Monter_izolacji_bud_713[08]_Z5.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.8. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej

związane z wykonywaniem izolacji antykorozyjnych

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Zasady

organizacji

stanowiska

pracy

wykonywania

powłok

antykorozyjnych

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Właściwości materiałów do izolacji antykorozyjnych

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Powłoki antykorozyjne

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Przygotowanie powierzchni metalowych pod powłoki antykorozyjne

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6. Zasady ręcznego nanoszenia powłok antykorozyjnych

4.6.1. Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3. Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

4.7. Zasady mechanicznego nanoszenia powłok antykorozyjnych

4.7.1. Materiał nauczania

4.7.2. Pytania sprawdzające

4.7.3. Ćwiczenia

4.7.4. Sprawdzian postępów

4.8. Obsługa maszyn i urządzeń stosowanych podczas nanoszenia powłok

antykorozyjnych

4.8.1. Materiał nauczania

4.8.2. Pytania sprawdzające

4.8.3. Ćwiczenia

4.8.4. Sprawdzian postępów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9. Obróbka wykończeniowa powłok malarskich

4.9.1. Materiał nauczania

4.9.2. Pytania sprawdzające

4.9.3. Ćwiczenia

4.9.4. Sprawdzian postępów

4.10. Przedmiar i obmiar robót

4.10.1. Materiał nauczania

4.10.2. Pytania sprawdzające

4.10.3. Ćwiczenia

4.10.4. Sprawdzian postępów

4.11. Warunki wykonania i odbioru robót

4.11.1. Materiał nauczania

4.11.2. Pytania sprawdzające

4.11.3. Ćwiczenia

4.11.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Zdobywając kwalifikacje zawodowe w zawodzie montera izolacji budowlanych będziesz

przyswajać wiedzę i kształtować umiejętności zawodowe, korzystając z nowoczesnego
modułowego programu nauczania.

Do nauki otrzymujesz Poradnik dla ucznia, który zawiera:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakimi powinieneś dysponować przed
przystąpieniem do nauki w tej jednostce modułowej,

−

cele kształcenia (wykaz umiejętności) jakie ukształtujesz podczas pracy z tym
poradnikiem, czyli czego nowego się nauczysz,

−

materiał nauczania, czyli co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać ćwiczenia,

−

pytania sprawdzające – zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś
podane treści i możesz już rozpocząć realizację ćwiczeń,

−

ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych,

−

sprawdzian postępów – zestaw pytań, na podstawie którego sam możesz sprawdzić, czy
potrafisz samodzielnie poradzić sobie z problemami, jakie rozwiązywałeś wcześniej,

−

wykaz literatury, z jakiej możesz korzystać podczas nauki.

W rozdziale Pytania sprawdzające zapoznasz się z wymaganiami wynikającymi z potrzeb

zawodu  montera  izolacji  budowlanych.   Odpowiadając  na  te  pytania, po  przyswojeniu  treści
z Materiału nauczania, sprawdzisz swoje przygotowanie do realizacji Ćwiczeń, których celem
jest  uzupełnienie  i  utrwalenie  wiedzy  oraz  ukształtowanie  umiejętności  intelektualnych
i praktycznych.
Po przeczytaniu każdego pytania ze Sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim miejscu
TAK albo NIE – właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedź. Odpowiedzi NIE  wskazują na luki
w Twojej  wiedzy  i  nie  w  pełni  opanowane umiejętności. W  takich  przypadkach    jeszcze  raz
powróć  do  elementów  Materiału  nauczania  lub  ponownie    wykonaj  ćwiczenie  (względnie
jego elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi brzmiały TAK.

Po opanowaniu programu jednostki modułowej nauczyciel sprawdzi poziom Twoich

umiejętności  i  wiadomości.  Otrzymasz  do  samodzielnego  rozwiązania  test  pisemny  oraz
zadanie praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów
podejmie  decyzję  o  tym,  czy  zaliczyłeś  program  jednostki  modułowej.  W  każdej  chwili,
z wyjątkiem  testów  końcowych,  możesz zwrócić  się o  pomoc do  nauczyciela,  który pomoże
Ci zrozumieć tematy ćwiczeń  i sprawdzi, czy dobrze wykonujesz daną czynność.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać zasad ujętych

w regulaminach, instrukcjach przeciwpożarowych, przepisach bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac.

Z zasadami i przepisami zapoznasz się w czasie nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

713[08].Z5

Technologia wykonywania izolacji

antykorozyjnych

i chemoodpornych

713[08].Z5.03

Wykonywanie pow

łok

chemoodpornych

713[08].Z5.02

Wykonywanie zabezpiecze

przed korozj

ą biologiczną

i dzia

łaniem ognia

713[08].Z5.01

Wykonywanie pow

łok

antykorozyjnych na
powierzchni metalu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami i terminami z zakresu budownictwa,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną,

−

dokonywać pomiarów elementów budowlanych i wykonywać rysunki inwentaryzacyjne,

−

rozróżniać elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budynku,

−

rozróżniać i charakteryzować materiały budowlane,

−

rozróżniać i charakteryzować materiały malarskie,

−

posługiwać się narzędziami i sprzętem malarskim,

−

rozróżniać i przygotowywać podłoża pod roboty malarskie,

−

wykonywać podstawowe roboty malarskie,

−

rozróżniać i charakteryzować metale i ich stopy,

−

organizować stanowiska składowania i magazynowania materiałów budowlanych,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska obowiązujące w budownictwie,

−

dostrzegać i usuwać zagrożenia związane z wykonywaną pracą,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

stosować zasady współpracy w grupie,

−

uczestniczyć w dyskusji i prezentacji,

−

stosować różne metody i środki porozumiewania się na temat zagadnień technicznych,

−

oceniać własne możliwości sprostania wymaganiom stanowiska pracy i wybranego
zawodu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu tej jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

zorganizować, użytkować i zlikwidować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami
technologicznymi,

zasadami

bezpieczeństwa

higieny

pracy

ochrony

przeciwpożarowej,

–

odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania zadania,

–

posłużyć się przyrządami pomiarowymi,

–

rozróżnić materiały do wykonania pokryć antykorozyjnych,

–

określić szacunkowo ilość materiału do wykonania robót i sporządzić zapotrzebowanie
materiałowe,

–

dobrać materiały do wykonania powłoki antykorozyjnej powierzchni metalu,

–

przygotować i zastosować materiały pomocnicze,

–

przygotować farby izolacyjne zgodnie z instrukcją,

–

przygotować powierzchnię metalu pod wykonanie powłoki antykorozyjnej,

–

wykonać powłokę z farby podkładowej,

–

wykonać powłokę antykorozyjną z farb nawierzchniowych,

–

nanosić powłoki antykorozyjne ręcznie i mechanicznie,

–

dokonać obróbki wykończeniowej powłok malarskich,

–

ocenić poprawność wykonanej pracy i usunąć usterki,

–

ocenić stan techniczny istniejącej powłoki antykorozyjnej,

–

dokonać poprawek i napraw uszkodzonych fragmentów powłoki antykorozyjnej,

–

transportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku pracy,

–

zmontować rusztowanie do wykonania robót,

–

wykonać przedmiar i obmiar robót,

–

obliczyć należność za wykonaną pracę,

–

wykonać pracę z zachowaniem warunków technicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony

przeciwpożarowej związane z wykonywaniem izolacji
antykorozyjnych

4.1.1. Materiał nauczania

Przy nakładaniu powłok antykorozyjnych mogą wystąpić zagrożenia bezpieczeństwa

i zdrowia pracowników podczas: przygotowania podłoża, nanoszenia powłok metodą
natryskową, głównie natryskiem pneumatycznym, stosowania materiałów malarskich
zawierających składniki szkodliwe dla zdrowia.

Zasady bezpiecznej pracy przy oczyszczaniu podłoża

−

Podczas  piaskowania  występuje  silne zapylenie,  które  może  wywołać  pylicę  krzemową.
Piasek  kwarcowy  może  być  używany  tylko  do  piaskowania  na  powietrzu,  a  pracownik
musi  być  zaopatrzony  w  odzież  ochronną  i  środki  ochrony  indywidualnej  np.  hełm
ochronny z dopływem świeżego powietrza.

−

Przy  oczyszczeniu  metali  metodą  opalania  występuje  niebezpieczeństwo  oparzeń
termicznych  oraz  zatrucia  wydzielającymi  sie  szkodliwymi  substancjami.  Opalanie
należy  wykonywać  na  świeżym  powietrzu  lub  w  bardzo  dobrze  wentylowanych
pomieszczeniach.  Należy  chronić  oczy,  twarz  i  ręce  przed  oparzeniem  termicznym,
w szczególnie szkodliwych warunkach należy używać masek.

−

Przy  odtłuszczaniu  rozpuszczalnikowym  występuje  niebezpieczeństwo  zatrucia
toksycznymi  parami  rozpuszczalników  organicznych  (np.  tri),  a  stosowanie  benzyny
stwarza  zagrożenie  pożarowo-wybuchowe.  W  pomieszczeniach,  w  których  używane  są
rozpuszczalniki  organiczne,  musi  być  sprawna  wentylacja,  nie  wolno używać  otwartego
ognia, narzędzi iskrzących, palić papierosów.

−

Pracownicy zatrudnieni przy odtłuszczaniu powierzchni metodą alkaliczną powinni
stosować okulary i rękawice ochronne oraz odzież ługoodporną.

−

Przy  obsłudze  narzędzi  elektrycznych  powinny  być  stosowane  środki  zabezpieczające
przed  porażeniem  prądem,  np.:  obniżone  napięcie,  izolacja  miejsca  pracy,  wyłączniki
ochronne,  uziemienia  ochronne,  zerowanie,  narzędzia  izolowane,  rękawice  i dywaniki
gumowe. Nie wolno używać uszkodzonych narzędzi i przewodów elektrycznych.

−

Przy obsłudze narzędzi i urządzeń pneumatycznych należy stosować środki ochrony
słuchu z uwagi na zagrożenie hałasem. Urządzenia ciśnieniowe np. sprężarki powinny
posiadać zawory bezpieczeństwa i manometry z czerwoną kreską, wskazującą najwyższe
dopuszczalne ciśnienie.

Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy przy malowaniu natryskowym

−

Natrysk pneumatyczny powinien być wykonywany w kabinach natryskowych,

wyposażonych w wentylację wyciągową lub nawiewno-wyciągową. Podczas natrysku
należy stosować środki ochrony indywidualnej, jak: maski, respiratory, okulary
i rękawice ochronne.

−

Przy natrysku hydrodynamicznym zagrożenie stwarza wysokie ciśnienie materiału

malarskiego,  dlatego  nie  wolno  trzymać  pistoletu  dyszą  skierowaną  do  siebie  lub  innej
osoby,  a  wymianę  dyszy  należy  przeprowadzać  po  zaryglowaniu  języka  spustowego
pistoletu.  Lakiernik  prowadzący  natrysk  poza  kabiną  natryskową  powinien  być
zaopatrzony w środki ochrony indywidualnej, jak przy natrysku pneumatycznym.

−

Przy natrysku elektrostatycznym występuje niebezpieczeństwo wyładowań iskrowych

oraz porażenia prądem wysokiego napięcia. Urządzenia do natrysku należy obsługiwać,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

czyścić i konserwować zgodnie z instrukcją producenta oraz zachowywać odpowiednie
odległości między głowicą pistoletu a malowaną powierzchnią.

−

Nie należy nakładać natryskiem farb zawierających pigmenty szkodliwe dla zdrowia, jak:

minię ołowianą i żółcień chromową.

Zasady ochrony przeciw pożarowej i ochrony środowiska

−

Pomieszczenia, w których się używa i przechowuje rozpuszczalniki i wyroby lakierowe,

muszą być wietrzone i wentylowane; nie wolno w tych pomieszczeniach palić
papierosów, używać otwartego ognia i iskrzących narzędzi.

−

Każda budowa musi być wyposażona w sprawny sprzęt gaśniczy, umieszczony

w widocznych, dostępnych miejscach.

−

Palących się materiałów malarskich i urządzeń elektrycznych po napięciem nie wolno

gasić wodą (stosuje się gaśnice proszkowe, śniegowe, tetrowe)

−

Przy robotach malarskich z zastosowaniem materiałów łatwopalnych należy umieścić

napisy ostrzegawcze.

Z uwagi  na ochronę środowiska  naturalnego zaleca się  stosować wyroby wodorozcieńczalne
zamiast  rozpuszczalnikowych.  W  lakierniach  i  suszarniach  należy  montować  filtry
i urządzenia  zapobiegające  zanieczyszczeniu  środowiska  szkodliwymi  substancjami
chemicznymi. Resztek szkodliwych substancji chemicznych nie wolno wylewać bezpośrednio
do kanalizacji. Zużyte opakowania po wyrobach malarskich należy segregować i wyrzucać do
odpowiednich pojemników.

Składowanie i przechowywanie materiałów malarskich.

Materiały malarskie powinny być przechowywane w szczelnych opakowaniach. Ze

względu na krótki okres gwarancyjny nie powinny być przechowywane zbyt długo.
Wyroby  lakierowe  rozpuszczalnikowe  zalicza  się  do  materiałów  łatwopalnych.  Magazyn
materiałów  łatwopalnych  powinien  znajdować  się  w  osobno  stojącym  ognioodpornym
budynku  lub  w  części  budynku  oddzielonej  ścianami  ogniotrwałymi.  Drzwi  magazynu
powinny  wychodzić  bezpośrednio  na  zewnątrz  budynku. Pomieszczenia  magazynu powinny
mieć  sprawną  wentylację,  temperatura  powietrza  powinna  wynosić  5÷25˚C.  W  magazynie
powinny być zachowane wszelkie warunki przewidziane przy składowaniu materiałów łatwo
palnych. Rozpuszczalniki i wyroby lakierowe rozpuszczalnikowe składowane w magazynach
podręcznych powinny być umieszczone z dala od źródeł ciepła i nasłonecznienia.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie zagrożenia dla zdrowia występują podczas oczyszczania podłoża?
2.  Jakie zagrożenia dla zdrowia stwarza piasek kwarcowy używany do piaskowania?
3.  Jakie  zagrożenia  występują  podczas  oczyszczania  powierzchni  metalowych  metodą

opalania?

4.  Jakie zasady bezpieczeństwa powinny być stosowane przy odtłuszczaniu metali?
5.  Jakie zagrożenia występują przy obsłudze narzędzi elektrycznych i pneumatycznych?
6.  Jakie środki ochrony indywidualnej należy stosować przy natrysku pneumatycznym?
7.  Co stwarza największe zagrożenie przy natrysku hydrodynamicznym?
8.  Jakie zagrożenia występują przy natrysku elektrostatycznym?
9.  Jakich farb nie należy nakładać metodą natryskową?
10. Jakie  zasady  ochrony  przeciwpożarowej  obowiązują  przy  nakładaniu  powłok

lakierowych?

11. W jaki sposób należy chronić środowisko naturalne przy prowadzeniu robót malarskich?
12. Jakie są zasady składowania i przechowywania materiałów malarskich?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Spośród przedstawionych przez nauczyciela środków ochrony indywidualnej i odzieży

ochronnej, dobierz środki konieczne przy natrysku pneumatycznym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  określić, jakie zagrożenia dla zdrowia występują przy natrysku pneumatycznym,
5)  obejrzeć przedstawione środki ochrony indywidualnej,
6)  wybrać środki konieczne przy natrysku pneumatycznym,
7)  uzasadnić swój wybór,
8)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10)  zaprezentować efekty swojej pracy,
11)  dokonać samooceny pracy,
12)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

zestaw różnych środków ochrony indywidualnej,

−

instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy dotycząca malowania natryskowego.

Ćwiczenie 2

Spośród wymienionych niżej wyrobów używanych przy robotach antykorozyjnych wskaż

wyrób, który nie powoduje zagrożenia dla zdrowia i środowiska naturalnego oraz uzasadnij
swój wybór.

