TEST z przedmiotu

ZAUTOMATYZOWANE

SYSTEMY STEROWANIA

2008-01-24

1-2

1.

Dynamiczny system to taki, który:

A. stan wyjścia zależy od stanu wejścia i od poprzednich

chwil czasowych wyjścia i wejścia

B. opisany jest równaniem y = x + 6
C. „jak przelewa się energia”
D. opisuje statykę i dynamikę

2.

Statyczny system:

A. otrzymujemy po przyrównaniu pochodnych do zera
B. otrzymujemy po przyrównaniu chwil czasowych do

jedności

C. otrzymujemy po przyrównaniu chwil czasowych do zera
D. otrzymujemy po przyrównaniu jednej strony równania

różniczkowego do zera

3-4

3. Dynamika w obiekcie opisanym równaniem
zależy od:

A. zmiennej
B. parametru konstrukcyjnego D w sposób liniowy
C. współczynnika D w sposób nieliniowy
D. współczynnika D w sposób liniowy

4. Stacjonarność w obiekcie opisanym równaniem

zależy od:

A. współczynnika k
B. zmiennej
C. parametru konstrukcyjnego D
D. zmienności w czasie współczynników

y

kx

Dx

mx







'

''

''

x

'

x

 

y

kx

x

t

D

mx







'

''

5-6

5. Zmienne w równaniu

zależą od:

A. czasu i opisują obiekt nieliniowy
B. są nieliniowe
C. uniemożliwiają jego rozwiązanie
D. są liniowe

6. Równanie opisuje obiekt:

A. niestacjonarny
B. nieliniowy
C. stacjonarny
D. liniowy

y

x

k

x

D

mx







3

'

2

''

y

x

k

x

D

mx







3

'

2

''

7-8

7. Równanie

opisuje obiekt:

A. liniowy, niestacjonarny, ciągły, dynamiczny
B. liniowy, stacjonarny, ciągły, dynamiczny
C. nieliniowy, niestacjonarny, ciągły, dynamiczny
D. nieliniowy, niestacjonarny, dyskretny, dynamiczny

8. Równanie

opisuje obiekt:

A. liniowy, niestacjonarny, ciągły, dynamiczny
B. nieliniowy, stacjonarny, ciągły, w którym mogą wystąpić

oscylacje

C. nieliniowy, niestacjonarny, ciągły, w którym mogą wystąpić

oscylacje

D. nieliniowy, niestacjonarny, dyskretny, dynamiczny

y

x

k

x

t

D

mx







3

3

'

2

''

y

x

k

x

D





3

3

'

2

9-10

9. Liniowość obiektu umożliwia:

A. dodawanie w równaniu współczynników do siebie
B. zastosować zasadę superpozycji
C. dodawanie w równaniu parametrów do siebie
D. dodawanie zmiennych i ich pochodnych do siebie

10. Ciągły obiekt to taki, który (którego):

A. czas próbkowania dąży do nieskończoności
B. nie zależy od czasu próbkowania
C. czas próbkowania dąży do zera
D. zależy od czasu próbkowania

11-12

11. Obiekt opisany równaniem różnicowym

A. jest nieliniowy
B. jest niestacjonarny
C. jest ciągły
D. jest dynamiczny

12. Za pomocą transmitancji s lub z możemy opisać

obiekt:

A. dynamiczny
B. liniowy
C. nieliniowy
D. statyczny

1

2

1

2

1

,

0















i

i

i

i

i

m

x

t

x

x

m

13-14

13.

System jest obserwowalny wtedy, jeżeli:

A. zapala się zielona lampka RUN w sterowniku (PLC)
B. w przebiegu wyjściowym występują wszystkie zmienne stanu
C. na podstawie sygnału wyjściowego możemy określić stan

obiektu w dowolnej chwili w przeszłości

D. jeden ze współczynników w macierzy A jest zależny od czasu

14.

