
24 godz.
•
Dalteparyna (Fragmin) 100 j.m./kg mc., co 12
Dalteparyna (Fragmin) 100 j.m./kg mc., co 12
godz.
godz.
•
Enoksaparyna (Clexane) 1 mg/kg mc., co 12 godz.
Enoksaparyna (Clexane) 1 mg/kg mc., co 12 godz.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
Dawki
Dawki
profilaktyczne
profilaktyczne
heparyny
heparyny
drobnocząsteczkowej
drobnocząsteczkowej
•
Nadroparyna (Fraxiparine) 0,3–0,4 ml, co 24 godz.
Nadroparyna (Fraxiparine) 0,3–0,4 ml, co 24 godz.
•
Dalteparyna (Fragmin) 2500–5000 j., co 24 godz.
Dalteparyna (Fragmin) 2500–5000 j., co 24 godz.
•
Enoksaparyna (Clexane) 20–40 mg, co 24 godz.
Enoksaparyna (Clexane) 20–40 mg, co 24 godz.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
Terapia heparyną powinna trwać co
Terapia heparyną powinna trwać co
najmniej 5 dni wraz z równoległym
najmniej 5 dni wraz z równoległym
podawaniem acenokumarolu
podawaniem acenokumarolu
(w Stanach
(w Stanach
Zjednoczonych stosuje się warfarynę).
Zjednoczonych stosuje się warfarynę).
•
Zazwyczaj odstawienie heparyny następuje,
Zazwyczaj odstawienie heparyny następuje,
gdy wartość INR przez 2 kolejne dni będzie
gdy wartość INR przez 2 kolejne dni będzie
się utrzymywać na poziomie 2,0–3,0.
się utrzymywać na poziomie 2,0–3,0.
Poziom INR na początku leczenia należy
Poziom INR na początku leczenia należy
monitorować codziennie, natomiast po
monitorować codziennie, natomiast po
ustabilizowaniu się INR na poziomie 2,0–3,0
ustabilizowaniu się INR na poziomie 2,0–3,0
kontrolę wystarczy przeprowadzać co 2
kontrolę wystarczy przeprowadzać co 2
tygodnie.
tygodnie.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa
•
Czas leczenia
Czas leczenia
jest różny w zależności od liczby
jest różny w zależności od liczby
dodatkowych czynników ryzyka waha się
dodatkowych czynników ryzyka waha się
od 3
od 3
miesięcy
miesięcy
przy pierwszym epizodzie zakrzepicy
przy pierwszym epizodzie zakrzepicy
żył głębokich z przemijającym ryzykiem nawrotu
żył głębokich z przemijającym ryzykiem nawrotu
choroby po terapię do końca życia w przypadku
choroby po terapię do końca życia w przypadku
nowotworów lub trwałego unieruchomienia.
nowotworów lub trwałego unieruchomienia.
•
Przy pierwszym epizodzie żylnej choroby
Przy pierwszym epizodzie żylnej choroby
zakrzepowo-zatorowej zaleca się
zakrzepowo-zatorowej zaleca się
stosowanie
stosowanie
leków przeciwkrzepliwych przez co najmniej
leków przeciwkrzepliwych przez co najmniej
3 miesiące
3 miesiące
lub
lub
co najmniej 6 miesięcy
co najmniej 6 miesięcy
przy
przy
idiopatycznej zakrzepicy żył głębokich, natomiast
idiopatycznej zakrzepicy żył głębokich, natomiast
w przypadku nawracającej zakrzepicy żylnej czas
w przypadku nawracającej zakrzepicy żylnej czas
ten należy wydłużyć do co najmniej 12 miesięcy.
ten należy wydłużyć do co najmniej 12 miesięcy.
Czynniki ryzyka ZP
Czynniki ryzyka ZP
(wtórne)
(wtórne)
•
niewydolność serca
niewydolność serca
•
unieruchomienie
unieruchomienie
•
podeszły wiek
podeszły wiek
•
ch. rozrostowe
ch. rozrostowe
•
udar
udar
•
otyłość
otyłość
•
operacje
operacje
•
niewydolność żylna
niewydolność żylna
•
wkłucia centralne
wkłucia centralne
•
nikotynizm
nikotynizm
•
zesp. nadmiernej
zesp. nadmiernej
lepkości
lepkości
•
ciąża/ połóg
ciąża/ połóg
•
ch. Leśniowskiego-
ch. Leśniowskiego-
Crohna
Crohna
•
zesp. nerczycowy
zesp. nerczycowy
•
uraz
uraz
•
doustna antykoncepcja
doustna antykoncepcja
•
długotrwałe podróże
długotrwałe podróże
•
antykoagulant tocznia
antykoagulant tocznia
•
sztuczne powierzchnie
sztuczne powierzchnie
Silne czynnika ryzyka
Silne czynnika ryzyka
(
(
OR>
OR>
10)
10)
•
złamanie (biodro, noga)
złamanie (biodro, noga)
•
wymiana stawu biodrowego lub
wymiana stawu biodrowego lub
kolanowego
kolanowego
•
duże zabiegi chirurgiczne
duże zabiegi chirurgiczne
•
duże urazy
duże urazy
•
urazy rdzenia kręgowego
urazy rdzenia kręgowego
Circulation June 17, 2003
Umiarkowane czynniki ryzyka
Umiarkowane czynniki ryzyka
(
(
OR
OR
2–9)
2–9)
•
artroskopia stawu kolanowego
artroskopia stawu kolanowego
•
wkłucia centralne
wkłucia centralne
•
Chem
Chem
ioterapia
ioterapia
•
niewydolność serca / niewydolność oddechowa
niewydolność serca / niewydolność oddechowa
•
hormonalna terapia zastępcza / doustna
hormonalna terapia zastępcza / doustna
antykoncepcja
antykoncepcja
•
nowotwory
nowotwory
•
niedowład
niedowład
•
ciąża połóg
ciąża połóg
•
przebyty epizod ŻChZZ
przebyty epizod ŻChZZ
•
tombofilia
tombofilia
Circulation June 17, 2003
czynniki ryzyka ZP
czynniki ryzyka ZP
trombofilie
trombofilie
•
niedobór antytrombiny III
niedobór antytrombiny III
•
czynnik V Leiden (APC-R)
czynnik V Leiden (APC-R)
•
mutacja protrombiny 20210A
mutacja protrombiny 20210A
•
aktywnośc czynnika VIII pow. 90 percentyla
aktywnośc czynnika VIII pow. 90 percentyla
•
dysfibrynogenemia
dysfibrynogenemia
•
hiperhomocysteinemia
hiperhomocysteinemia
•
p-ciała antykardiolipinowe
p-ciała antykardiolipinowe
•
nadmiar PAI
nadmiar PAI
•
niedobór białka C
niedobór białka C
•
niedobór białka S
niedobór białka S
słabe czynniki ryzyka
słabe czynniki ryzyka
(
(
OR
OR
2)
2)
•
unieruchomienie w łóżku 3 dni
unieruchomienie w łóżku 3 dni
•
unieruchomienie w pozycji siedzącej
unieruchomienie w pozycji siedzącej
(
(
podróż
podróż
)
)
•
wiek (pow.40 rż.)
wiek (pow.40 rż.)
•
operacje laparoskopowe
operacje laparoskopowe
•
otyłość
otyłość
•
żylakowatość podudzi
żylakowatość podudzi
Circulation June 17, 2003