−

farba miniowa,

−

rozpuszczalnik organiczny,

−

wodorozcieńczalna farba akrylowa,

−

preparat do odtłuszczania alkalicznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  określić zagrożenia występujące przy pracy wymienionymi materiałami,
5)  wskazać wyrób, który nie stwarza zagrożenia dla zdrowia i środowiska,
6)  uzasadnić swój wybór,
7)  sporządzić notatkę w zeszycie,
8)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10)  zaprezentować efekty swojej pracy,
11)  dokonać samooceny pracy,
12)  uporządkować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansza poglądowa dotycząca ochrony środowiska przy robotach malarskich,

−

literatura.

4.1.4.

Sprawdzian

postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić zagrożenia występujące przy nakładaniu powłok

antykorozyjnych?

2) określić zasady

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożaroweji ochrony środowiska dotyczące robót antykorozyjnych? ¨

3) dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony indywidualnej do wykonywania

robót antykorozyjnych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Zasady organizacji stanowiska pracy do wykonywania

powłok antykorozyjnych

4.2.1. Materiał nauczania

Sposób organizacji stanowiska pracy do wykonywania powłok antykorozyjnych zależy

od miejsca wykonywanych robót, rodzaju powłok ochronnych i metody ich nakładania.

Powłoki antykorozyjne na powierzchniach metalowych mogą być nakładane wewnątrz

pomieszczeń

a także

na zewnątrz, np. przy odnawianiu powłok malarskich na istniejących

konstrukcjach metalowych. Obecnie ogranicza się zakres czynności związanych
z nakładaniem powłok ochronnych na placu budowy i przenosi się te operacje do wytwórni.

Na placu budowy wykonuje się głównie pokrycia malarskie, natomiast powłoki

metaliczne, proszkowe są wytwarzane przy użyciu specjalnych urządzeń i technologii
w przystosowanych do tego celu zakładach specjalistycznych.

Roboty malarskie powinny być prowadzone w odpowiednich warunkach. Przed

przystąpieniem  do  nakładania  powłok  ochronnych  należy  doprowadzić  pomieszczenie
do odpowiedniej  czystości  i  zabezpieczyć  przed  możliwością  dostawania  się  kurzu,
zanieczyszczeń  powstających  w  wyniku  innych  prac.  Stanowisko  pracy  powinno  mieć
zapewnioną  dobrą  wentylację  i odpowiednie  oświetlenie  oraz  być  wyposażone  w  narzędzia
i sprzęt potrzebny do wykonania pracy. Narzędzia pracy powinny być czyste i konserwowane
bezpośrednio  po  zakończeniu  robót.  Narzędzia,  sprzęt  i  materiały  niepotrzebne
do wykonywanej w danym pomieszczeniu pracy należy przenieść do podręcznego magazynu.
Pomieszczenia,  w  których  odbywa  się  malowanie  i  suszenie  powłok  lakierowych,  powinny
być zaopatrzone w sprawną wentylację wyciągową.

Z uwagi na krótki okres gwarancyjny wyrobów lakierowych, należy je użytkować

w kolejności  otrzymywania  poszczególnych  partii,  a dostawa  materiałów  powinna  być
rytmiczna.  Wyroby  używane  do  nakładania  powłok  antykorozyjnych  są  łatwopalne,  dlatego
w widocznym  miejscu  powinny  być  umieszczone  napisy  ostrzegawcze,  a  stanowisko  pracy
powinno  być  wyposażone  w  sprawny  sprzęt  gaśniczy.  Każde  stanowisko  musi  mieć
możliwość łatwego i bezpiecznego dojścia.

Jeżeli praca jest wykonywana na zewnątrz, stanowisko powinno być zabezpieczone przed

opadami atmosferycznymi i działaniem innych szkodliwych czynników (pyłem, kurzem itp).

Jeżeli roboty wykonywane są na rusztowaniach, to powinny być one zmontowane

i eksploatowane ściśle według warunków technicznych wykonania i odbioru, a przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy powinny być bezwzględnie przestrzegane.

Po zakończeniu robót stanowisko pracy należy zlikwidować zgodnie z wymogami

technologicznymi, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska. Puste opakowania po wyrobach malarskich należy posegregować
i wyrzucić do odpowiednich pojemników.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany wykonania ćwiczeń.

1.  Od czego zależy sposób organizacji stanowiska pracy?
2.  Jakie powłoki antykorozyjne wykonuje się na placu budowy?
3.  Jak

powinno

być

przygotowane

pomieszczenie

wykonywania

powłok

antykorozyjnych?

4. Jakie wyposażenie powinno się znajdować na stanowisku pracy do wykonywania powłok

antykorozyjnych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie

Określ zasady organizacji stanowiska pracy do wykonywania powłok antykorozyjnych

na budowie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  określić od czego zależy sposób organizacji stanowiska pracy,
5)  określić  warunki,  jakie  powinno  spełniać  pomieszczenie  do  wykonywania  robót

malarskich,

6)  określić, jak powinno być zabezpieczone stanowisko pracy na zewnątrz pomieszczeń,
7)  określić wyposażenie stanowiska pracy do nakładania powłok ochronnych na metalu,
8)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10)  zaprezentować efekty swojej pracy,
11)  dokonać samooceny pracy,
12)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansza poglądowa dotycząca organizacji stanowiska pracy do wykonywania robót

antykorozyjnych.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić zasady organizacji stanowiska do wykonywania powłok

antykorozyjnych?

2) określić wyposażenie stanowiska pracy do wykonywania powłok

antykorozyjnych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Właściwości materiałów do izolacji antykorozyjnych

4.3.1. Materiał nauczania

Do wykonywania izolacji antykorozyjnych stosuje sie najczęściej wyroby malarskie.

Mają  one  zdolność  tworzenia  stałej  powłoki,  która  chroni  powierzchnię  metalu  przed
działaniem  szkodliwych  czynników  (np.  atmosferycznych,  chemicznych)  oraz  nadaje
pomalowanej  powierzchni  własności  dekoracyjne  (barwę,  połysk).  Wyroby  malarskie
stosowane  do  wytwarzania  powłok  na  powierzchniach  metalowych  to  produkowane
fabrycznie wyroby lakierowe. Własności wyrobów lakierowych w stanie ciekłym nazywa sie
własnościami  techniczno-malarskimi.  Należą  do  nich:  lepkość,  rozlewność,  ściekalność,
krycie, schnięcie.

Lepkość

To inaczej konsystencja wyrobu. Lepkość wyrobów lakierowych określa się za pomocą

kubka Forda nr 4, w temperaturze 20˚ C. Pomiar lepkości polega na pomiarze czasu wypływu
określonej objętości cieczy przez otwór wypływowy kubka (dyszę o średnicy 4 mm).
Rozróżnia się lepkość handlową (w stanie dostawy) i lepkość roboczą, którą osiąga się przez
dodanie odpowiedniej ilości określonego rozcieńczalnika. Lepkość robocza zależy od metody
malowania, np. przy malowaniu pędzlem wynosi 70÷100 sekund, przy natrysku
pneumatycznym 18÷30 sekund.

Rys.1. Kubek Forda nr 4 (wiskozymetr) [www.klimatest.com/katalog/pokaz/Zehntner/Wiskozymetry]

Rozlewność

To zdolność wyrobów lakierowych do samorzutnego rozpływania się i wyrównywania

śladów po narzędziach malarskich.
Ściekalność

To spływanie wymalowania z płaszczyzn pionowych. Ściekalność jest ściśle związana

z własnościami tiksotropowymi. (Tiksotropia to zjawisko fizyczne, które polega
na odwracalnej przemianie ciała o konsystencji galaretowatej w stan ciekły, pod wpływem sił
mechanicznych, np. mieszania). Wyrób charakteryzujący się własnościami tiksotropowymi
nie posiada tendencji do tworzenia zacieków po nałożeniu na pionowe powierzchnie.

Krycie

To zdolność powłoki pigmentowanego wyrobu lakierowego do zasłaniania koloru

i struktury podłoża. Brakiem krycia charakteryzują się wyroby dające przeźroczyste powłoki.

Czas schnięcia

Jest to czas potrzebny do przekształcenia się wymalowania w zestaloną powłokę. Czas

schnięcia określa się pyłosuchością i całkowitym wyschnięciem (w całej grubości powłoki).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyroby  lakierowe  mogą  wysychać  w  sposób  fizyczny  na  skutek  odparowania
rozcieńczalnika  lub  koalescencji  (wyroby  wodorozcieńczalne)  oraz  na  skutek  reakcji
chemicznej  zachodzącej  pod  wpływem  utwardzacza  (wyroby  chemoutwardzalne),  wysokiej
temperatury  (wyroby  termoutwardzalne)  lub  promieniowania  ultrafioletowego  (wyroby
światłoutwardzalne).

Ze względu na właściwości wytworzonych powłok wyroby malarskie dzieli się na:

−

niepigmentowane, tworzące powłoki przeźroczyste – należą do nich lakiery i pokosty,

−

pigmentowane, tworzące powłoki kryjące – farby, emalie, szpachlówki, kity szpachlowe.

Do zabezpieczania powierzchni metalowych w budownictwie używa się wyrobów

lakierowych pigmentowanych. Ze względu na zastosowanie dzieli się je na:

−

wyroby podkładowe – farby podkładowe (gruntowe), szpachlówki, kity szpachlowe,

−

wyroby nawierzchniowe – farby nawierzchniowe, emalie.

Farby  podkładowe  mają  właściwości  antykorozyjne,  nakłada  się  je  bezpośrednio
na oczyszczoną  powierzchnię  metalu.  Wyroby  nawierzchniowe  (farby,  emalie)  chronią
warstwy  podkładowe  przed  uszkodzeniem,  zabezpieczają  elementy  przed  szkodliwym
działaniem czynników zewnętrznych oraz spełniają funkcję dekoracyjną – nadają powierzchni
estetyczny wygląd (barwę, połysk).

W zależności od rodzaju substancji powłokotwórczych wyroby lakierowe dzielą się

na grupy, jak np.: olejno-żywiczne, ftalowe (alkidowe), nitrocelulozowe, chlorokauczukowe,
poliwinylowe, epoksydowe, poliestrowe, poliuretanowe, akrylowe, etylokrzemianowe.

Wyroby ftalowe (alkidowe) są największą ilościowo grupą, do której należą klasyczne
wyroby ftalowe oraz wyroby kombinowane, z dodatkiem innych żywic np. ftalowo-
karbamidowych. Do popularnych wyrobów z tej grupy należą:

−

farba ftalowa do gruntowania przeciwrdzewna miniowa – daje elastyczne powłoki
posiadające dobrą przyczepność do podłoża, odporne na mgłę solną.

−

podkład alkidowy antykorozyjny czerwony tlenkowy Unikor C - odporny na działanie

wody, mgły solnej, oleju  napędowego. Nie zawiera pigmentów szkodliwych dla zdrowia
(chromianowych  i  ołowiowych).  Przeznaczony  jest  do gruntowania  powierzchni
stalowych  i  żeliwnych  pod  następujące  wyroby  nawierzchniowe:  ftalowe,  olejne,
nitrocelulozowe,  poliwinylowe  i  chlorokauczukowe.  Do rozcieńczania  należy  stosować
rozpuszczalnik  do  wyrobów  ftalowych  ogólnego  stosowania.  Otrzymane  powłoki
posiadają  bardzo  dobrą  przyczepność  do  podłoża,  dużą  elastyczność  i  odporność  na
uszkodzenia mechaniczne.

−

podkład alkidowy modyfikowany chlorokauczukiem antykorozyjny żółto-złocisty

Gruntokor – posiada właściwości i zastosowanie jak Unikor C, może być stosowany
w zestawach powłokowych eksploatowanych w klimacie przemysłowym. Polecany jest
jako podkład pod wyroby nawierzchniowe w jasnych kolorach.

−

farba ftalowo-silikonowa przeciwrdzewna renowacyjna czerwona tlenkowa Cekor R –

jest  przeznaczona  do  antykorozyjnego zabezpieczania  konstrukcji  stalowych,  elementów
żeliwnych,  stalowych  elementów  instalacyjnych.  Jest  jednocześnie  farbą  podkładową
i nawierzchniową.  Charakteryzuje  się  dużą  odpornością  na  uszkodzenia  mechaniczne,
czynniki  korozyjne,  temperaturę  do  150˚C  oraz  tolerancję  wobec  mniej  dokładnie
oczyszczonego podłoża.

−

podkład ftalowo-karbamidowy modyfikowany Syntokor EC – schnący w temperaturze

80÷110˚ C (piecowy). Jest przeznaczony do antykorozyjnego zabezpieczania powierzchni
stalowych, żeliwnych, ocynkowanych i aluminiowych metodą natrysku pneumatycznego
i elektrostatycznego. Jako warstwy nawierzchniowe stosuje się emalie piecowe ftalowo-
karbamidowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

emalia alkidowa ogólnego stosowania Emalia Luksusowa – przeznaczona do nakładania

powłok nawierzchniowych na metalach i innych podłożach. Daje powłoki odporne na
czynniki atmosferyczne i uszkodzenia mechaniczne. Zawiera tylko niewielkie ilości
rozcieńczalników aromatycznych, dzięki czemu posiada mniej intensywny zapach.

Wyroby chlorokauczukowe

Charakteryzują się dobrą odpornością na działanie czynników atmosferycznych i wysoką

odpornością chemiczną. Produkuje się wyroby chlorokauczukowe ogólnego stosowania
i chemoodporne.

−

Farba chlorokauczukowa przeciwrdzewna - do gruntowania powierzchni stalowych

i żeliwnych pod emalie chlorokauczukowe i ftalowe.

−

Farba chlorokauczukowa chemoodporna – do gruntowania powierzchni stalowych

i żeliwnych w środowisku agresywnym chemicznie. Jest odporna na działanie gazów,
oparów, roztworów zasad i kwasów oraz podwyższonej temperatury do 80˚C.

−

Emalie chlorokauczukowe ogólnego stosowania i chemoodporne stosuje się

do nakładania warstw nawierzchniowych na powierzchniach zabezpieczonych farbą
przeciwrdzewną.

Wyroby poliwinylowe

Charakteryzują sie krótkim czasem schnięcia w temperaturze otoczenia. Dają powłoki

o wysokiej odporności na działanie czynników atmosferycznych i chemicznych. Ze względu
na własności i zakres stosowania dzieli się je na wyroby poliwinylowe ogólnego stosowania,
chemoodporne i specjalne.

−

Gruntoemalia poliwinylowa Uniwil – do bezpośredniego nakładania na powierzchnie

stalowe, ocynkowane, aluminiowe  itp. Posiada właściwości tiksotropowe, umożliwiające
nakładanie  grubych  powłok.  Powłoki  gruntoemalii  mają  bardzo  dobrą  odporność
na korozję, przyczepność do podłoża, dobrą twardość i odporność na uderzenia.

−

Farba poliwinylowa Fawinyl C – do malowania powierzchni stalowych ocynkowanych.

Nie  poleca  się  jej  stosować  do  bezpośredniego  malowania  stali  nieocynkowanej.
Otrzymane  powłoki  charakteryzują  się  elastycznością,  twardością,  odpornością  na
uderzenia, wodę, oraz promieniowanie UV.

−

Farby reaktywne – to specjalne wyroby poliwinylowe składające sie z dwóch oddzielnie

dostarczanych  komponentów,  które  miesza się przed  użyciem.  Składnik  I  (podstawowy)
jest  zawiesiną  pigmentów  i  wypełniaczy  w  alkoholowym  roztworze  żywicy,  składnik  II
(utwardzacz)  –  jest  alkoholowym  roztworem  kwasu  fosforowego.  Farba  reaguje
chemicznie z metalem podłoża dając powłokę o bardzo dobrej przyczepności, odporności
na korozję, odporną na działanie wody i wytrzymałą mechanicznie.

Wyroby epoksydowe

Charakteryzują sie bardzo wysoką chemoodpornością, dużą twardością i elastycznością,

przyczepnością do stali i metali nieżelaznych. Ze względu na sposób przygotowania wyrobów
do malowania rozróżnia się wyroby epoksydowe jedno- i dwuskładnikowe.