System jest sterowalny wtedy, jeżeli:

A. możemy za przyspieszenie podstawić prędkość
B. w skończonym czasie jesteśmy w stanie przeprowadzić go do

dowolnego punktu w przestrzeni

C. jesteśmy w stanie oddziaływać za pomocą sygnału

sterującego na wszystkie składowe występujące we

współrzędnych stanu

D. wyznaczyć dobre sterowanie (spełniające narzucone

kryterium jakości sterowania)

15-16

15. Zachowanie obiektu dynamicznego można

opisać za pomocą

:

A. równania różniczkowego
B. równania algebraicznego
C. nieliniowego równania różnicowego
D. równań stanu

16. Transmitancje dyskretne
i opisują

:

A. dwa różne obiekty
B. ten sam obiekt
C. ten sam obiekt ale z opisem uwzględniającym

przesunięcie do przodu o dwie próbki

D. ten sam obiekt ale z opisem uwzględniającym

przesunięcie do tyłu o dwie próbki

2

1

1

1

5

,

0

1

5

1

)

(















z

z

z

z

G

2

2

5

,

0

1

)

5

(

)

(

z

z

z

z

z

G









17-18

17. Jaka jest różnica pomiędzy algorytmem

prędkościowym a przyrostowym ?

A. przyrostowy ma całkowanie w sobie
B. pierwszy nie ma całkowania a drugi ma
C. nie ma różnicy
D. prędkościowy nadaje się do wpisania do sterownika a

przyrostowy nie jest przystosowany

18. Model ARMA :

A. jest najpopularniejszym modelem
B. nie zawiera części autoregresyjnej
C. zapewnia dobre wygładzanie nawet przy małej liczbie

elementów

D. jest filtrem

19-20

19. W systemie rozproszonym:

A. sterownik można odłączyć na pewien czas od modułu

komunikacyjnego bez utraty danych

B. komputery (sterowniki) można połączyć w sieć
C. możliwe jest, ze jak komputer (sterownik) się uszkodzi

to sąsiedni przejmie jego zadania

D. dane w sterownikach przewodowo można przesyłać na

odległości większą niż 100 km

20. Sieć przemysłowa powinna cechować się:

A. tylko połączeniem pierścieniowym
B. większą odpornością na zakłócenia przemysłowe
C. tylko protokołem komunikacyjnym Ethernet Industrial
D. wymogiem pracy w czasie rzeczywistym

21-22

21.

Czy w języku maszynowym widoczne są:

A. rozkazy
B. instrukcje
C. polecenia
D. kody, listy rozkazów procesora

22.

Czy w języku symbolicznym niższego poziomu

stosujemy:

A. instrukcje
B. rozkazy
C. polecenia
D. zakazy

23-24

23. Oprogramowanie po uruchomieniu musi być:

A. dynamiczne
B. jednoznaczne
C. kompletne
D. dychotomiczne

24. Po faktoryzacji transmitancja jest:

A. mniej przejrzysta
B. lepiej są widoczne bieguny i zera
C. stabilna
D. minimalnofazowa

25-26

25. Zastosowanie układu regulacji z regulatorem

typu P:

A. likwiduje uchyb ustalony
B. ogranicza zmienność parametrów
C. likwiduje wpływ zakłóceń
D. zwiększając wartość współczynnika wzmocnienia (P)

zwiększa się uchyb ustalony

26. Sterowanie adaptacyjne stosujemy gdy obiekt:

A. ma duże stałe czasowe
B. ma duży czas opóźnienia
C. jest nieliniowy
D. jest niestacjonarny

27-28

27. Sterownik kompaktowy to taki, który:

A. przystosowany jest do ognioszczelnych obudów
B. może być stosowany jako inteligentny przekaźnik
C. ma wiele zaawansowanych cech dużego sterownika w

stosunkowo tanim i małym sterowniku

D. można go programować w języku C++

28. Zjawisko stroboskopowe:

A. to jest to samo co aliasing
B. pokazują się w sygnale wyjściowym wysokie

częstotliwości

C. to należy zmniejszyć częstotliwość próbkowania
D. to należy zwiększyć częstotliwość próbkowania

29-30

29. Program do sterownika powinien:

A. mieć mniej więcej równą liczbę czasówek i zegarów
B. dla szczebla drabinki powinien mieć strukturę trójkąta od

największej liczby styków do mniejszej

C. mieć jak najmniej instrukcji do komunikacji miedzy

sterownikami

D. im większą liczbą instrukcji rozwiążemy dane zadanie tym

program będzie lepszy

30. W generatorze impulsów jak na rysunku należy

wstawić na górze:

A. styk normalnie otwarty z adresem TIM2
a na dole TIM1
B. styk normalnie otwarty z adresem TIM1

a na dole TIM2

C. styk normalnie zamknięty z adresem TIM1

a na dole TIM2

D. styk normalnie zamknięty z adresem TIM2

a na dole TIM1

PV

TIM

001

# 0010

0010 bcd

10.00

0.3

TIM 1

SV=

1

s

PV

TIM

002

# 0020

0020 bcd

?

