background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
 
 
 

Marek Sawicki 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wykonywanie 

obróbki 

mechanicznej 

materiałów 

723[05].Z1.03 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy  
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 
mgr inż. Jolanta Skoczylas 
mgr inż. Sławomir Karbowiak 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inż. Marek Sawicki 
 
 
 
Konsultacja: 
dr inż. Jacek Przepiórka 
 
 
 

 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  723[05].Z1.03 
„Wykonywanie  obróbki  mechanicznej  materiałów”,  zawartego  w  modułowym  programie 
nauczania dla zawodu monter-instalator urządzeń technicznych w budownictwie wiejskim. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI 

 
1. Wprowadzenie 

2. Wymagania wstępne 

3. Cele kształcenia 

4. Przykładowe scenariusze zajęć 

5. Ćwiczenia 

11 

5.1.  Organizacja  stanowiska  pracy  do  mechanicznej  obróbki  materiałów, 

środki  ochrony  indywidualnej  oraz  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny 
pracy 

 
 

11 

5.1.1. Ćwiczenia 

11 

5.2.  Maszyny i urządzenia do obróbki mechanicznej materiałów 

13 

5.2.1. Ćwiczenia 

13 

5.3.  Parametry obróbki mechanicznej 

15 

5.3.1. Ćwiczenia 

15 

5.4.  Podstawowe operacje obróbki mechanicznej 

17 

5.4.1. Ćwiczenia 

17 

5.5.  Zasady  skrawania,  toczenia,  frezowania,  wiercenia  i  rozwiercania 

otworów 

19 

5.5.1. Ćwiczenia 

19 

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 

21 

7. Literatura 

35 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1.  WPROWADZENIE 

 
 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela,  który będzie pomocny w prowadzeniu 

zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w zawodzie  monter-instalator  urządzeń 
technicznych w budownictwie wiejskim  
 

W poradniku zamieszczono: 

– 

wymagania wstępne, 

– 

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć, 

– 

przykładowe scenariusze zajęć, 

– 

propozycje  ćwiczeń,  które  mają  na  celu  wykształcenie  u  uczniów  umiejętności 
praktycznych, 

– 

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki. 

 

Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  różnymi  metodami  ze 

szczególnym uwzględnieniem: 
– 

pokazu z objaśnieniem, 

– 

tekstu przewodniego, 

– 

metody projektów, 

– 

ćwiczeń praktycznych

 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróżnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. 
 

W  celu  przeprowadzenia  sprawdzianu  wiadomości  i  umiejętności  ucznia,  nauczyciel 

może  posłużyć  się  zamieszczonym  w  rozdziale  6  zestawem  zadań  testowych,  zawierającym 
różnego rodzaju zadania. 
 

W tym rozdziale podano również: 

– 

plan testu w formie tabelarycznej, 

– 

punktacje zadań, 

– 

propozycje norm wymagań, 

– 

instrukcję dla nauczyciela, 

– 

instrukcję dla ucznia, 

– 

kartę odpowiedzi, 

– 

zestaw zadań testowych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 

 

Schemat układu jednostek modułowych 

 

723[05].Z1 

Technologia 

obróbki materiałów 

723[05].Z1.01 

Rozróżnianie materiałów 

konstrukcyjnych i części maszyn 

723[05].Z1.02 

Wykonywanie obróbki  

ręcznej materiałów 

723[05].Z1.03 

Wykonywanie obróbki  

mechanicznej materiałów 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

– 

rozpoznawać podstawowe materiały konstrukcyjne maszyn,  

– 

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budowy maszyn i urządzeń,  

– 

wykonywać szkice podstawowymi technikami rysunkowymi,  

– 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii. 