−

Emalie

epoksydowe

jednoskładnikowe

dwuskładnikowe

przeznaczone

są

do antykorozyjnego zabezpieczania powierzchni stalowych, metali kolorowych, metali
lekkich i ich stopów.

−

Wyroby dwuskładnikowe (chemoutwardzalne) tworzą powłokę w temperaturze

otoczenia,  na  skutek  reakcji  chemicznej  zachodzącej  pomiędzy  żywicą  (składnik  I)
i utwardzaczem (składnik II). Obydwa składniki  miesza się  bezpośrednio przed użyciem
i przygotowuje  w  takiej  ilości,  która  zostanie  wykorzystana  zanim  wyrób  straci  swoje
właściwości użytkowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyroby etylokrzemianowe

To nowoczesne lakierowe wyroby antykorozyjne, w których spoiwem są estry kwasu

krzemowego  rozpuszczone  w  rozpuszczalnikach  organicznych.  Do utwardzania  powłoki
wymagają wilgoci wchłanianej z powietrza. Są one pigmentowane pyłem cynkowym (do 90%
wagowo), co stanowi podstawę efektu ochronnego farby: elektrochemicznego (jak metaliczne
powłoki  cynkowe)  i  barierowego  (na  skutek  samouszczelnienia  się  powłoki).  Powstałe
powłoki  malarskie  są  bardzo  odporne  na  wysoką  temperaturę  (do  400˚C)  i  środowiska
zasadowe,  tolerują  również  obecność  śladów  wilgoci  i elektrolitów  na  podłożu.  Ze  względu
na  mechanizm  utwardzania  niezbędna  jest odpowiednia zawartość  pary  wodnej w powietrzu
podczas  malowania  i  wysychania  powłoki  (minimum  25%),  a  przy  temperaturach  powyżej
20˚C – zalecane jest zraszanie utwardzającej się powłoki wodą.

Wyroby lakierowe wodorozcieńczalne

Wyroby wodorozcieńczalne spełniają wymogi ochrony środowiska i nie powodują

zagrożenia  pożarowego  (w  przeciwieństwie  do  wyrobów  rozpuszczalnikowych),  ponieważ
nie  zawierają  rozpuszczalników  organicznych  lub  zawierają  ich  bardzo  mało  (1,5÷5%).
Wytwarzane  powłoki  wykazują  dobrą  przyczepność  do  metalu,  odporność  na  czynniki
atmosferyczne  i  wodę.  Substancjami  błonotwórczymi  w  wyrobach  wodorozcieńczalnych  są
zmodyfikowane  chemicznie,  rozpuszczalne  w  wodzie,  żywice  syntetyczne  np.  alkidowe,
akrylowe, epoksydowe, poliuretanowe.

−

Wodorozcieńczalna farba akrylowa Fontecryl – to farba matowa, szybkoschnąca,

pigmentowana antykorozyjnie. Może być stosowana jako podkład lub system
jednopowłokowy na powierzchniach stalowych i metalach nieżelaznych.

Farby proszkowe

Są to bezrozpuszczalnikowe materiały powłokowe oparte na żywicach syntetycznych np.

epoksydowych, akrylowych, poliestrowych. Są przeznaczone do nakładania metodą natrysku
elektrostatycznego. Powłoki proszkowe, po wypaleniu w temperaturze 150÷200˚ C, wykazują
doskonałe własności mechaniczne i antykorozyjne.

Farby proszkowe epoksydowe Faproxyd 100 i epoksydowo-poliestrowe Faproxyd 700

są  stosowane  do  jednowarstwowego  malowania  elementów  przeznaczonych  do  eksploatacji
wewnątrz  pomieszczeń,  farba  proszkowa  poliestrowa  Faproxyd  600  –  do  pokryć
zewnętrznych,  gdyż  charakteryzuje  się  wysoką  odpornością  na  korozję  i  bardzo  dobrymi
własnościami mechanicznymi.

Poza wyrobami malarskimi do izolacji antykorozyjnych stosuje się inne materiały: np.

emalie, metale, a do ochrony czasowej – oleje, smary, kompozycje ochronne.
Emalie

Są to szkliste masy służące do emaliowania powierzchni metalowych (nie należy ich

mylić  z  emaliami  -  nawierzchniowymi wyrobami  malarskimi). Powłoki  ochronne  wykonane
z emalii  charakteryzują  się  odpornością  na  korozję,  ścieranie,  wysoką  temperaturę
(do 1000˚C)  oraz  wytrzymałością  mechaniczną.  Można  je  nakładać  na  stal,  żeliwo,  metale
nieżelazne i ich stopy oraz metale szlachetne.
Metale

Do nakładania powłok metalicznych na powierzchni stali stosuje się metale: cynk,

aluminium, miedź, nikiel, chrom, kadm. Metale te charakteryzują się większą odpornością
na korozję niż metal chroniony.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie materiały stosuje sie do wykonywania izolacji antykorozyjnych na metalach?
2.  Jakimi własnościami charakteryzują sie wyroby lakierowe w stanie ciekłym?
3.  Co to jest lepkość?
4.  Przy pomocy jakiego przyrządu sprawdza się lepkość wyrobu lakierowego?
5.  Na czym polega rozlewność wyrobu lakierowego?
6.  Które wyroby lakierowe tworzą powłoki kryjące?
7.  Czym charakteryzują się wyroby lakierowe posiadające własności tiksotropowe?
8.  W jaki sposób mogą wysychać wyroby lakierowe?
9.  Jak dzieli się wyroby malarskie ze względu na zastosowanie?
10. Czym różnią sie wyroby podkładowe od nawierzchniowych?
11. Jaki dzieli się są wyroby lakierowe ze względu na rodzaj substancji powłokotwórczej?
12. Co to są wyroby malarskie ogólnego stosowania?
13. Czym charakteryzują się wyroby ftalowe?
14. Jakie wyroby lakierowe są chemoodporne?
15. Co to są farby reaktywne?
16. W jaki sposób wysychają wyroby dwuskładnikowe?
17. Czym charakteryzują się wyroby etylokrzemianowe?
18. Czym charakteryzują sie wyroby lakierowe wodorozcieńczalne?
19. Co to są farby proszkowe?
20. Co to są emalie?
21. Jakie metale stosuje się do nakładania powłok ochronnych metalicznych?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Spośród przedstawionych wyrobów lakierowych wybierz wyroby:

−

ogólnego stosowania,

−

chemoodporne,

−

dwuskładnikowe.

Uzasadnij swój wybór i określ ich właściwości.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  obejrzeć przedstawione wyroby,
5)  przeczytać instrukcje producenta umieszczone na etykietach wyrobów,
6)  wskazać odpowiednie wyroby i uzasadnić swój wybór,
7)  określić właściwości wybranych wyrobów,
8)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10)  zaprezentować efekty swojej pracy,
11)  dokonać samooceny pracy,
12)  uporządkować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

zestaw różnych wyrobów malarskich, jak: alkidowe, chlorokauczukowe, poliwinylowe,

epoksydowe itp,

−

katalogi wyrobów malarskich.

Ćwiczenie 2

Spośród przedstawionych wyrobów malarskich wybierz wyrób, który należy zastosować

do malowania metalowych regałów w laboratorium chemicznym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  obejrzeć przedstawione wyroby,
5)  przeczytać instrukcje producenta umieszczone na etykietach wyrobów,
6)  wskazać odpowiedni wyrób,
7)  uzasadnić swój wybór,
8)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10)  zaprezentować efekty swojej pracy,
11)  dokonać samooceny pracy,
12)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

zestaw różnych wyrobów malarskich,

−

katalogi wyrobów malarskich.

Ćwiczenie 3

Spośród przedstawionych wyrobów malarskich przeznaczonych do malowania

powierzchni metalowych, wybierz wyroby wodorozcieńczalne i wyjaśnij, dlaczego powinny
być coraz częściej stosowane.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  obejrzeć przedstawione wyroby,
5)  przeczytać instrukcje producenta umieszczone na etykietach wyrobów,
6)  wskazać wyroby wodorozcieńczalne,
7)  określić ich właściwości,
8)  wyjaśnić zasadność ich stosowania,
9)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11)  zaprezentować efekty swojej pracy,
12)  dokonać samooceny pracy,
13)  uporządkować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

zestaw różnych wyrobów malarskich,

−

katalogi wyrobów malarskich.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić rodzaje materiałów stosowanych do nakładania powłok
ochronnych na metalach?

2) określić właściwości wyrobów do izolacji antykorozyjnych?

3) rozróżnić materiały do wykonania pokryć antykorozyjnych?

4) dobrać materiały do wykonania powłoki antykorozyjnej na powierzchni
metalu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.Powłoki antykorozyjne

4.4.1.

Materiał nauczania

Powłoki ochronne stosowane w celu zabezpieczenia antykorozyjnego przeciwdziałają

przedostawaniu się czynników korozyjnych do chronionego metalu. Rozróżnia się
następujące rodzaje powłok:

−

malarskie,

−

metalowe,

−

metalowo-organiczne,

−

tlenkowe,

−

emalie.

Powłoki malarskie

Powłoki

malarskie

są

najczęściej

stosowanymi

powłokami

antykorozyjnymi

na powierzchni metalu. Charakteryzują się one łatwością stosowania, niższym kosztem
wytwarzania niż inne pokrycia oraz długim okresem ochrony. Trwałość powłoki malarskiej
zależy od:

−

stanu powierzchni przed oczyszczeniem,

−

sposobu i dokładności przygotowania podłoża,

−

rodzaju użytego materiału malarskiego,

−

prawidłowości wykonania i suszenia powłoki malarskiej,

−

warunków, jakie panowały podczas nakładania powłok.

Powłoki malarskie mogą być nakładane różnymi metodami. Najczęściej stosuje się
malowanie:

−

pędzlem lub wałkiem malarskim,

−

natryskowe (natrysk pneumatyczny, hydrodynamiczny, elektrostatyczny),

−

zanurzeniowe lub przez polewanie wielostrumieniowe – stosowane w wytwórniach.

Powłoki malarskie wymagają okresowej konserwacji i odnawiania, w czasie zależnym
od warunków eksploatacji.
Powłoki metalowe

Do nakładania powłok metalowych potrzebne są specjalne urządzenia, dlatego wykonuje

się je w wytwórniach. Powłoki te są wykonywane z metali bardziej odpornych na korozję niż
metal podłoża. W zależności właściwości elektrochemicznych metalu powłoki w stosunku
do metalu podłoża rozróżnia się powłoki anodowe i katodowe.
Powłoki anodowe

W warunkach korozji są bardziej elektroujemne niż chroniony metal. W przypadku

mechanicznego  uszkodzenia  powłoki  anodowej  jest  niszczona  powłoka  ochronna,  ale
w miejscu uszkodzenia  metal podłoża  jest chroniony elektrochemicznie. Przykładem powłok
anodowych na stali są powłoki cynkowe, kadmowe i aluminiowe.
Powłoki katodowe

Wykonywane są z metali bardziej elektrododatnich niż chroniony metal. W przypadku

zarysowań i uszkodzeń mechanicznych nie chronią metalu podłoża. Ochrona katodowa jest
skuteczna tylko wtedy, gdy powłoka jest szczelna. Do powłok katodowych na stali należą
powłoki miedziowe, niklowe, chromowe i ołowiowe.

Powłoki metalowe wymagają bardzo starannie oczyszczonego podłoża, ale zapewniają

długi czas ochrony przed korozją. Mogą być nakładane metodami:

−

zanurzeniową (ogniową) – przez zanurzanie elementów w stopionym metalu
powłokowym,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

elektrolityczną (galwaniczną) – pod wpływem prądu elektrycznego,

−

natryskiwania – przy użyciu pistoletów metalizacyjnych gazowych, łukowych,
plazmowych,

−

dyfuzyjną – w wysokich temperaturach,

−

platerowania – przez zwalcowanie na gorąco blach z dwóch różnych metali.

Grubości powłok zależą od metody nakładania i wynoszą od 2,5 do 400 μm.

Do zabezpieczania konstrukcji stalowych najczęściej są stosowane powłoki cynkowe.

Nakłada  się  je  metodą  ogniową,  mają  grubość  7÷42  μm.  W  atmosferze  przemysłowej,
zawierającej dwutlenek siarki  lub zanieczyszczonej gazami spalinowymi  zaleca  się stosować
powłoki  aluminiowe,  które  są  bardziej  trwałe.  Otrzymywane  metodą  natryskową  mają
grubość  80÷200  μm.  Powłoki  cynkowe  i  aluminiowe  można  dodatkowo  uszczelniać
powłokami malarskimi.

Dużą odpornością na działanie wielu czynników atmosferycznych i chemicznych

charakteryzują się powłoki ze stopów aluminiowo-cynkowych.
Powłoki metalowo-organiczne

Są to wielowarstwowe powłoki składające się z metalu, specjalnie dobranych wyrobów

malarskich lub tworzyw sztucznych. Wykonuje się je w wytwórniach, głównie przez
powlekanie blach.
Powłoki tlenkowe

Chemiczne powłoki tlenkowe wytwarza się najczęściej na aluminium i stali. Powłoki

tlenkowe wykonywane metodą bezprądową otrzymuje się przez chemiczne utlenianie metalu
w specjalnych kąpielach, najczęściej alkalicznych.

Proces chemicznego utleniania stali nazywa się czernieniem i polega na przekształceniu

powierzchniowej warstwy metalu w najbardziej trwały tlenek żelaza Fe

. Elektrochemiczne

utlenianie aluminium nazywa się anodowym oksydowaniem.

Powłoki tlenkowe nie zabezpieczają wystarczająco metalu przed korozją, dlatego są

dodatkowo uszczelniane, np. przez malowanie.
Emalie

Są to szkła nieorganiczne (szkliste masy) o właściwościach umożliwiających nanoszenie

ich  w  postaci  powłoki  na  metalowe  podłoże  (stal,  żeliwo,  aluminium).  Emalia  należy
do powłok  ochronnych  zwiększających  odporność  na  korozję,  wysokie  temperatury;  może
być  przeźroczysta  lub  kryjąca  –  biała  lub  barwiona.  Proces  nakładania  powłok
na powierzchnię  metalu  nazywa  się  emaliowaniem.  Powłoki  są  wypalane  w  temperaturach
powyżej 900˚C (wskazane 1250÷1350˚C).

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie są rodzaje powłok antykorozyjnych?
2.  Od czego zależy trwałość powłok malarskich nakładanych na podłoża metalowe?
3.  Jakie metale służą do wykonywania powłok ochronnych na powierzchni stali?
4.  Czym różnią się powłoki anodowe od katodowych?
5.  Jakimi metodami nakłada sie powłoki metalowe?
6.  Z czego składają sie powłoki metalowo-organiczne?
7.  Co to są powłoki tlenkowe?
8.  W jaki sposób można wytwarzać powłoki tlenkowe na metalu?
9.  Co to są emalie?
10. Czym charakteryzują sie powłoki ochronne wykonywane metodą emaliowania?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Spośród przedstawionych próbek powłok antykorozyjnych na podłożu metalowym wskaż

powłoki:

−

lakierową,

−

niklową,

uzasadnij swój wybór i podaj, jakimi metodami można te powłoki nakładać.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  określić rodzaje powłok antykorozyjnych,
5)  obejrzeć próbki,
6)  określić rodzaj powłok,
7)  uzasadnić swój wybór,
8)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10)  zaprezentować efekty swojej pracy,
11)  dokonać samooceny pracy,
12)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

zestaw próbek powłok antykorozyjnych na metalach,

−

plansza poglądowa dotycząca powłok antykorozyjnych,

−

literatura.

Ćwiczenie 2

Podaj przykłady powłok antykorozyjnych wykonanych na elementach i przedmiotach

metalowych znajdujących się wewnątrz i na zewnątrz Twojego domu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  poszukać w mieszkaniu i najbliższym otoczeniu przedmiotów i elementów metalowych,
5)  sprawdzić, czy są zabezpieczone przed korozją,
6)  określić rodzaj powłok antykorozyjnych,
7)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9)  zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

zestaw próbek powłok antykorozyjnych na metalach,

−

literatura.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) scharakteryzować rodzaje powłok antykorozyjnych?