SV=

2 s

?

31-32

31. Układ zatrzaskowy, z samopodtrzymaniem:

A. stosuje się w przerzutnikach aby nie zmieniały stanu
B. umożliwia załączać urządzenia połączone z wyjściami

sterownika bez uciążliwego trzymania przycisku START

C. może być zrealizowany na układach pamięciowych SET i

RSET

D. kolejność instrukcji w nim nie wpływa na priorytet załączania

lub wyłączania

32. Jak w licznikach eliminuje się „drgania” styków aby

nie zliczały tych drgań:

A. równolegle podłącza się diodę rozładowczą z cewką
B. dodaje się na wejście dodatkową indukcyjność
C. wprowadza się minimalną długość trwania stanu jedynki, aby

uznać ten stan za poprawny

D. po zliczeniu odejmuje się liczbę niepotrzebnych „drgań”

33-34

33. Podtrzymanie działania styku START powinno być:

A. STOP
B. SILNIK
C. zanegowany STOP
D. zanegowany SILNIK

34. Powyższy obwód dotyczy:

A. priorytetu na działanie styku START
B. gdy styk STOP w obiekcie jest NC
C. gdy styk STOP w obiekcie jest NO
D. priorytetu na działanie styku STOP

START

?

SILNIK

STOP

35-36

35. Sygnał deterministyczny:

A. wystarczy opisać parametrami statystycznymi (wartością

średnią, wariancją itd.)

B. jest powtarzalny dla tego samego wymuszenia i

zakłócenia

C. da się opisać równaniem różniczkowym
D. da się opisać równaniem różnicowym o stałych

współczynnikach

36. Jeżeli tor pomiarowy jest sprzężeniem zwrotnym to:

A. powinien mieć większe wzmocnienie niż tor główny
B. zaczynać się od węzła sumacyjnego a kończyć na wyjściu
C. być maksymalnie odpornym na wpływ zakłóceń
D. zaczynać się od wyjścia a kończyć na węźle sumacyjnym

37-38

37. Aby dobrać nastawy regulatora PID niezbędny jest:

A. schemat blokowy obiektu
B. wstępna znajomość parametrów regulatora
C. w układzie zamkniętym pozostawić tyko wzmocnienie
i zwiększać go do wystąpienia oscylacji
D. w układzie otwartym określić wartości opóźnienia L
i dominującej stałej czasowej Tp i z tablic dobrać nastawy

38. Do oceny układu regulacji niezbędna jest znajomość:

A. parametrów nastaw regulatorów PID
B. czy układ jest stabilny
C. czy uchyb ustalony zmierza asymptotycznie do

nieskończoności

D. czy układ jest wrażliwy na zmianę pogody

39-40

39. Czy wskaźniki całkowe są:

A. funkcjonałami
B. nie informują o wartości uchybu ustalonego
C. nadają się tyko dla stanów ustalonych
D. nadają się tyko dla stanów nieustalonych,

przejściowych

40. Jedno wyjście cyfrowe (dwustanowe) w

sterowniku umożliwia sterowanie:

A. zmianą kierunków obrotu bez dodatkowego elementu
B. zadowalająco obiektem o dużej stałej czasowej
C. pracą trzystanowego urządzenia
D. grzałką, która stabilizuje temperaturę w zbiorniku

41-42

41.

Szeregowe połączenie regulatorów wymaga, aby:

A. pętle sprzężeń zwrotnych się krzyżowały
B. stała czasowa pętli wewnętrznej musi być większa od stałej

czasowej pętli zewnętrznej

C. stała czasowa pętli wewnętrznej musi być mniejsza od stałej

czasowej pętli zewnętrznej

D. regulatory były tego samego typu np. PI

42.