– 

przygotowywać narzędzia i sprzęt do pracy,  

– 

wykonywać pomiary obrabianych elementów, 

– 

dobierać parametry obróbki do wykonywanych operacji,  

– 

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,  

– 

stosować przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej, 

– 

stosować przepisy dotyczące ochrony środowiska, 

– 

korzystać z różnych źródeł informacji. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3.  CELE KSZTAŁCENIA 

 
 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

– 

zorganizować  stanowisko  pracy  do  mechanicznej  obróbki  materiałów,  zgodnie 
z wymaganiami ergonomii, 

– 

posłużyć  się  warsztatowymi  narzędziami  pomiarowymi  stosowanymi  podczas 
mechanicznej obróbki materiałów, 

– 

obsłużyć podstawowe maszyny i urządzenia do mechanicznej obróbki materiałów, 

– 

dobrać parametry skrawania do rodzaju obróbki i materiału, 

– 

przygotować  tokarkę  do  pracy  –  dobrać  i  zamocować  noże  tokarskie  oraz  zamocować 
materiał obrabiany w uchwycie, 

– 

wykonać  podstawowe  operacje  z  zakresu  mechanicznej  obróbki  materiałów:  skrawanie, 
toczenie, frezowanie, wiercenie i rozwiercanie otworów,  

– 

dobrać środki ochrony indywidualnej odpowiednio do rodzaju wykonywanej pracy, 

– 

zastosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  podczas  wykonywania 
mechanicznej obróbki materiałów. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4.  PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca 

 

 

 

……………………………………………………………. 

Modułowy program nauczania: 

Monter-instalator  urządzeń  technicznych  w budownictwie 
wiejskim 723[05] 

Moduł:   

 

 

 

 

 

Technologia obróbki materiałów 723[05].Z1 

Jednostka modułowa: 

Wykonywanie 

obróbki 

mechanicznej 

materiałów 

723[05].Z1.03 

Temat:   Wiercenie wiertarką ręczną i stołową. 

Cel ogólny:  Ukształtowanie  umiejętności  wykonania  praktycznego  otworów  przy  pomocy 

wiertarki ręcznej i stołowej. 

 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 
– 

zaplanować kolejność operacji procesu wiercenia otworu, 

– 

dobrać  narzędzia  i  przyrządy  do  wiercenia  otworu  pod  względem  materiału,  w  którym 
jest wiercony otwór, 

– 

dobrać  narzędzia  i  przyrządy  do  wiercenia  otworu  pod  względem  wielkości  i  kształtu 
otworu, 

– 

posłużyć się dokumentacją techniczna obsługi wiertarek, 

– 

posłużyć się dokumentacją techniczną wyrobu w zakresie wykonywania otworów, 

– 

zorganizować stanowisko do wiercenia wiertarką ręczną i stołową, 

– 

wywiercić otwory przy pomocy wiertarki ręcznej i stołowej, 

– 

posłużyć się urządzeniami pomiarowymi do kontroli wymiarów otworów, 

– 

dokonać pomiarów otworów, 

– 

określić cechy charakterystyczne dla wiercenia otworów wiertarką ręczną i stołową, 

– 

dobrać sposób wiercenia do możliwości technologicznych wykonania otworu, 

– 

zaprezentować wykonaną pracę. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

 

pokaz z instruktażem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

indywidualna. 

 

Czas: 180 min. 
 
Strategia: uczenie się przez doświadczenie. 
 
Uczestnicy:  Uczniowie  kształcący  się  w  zawodzie  monter  –  instalator  urządzeń 

technicznych w budownictwie wiejskim. 

 
Środki dydaktyczne: 
– 

plansze dydaktyczne, 

– 

instrukcja do ćwiczenia, 

– 

instrukcje obsługi wiertarek, 

– 

literatura z rozdziału 7, dotycząca wiercenia, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

– 

wiertarka ręczna, 

– 

wiertarka stołowa, 

– 

zestaw wierteł, 

– 

rysunek techniczny wykonawczy prostego elementu, 

– 

gotowy element, 

– 

materiał do obróbki. 