2) określić metody nakładania powłok malarskich?

3) scharakteryzować metody otrzymywania powłok metalowych?

4) określić sposoby wytwarzania powłok tlenkowych?

5) określić właściwości emalii?

6) rozróżnić powłoki antykorozyjne?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Przygotowanie powierzchni metalowych pod powłoki

antykorozyjne

4.5.1.Materiał nauczania

Prawidłowe przygotowanie powierzchni metalowej do malowania ma decydujący wpływ

na jakość i trwałość powłok ochronnych. Przygotowanie powierzchni metalowej ma na celu:

−

usunięcie z niej wszelkich zanieczyszczeń,

−

nadanie odpowiedniej chropowatości, w celu zwiększenia przyczepności powłoki

do podłoża.

Oczyszczanie powierzchni nowych elementów metalowych powinno być poprzedzone

mechanicznym usunięciem nierówności powstających na powierzchni w procesach
produkcyjnych, np. usunięcie zadziorów i zaokrąglenie krawędzi, wyrównanie spoin, itp.

Do zanieczyszczeń najczęściej występujących na powierzchni metali należą: rdza,

zgorzelina, oleje, smary, kwasy, alkalia, kurz, pył oraz stare, łuszczące się powłoki malarskie.
Pozostawienie tych zanieczyszczeń pod powłoką antykorozyjną powoduje zmniejszenie
przyczepności, powstawanie pęcherzy i korozji podpowłokowej, pękanie i łuszczenie się
pokrycia, zmiany barwy i niewysychanie powłok.

Według PN-ISO-8501-1 określa się następujące stopnie przygotowania powierzchni:

Sa 1, Sa 2, Sa 2 ½, Sa 3 – powierzchnie oczyszczane metodą strumieniowo- ścierną,
St 2, St 3 – oczyszczanie narzędziem ręcznym lub mechanicznym,
F1 – oczyszczanie płomieniowe,
Be – trawienie kwasem.
Stopnie Sa 3 i Be oznaczają powierzchnię, z której usunięte są wszelkie zanieczyszczenia
i powierzchnia ma jednolitą metaliczną barwę.

Stopień przygotowania powierzchni dobiera się do określonej powłoki malarskiej lub

rodzaj powłoki dobiera się do możliwego do osiągnięcia stopnia przygotowania powierzchni.
Najlepiej, aby powierzchnia metalu pod malowanie była całkowicie wolna od zanieczyszczeń.

W zależności od rodzaju zanieczyszczeń występujących na powierzchni metalu, stosuje się
nastepujace metody oczyszczania powierzchni:

−

odrdzewianie,

−

odtłuszczanie,

−

usuwanie starych powłok malarskich.

Oczyszczanie można wykonywać za pomocą narzędzi ręcznych lub mechanicznych, przez
obróbkę strumieniowo-ścierną, opalanie oraz metodami chemicznymi.

Oczyszczanie ręczne

Ręczne usuwanie rdzy, zgorzeliny i starych powłok malarskich przeprowadza się za

pomocą:  szczotek  stalowych,  skrobaków  i  narzędzi  ściernych  w  postaci  np.  cegiełek
korundowych, papierów i płócien ściernych.
Szczotkowanie

Stosuje się przy zgrubnym oczyszczaniu powierzchni, gdyż pozwala usunąć tylko słabo

związane z podłożem warstwy rdzy i zgorzeliny. Szczotki druciane powinny być wykonane
ze stali chromowo-niklowej lub ze stali ulepszanej cieplnie.
Skrobanie

Polega na podważaniu i usuwaniu rdzy, zgorzeliny lub starych powłok malarskich luźno

związanych z podłożem. Ostrza skrobaków powinny być wykonane z hartowanej stali
narzędziowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Szlifowanie

Stosuje się do miejscowego oczyszczania powierzchni, wyrównywania spawów

i zaokrąglania ostrych krawędzi. Do szlifowania płaskich powierzchni stosuje się papiery lub
płótna ścierne owinięte na drewnianym klocku.

Czyszczenie ręczne jest pracochłonne i mało efektywne, dlatego powinno być jedynie

uzupełnieniem innych metod oczyszczania.

Oczyszczanie narzędziami zmechanizowanymi

Do oczyszczania powierzchni metalowych stosuje się narzędzia mechaniczne o napędzie

elektrycznym lub pneumatycznym. W zależności od rodzaju usuwanych zanieczyszczeń oraz
kształtu i wielkości oczyszczanych powierzchni narzędzia te są wyposażone w wymienne
elementy (narzędzia) robocze, np.: szczotki druciane, tarcze szlifierskie, skrobaki, przecinaki,
odbijaki igłowe itp. Mogą one być osadzone bezpośrednio na wałku silnika lub na końcówce
giętkiego wałka połączonego z silnikiem.

Rys. 2. Szlifierki pneumatyczne: a) do narzędzi trzpieniowych, b) obwodowa, c) kątowa, d) czołowa [13, s. 217]

Rys. 3. Przykłady narzędzi roboczych: a) szczotka druciana czołowa, b) szczotka druciana obwodowa, c) i d)
skrobaki do oczyszczania podłoża stalowego z rdzy i zgorzeliny [13, s. 218]

Oczyszczanie strumieniowo-ścierne

Oczyszczanie strumieniowo-ścierne jest bardzo skuteczną metodą oczyszczania

powierzchni  metalowej.  Strumień  ścierniwa  o  dużej  prędkości  skierowany  na  oczyszczaną
powierzchnię  usuwa  z  niej  prawie  wszystkie  zanieczyszczenia  (oprócz  tłuszczowych)
i dodatkowo  nadaje  powierzchni  określoną  chropowatość.  Doprowadzenie  ścierniwa  do
oczyszczanej powierzchni odbywa  się  najczęściej metodą pneumatyczną (ciśnieniową), czyli
za  pomocą  sprężonego  powietrza.  Otrzymuje  się  najwyższy  stopień  oczyszczenia  –
do czystego  metalu.  W  zależności  od  rodzaju  ścierniwa  użytego  do  oczyszczania  rozróżnia
się:

−

piaskowanie,

−

śrutowanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do piaskowania stosuje się piasek kwarcowy i żużel wielkopiecowy (drobne frakcje),

a do śrutowania  –  śrut  żeliwny  okrągły  lub  łamany  i  śrut  cięty  z  drutu  stalowego.
Najtrwalszym  ścierniwem  jest  śrut  cięty  z  drutu  stalowego,  a  najtańszym  –  piasek.  Do
oczyszczania  powierzchni  dużych  elementów  używa  się  oczyszczarek  (piaskownic)
ciśnieniowych, do powierzchni mniejszych – piaskownic typu ssącego.

Rys.4. Schemat działania oczyszczarek (piaskownic) pneumatycznych: a) typu ssącego, b) typu ciśnieniowego
[13, s. 219]

Rys. 5. Oczyszczarka typu ciśnieniowego: 1) zbiornik, 2 i 3) przewody, 4) przepustnica regulująca dopływ
ścierniwa, 5) dysza, 6) lej zsypowy, 7) sprężyna, 8) pokrywa [13, s. 219]

Przy oczyszczaniu strumieniowo-ściernym powinny być przestrzegane następujące zasady

technologiczne:

−

ścierniwo powinno być suche i bez zanieczyszczeń (pyłu, gliny),

−

sprężone powietrze powinno być odwodnione i odolejone,

−

powierzchnie przeznaczone do oczyszczania powinny być suche i odtłuszczone,

−

nie należy wykonywać oczyszczania w pobliżu świeżo malowanych elementów,

−

nie należy wykonywać piaskowania i śrutowania powierzchni, które mogą ulec
odkształceniu podczas oczyszczania,

−

parametry oczyszczania dobrać w sposób pozwalający na szybkie uzyskanie czystej
powierzchni, bez przekroczenia dopuszczalnej chropowatości,

−

oczyszczoną powierzchnię po zakończeniu piaskowania należy odpylić,

−

oczyszczona powierzchnia powinna być zagruntowana farbą antykorozyjną nie później
niż 6 godzin po oczyszczaniu.

Parametry technologiczne oczyszczania strumieniowo-ściernego to:

−

ciśnienie sprężonego powietrza – powinno wynosić 0,4÷0,6 MPa przy średnicy dyszy
8÷10 mm,

−

odległość dyszy od czyszczonej powierzchni - 50÷70 cm,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

kąt padania ścierniwa - 45÷50˚, przy zwiększeniu kąta do 90˚ zwiększa się chropowatość
powierzchni.

Chropowatość, czyli średnia głębokość nierówności powierzchni po oczyszczaniu, nie
powinna przekraczać 1/3 grubości nakładanej następnie powłoki malarskiej (największa
głębokość nie powinna przekraczać 0,1 mm).

Przy piaskowaniu występuje silne zapylenie, dlatego pracownicy muszą być zaopatrzeni

w odpowiednie środki ochrony indywidualnej i odzież ochronną. Zaleca sie stosować
urządzenia bezpyłowe do piaskowania.

Rys. 6. Bezpyłowa piaskarka inżektorowa (podciśnieniowa) Eco- Plus

[http://www.abra.pl/index.php?strona=ecoplus.htm]

Oczyszczanie płomieniowe

Oczyszczanie płomieniowe (termiczne) polega na działaniu płomienia gazowego

na powierzchnię  metalu  pokrytą  rdzą,  zgorzeliną  lub  starą  powłoką  malarską  przewidzianą
do usunięcia.  Na  skutek  działania  wysokiej  temperatury  następuje  odpryśniecie
zanieczyszczeń,  zwęglenie  się  starej  powłoki  lub  zmniejszenie  przyczepności,  co umożliwia
usunięcie  zanieczyszczeń  za  pomocą  szczotek  drucianych  lub  skrobaków.  Tej  metody  nie
można  stosować  do oczyszczania  elementów cieńszych  niż  4  mm  ze względu  na  możliwość
ich  termicznego  odkształcenia.  Do opalania  stosuje  się  specjalne  palniki  z  wymiennymi
końcówkami, dostosowanymi do kształtu oczyszczanej powierzchni.

Odtłuszczanie

Celem odtłuszczania jest usunięcie zanieczyszczeń organicznych (tłuszczów, olejów

i smarów), które zmniejszają przyczepność powłoki malarskiej do podłoża. Odtłuszczanie
powierzchni metalowych można przeprowadzać za pomocą:

−

rozpuszczalników organicznych,

−

roztworów alkalicznych,

−

emulsji odtłuszczających.

Odtłuszczanie można wykonywać ręcznie, natryskowo i zanurzeniowo.

Odtłuszczanie rozpuszczalnikowe

Do odtłuszczania stosuje się najczęściej takie rozpuszczalniki organiczne jak: benzyna,

trójchloroetylen (tri), czterochloroetylen. Pracę należy wykonywać na wolnym powietrzu lub
w  dobrze  wentylowanych  pomieszczeniach,  stosując  obowiązujące  zasady  bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.
Metoda  ręczna  polega  na  przecieraniu  zatłuszczonej  powierzchni  pędzlem  lub  szmatami
zwilżonymi  w  rozpuszczalniku,  najczęściej  w  benzynie.  Odtłuszczanie  ręczne  jest  proste

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

w wykonaniu,  ale  pracochłonne  i  niebezpieczne,  ponieważ  benzyna  stwarza  zagrożenie
pożarowo-wybuchowe.
Metoda  zanurzeniowa  polega  na  zanurzaniu  odtłuszczanych  przedmiotów  w  wannie
napełnionej  rozpuszczalnikiem,  wyposażonej  w  odpowiednie  urządzenia  wentylacyjne.
Metoda  ta  jest  bardziej  efektywna,  ale  jej  wadą  jest  gromadzenie  się  zanieczyszczeń
w wannie.  W  warunkach  przemysłowych  można  przeprowadzać  odtłuszczanie  w  parach
rozpuszczalnika,  umieszczając  oczyszczane  elementy  w  specjalnych  aparatach  z  wrzącym
rozpuszczalnikiem. Przy metodzie zanurzeniowej i parowej stosuje najczęściej rozpuszczalnik
tri, który jest niepalny, toksyczny.

Odtłuszczanie alkaliczne

Do odtłuszczania alkalicznego stosuje się gorące (70÷90˚ C) roztwory wodne, np.:

−

20% roztwór sody kaustycznej (wodorotlenek sodowy),

−

5% roztwór mydła żywicznego (żywiczan sodowy),

−

roztwory gotowych preparatów do odtłuszczania alkalicznego (Alfenol, Sulfapol)

o stężeniu zgodnym z instrukcją producenta.

Odtłuszczanie  przeprowadza  się  metodą  zanurzeniową  lub  natryskową,  nie  stosuje  się
metody  ręcznej  z  uwagi  na  żrące  działanie  alkaliów.  Po  odtłuszczeniu  element  należy
dokładnie  wypłukać  wodą,  a  następnie  zneutralizować  powierzchnię  słabym  roztworem
wodnym kwasu fosforowego. Przed malowaniem powierzchnię należy dokładnie wysuszyć.

Odtłuszczanie emulsyjne

Do odtłuszczania emulsyjnego stosuje się gotowe koncentraty emulsyjne typu Emulsol,

które  rozcieńcza  się  wodą  lub  rozcieńczalnikiem,  albo  stosuje  bez  rozcieńczenia  –  zgodnie
z instrukcją  producenta  i  zależnie  od  rodzaju  preparatu.  Przy  odtłuszczaniu  emulsyjnym
można  stosować  metodę  ręczną,  która  polega  na  szczotkowaniu  lub  przecieraniu
zatłuszczonej  powierzchni  szmatami  zwilżonymi  roztworem  emulsji  oraz  metody:
zanurzeniową i natryskową. Po odtłuszczeniu należy powierzchnię spłukać wodą i wysuszyć.

Odrdzewianie chemiczne

Sposób odrdzewiania chemicznego zależy od stopnia skorodowania oczyszczanej

powierzchni. Powierzchnie stalowe i żeliwne pokryte lekką rdzą nalotową można oczyszczać
za pomocą gotowych odrdzewiaczy, których głównym składnikiem jest kwas fosforowy.
W skład odrdzewiaczy wchodzą również rozpuszczalniki organiczne, dzięki czemu mają one
jednocześnie działanie odtłuszczające. Powierzchnie pokryte grubą warstwą rdzy można
oczyszczać chemicznie metodą trawienia w kwasach.

Odrdzewiacze fosforowe

Nakłada się na oczyszczaną powierzchnię za pomocą szczotki lub pędzla o twardym

i krótkim  włosiu  i  pozostawia  do  rozpuszczenia  rdzy.  Czas  odrdzewiania  zależy  od  rodzaju
i grubości warstw rdzy. Przy rdzy nalotowej odrdzewiacz pozostawia się na kilka minut, przy
grubszych  warstwach  –  trzeba  nakładać  kilkakrotnie  i  pozostawić  na zardzewiałej
powierzchni  około  30  minut.  Kwas  fosforowy  rozpuszcza  rdzę  i  reaguje  z metalem  podłoża
wytwarzając  cienką  warstwę  fosforanów  o  właściwościach  antykorozyjnych.  Oczyszczoną
powierzchnię należy dokładnie spłukać wodą i wysuszyć.

Trawienie w kwasach

Trawienie polega na zanurzaniu oczyszczanego elementu w wannie z roztworem kwasu

o odpowiednim stężeniu i temperaturze. Najczęściej stosuje się 5÷20% roztwór kwasu
siarkowego, 10÷20% roztwór kwasu solnego lub ich mieszaniny. Do kąpieli trawiącej dodaje
się odpowiednie inhibitory, które hamują trawienie czystego metalu. Wytrawione przedmioty
należy dokładnie wypłukać bieżącą wodą i zneutralizować resztki kwasu np. w roztworze
chromianów. Metoda ta umożliwia uzyskanie bardzo czystych powierzchni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Chemiczne przetwarzanie rdzy

Specjalne preparaty zwane stabilizatorami rdzy (Cortanin, Depal 10) nakłada się

na zardzewiałą powierzchnię po usunięciu luźno związanych płatów rdzy, np. metodą
szczotkowania. Preparaty te wnikają w tlenek żelaza, zatrzymują proces korozji i przetwarzają
rdzę w trwałe związki, tworząc mocno związaną z podłożem warstwę podkładową pod
powłoki malarskie.