Impuls 9.1 na rysunku:

A. czas wypełnienia wynosi 10% czasu 0,1 sekundy
B. może służyć do synchronizacji czasowej jako czas

próbkowania

C. musi być dłuższy od czasu cyklu programu
D. ma czas trwania równy cyklowi programu

255.00

Impuls 0,1 s

MOV (21)

110

DM0006



y

0

DIFU(13) 9.1

9.1

0,1 s

Co 0,1 s impuls o czasie ?

t

t

9.1

255.00

43-44

43. Na zamieszczonym schemacie zegar TIM2:

A. będzie w stanie jedynki przez 2 sekundy
B. będzie w stanie jedynki przez 10 sekund
C. będzie w stanie jedynki przez czas jednego cyklu
D. będzie w stanie jedynki przez 1 sekundę

44. Przy priorytecie dla warunku STOP, równoczesne

naciśnięcie przycisku START I STOP powoduje:

A. załączenie wyjścia
B. dla instrukcji SET i RSET o stanie wyjścia decyduje ostatni

wypracowany warunek (RLO)

C. wyłączenie wyjścia
D. awarię w pracy sterownika

PV

TIM

001

# 0010

0010 bcd

10.00

0.3

TIM 1

SV=1 s

PV

TIM

002
# 0020

0020 bcd

TIM 1

SV=2 s

TIM 2

45-46

45. Czy omronowski zegar bez dodatkowych

warunków jest układem, który:

A. przechodzi w stan wysoki po zadanym czasie i

wyłącza się po 10 ms

B. przechodzi w stan niski po zadanym czasie
C. ma stan wysoki przez zadany czas
D. przechodzi w stan wysoki po zadanym czasie

46. Dane w sieci komputerowej, gdy przechodzą
z górnych warstw do dolnych to:

A. „przybierają” na objętości
B. pozostają zawsze stałe
C. powinny być w każdej warstwie kontrolowane na

parzystość lub inną kontrolę

D. operator może zmieniać ramki

47-48

47.

Główną wadą wyjść przekaźnikowych

w sterownikach jest:

A. wytrzymałość mechaniczna rzędu tylko 10 000

przełączeń

B. brak izolacji pomiędzy sterownikiem a elementem

wykonawczym

C. zbyt długi czas przełączenia często dłuższy od czasu

cyklu np. 2 ms

D. mała odporność na zakłócenia elektromagnetyczne

48.

Przy stosowaniu algorytmu prędkościowego

obiekt musi być:

A. nieliniowy
B. całkujący
C. odporny na zakłócenia
D. niestacjonarny

49-50

49. Układ regulacji traktujemy jako jednowymiarowy

typu SISO a mamy dwa wejścia: zadające i

zakłócające:

A. bo zakładamy, że zakłócenie jest pomijalne
B. bo zakłócenie oddziałuje w innym miejscu, nie na

wejściu

C. bo zakładamy, że zakłócenie jest stałe lub typu białego

szumu

D. bo znamy skomplikowany przebieg zakłócenia

50. Czas próbkowania można określić :

A. z najwęższego impulsu w przebiegu
B. na podstawie wartości częstotliwości granicznej
C. z przeregulowania
D. z wartości uchybu ustalonego

51-52

51. Synchronizacja z czasem rzeczywistym

(próbkowanie):

A. umożliwia przerzutnikom zmieniać stan co cykl
B. umożliwia przełączać licznik w początku czasu próbkowania
C. umożliwia utrzymanie stałych wartości współczynników

równania, niezależnych od czasu próbkowania

D. umożliwia zsynchronizowanie się z zegarami znajdującymi

się w programie

52. Gdy zwłoka czasowa wynosi L to czas próbkowania

powinien:

A. być równy L
B. być równy 0,1 L
C. być równy 1/3 L
D. być równy ½ L

53-54

53. Modulacja:

A. szerokości impulsów (PWM) i czasu trwania (PDM) to nie

te same typy

B. cyfrowa nie umożliwia przesyłanie sygnału o stałej

wartości

C. umożliwia przesłanie sygnału na dużą odległość
D. analogowa sinusoidy nie jest możliwa, gdyż podczas tego

procesu również sinusoidalny sygnał jest stosowany

54. Enkoder:

A. bezwzględny 12 bitowy nie wykrywa kierunku
B. przyrostowy nie wykrywa kierunku
C. rewersyjny nie wykrywa kierunku
D. bezwzględny nie stosuje kodu Gray’a

55-56

55. Przerwania:

A. na różnych wejściach (sprzętowe) ich priorytet nie zależy

od numeru wejścia

B. szybkie licznikowe mają wyższy priorytet niż sprzętowe
C. sprzętowe maja wyższy priorytet niż czasowe

(programowe)

D. dla kilku urządzeń mają priorytety od najniższego numeru

wejścia do najwyższego

56. Na długość czasu cyklu sterownika ma wpływ:

A. stała czasowa obiektu sterowania
B. długość programu
C. liczba urządzeń peryferyjnych obsługiwanych przez

sterownik

D. temperatura otoczenia

57-58

57.