 
Przebieg zajęć: 
1.  Sprawy organizacyjne. 
2.  Nawiązanie do tematu, omówienie celów i przebiegu zajęć. 
3.  Omówienie zasad prac z urządzeniami mechanicznymi. 
4.  Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia. 
5.  Realizacja tematu: 

 

uczeń otrzymuje rysunek techniczny wyrobu, materiał do obróbki oraz wzorcowy już 
wykonany detal, 

 

uczeń po przeczytaniu instrukcji przystępuje do organizacji stanowiska pracy, 

 

uczeń trasuje położenie otworów zgodnie z dokumentacją techniczną, 

 

uczeń mocuje przedmiot w imadle i dokonuje doboru wiertła do wykonania operacji 
wiercenia otworu wiertarką ręczną, 

 

po  przeczytaniu  instrukcji  obsługi  wiertarki  ręcznej  uczeń  wykonuje  proces 
wiercenia otworu, 

 

uczeń  po  przeczytaniu  instrukcji  obsługi  wiertarki  stołowej  wykonuje  proces 
wiercenia otworu, po uprzednim doborze narzędzia skrawającego (wiertła), 

 

nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga w poprawnym ich wykonaniu. 

6.  Po wykonaniu pracy uczeń analizuje wykonane ćwiczenie. 
7.  Uczeń wskazuje swoje mocne i słabe strony. 
8.  Nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza, czy została poprawnie wykonana. 
9.  Uczniowie prezentują pracę w kolejności wykonywania. 
10.  Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac. 
 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 

Na  podstawie  ćwiczenia  wykonanego  w  pracowni  porównaj  dwa  sposoby  wykonywania 

otworów wiertarką ręczną i stołową.  
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 
– 

anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć,  trudności 
podczas realizowania zadania i nabytych umiejętności. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca:   

 

 

……………………………………………………………. 

Modułowy program nauczania: 

Monter-instalator  urządzeń  technicznych  w budownictwie 
wiejskim 723[05] 

Moduł:   

 

 

 

 

 

Technologia obróbki materiałów 723[05].Z1 

Jednostka modułowa: 

Wykonywanie 

obróbki 

mechanicznej 

materiałów 

723[05].Z1.03 

Temat: Sposoby toczenia stożków. 

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności posługiwania się narzędziami i sprzętem do toczenia. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 
– 

dobrać narzędzia i sprzęt do toczenia, 

– 

zorganizować  stanowisko  do  wykonywania  pracy  zgodnie  z  zasadami  bezpieczeństwa 
i higieny pracy, 

– 

zdefiniować pojecie: toczenie, 

– 

scharakteryzować sposoby toczenia stożków, 

– 

wymienić rodzaje narzędzi i sprzętu do toczenia, 

– 

określić kolejność wykonywanych prac związanych z toczeniem, 

 
Metody nauczania–uczenia się:  
– 

ćwiczenia praktyczne, 

– 

tekstu przewodniego. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 
– 

indywidualna. 

 
Strategia: uczenie się przez doświadczenie.  
 
Czas: 90 min. 
 
Uczestnicy:  uczniowie  kształcący  się  w  zawodzie  monter-instalator  urządzeń  technicznych 

w budownictwie wiejskim. 

 
Środki dydaktyczne: 
– 

tokarka z oprzyrządowaniem, 

– 

literatura z rozdziału 7, dotycząca toczenia stożków, 

– 

zeszyt przedmiotowy, 

– 

przybory do pisania. 

 
Przebieg zajęć: 
 
Zadanie dla ucznia 

Przedmiotem zadania jest toczenie małego stożka nożem kształtowym na zadany wymiar. 

 
FAZA WSTĘPNA 

Czynności organizacyjno-porządkowe, wyjaśnienie tematu zajęć, zaznajomienie uczniów 

z pracą metoda przewodniego tekstu. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10 

FAZA WŁAŚCIWA 
 
INFORMACJE 
1.  Na czym polega toczenie stożków? 
2.  Jakie rozróżniamy oprzyrządowanie do toczenia? 
3.  Gdzie w budownictwie wiejskim ma zastosowanie toczenie? 
4.  Czy potrafisz dobrać oprzyrządowanie do sposobu toczenia? 
 