Chemiczne usuwanie starych powłok malarskich

Stare, zniszczone powłoki malarskie można usuwać chemicznie za pomocą:

−

zmywaczy organicznych lub past rozpuszczalnikowych,

−

past alkalicznych – metodą ługowania.

Pasty rozpuszczalnikowe i gotowe zmywacze farb i lakierów stosuje się do usuwania starych
powłok  malarskich  wrażliwych  na  rozpuszczalniki  organiczne,  np.  olejnych.  Preparaty
nakłada  się  pędzlem  lub  szpachlą  (zależnie  od  konsystencji)  na  usuwaną  powłokę.  Pod
wpływem  rozpuszczalników  pokrycie  ulega  spęcznieniu  i  daje  się  łatwo  usunąć  skrobakiem
lub  szpachlą.  Po  usunięciu  powłoki  powierzchnię  metalu  należy  przetrzeć szmatką  zwilżoną
rozpuszczalnikiem.

Pasty alkaliczne można stosować do usuwania powłok np. olejnych, ftalowych, które pod
wpływem alkaliów ulegają spęcznieniu i zmydleniu. Nakłada się je na powierzchnię usuwanej
powłoki za pomocą szczotek z włókna syntetycznego, pozostawia do spęcznienia, a następnie
usuwa przez skrobanie. Powłoki można również usuwać przez natrysk lub zanurzenie w 10%
ługu sodowym. Po usunięciu powłoki należy powierzchnię dokładnie wypłukać wodą,
zneutralizować resztki alkaliów 3% roztworem kwasu fosforowego i wysuszyć.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie zanieczyszczenia występują najczęściej na podłożach metalowych?
2.  Jakie są metody oczyszczania powierzchni w zależności od rodzaju zanieczyszczeń?
3.  Jakie narzędzia są używane do oczyszczania ręcznego?
4.  Jakich narzędzi zmechanizowanych używa się do oczyszczania powierzchni metalowych?
5.  Na czym polega oczyszczanie strumieniowo-ścierne?
6.  Jakie zasady technologiczne powinny być przestrzegane przy oczyszczaniu strumieniowo-

ściernym?

7.  Jaką chropowatość powinna posiadać powierzchnia po oczyszczaniu?
8.  Na czym polega oczyszczanie płomieniowe?
9.  Jakimi środkami można odtłuszczać powierzchnie metalowe?
10. W jaki sposób odtłuszcza się powierzchnię za pomocą rozpuszczalników organicznych?
11. Na czym polega odtłuszczanie alkaliczne?
12. Na czym polega odtłuszczanie emulsyjne?
13. Co to są odrdzewiacze fosforowe?
14. Na czym polega trawienie w kwasach?
15. Jakie działanie mają preparaty do chemicznego przetwarzania rdzy?
16. Na czym polega chemiczne usuwanie starych powłok malarskich?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Spośród przedstawionych przez nauczyciela narzędzi do przygotowania podłoża wybierz:

−

skrobak,

−

szczotkę drucianą,

−

szlifierkę pneumatyczną.

Scharakteryzuj wybrane narzędzia i wskaż zakres ich stosowania przy przygotowaniu podłoża
pod powłoki malarskie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  obejrzeć przedstawione narzędzia,
5)  wybrać wskazane narzędzia,
6)  uzasadnić swój wybór,
7)  określić zastosowanie narzędzi przy oczyszczaniu powierzchni metalowych,
8)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10)  zaprezentować efekty swojej pracy,
11)  dokonać samooceny pracy,
12)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

zestaw narzędzi do przygotowania podłoża,

−

katalog narzędzi ręcznych i mechanicznych do przygotowania podłoża metalowego pod

powłoki antykorozyjne.

Ćwiczenie 2

Spośród przedstawionych środków do czyszczenia powierzchni metalowych dobierz:

−

preparat do usuwania lekkiej rdzy nalotowej,

−

środek do odtłuszczania metalu metodą ręczną,

−

środek do usuwania starych powłok malarskich metodą chemiczną.

Scharakteryzuj sposoby stosowania tych środków przy oczyszczaniu powierzchni metali.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  obejrzeć przedstawione materiały,
5)  przeczytać etykiety na opakowaniach,
6)  wybrać odpowiednie środki do czyszczenia powierzchni metalowej,
7)  określić sposób ich stosowania,
8)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10)  zaprezentować efekty swojej pracy,
11)  dokonać samooceny pracy,
12)  uporządkować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

zestaw materiałów do czyszczenia powierzchni metalowych,

−

plansza poglądowa dotycząca przygotowania podłoża metalowego pod malowanie.

Ćwiczenie 3

Przygotuj do nałożenia powłoki lakierowej kratę stalową, na której znajduje się lekka

rdza nalotowa. Dobierz metodę wykonania zadania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  określić wymagania, jakie powinna spełniać powierzchnia stalowa,
5)  obejrzeć dokładnie kratę,
6)  ustalić zakres i sposób czyszczenia,
7)  przygotować stanowisko pracy,
8)  oczyścić kratę,
9)  ocenić poprawność wykonanej pracy i usunąć ewentualne usterki,
10)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12)  zaprezentować efekty swojej pracy,
13)  dokonać samooceny pracy,
14)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

krata stalowa przeznaczona do czyszczenia,

−

narzędzia potrzebne do czyszczenia rdzy nalotowej,

−

materiały do czyszczenia rdzy nalotowej (np. odrdzewiacz fosforowy),

−

sprzęt do sprzątania.

Ćwiczenie 4

Przygotuj do nałożenia nowej powłoki lakierowej stalowe drzwi, na których znajduje się

stara, łuszcząca się powłoka olejna. Dobierz metodę wykonania zadania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  określić wymagania, jakie powinna spełniać powierzchnia stalowa,
5)  ocenić stan techniczny istniejącej powłoki antykorozyjnej,
6)  określić zakres i sposób czyszczenia,
7)  przygotować stanowisko pracy,
8)  przygotować potrzebne narzędzia i materiały,
9)  usunąć starą powłokę,
10)  oczyścić powierzchnię,
11)  ocenić poprawność wykonanej pracy i usunąć ewentualne usterki,
12)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
14)  zaprezentować efekty swojej pracy,
15)  dokonać samooceny pracy,
16)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

narzędzia potrzebne do usuwania starej powłoki olejnej,

−

materiały do usuwania starej powłoki olejnej (np. zmywacz organiczny),

−

sprzęt do sprzątania.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić warunki, jakie powinno spełniać podłoże metalowe
pod powłoki antykorozyjne?

2) określić metody czyszczenia powierzchni metalowej?

3) dobrać odpowiednie narzędzia i materiały do czyszczenia?

4) przygotować powierzchnię metalu pod wykonanie powłoki

antykorozyjnej?

5) ocenić stan techniczny istniejącej powłoki antykorozyjnej?

6) ocenić poprawność wykonanej pracy i usunąć usterki?

7) zorganizować, użytkować i zlikwidować stanowisko pracy zgodnie

z warunkami technicznymi, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz ochrony przeciwpożarowej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6. Zasady ręcznego nanoszenia powłok antykorozyjnych

4.6.1. Materiał nauczania

Do ręcznego nanoszenia powłok malarskich służą pędzle i wałki malarskie. Przy

nakładaniu  farb  antykorozyjnych  przeznaczonych  do  gruntowania  wskazane  jest  stosowanie
pędzla,  ponieważ  farba  powinna  być  dobrze  wtarta  w  podłoże.  Warstwy  nawierzchniowe
mogą  być  nakładane  pędzlem  lub  wałkiem  malarskim  z  krótkim  włosiem.  Rodzaj  i  liczba
warstw powłok malarskich zależy od zagrożenia korozyjnego.

Rys.7. Schematy budowy powłoki ochronnej na elementach stalowych pracujących w: a) przeciętnych
warunkach korozji atmosferycznej, b) ostrych warunkach korozji atmosferycznej, c) ostrych warunkach korozji
chemicznej [13, s. 302]

Malowanie  pędzlem  jest  pracochłonne,  ale  umożliwia  wtarcie  wyrobu  lakierowego  w  pory
i nierówności  podłoża  oraz  dokładne  pomalowanie  konstrukcji  ażurowych  i  profilowanych.
Do gruntowania należy używać pędzli pierścieniowych lub trzonkowych o krótkim i twardym
włosiu,  który  zapewnia  silne  wtarcie  farby  w  podłoże.  Wyroby  nawierzchniowe  nanosi  się
pędzlami  płaskimi  o  dłuższym,  miękkim  włosiu,  pozwalającym  na  równomierne
rozprowadzenie wyrobu bez pozostawiania śladów pędzla tzw. sznarów.

Rys.8. Pędzle: a) pierścieniowy, b) trzonkowy, c) płaski [9, s.121]

Jakość malowania pędzlem zależy od prawidłowej konsystencji wyrobu, który powinien

spływać z pędzla dopiero po wywarciu nacisku na malowaną powierzchnię. Lepkość robocza
wyrobów  do  nanoszenia  pędzlem,  mierzona  kubkiem  Forda  nr  4  w temperaturze  20˚C,
powinna  wynosić  70÷100  sekund.  Dla  większości  wyrobów  nakładanych  pędzlem  ilość
rozcieńczalnika  dodawanego  dla  osiągnięcia  lepkości  roboczej  nie  powinna  przekraczać  5%

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

objętości wyrobu.  Należy  stosować  rozcieńczalniki przeznaczone  wyłącznie  dla  określonego
wyrobu.  Wyroby  lakierowe  przeznaczone  do  zabezpieczania  metali  dostarcza  się  często
o konsystencji  dostosowanej  do  malowania  pędzlem.  Wymagają  wtedy  jedynie  usunięcia
kożucha, jeżeli utworzył się w czasie magazynowania oraz dokładnego wymieszania.

Przy malowaniu pędzlem należy stosować następujące zasady:

−

nie należy nabierać na pędzel zbyt dużej ilości wyrobu ,

−

malowanie należy rozpoczynać od pokrycia naroży, śrub, czyli miejsc, w których

powłoka po wyschnięciu jest zazwyczaj cieńsza,

−

przy malowaniu pędzel powinien być nachylony pod kątem około 45˚ do powierzchni,

−

powłoki gruntowe należy mocno wcierać w podłoże,

−

należy stosować malowanie krzyżowe, czyli pociągnięcia pędzla w kolejnych warstwach

powinny się krzyżować,

−

materiał malarski należy rozprowadzać równoległymi pasami zachodzącymi na siebie

nieznacznie brzegami, rozpoczynając od krawędzi powierzchni,

−

przy nakładaniu wyrobów szybko schnących należy stosować pędzle o dłuższym włosiu,

nabierać więcej wyrobu malarskiego i szybko go rozprowadzać; nie należy zawracać
pędzlem na pomalowaną powierzchnię.

Malowanie pędzlem jest stosowane przy malowaniu konstrukcji stalowych

na wysokościach.  Wymagane  są  wtedy  odpowiednie  rusztowania  np.  składane  z  ram
stalowych,  wiszące,  przejezdne  lub  przesuwne.  Zasady  montażu,  eksploatacji  i  demontażu
rusztowań  oraz  zasady  bezpiecznej  pracy  na  rusztowaniach  są  ujęte  w  poradniku  dla  ucznia
„Wykonywanie  podstawowych  robót  tynkarskich”,  z  którym  już  się  zapoznałeś  w  trakcie
realizacji jednostki modułowej dotyczącej wykonywania podstawowych robót tynkarskich.

Montaż, eksploatacja i demontaż rusztowań powinny być przeprowadzone zgodnie

z dokumentacją danego rodzaju rusztowań, pod nadzorem osób posiadających odpowiednie
uprawnienia. Do użytkowania rusztowania można przystąpić po jego całkowitym skończeniu
i sprawdzeniu poprawności wykonania. Odbiór rusztowania powinien być dokonany przez
nadzór techniczny i potwierdzony wpisem do dziennika budowy.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie narzędzia stosuje się przy ręcznym nakładaniu powłok antykorozyjnych?
2.  Od czego zależy liczba warstw powłok malarskich?
3.  Jaką lepkość roboczą powinny posiadać wyroby przeznaczone do malowania pędzlem?
4.  Jakie zasady należy stosować przy malowaniu pędzlem?
5.  Na czym polega malowanie krzyżowe?
6.  W jaki sposób należy wykonywać powłoki gruntowe?
7.  Jakich pędzli należy używać do nakładania powłok antykorozyjnych nawierzchniowych?
8.  W jaki sposób należy nakładać pędzlem wyroby szybko schnące?
9.  Jakie warstwy można nakładać wałkiem malarskim?
10. Jakie rusztowania mogą być stosowane przy malowaniu wysokich konstrukcji stalowych?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Nałóż warstwę podkładowej farby antykorozyjnej na powierzchnię kraty stalowej,

przygotowanej do malowania w ćwiczeniu 3 pkt. 4.4.3.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  określić zasady malowania pędzlem,
5)  ocenić stan podłoża i usunąć ewentualne usterki,
6)  przygotować stanowisko pracy i narzędzia potrzebne do malowania,
7)  zabezpieczyć otoczenie przed zabrudzeniem,
8)  przygotować farbę antykorozyjną do malowania zgodnie z instrukcją producenta,
9)  nałożyć powłokę antykorozyjną,
10)  ocenić poprawność wykonanej pracy i usunąć ewentualne usterki,
11)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
12)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13)  zaprezentować efekty swojej pracy,
14)  dokonać samooceny pracy,
15)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

krata stalowa - oczyszczona oddzielnie,

−

farba antykorozyjna podkładowa, rozcieńczalnik,

−

narzędzia potrzebne do nałożenia powłoki podkładowej,

−

materiały do zabezpieczenia otoczenia przed zabrudzeniem,

−

sprzęt do sprzątania.

Ćwiczenie 2

Nałóż warstwę farby nawierzchniowej na zagruntowaną podczas realizacji ćwiczenia 1

powierzchnię kraty stalowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  ocenić stan techniczny wykonanej powłoki antykorozyjnej,
5)  przygotować stanowisko pracy i odpowiednie narzędzia do malowania,
6)  zabezpieczyć otoczenie przed zabrudzeniem,
7)  przygotować farbę nawierzchniową do malowania zgodnie z instrukcją producenta,
8)  nałożyć powłokę nawierzchniową,
9)  ocenić poprawność wykonanej pracy i usunąć ewentualne usterki,
10)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12)  zaprezentować efekty swojej pracy,
13)  dokonać samooceny pracy,
14)  uporządkować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

krata stalowa - zagruntowana,

−

narzędzia ręczne do nałożenia powłoki nawierzchniowej,

−

materiały potrzebne do malowania (farba nawierzchniowa, rozcieńczalnik),

−

materiały do zabezpieczenia otoczenia przed zabrudzeniem,

−

sprzęt do sprzątania.

Ćwiczenie 3

Na podstawie dokumentacji technicznej rusztowania zmontuj rusztowanie ramowe

(warszawskie) do wykonania robót antykorozyjnych, o wysokości 3 metrów. Ćwiczenie
wykonaj w zespole 2 osobowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  przeanalizować dokumentację rusztowania ramowego,
5)  zapoznać się z instrukcją montażu rusztowań ramowych,
6)  przynieść elementy rusztowania i ułożyć na stanowisku pracy,
7)  zmontować rusztowanie zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi

montażu rusztowań,

8)  sprawdzić jakość wykonanej pracy,
9)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11)  zaprezentować efekty swojej pracy,
12)  dokonać samooceny pracy,
13)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komplet elementów rusztowania ramowego,

−

katalogi dotyczące rusztowań,

−

instrukcja montażu rusztowań ramowych.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić zasady nakładania powłok antykorozyjnych pędzlem?