Czas cyklu jest w stosunku do czasu odpowiedzi:

A. taki sam
B. dłuższy o 10 ms
C. nieprecyzyjnie dłuższy o 1,5÷2,5 cyklu
D. pomijalnie krótki

58.

Jeżeli w programie uruchamiane są np. dwa

wyjścia (cewki) o tych samych adresach to:

A. załączy się druga a nie pierwsza
B. o stanie cewki decyduje ostatni wyliczony wynik

operacji logicznej

C. załączy się pierwsza a druga nie
D. wystąpi ostrzeżenie w sterowniku

59-60

59. W kodzie BCD pojemność licznika to 9 999:

A. jego pojemność możemy zwiększyć przechodząc na

zapis binarny

B. nie wymaga zerowania
C. można zastosować bit CARRY (przeniesienia) do

zwiększenia pojemności

D. najczęściej minimalny czas trwania impulsów

wejściowych ustawiony jest na około 8 ms

60. Symulator sterownika umożliwia:

A. sprawdzić program bez posiadania sterownika
B. umożliwia podłączenie do Twojego PC sterownika
C. wykorzystać model (symulator) w innych programach
D. tylko on monitorować stany styków podczas pracy

sterownika

61-62

61. Regulator Smitha stosuje się dla układów:

A. o dużej dominującej stałej czasowej
B. z dużym czasem opóźnienia
C. niesterowalnych
D. z dużą histerezą

62. Superkomputery stosuje się:

A. tylko do gry w szachy
B. do obliczania wartości Flopów
C. do obliczania macierzy co najmniej 1 000 na 1 000
D. z systemem operacyjnym Windows

63-64

63. Sterowanie zaawansowane:

A. utrudnia sterowanie ręczne
B. stosuje się do dostrajania nastaw regulatora PID
C. zmniejsza straty podczas produkcji i podnosi jakość

wyrobu

D. nie stosuje identyfikacji do określenia optymalnego

sterowania

64. Bifurkacja przyczynia się do:

A. zwiększenia prędkości obiektu
B. rozdwojenia rozwiązania równania liniowego
C. rozgałęzienie rozwiązania na skutek zmiany parametru
D. zmniejszenia wartości parametru bifurkacyjnego

65-66

65. Chaos występuje gdy:

A. mała zmiana warunków początkowych powoduje bardzo

duże zmiany wyjścia

B. mamy do czynienia z liniowymi algebraicznymi

równaniami

C. mamy do czynienia z nieliniowymi równaniami

różniczkowymi lub różnicowymi

D. układ zbliża się do granicy stabilności

66. Przy użyciu implikacji (JEŻELI - TO) można:

A. opisać działanie każdego układu
B. zbudować bazę wiedzy do regulatora rozmytego
C. dobrać nastawy regulatora PID
D. zlikwidować uchyb regulacji

67-68

67. Zagęszczenie funkcji przynależności:

A. może być stosowane tylko w modelu Mamdaniego
B. utrudnia pisanie reguł
C. zwiększa w tym obszarze wrażliwość na sygnał wejściowy
D. stosuje się dla układów przełączających

68. Regulator rozmyty w stosunku do klasycznego PID:

A. nie generuje fałszywych sygnałów w stanach

przejściowych

B. może regulować obiektem nieliniowym
C. może regulować obiektem niestacjonarnym
D. ma bazę wiedzy, która jest zawsze pełna i precyzyjna