PLANOWANIE 
1.  Ustal jaki stożek chcesz osiągnąć przez toczenie. 
2.  Ustal sposób toczenia stożka. 
3.  Ustal jakie wykonasz pomiary w trakcie pracy. 
4.  Zaplanuj kolejność czynności podczas toczenia. 
 
UZGODNIENIE 
1.  Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem. 
2.  Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela. 
 
WYKONANIE 
1.  Dokonaj pomiarów elementu do sfazowania. 
2.  Zapisz pomiary w zeszycie przedmiotowym. 
3.  Dobierz parametry skrawania. 
4.  Sprawdź sprawność działania obrabiarki. 
5.  Wykonaj zadane i zaplanowane ćwiczenie zgodnie z zasadami BHP. 
6.  Zwróć uwagę na estetykę i dokładność twojej pracy. 
7.  Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy. 
 
SPRAWDZANIE 
1.  Czy poprawnie zostały wykonane pomiary elementu? 
2.  Czy prawidłowo zostało wykonane fazowanie elementu? 
3.  Czy  element  został  sfazowany  zgodnie  z  zadanymi  wymiarami  i  posiada  estetyczny 

wygląd? 

 
ANALIZA 

Uczniowie wraz z  nauczycielem  wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły  im  najwięcej 

trudności.  Nauczyciel  podsumowuje  całe  ćwiczenie,  wskazuje  jakie  nowe,  ważne 
umiejętności  zostały  wykształcone,  jakie  wystąpiły  nieprawidłowości  i  jak  ich  unikać 
w przyszłości. 
 
FAZA KOŃCOWA 
 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 

Opisz jakie sposoby wykonywania stożków? 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 
– 

anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć,  trudności 
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11 

5.  ĆWICZENIA 

 

5.1. 

Organizacja  stanowiska  pracy  do  mechanicznej  obróbki 
materiałów,  środki  ochrony  indywidualnej  oraz  przepisy 
bezpieczeństwa i higieny pracy 

 

5.1.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dobierz wyposażenie stanowiska pracy do mechanicznej obróbki materiałów. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczeń  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować  przepisy:  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej 

i ochrony środowiska na stanowiskach obróbki mechanicznej, 

2)  obejrzeć plansze przedstawiające stanowiska pracy, 
3)  zwrócić uwagę na wyposażenie w narzędzia, przyrządy i dokumentację, 
4)  zanotować spostrzeżenia, 
5)  przedstawić własne wnioski. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pokaz z objaśnieniem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 

 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

instrukcje bhp dotyczące stanowisk obróbki mechanicznej, 

– 

plansze przestawiające stanowiska obróbki mechanicznej, 

– 

przybory do pisania, papier, 

– 

literatura z rozdziału 7, dotycząca obróbki mechanicznej. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Opisz na podstawie obejrzanego filmu stanowisko pracy pod względem bhp i ergonomii. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczeń  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować  przepisy:  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej 

i ochrony środowiska na stanowiskach obróbki mechanicznej, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12 

2)  obejrzeć film przedstawiający stanowiska pracy, 
3)  zwrócić  uwagę  na  rozmieszczenie  narzędzi,  przyrządów,  dokumentacji  oraz  ład 

i porządek, 

4)  zanotować spostrzeżenia, 
5)  przedstawić własne wnioski. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pokaz z objaśnieniem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 

 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

instrukcje bhp dotyczące stanowisk obróbki mechanicznej, 

– 

filmy przestawiające stanowiska obróbki mechanicznej, 

– 

przybory do pisania, papier, 

– 

literatura z rozdziału 7, dotycząca obróbki mechanicznej. 