2) nanieść powłokę antykorozyjną pędzlem?

3) wykonać powłokę antykorozyjną z farby podkładowej?

4) wykonać powłokę antykorozyjną z farby nawierzchniowej?

5) ocenić jakość wykonanej pracy i usunąć usterki?

6) zmontować rusztowanie do wykonywania robót?

7) odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania zadania?

8) transportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku pracy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7. Zasady mechanicznego nanoszenia powłok antykorozyjnych

4.7.1. Materiał nauczania

Malowanie natryskowe

Malowanie natryskowe charakteryzuje się dużą wydajnością, umożliwia nakładanie

wyrobów  szybko  schnących  oraz  uzyskanie  powłok  o  wysokim  efekcie  dekoracyjnym.
Natrysk  może  być  wykonywany  przy  użyciu  materiałów  o  temperaturze  pokojowej (natrysk
na zimno) lub podgrzanych (natrysk na gorąco).
Natrysk pneumatyczny

Polega na rozpylaniu materiału malarskiego za pomocą sprężonego powietrza

doprowadzonego do pistoletu natryskowego. Natrysk pneumatyczny jest najczęściej
stosowaną metodą malowania natryskowego. Zakres stosowania tego natrysku do nanoszenia
powłok antykorozyjnych zależy od dysponowania źródłem sprężonego powietrza. Jakość
powłok antykorozyjnych nakładanych natryskiem pneumatycznym zależy od:

−

właściwie przygotowanego materiału malarskiego,

−

sprężonego powietrza o wymaganym ciśnieniu i czystości,

−

prawidłowo dobranych parametrów natrysku,

−

techniki operowania pistoletem natryskowym,

−

jakości urządzeń natryskowych.
Przygotowanie materiału malarskiego do natrysku obejmuje następujące czynności:

−

usunięcie kożucha, jeśli utworzył się w czasie magazynowania materiału,

−

dokładnego wymieszania wyrobu malarskiego,

−

rozcieńczenia wyrobu malarskiego do lepkości roboczej,

−

przefiltrowania wyrobu malarskiego.

Wyroby  dwuskładnikowe  (chemoutwardzalne)  należy  bezpośrednio przed  użyciem  zmieszać
w  proporcjach  podanych  przez  producenta.  Należy  przygotować  tylko  taką  ilość  wyrobu,
która  zostanie  zużyta,  ponieważ  składniki  po  zmieszaniu  mają  krótki  czas  przydatności
do użytku.

Do rozcieńczania należy używać wyłącznie rozcieńczalnika przewidzianego dla danego

wyrobu, gdyż użycie dowolnego rozcieńczalnika może spowodować wystąpienie wad
na wymalowaniu. Sprężone powietrze doprowadzone do pistoletu powinno być czyste (bez
oleju, wilgoci, kurzu) oraz posiadać stałe ciśnienie.

Jakość otrzymanej powłoki zależy od parametrów natrysku:

−

średnicy dyszy wypływowej pistoletu,

−

odległości dyszy od malowanej powierzchni,

−

lepkości wyrobu,

−

ciśnienia sprężonego powietrza doprowadzonego do pistoletu.

Średnica dyszy zależy od kształtu i wielkości malowanych przedmiotów i wynosi najczęściej
0,5÷3,0  mm.  Odległość  dyszy  od  malowanej  powierzchni  powinna  wynosić  20÷25  cm.
Lepkość  wyrobu  do  natrysku  pneumatycznego waha się  w  granicach  18÷30 s  według kubka
Forda nr 4, w temperaturze 20˚C. Sprężone powietrze powinno  mieć ciśnienie 0,3÷0,5 MPa.
Zbyt wysokie ciśnienie powoduje występowanie nadmiernej mgły i straty lakieru, za niskie –
nieprawidłowe rozpylenie materiału.

Natrysk pistoletem pneumatycznym należy prowadzić w taki sposób, aby nakładane

pasmo  zachodziło  częściowo  na pasmo  poprzednie.  Pokrytej  powierzchni  nie  należy
natryskiwać  powtórnie (poza natryskiem krzyżowym), gdyż otrzymuje się wtedy  zbyt grubą
powłokę.  Pracownik  wykonujący  powłoki  natryskiem  pneumatycznym  powinien  być

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zabezpieczony przed działaniem par rozpuszczalników i mgły rozpylonego materiału. Kabiny
natryskowe powinny być wyposażone w sprawną wentylację wyciągową lub nawiewno-
wyciągową.

Natrysk hydrodynamiczny

Zwany jest natryskiem bezpowietrznym, gdyż materiał malarski jest w nim rozpylany bez

sprężonego powietrza. Materiał powłokowy jest doprowadzony do dyszy pistoletu pod bardzo
wysokim  ciśnieniem  (10÷25  MPa),  a  rozpylenie  następuje  na skutek  bardzo  szybkiego
przepływu materiału przez dyszę o małej średnicy. Natrysk hydrodynamiczny charakteryzuje
się dużą wydajnością malowania, mniejszym pyleniem oraz możliwością nakładania bardziej
gęstych wyrobów, a to umożliwia  nakładanie jednorazowo grubszych powłok. Nie  można tą
metodą  nanosić  wyrobów  chemoutwardzalnych  o  krótkim  czasie  trwałości  po  zmieszaniu
składników.  Natrysk  hydrodynamiczny  wymaga  drogich,  skomplikowanych  urządzeń,
dlatego może być stosowany w przemyśle, do malowania dużych powierzchni.

Do natrysku wyrobów lakierniczych przy niewielkim zakresie robót można stosować

również aparaty elektromagnetyczne działające na zasadzie natrysku bezpowietrznego.

Natrysk elektrostatyczny

Jest oparty na zjawisku przyciągania się ciał o różnych ładunkach elektrycznych.

Urządzenie rozpylające  materiał  jest podłączone do źródła prądu stałego wysokiego napięcia
o  ujemnym  potencjale,  a  malowany  przedmiot  jest  uziemiony  i  stanowi  elektrodę  dodatnią.
Ujemnie naładowane cząstki materiału malarskiego są po rozpyleniu przenoszone wzdłuż linii
sił  pola  elektrycznego  i  trafiając  na  malowany przedmiot  pokrywają  go ze  wszystkich  stron.
Natrysk elektrostatyczny  jest stosowany głównie do malowania konstrukcji ażurowych, gdyż
nie  występują  wtedy  duże  straty  materiału,  co  ma  miejsce  przy  zastosowaniu  natrysku
pneumatycznego.  Do  malowania  elektrostatycznego  należy  stosować  specjalne  wyroby
lakierowe

odpowiednio

przygotowane

przez

producenta.

Malowanie

natryskiem

elektrostatycznym wymaga specjalistycznych pistoletów natryskowych lub agregatów
stacjonarnych montowanych w liniach produkcyjnych.

Metodą natrysku elektrostatycznego nakłada się również farby proszkowe, w specjalnych

kabinach  do  malowania  proszkowego.  Cząstki  rozpylonej  farby  proszkowej  osadzają  się
na malowanej powierzchni na skutek przyciągania przez przeciwnie naładowany (uziemiony)
przedmiot.  Po  napyleniu  proszków  w  polu  elektrycznym,  następuje  stopienie  i  utwardzanie
powłoki  w  wysokich  temperaturach,  np.  proszki  epoksydowe  wypala  sie  w  temperaturze
150÷200˚C. Metodę  malowania proszkowego stosuje  się do zabezpieczania antykorozyjnego
konstrukcji stalowych i aluminiowych, stolarki i ślusarki budowlanej.

Malowanie zanurzeniowe

Polega na zanurzaniu malowanego przedmiotu w materiale malarskim i bardzo

powolnym wynurzaniu (około 15 cm/min), umożliwiającym spłynięcie nadmiaru materiału
z powrotem do zbiornika. Najczęściej są stosowane zmechanizowane linie technologiczne do
malowania zanurzeniowego przedmiotów produkowanych seryjnie.
Metoda zanurzeniowa charakteryzuje się dużą wydajnością, ale często występują zacieki
i nierównomierna grubość powłok.

Malowanie przez polewanie

W przemysłowej technologii lakierniczej do nakładania powłok na wyrobach i elementach

metalowych  stosuje  się  metodę  polewania  wielostrumieniowego.  Malowanie  wykonuje  się
w specjalnych  urządzeniach,  których  głównymi  częściami  są  strefa  (komora)  polewania
i strefa obcieku. Zawieszone na przenośniku przedmioty malowane przechodzą przez komorę
polewania,  gdzie  z  odpowiednio  skierowanych  dysz  wypływa  pod  ciśnieniem  materiał
malarski  oblewając  przedmiot  ze  wszystkich  stron.  Nadmiar  materiału  spływa  do  zbiornika
pod komorą polewania i jest ponownie kierowany do systemu dysz.

Do malowania przez zanurzenie i polewanie nie nadają sie przedmioty, przy których mogą

wystąpić trudności z obciekaniem farby.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Czym charakteryzuje sie malowanie natryskowe?
2.  Na czym polega natrysk pneumatyczny?
3.  Od czego zależy jakość powłok nakładanych natryskiem pneumatycznym?
4.  Jakie  czynności  obejmuje  przygotowanie  materiału  malarskiego  do  natrysku

pneumatycznego?

5.  W jaki sposób przygotowuje się wyroby dwuskładnikowe do natrysku pneumatycznego?
6.  Jakie są parametry natrysku pneumatycznego?
7.  Od czego zależy średnica dyszy pistoletu natryskowego?
8.  Jakie  ciśnienie  powinno  posiadać  sprężone  powietrze  doprowadzone  do  pistoletu

pneumatycznego?

9. Jakie wady natrysku może spowodować nieodpowiednie ciśnienie sprężonego powietrza?
10. W jaki sposób należy nakładać kolejne pasma powłoki malarskiej?
11. Na czym polega natrysk hydrodynamiczny?
12. Na czym polega natrysk elektrostatyczny?
13. W jaki sposób nakłada się farby proszkowe?
14. Czym charakteryzuje się malowanie zanurzeniowe?
15. W jaki sposób nakłada się powłoki metodą polewania wielostrumieniowego?

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie krótkiej charakterystyki, określ metodę malowania oraz podaj jej

zastosowanie:

−

rozpylanie materiału malarskiego następuje za pomocą sprężonego powietrza

doprowadzonego do pistoletu natryskowego,

−

materiał powłokowy jest doprowadzony do dyszy pistoletu pod bardzo wysokim

ciśnieniem, a rozpylenie następuje na skutek bardzo szybkiego przepływu materiału przez
dyszę o małej średnicy,

−

cząstki rozpylonej farby osadzają się na malowanej powierzchni na skutek przyciągania

przez przeciwnie naładowany (uziemiony) przedmiot,

−

przedmioty malowane przechodzą przez specjalną komorę, gdzie z odpowiednio

skierowanych dysz wypływa pod ciśnieniem materiał malarski oblewając przedmiot
ze wszystkich stron.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  sporządzić notatkę. zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  przeanalizować wymienione charakterystyki,
5)  określić metody malowania,
6)  określić zastosowanie tych metod,
7)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9)  zaprezentować efekty swojej pracy,
10)  dokonać samooceny pracy,
11)  uporządkować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

film dydaktyczny dotyczący mechanicznego nakładania powłok malarskich,

−

katalog urządzeń do mechanicznego nakładania powłok antykorozyjnych.

Ćwiczenie 2

Przygotuj, zgodnie z instrukcją producenta, farbę nawierzchniową do wykonania

natrysku pneumatycznego. Sprawdź lepkość farby za pomocą kubka Forda nr 4.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  sporządzić notatkę. zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  przeczytać instrukcję producenta umieszczoną na opakowaniu farby,
5)  przygotować materiały potrzebne do wykonania zadnia (farbę, rozcieńczalnik),
6)  przygotować narzędzia i sprzęt potrzebny do przygotowania farby do malowania,
7)  przygotować sprzęt pomiarowy do sprawdzenia lepkości farby,
8)  przygotować farbę zgodnie z instrukcją producenta,
9)  sprawdzić lepkość wyrobu,
10)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12)  zaprezentować efekty swojej pracy,
13)  dokonać samooceny pracy,
14)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

farba antykorozyjna, rozcieńczalnik,

−

narzędzia i sprzęt potrzebny do wymieszania i przefiltrowania farby,

−

kubek Forda nr 4.

Ćwiczenie 3

Wykonaj metodą natrysku pneumatycznego powłokę nawierzchniową na drzwiach

stalowych zagruntowanych farbą antykorozyjną. Farbę nawierzchniową przygotowałeś do
natrysku podczas wykonywania ćwiczenia 2.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  sporządzić notatkę. zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  ocenić stan techniczny istniejącej powłoki antykorozyjnej,
5)  przygotować stanowisko pracy,
6)  przygotować potrzebne materiały i urządzenia,
7)  przeszlifować powłokę drobnoziarnistym papierem ściernym,
8)  nałożyć powłokę nawierzchniową z zachowaniem warunków technicznych oraz zgodnie

z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,

9) ocenić poprawność wykonanej pracy i usunąć ewentualne usterki,
10) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12)  zaprezentować efekty swojej pracy,
13)  dokonać samooceny pracy,
14)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

materiały malarskie (farba, rozcieńczalnik),

−

materiały pomocnicze (papier ścierny, klocki do papieru ściernego),

−

urządzenia do natrysku pneumatycznego,

−

sprzęt i materiały do sprzątania.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) scharakteryzować metody mechanicznego nanoszenia powłok
malarskich?

2) ustalić parametry natrysku pneumatycznego?

3) przygotować farbę izolacyjną zgodnie z instrukcją?

4) posłużyć sie przyrządami pomiarowymi?

5) przygotować i zastosować materiały pomocnicze?

6) nanosić powłoki antykorozyjne metodą mechaniczną?

7) wykonać pracę z zachowaniem warunków technicznych oraz zgodnie

z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8. Obsługa maszyn i urządzeń stosowanych podczas nanoszenia

powłok antykorozyjnych

4.8.1. Materiał nauczania

Powłoki antykorozyjne na powierzchniach metalowych można nakładać mechanicznie:

metodą natryskową, przez polewanie i zanurzanie. Metody te wymagają stosowania
specjalistycznego sprzętu i urządzeń dostosowanych do sposobu wykonywania powłok
antykorozyjnych.

W zależności od sposobu rozpylania wyrobów lakierowych rozróżnia się natrysk:

−

pneumatyczny (powietrzny),

−

hydrodynamiczny (bezpowietrzny),

−

elektrostatyczny.

Urządzenia do natrysku pneumatycznego

Do natrysku pneumatycznego stosuje się pistolety natryskowe zasilane jednocześnie

materiałem malarskim i sprężonym powietrzem. Zasilanie pistoletu materiałem malarskim
może odbywać się:

−

grawitacyjnie - ze zbiorniczka umieszczonego nad pistoletem,

−

przez zasysanie – ze zbiorniczka umieszczonego pod pistoletem,

−

ciśnieniowo – ze zbiornika ciśnieniowego usytuowanego poza pistoletem lub z sieci

centralnego zasilania.

Sprężone powietrze może być doprowadzone do pistoletu natryskowego ze sprężarki lub
z sieci sprężonego powietrza.

Uruchomienie pistoletu składa się z dwóch faz:

−

w pierwszej, po lekkim naciśnięciu języka spustowego, otwiera się tylko zawór

powietrzny i następuje wypływ powietrza z dyszy pistoletu,

−

w drugiej, po dalszym naciskaniu języka spustowego, cofająca się iglica otwiera dyszę

wypływową i następuje wypływ materiału malarskiego.

Rys. 9. Fazy uruchamiania pistoletu natryskowego: a) pierwsza – wypływ sprężonego powietrza, b) druga –

wypływ i rozpylenie farby [13, s. 83]

Sprężone powietrze kierowane przez otwory w głowicy pistoletu formuje kształt

strumienia  natryskiwanego  materiału  (strumień  spłaszczony,  stożkowy).  Zmiana  kształtu
strumienia  rozpylanego  materiału  jest  możliwa  przez  obrót  głowicy  pistoletu  lub  przez
dobranie  odpowiedniego  typu  głowicy  o  różnym  strumieniu,  np.  wąskim,  szerokim.  Kształt
strumienia  należy zmieniać w  zależności od wielkości  malowanych przedmiotów i kierunku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

prowadzenia natrysku – przy natrysku poziomym strumień powinien być spłaszczony
w płaszczyźnie pionowej, przy natrysku pionowym – w płaszczyźnie poziomej.