69-70

69. Adresowanie pośrednie z rejestrami indeksowymi:

A. wyklucza obliczenia na macierzach
B. jest przydatne dla obiektów o dużych stałych czasowych
C. umożliwia realizować skomplikowane obliczenia na

tablicach danych

D. korzysta z pamięci podręcznej

70. Po wprowadzeniu wskaźnika instrukcją MOVR 3

IR2 co się stanie po instrukcji MOV #5 ,-IR2

A. uruchomi się w sterowniku wyjście 3.1 i 3.2
B. uruchomi się w sterowniku wyjście 2.5
C. uruchomi się w sterowniku wyjście 3.1 i 2.14
D. uruchomi się w sterowniku wyjście 2.0 i 2.2

71-72

71. Bezszwowe komunikacyjne systemy sterownikowe

polegają na:

A. wyeliminowaniu potrzeby stosowania mastera w sieci
B. możliwościach komunikacyjnych, które wzajemnie się nakładają
C. wyeliminowaniu stosowania modułu komunikacyjnego w

sterowniku

D. złagodzeniu kolizji pomiędzy pakietami i komórkami w protokole

komunikacyjnym

72. Urządzenia peryferyjne można połączyć ze sterownikiem

w celach komunikacyjnych kabelkiem do RS 232C

A. po wybraniu z biblioteki gotowego bloku funkcji
B. po dokonaniu ustawień w set-upie sterownika
C. po wcześniejszym odłączeniu od laptopa
D. po napisaniu protokołu komunikacyjnego w CX-Protocol

73-74

73.

Rynek zdominowały superkomputery o architekturze:

A. jednoprocesorowej i szybkim połączeniu między nimi
B. klastrowej i konstelacyjnej
C. wieloprocesorowej typu MIMD
D. wektorowej

74.

Dlaczego w przyciskach bezpieczeństwa zaleca się

stosować styki normalnie zamknięte?

A. bo są większość czasu zwarte i nie utleniają się w miejscu

styku

B. przerwa w okablowaniu natychmiast objawia się wyłączeniem
C. bo sprężyna w nich występująca nie ulega szybkiemu zużyciu
D. podczas zadziałania przycisku łuk prądowy mniej niszczy styki

75-76

75. Czy program w języku tekstowym do sterownika

można pisać w Wordzie?

A. nie można
B. można
C. jest celowe
D. tak, ale bez znaku średnika „;”

76. Na sprzęcie podawana jest dwucyfrowa klasa

zabezpieczenia obudowy IP.

A. pierwsza cyfra dotyczy wielości otworów zabezpieczających

od wody a druga od pyłów i obcych ciał stałych

B. im klasa niższa tym lepiej zabezpieczone jest urządzenie
C. pierwsza cyfra dotyczy wielości otworów zabezpieczających

od pyłów i obcych ciał stałych a druga od wody

D. im klasa wyższa tym lepiej zabezpieczone jest urządzenie

77-78

77.

Czym się różni w sterownikach ALARM od BŁĘDU?

A. to jest to samo
B. ALARM wyłącza sterownik a BŁĄD pokazuje się w oknie

edycyjnym

C. ALARM informuje a BŁĄD wyłącza sterownik
D. ALARM wyłącza sterownik i informuje o przyczynie a BŁĄD po

kompilacji pokazuje się w oknie wyjściowym

78.

W jaki sposób stosując regulator PID do sterowania

obiektem nieliniowym uzyskać zadowalającą jakość

sterowania?

A. zlinearyzować obiekt
B. podzielić zakres sterowania na przedziały i np. regulatorem

rozmytym zmieniać odpowiednio przedziały

C. zastosować układ adaptacyjny i zmieniać nastawy regulatora

wraz ze zmianą punktu pracy

D. regulator PID stosować można tylko dla obiektów liniowych

79-80

79. Najlepszego programistę można poznać po:

A. po jego samochodzie
B. po rzadkim stosowaniu instrukcji MOV
C. najkrótszym kodzie wynikowym i oprogramowaniu

jednoznacznym i kompletnym

D. liczbie użytych podprogramów

80. Jak wydrukować raporty o produkcji ze sterownika?

A. podłączyć drukarkę do wyjścia cyfrowego (drukarka musi

być przystosowana do współpracy ze złączem szeregowym)

B. jeżeli korzystamy z ekranu LCD to mają one złącze

szeregowe i można wydrukować ekrany

C. jeżeli jesteśmy podłączeni sterownikiem do sieci to z

komputera z oprogramowaniem SCADA

D. jeżeli sterownik ma USB to automatycznie drukują się pliki z

raportami

Dziękuję za napisanie testu !