Rys. 10. Sposób prowadzenia końcówki rozpylającej płaskim strumieniem farby: a) I malowanie,

b) II malowanie [13, s.78]

Rys. 11. Sposób prowadzenia końcówki rozpylającej okrągłym strumieniem farby: a) I malowanie,

b) II malowanie [13, s. 78]

Aby uzyskać odpowiednią jakość powłok nakładanych natryskiem pneumatycznym,

należy stosować następujące zasady obsługi i prowadzenia pistoletu natryskowego:

−

przed przystąpieniem do wykonywania natrysku należy sprawdzić czystość pistoletu

i sprężonego powietrza oraz lepkość materiału malarskiego,

−

język spustowy należy nacisnąć tuż przed malowaną powierzchnią, prowadzić pistolet

równomiernymi ruchami przy rozluźnionych mięśniach ręki; skończyć natrysk nieco
za powierzchnią,

−

pistolet należy trzymać luźno, operować płynnie językiem spustowym bez nagłego

naciskania i zwalniania,

−

pistolet należy prowadzić ze stałą prędkością, w stałej odległości od malowanej

powierzchni, prostopadle do malowanej powierzchni lub z niewielkim odchyleniem
od kąta prostego,

−

podczas obsługi pistoletu natryskowego należy stosować zasady bezpiecznej pracy

obowiązujące przy malowaniu natryskowym.

Urządzenia do natrysku hydrodynamicznego

Urządzenia do natrysku hydrodynamicznego mogą być stacjonarne lub przewoźne.

Podstawowym  elementem  tych  urządzeń  jest  zespół  pompy,  która  wytwarza  wysokie
ciśnienie materiału malarskiego i silnika napędzającego pompę. Materiał o wysokim ciśnieniu
jest  tłoczony  pompą  do  pistoletu  natryskowego  przez  wąż  ciśnieniowy.  Kształt  strumienia
natryskowego  zależy  od  rodzaju  dyszy,  którą  dobiera  sie  w  zależności  od  wielkości
malowanego przedmiotu, rodzaju materiału malarskiego i żądanej grubości powłoki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pistolet hydrodynamiczny należy prowadzić ze stałą prędkością, w stałej odległości

(30÷40 cm) i pod stałym kątem (90˚) do malowanej powierzchni. Nie wykonuje się natrysku
krzyżowego, lecz prowadzi pistolet w ten sposób, by poszczególne pasma zachodziły
na siebie w 10÷30%.

Rys. 12. Zestaw do natrysku hydrodynamicznego Monark [http://www.gracwawa.com.pl/]

Urządzenia do natrysku elektrostatycznego

Do natrysku elektrostatycznego można stosować ręczne pistolety natryskowe specjalnej

konstrukcji lub zautomatyzowane agregaty stacjonarne stosowane w produkcji seryjnej.

Przed przystąpieniem do natrysku elektrostatycznego należy sprawdzić, czy urządzenia

natryskowe  i  przedmioty  przeznaczone  do  malowania  są  prawidłowo  uziemione.  Następnie
należy  włączyć  źródło  wysokiego  napięcia  i  powoli  doprowadzać  materiał  malarski
do urządzeń  natryskowych.  Podczas  natrysku  elektrostatycznego  istnieje  zagrożenie
wystąpienia wyładowań  iskrowych  między głowicą  natryskową a malowanym przedmiotem,
dlatego  stosowane  napięcie  powinno  maleć  wraz  ze  zmniejszaniem  się  odległości  między
głowicą a przedmiotem. Odległość głowicy natryskowej od malowanego przedmiotu powinna
wynosić  15÷30  cm,  przy  napięciu  80÷120kV.  Przy  malowaniu  elektrostatycznym  materiał
malarski  może  być  rozpylany  pneumatycznie,  hydrodynamicznie  lub  elektrostatycznie,
za pomocą wirującej głowicy pistoletu elektrostatycznego (atomizera).

Rys.  13.  Schemat  metody  natrysku  elektrostatycznego  z  hydrodynamicznym  podawaniem  farby,  1)  pistolet
natryskowy,  2)  głowica  rozpylająca  pod  działaniem  wysokiego  napięcia  (elektroda  ujemna),  3)  przewód
wysokiego  napięcia  (do  150  kV),  4)  generator  wysokiego  napięcia,  5)  elektryczny  przewód  zasilający,  6)
naczynie z farbą, 7) sito, 8) przewód ssący, 9) agregat do natrysku hydrodynamicznego, 10) wysokociśnieniowy
przewód  tłoczny,  11)  strumień  farby  o  ujemnym  ładunku  elektrycznym,  12)  malowany  przedmiot,  13)  szyna
podajnika, 14) przewód uziemiający [13 s. 85]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 16. Schemat ciągłego procesu malowania metodą zanurzeniową. Strefy: I - odpylania, II - zanurzenia, III -
obciekania, IV – suszenia, 1) przenośnik o działaniu ciągłym, 2) malowany przedmiot, 3) wanna z materiałem
powłokowym, 4) siatka do obcieku elektrostatycznego, 5) generator prądu stałego, 6) tunel suszarni [13, s. 89]

Urządzenia do polewania wielostrumieniowego

Malowanie wielostrumieniowe jest stosowane do nakładania powłok na wyrobach

metalowych,  które  zawieszone  na  przenośniku  są  przesuwane  ze  stałą  prędkością  przez
komorę  polewania  i  tunel  obcieku.  Proces  jest  całkowicie  zautomatyzowany,  materiał
malarski  jest  tłoczony  pompą  do  systemu  dysz,  z  których  wytryskuje oblewając  zawieszony
przedmiot  ze  wszystkich  stron.  System  polewania  można  uruchamiać  dopiero  po  włączeniu
wentylacji,  a  wchodzenie  do  tunelu  jest  niedopuszczalne  nawet  przy  stosowaniu  materiałów
wodorozcieńczalnych.

Rys. 17. Zasada malowania metodą polewania wielostrumieniowego: 1) rury tłoczące farbę, 2) dysze,
3) malowany przedmiot, 4) przenośnik, 5) obudowa hermetyczna, 6) odpływ ściekającego materiału malarskiego
[13, s. 90]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są metody mechanicznego nanoszenia powłok malarskich?
2. Jakie są rodzaje natrysku?

Jakie są sposoby zasilania pistoletu natryskowego materiałem malarskim?

W jaki sposób uruchamia się pistolet do natrysku pneumatycznego?

Jaki kształt może mieć strumień natryskiwanego materiału?

W jaki sposób można zmienić kształt strumienia rozpylanego materiału?

Jakie są zasady obsługi i prowadzenia pistoletu pneumatycznego?

Jaka jest zasada działania urządzeń do natrysku hydrodynamicznego?

Jak należy prowadzić pistolet przy natrysku hydrodynamicznym?

10.

Jakie elementy wchodzą w skład urządzeń do natrysku elektrostatycznego?

11.

W jaki sposób może być rozpylany materiał malarski przy natrysku elektrostatycznym?

12.

Z jakich stref składa sie zmechanizowana linia technologiczna do malowania
zanurzeniowego?

13.

Na czym polega malowanie metodą polewania wielostrumieniowego?

4.8.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ rodzaj urządzenia przedstawionego na rysunku oraz podaj jego zastosowanie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  przeanalizować rysunek,
5)  ustalić rodzaj urządzenia,
6)  uzasadnić swoje stanowisko,
7)  określić zastosowanie urządzenia,
8)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10)  zaprezentować efekty swojej pracy,
11)  dokonać samooceny pracy,
12)  uporządkować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

katalog urządzeń do malowania natryskowego,

−

plansza poglądowa dotycząca malowania natryskiem hydrodynamicznym.

Ćwiczenie 2

Zademonstruj sposób obsługi pistoletu pneumatycznego przy malowaniu natryskowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  sprawdzić czystość pistoletu pneumatycznego,
5)  ustalić sposób zasilania pistoletu materiałem malarskim,
6)  ustalić kształt strumienia natryskiwanego materiału,
7)  uruchomić pistolet pneumatyczny,
8)  zademonstrować sposób prowadzenia pistoletu podczas malowania natryskowego,
9)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11)  zaprezentować efekty swojej pracy,
12)  dokonać samooceny pracy,
13)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

pistolet pneumatyczny,

−

instrukcja obsługi pistoletu pneumatycznego.

4.8.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić zasady obsługi pistoletu pneumatycznego?

2) określić sposoby zasilania pistoletu pneumatycznego materiałem

malarskim?

3) ustalić kształt strumienia rozpylanego materiału?

4) posłużyć się pistoletem pneumatycznym podczas malowania

natryskowego?

5) określić zasadę działania urządzeń do natrysku hydrodynamicznego?

6) określić sposób prowadzenia pistoletu podczas natrysku

hydrodynamicznego?

7) określić zasadę działania urządzeń do natrysku elektrostatycznego?

8) scharakteryzować urządzenie do elektrostatycznego pokrywania

proszkami?

9) określić strefy zmechanizowanej linii technologicznej do malowania
zanurzeniowego?

10) scharakteryzować urządzenie do polewania wielostrumieniowego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9. Obróbka wykończeniowa powłok malarskich

4.9.1. Materiał nauczania

Powłoki podkładowe

Przed nałożeniem warstwy nawierzchniowej należy przeszlifować w celu usunięcia

drobnych nierówności i nadmiernej chropowatości. Szlifowanie można wykonywać na sucho
lub  na  mokro,  stosując  papier  ścierny  wodoodporny.  Szlifowanie  na mokro  zmniejsza
zapylenie  otoczenia  i  przedłuża  okres  użytkowania  papieru  ściernego.  Szlifować  można
ręcznie  lub  mechanicznie  za  pomocą  szlifierek.  Powierzchnie  płaskie  szlifuje  się  ręcznie
papierem  ściernym  owiniętym  na  klocku  gumowym.  Do  szlifowania  stosuje  się  najczęściej
papier  ścierny  180÷400,  zależnie  od  wymaganej  gładkości.  Aby otrzymać  równą  i  gładką
powierzchnię należy ją szlifować ruchami wzdłużnymi i poprzecznymi (nie na okrągło).

Odmianą szlifowania jest matowanie, które wykonuje w celu dla zwiększenia

przyczepności  i uzyskania  lepszego  związania  między  sobą  dwóch  kolejnych  warstw
pokrycia.  Matuje  się  powierzchnie  gładkie  używając  drobnoziarnistych  papierów  ściernych
(powyżej  320).  Po matowaniu  należy  powierzchnię  odpylić  i  przetrzeć  szmatą  lnianą  lub
bawełnianą, zwilżoną benzyną ekstrakcyjną.

Najczęściej wykonywaną obróbką wykończeniową nawierzchniowych powłok

malarskich  na  metalach  jest  polerowanie.  Operacja  polerowania  jest  stosowana  w  celu
ostatecznego  wyrównania  powierzchni,  usunięcia  drobnych  zanieczyszczeń  (wtrąceń)  oraz
uzyskania  lub poprawienia  połysku.  Tylko  niektóre  powłoki  malarskie  wymagają
polerowania,  np.  nitrocelulozowe.  Powłoki  termoutwardzalne  poleruje  się  przy  usuwaniu
miejscowych usterek i napraw uszkodzonych fragmentów powłoki.

Do polerowania służą mleczka i pasty polerskie. Powłoki poleruje się ręcznie za pomocą

flaneli, sukna lub mechanicznie za pomocą szlifierek, po nałożeniu tarcz z filcem lub
futerkiem.

Do usuwania mikrowtrąceń mogą służyć materiały mikrościerne samoprzylepne,

mocowane do specjalnych klocków do szlifowania ręcznego. Po przeszlifowaniu powłoki
malarskiej należy zastosować mleczko polerskie.

Rys.18. Materiały do polerowania powłok: a) tarcze filcowe, b) gąbki polerskie, c) futerka polerskie
[http://www.univarpoland.pl]

Rys. 19. Materiały mikrościerne: a) krążek mikrościerny samoprzylepny, b) klocki do krążków
samoprzylepnych [[http://www.univarpoland.pl]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9.2.Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  W jakim celu szlifuje się powłoki podkładowe?
2.  Jakie materiały stosuje się do szlifowania powłok podkładowych?
3.  Jakimi ruchami należy szlifować powierzchnię powłoki malarskiej?
4.  Czym różni się szlifowanie od matowania?
5.  W jakim celu wykonuje się polerowanie powłok nawierzchniowych?
6.  Jakie materiały służą do polerowania?
7.  W jaki sposób poleruje sie powłoki lakierowe?

4.9.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie

Wykonaj obróbkę wykończeniową powłoki, naniesionej w ćwiczeniu 3 pkt. 4.7.3.

na powierzchnię drzwi stalowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  sporządzić notatkę. zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  ocenić stan techniczny istniejącej powłoki,
5)  określić sposób wykończenia powłoki,
6)  dobrać materiały polerskie,
7)  przygotować sprzęt do polerowania powłoki lakierowej,
8)  wypolerować powłokę,
9)  ocenić poprawność wykonanej pracy i usunąć ewentualne usterki,
10)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12)  zaprezentować efekty swojej pracy,
13)  dokonać samooceny pracy,
14)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

materiały polerskie,

−

narzędzia ręczne lub mechaniczne do polerowania.

4.9.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić rodzaje materiałów stosowanych do obróbki

wykończeniowej powłok malarskich?

2) dokonać obróbki wykończeniowej powłok malarskich?

3) dokonać poprawek i napraw uszkodzonych fragmentów powłoki?

antykorozyjnej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.10. Przedmiar i obmiar robót

4.10.1. Materiał nauczania

Obliczenie ilości robót jest potrzebne do wyznaczenia kosztów realizacji danego obiektu

lub inwestycji oraz do dokonania rozliczeń za wykonane roboty z pracownikami
i inwestorem. Obliczenie ilości robót przed ich wykonaniem nazywa się przedmiarem,
a po ich wykonaniu – obmiarem.

Przedmiar  robót  jest  to  zestawienie  rodzajów  i  ilości  robót  przewidzianych  do  wykonania
wraz  z  ich  szczegółowym  opisem  i  wyliczeniami.  Przedmiar  wykonuje  sie  na  podstawie
dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznych wykonania i odbioru danych robót.
Osoba  wykonująca  przedmiar  robót  musi  umieć  odczytywać  rysunki  techniczne,  określać
rodzaje i  sposób wykonania  zaplanowanych robót w różnych warunkach oraz obliczać  ilości
robót.  Przy  wykonywaniu  przedmiaru  można  korzystać  z  „Katalogów  Nakładów
Rzeczowych”  (KNR),  w  których  zawarte  są  opisy  robót,  zasady  przedmiarowania,  warunki
techniczne  wykonania  i  odbioru  robót oraz  normy  nakładów  rzeczowych  na  jednostkę  danej
pracy.  Można  korzystać  również  z  Katalogów  Scalonych  Nakładów  Rzeczowych  (KSNR)
i Kosztorysowych Norm Nakładów Rzeczowych (KNNR).

Do wykonywania przedmiaru robót dotyczących wykonania powłok antykorozyjnych

stosuje się Katalog Nakładów Rzeczowych nr 7-11: Pokrycia antykorozyjne i ochronne (tom I
i II). Przedmiar robót wchodzi w skład dokumentacji projektowej.

Obmiar  robót  jest  to  tzw.  obmiar  z  natury, czyli  mierzenie  ilości  robót  na  podstawie  stanu
rzeczywistego, po wykonaniu wszystkich prac. Zasady wykonania obmiaru są takie same jak
zasady przedmiarowania, a ilości wykonanych robót zapisuje się w księdze obmiarów, którą
prowadzi  kierownik  budowy  lub  wyznaczona  przez  niego  osoba.  Zapisy  powinny  być
dokonywane  bezpośrednio  po  zakończeniu  roboty  i  powinny  zawierać  szkice,  wymiary
i wyliczenia wykonanych prac. Roboty ulegające zakryciu podczas późniejszych prac, jak np.
przygotowanie  podłoża  pod  powłoki  antykorozyjne,  powinny  być  obmierzone,  odebrane
i wpisane do książki obmiarów przed ich zakryciem.

Malowanie wyrobami lakierowymi powierzchni gładkich obmierza się w metrach

kwadratowych według rzeczywistych wymiarów. Z obliczonej powierzchni nie potrąca się
otworów i miejsc nie malowanych o powierzchni do 0,25 m

Malowanie wyrobami lakierowymi okien i drzwi stalowych przy powierzchni w świetle

ościeżnic do 0,5 m

obmierza się w sztukach. Otwory większe obmierza się w świetle

ościeżnic w metrach kwadratowych, stosując odpowiednie współczynniki podane
w katalogach.

Wynagrodzenie za wykonaną pracę

Płace robotników w budownictwie opierają na następujących systemach płac:

−

akordowym,

−

godzinowym (czasowym),

−

dniówkowym zadaniowym lub dniówkowym z premią.

W systemie akordowym pracownik otrzymuje wynagrodzenie za ilość wykonanej pracy.

Mnożąc ilość metrów kwadratowych wykonanych robót malarskich przez cenę wykonania
1 m

otrzymuje się wynagrodzenie.

System godzinowy polega na obliczaniu zarobku pracownika przez pomnożenie liczby

przepracowanych godzin przez stawkę godzinową, która zależy od zaszeregowania zgodnego
z taryfikatorem kwalifikacyjnym i ewentualnej premii.

System dniówkowy określa zarobek na podstawie liczby przepracowanych dniówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Aby uzyskać odpowiednią wydajność pracy, określa się minimum jednostek roboty (np. ilość
m

pomalowanej powierzchni), które robotnik powinien wykonać w czasie zmiany roboczej

(tzw. dniówka zadaniowa) lub premiuje za osiągnięcie wymaganej ilości i jakości robót
(dniówka z premią).

4.10.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  W jakim celu oblicza się ilości robót?
2.  Na czym polega przedmiar robót?
3.  W jaki sposób wykonuje się obmiar robót?
4.  Gdzie zapisuje sie ilości wykonanych robót?
5.  Na podstawie jakich katalogów oblicza się ilości robót?
6.  Jakie systemy płac występują w budownictwie?
7.  W jaki sposób można obliczać wynagrodzenie za wykonaną pracę?

4.10.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj obmiar powłoki malarskiej naniesionej na powierzchnię drzwi stalowych

w ćwiczeniu 3 pkt. 4.7.3.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  sporządzić notatkę. zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  określić zasady wykonywania obmiaru,
5)  przygotować potrzebne przyrządy pomiarowe,
6)  wykonać obmiar robót,
7)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9)  zaprezentować efekty swojej pracy,
10)  dokonać samooceny pracy,
11)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przyrządy pomiarowe,

−

Katalog nakładów rzeczowych.

Ćwiczenie 2

Oblicz wynagrodzenie pracownika, który przez 3 dni po 8 godzin dziennie wykonywał

powłokę antykorozyjną na ogrodzeniu stalowym. Stawka zaszeregowania robotnika wynosi
5,50 zł/godz.

Sposób wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  sporządzić notatkę. zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  określić sposób obliczenia wynagrodzenia w systemie czasowym,
5)  obliczyć wynagrodzenie,
6)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
7)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia
8)  zaprezentować efekty swojej pracy,
9)  dokonać samooceny pracy,
10)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

Katalog Nakładów Rzeczowych.

Ćwiczenie 3

Oblicz szacunkowo ilość materiału potrzebnego do wykonania dwuwarstwowej powłoki

antykorozyjnej na powierzchni bramy stalowej o szerokości 2,20 m i wysokości 2,0 m.
Sporządź zapotrzebowanie materiałowe.
Dane: wydajność szybkoschnącej gruntoemalii akrylowej „Cynkal” przy jednokrotnym
malowaniu wynosi 6÷8 m

/litr (wg informacji producenta na etykiecie farby).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  sporządzić notatkę. zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  obliczyć powierzchnię bramy (z dwóch stron),
5)  obliczyć ilość powłoki przy dwukrotnym malowaniu,
6)  obliczyć ilość potrzebnej farby przyjmując średnią wydajność,
7)  sporządzić zapotrzebowanie materiałowe,
8)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10)  zaprezentować efekty swojej pracy,
11)  dokonać samooceny pracy,
12)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

Katalog Nakładów Rzeczowych.

4.10.4.

Sprawdzian

postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić cel i zasady wykonywania przedmiaru robót?

2) wykonać obmiar robót?

3) określić sposoby obliczania płac robotników?

4) obliczyć należność za wykonywaną pracę?

5) określić szacunkowo ilość materiału do wykonania robót
i sporządzić zapotrzebowanie materiałowe?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.11. Warunki wykonania i odbioru robót

4.11.1. Materiał nauczania

Warunki wykonania powłok

−

Roboty malarskie powinny być prowadzone w temperaturze co najmniej 5˚C przy

malowaniu pędzlem i 15˚C – przy malowaniu natryskowym oraz wilgotności względnej
powietrza poniżej 75%.

−

Do robót zewnętrznych nie należy przystępować w czasie deszczu, mgły lub

występowania rosy na powierzchni metalu.

−

Wykonywanie prac malarskich zewnętrznych w okresie upałów i wietrznej pogody jest

niewskazane, gdyż powoduje zbyt szybkie i nierównomierne wysychanie wyrobów
lakierowych.

−

Miejsce prowadzenia robót należy chronić przed zanieczyszczeniami powstającymi

w wyniku innych prac.

Wymagania techniczne przy odbiorze

Odbiór robót powinien nastąpić nie wcześniej niż po 14 dniach od wykonania powłoki.

−

Powłoki powinny być sprawdzane pod względem zgodności z dokumentacją

na podstawie oceny wzrokowej i za pomocą przyrządów (grubość, porowatość).

−

Powłoki lakierowe powinny mieć jednolitą barwę i odcień, bez smug, śladów pędzla,

zacieków, zmarszczeń, pęcherzy i plam.

−

Powłoka powinna pokrywać całkowicie podłoże, bez prześwitów widocznych gołym

okiem.

−

Powierzchnie powłok powinny posiadać połysk lakierowy lub w przypadku powłok

matowych – jednolitą matowość.

−

Przy kilkakrotnym malowaniu farbą antykorozyjną należy każdą warstwę malować farbą

różniącą się od poprzedniej barwą lub jej odcieniem. Umożliwi to ustalenie liczby
faktycznie wykonanych powłok w porównaniu z projektem.

−

Powłoki nawierzchniowe powinny wytrzymywać próby na: wycieranie, zarysowanie,

zmywanie wodą z mydłem, nasiąkliwość i przyczepność do podłoża.

4.11.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. W jakich warunkach klimatycznych powinno się wykonywać roboty malarskie?
2. W jakich warunkach klimatycznych nie należy wykonywać zewnętrznych robót

malarskich?

3. Po jakim czasie od wykonania powłoki można dokonywać odbioru robót?
4. W jaki sposób sprawdza się powłoki lakierowe pod względem zgodności z dokumentacją

techniczną?

5. Jakie warunki powinny spełniać powłoki lakierowe?
6. Jakie próby powinny wytrzymywać nawierzchniowe powłoki lakierowe?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.11.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj odbiór techniczny powłoki lakierowej wykonanej na powierzchni drzwi

stalowych (ćwiczenie 3 pkt. 4.7.3. i ćwiczenie pkt. 4.9.3.).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)  sporządzić notatkę. zorganizować stanowisko pracy,
2)  zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia – plan zapisać w zeszycie,
3)  przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4)  zapoznać się z warunkami technicznymi odbioru powłok malarskich,
5)  określić, jakie warunki powinny spełniać powłoki lakierowe,
6)  obejrzeć dokładnie powierzchnię powłoki lakierowej na drzwiach stalowych,
7)  ocenić,  czy  powłoka  lakierowa  na  drzwiach  stalowych  spełnia  warunki  techniczne

odbioru powłok lakierowych,

8)  rozpoznać ewentualne wady powłoki lakierowej na drzwiach,
9)  sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10)  sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11)  zaprezentować efekty swojej pracy,
12)  dokonać samooceny pracy,
13)  uporządkować stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansza poglądowa dotycząca odbioru powłok antykorozyjnych,

−

Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych.

4.11.4.

Sprawdzian

postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) określić warunki wykonania powłok antykorozyjnych?

2) określić czas odbioru powłok antykorozyjnych?

3) określić wymagania techniczne przy odbiorze powłok antykorozyjnych?

4) dokonać odbioru powłok antykorozyjnych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Powłoki przeźroczyste tworzą

a)  farby.
b)  emalie.
c)  lakiery.
d)  szpachlówki.

2. Za pomocą kubka Forda nr 4 określa się

a)  krycie.
b)  lepkość.
c)  rozlewność.
d)  ściekalność.

3. Długie schnięcie jest wadą wyrobów

a)  olejnych.
b)  ftalowych.
c)  poliestrowych.
d)  nitrocelulozowych.

4. Od własności tiksotropowych wyrobu lakierowego zależy

a)  krycie.
b)  lepkość.
c)  rozlewność.
d)  ściekalność.

5. Ochronę elektrochemiczną i barierową podłoża zapewniają wyroby

a)  ftalowe.
b)  akrylowe.
c)  nitrocelulozowe.
d)  etylokrzemianowe.

6. Farby proszkowe są przeznaczone do nakładania

a)  pędzlem.
b)  natryskiem pneumatycznym.
c)  natryskiem elektrostatycznym.
d)  natryskiem hydrodynamicznym.

7. Do nakładania powłok metalicznych można stosować:

a)  żelazo, miedź, chrom, kadm.
b)  mosiądz, miedź, cynk, żeliwo.
c)  aluminium, miedź, brąz, żelazo.
d)  aluminium, miedź, chrom, nikiel.

8. Przez chemiczne utlenianie metalu wytwarza sie powłoki

a)  metalowe.
b)  tlenkowe.
c)  malarskie.
d)  metalowo-organiczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Metodą strumieniowo-ścierną nie można usuwać

a)  rdzy.
b)  tłuszczu.
c)  zgorzeliny
d)  starej powłoki malarskiej.

10. Rysunek przedstawia szlifierkę

a)  kątową.
b)  czołową.
c)  obwodową.
d)  do narzędzi trzpieniowych.

Rys 2. Szlifierka [13. s.217]

11. Za pomocą rozpuszczalników organicznych można usuwać z metalu

a)  rdzę.
b)  wilgoć.
c)  tłuszcz.
d)  zgorzelinę.

12. Do chemicznego przetwarzania rdzy służy

a)  kwas fosforowy.
b)  stabilizator rdzy.
c)  roztwór sody kaustycznej.
d)  rozpuszczalnik organiczny.

13. Przy malowaniu ręcznym pędzel powinien być nachylony do powierzchni pod kątem

a)  90˚.
b)  45˚.
c)  30˚.
d)  15˚.

14. Sprężone powietrze doprowadzone do pistoletu pneumatycznego powinno mieć ciśnienie

a)  30÷50 MPa
b)  3,0÷5,0 MPa.
c)  0,3÷0,5 MPa.
d)  0,03÷0,05 MPa.

15. Zasilanie grawitacyjne pistoletu pneumatycznego materiałem malarskim odbywa się

a)  z sieci centralnego zasilania.
b)  ze zbiornika poza pistoletem.
c)  ze zbiorniczka pod pistoletem.
d)  ze zbiorniczka umieszczonego nad pistoletem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Odległość głowicy pistoletu od malowanej powierzchni zależy od wysokości napięcia

prądu elektrycznego przy malowaniu metodą

a)  natrysku pneumatycznego.
b)  natrysku elektrostatycznego.
c)  natrysku hydrodynamicznego.
d)  polewania wielostrumieniowego.

17. Przy nakładaniu powłok antykorozyjnych na konstrukcjach ażurowych największe straty

materiału występują przy malowaniu

a)  pędzlem.
b)  zanurzeniowym.
c)  natryskiem pneumatycznym.
d)  natryskiem elektrostatycznym.

18. Klocki do papieru ściernego należy stosować przy ręcznym szlifowaniu powłok

lakierowych na

a)  zaokrągleniach.
b)  śrubach i nitach.
c)  ostrych krawędziach.
d)  płaskich powierzchniach.

19. Przy malowaniu natryskowym temperatura powietrza powinna wynosić co najmniej

a)  0˚C.
b)  5˚C.
c)  10˚C.
d)  15˚C.

20. Największe zapylenie występuje przy malowaniu

a)  pędzlem.
b)  natryskiem pneumatycznym.
c)  natryskiem hydrodynamicznym.
d)  przez polewanie wielostrumieniowe.

21. Odzież ługoodporną należy stosować przy

a)  szlifowaniu powłok.
b)  odtłuszczaniu alkalicznym.
c)  malowaniu zanurzeniowym.
d)  oczyszczaniu strumieniowo-ściernym.

22. Środki ochrony słuchu należy stosować przy obsłudze

a)  szlifierki pneumatycznej.
b)  pistoletu elektrostatycznego.
c)  agregatu hydrodynamicznego.
d)  palnika do opalania powłok malarskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie powłok antykorozyjnych na powierzchni metalu

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

1. Francuz W. M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w rzemiośle. WSiP,

Warszawa 1996.

2. Frankiewicz D.: Rozpoznawanie podstawowych materiałów budowlanych. KOWEZ,

Warszawa 2002.

3. Frankiewicz D., Transport, składowanie i magazynowanie materiałów budowlanych.

KOWEZ, Warszawa 2002.

4. Gąsiorowska D., Horsztyńska B.: Posługiwanie się podstawowymi pojęciami i terminami

z zakresu budownictwa. KOWEZ, Warszawa 2002.

5. Gąsiorowska D, Horsztyńska B., Posługiwanie się dokumentacją techniczną, KOWEZ,

Warszawa 2002.

6.  Klemm P. Praca zbiorowa.: Budownictwo ogólne. Tom 2. Arkady, Warszawa 2005.
7.  Kowalczyk Z.: Kosztorysowanie i normowanie w budownictwie. WSiP, Warszawa 2005.
8.  Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1996.
9.  Martinek W., Pieniążek J.: Technologia budownictwa. Cz. 5. WSiP, Warszawa 1997.
10.  Panas J. Praca zbiorowa.: Poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 2003.
11.  Roj-Chodacka  A.  Przestrzeganie  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, KOWEZ, Warszawa 2002.

12.  Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999.
13.  Wolski Z.: Roboty malarskie. WSiP, Warszawa 1997.
14.  Katalog nakładów rzeczowych nr 7-11. Pokrycia antykorozyjne i ochronne.
15.  Katalog Standox: Produkt Information

Normy:
PN-EN  ISO  12944-1:2001  Farby  i  lakiery.  Ochrona  przed  korozją  konstrukcji  stalowych  za
pomocą ochronnych systemów malarskich. Część 1: Ogólne wprowadzenie.

PN-EN ISO 12944-2:2001 Farby i lakiery. Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za
pomocą ochronnych systemów malarskich. Część 2: Klasyfikacja środowisk.

PN-EN ISO 12944-4:2001 Farby i lakiery. Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za
pomocą ochronnych systemów malarskich. Część 4: Rodzaje powierzchni i sposoby
przygotowania powierzchni.

Pn-EN ISO 8130-14:2005 Farby proszkowe. Część 14: Terminologia

PN-EN ISO 2431:1999 Farby i lakiery. Oznaczanie czasu wypływu za pomocą kubków
wypływowych
PN-ISO 8501-1 Przygotowanie podłoży stalowych przed nakładaniem farb i podobnych
produktów. Wzrokowa ocena czystości powierzchni.