 
Ćwiczenie 3 
 

Dobierz  środki  ochrony  osobistej  niezbędne  dla  wskazanego  przez  nauczyciela 

stanowiska do obróbki mechanicznej. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczeń  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować  przepisy:  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej 

i ochrony środowiska na wskazanym stanowisku,  

2)  obejrzeć środki ochrony osobistej znajdujące się w pracowni, 
3)  wybrać właściwe i niezbędne środki ochrony osobistej, 
4)  uzasadnić swój wybór  
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pokaz z objaśnieniem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 

 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

instrukcje:  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej  i  ochrony 
środowiska na stanowiskach obróbki mechanicznej, 

– 

środki ochrony osobistej, 

– 

literatura z rozdziału 7, dotycząca obróbki mechanicznej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13 

5.2.  Maszyny i urządzenia do obróbki mechanicznej materiałów 

 

5.2.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
 

Podziel  przedstawione  na  rysunkach  obrabiarki  na  grupy  i  przyporządkuj  ich  nazwy 

zapisane na kartkach. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczeń  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeczytać literaturę z rozdziału 7, dotyczącą maszyn do obróbki mechanicznej, 
2)  obejrzeć dokładnie przedstawione rysunki, zdjęcia obrabiarek, 
3)  pogrupować przedstawione obrabiarki, 
4)  umieścić podpisy przy właściwej grupie obrabiarek, 
5)  uzasadnić swój wybór 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pokaz z objaśnieniem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 

 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

zdjęcia i rysunki obrabiarek, 

– 

karki z nazwami obrabiarek, 

– 

przybory do pisania, papier, 

– 

literatura z rozdziału 7, dotycząca maszyn do obróbki mechanicznej. 

 
Ćwiczenie 2 

Sporządź schemat podziału obrabiarek do obróbki mechanicznej na grupy i rodzaje. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczeń  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i sposób wykonania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeczytać  literaturę  z  rozdziału  7,  określona  przez  nauczyciela,  dotyczącą  maszyn  do 

obróbki mechanicznej, 

2)  napisać na kartce nazwy grup obrabiarek, 
3)  sporządzić schemat podziału obrabiarek, 
4)  zaprezentować wykonany schemat. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pokaz z objaśnieniem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14 

 

Środki dydaktyczne: 

– 

przybory do pisania i rysowania, 

– 

papier, 

– 

literatura z rozdziału 7, dotycząca maszyn do obróbki mechanicznej. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15 

5.3.  Parametry obróbki mechanicznej 

 

5.3.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
 

Wykonaj na tokarce uniwersalnej przedmiot o określonym kształcie. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczeń  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres  

i sposób wykonania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować  stanowisko  pracy  zgodnie  z  przepisami:  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy, 

ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,  

2)  przeczytać instrukcję obsługi tokarki, 
3)  zaplanować kolejność operacji wykonania przedmiotu, 
4)  dobrać nóż (noże) i narzędzia pomiarowe do wykonania pracy, 
5)  wykonać szkice – rysunki operacyjne 
6)  zgromadzić na stanowisku pracy materiały, narzędzia, przyrządy i literaturę, 
7)  dobrać parametry skrawania do zaplanowanych operacji,  
8)  przygotować obrabiarkę do pracy, 
9)  wykonać element, postępując zgodnie z przygotowanym planem, 
10)  sprawdzić jakość wykonanej pracy, 
11)  uporządkować stanowisko pracy, 
12)  zaprezentować wykonany przedmiot. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pokaz z objaśnieniem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 

 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

tokarka, 

– 

noże tokarskie, 

– 

narzędzia pomiarowe, 

– 

materiał do wykonania przedmiotu, 

– 

instrukcja obsługi tokarki, 

– 

literatura z rozdziału 7, dotycząca toczenia. 

– 

papier, przybory do pisania. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Wykonaj  na  tokarce  operacje  toczenia  rowków oraz  przecinania zgodnie  z otrzymanym 

rysunkiem.  
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczeń  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować  stanowisko  pracy  zgodnie  z  przepisami:  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy, 

ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,  

2)  przeczytać instrukcję obsługi tokarki, 
3)  przeanalizować otrzymany rysunek, 
4)  zaplanować kolejność operacji, 
5)  dobrać nóż (noże) i narzędzia pomiarowe do wykonania pracy, 
6)  zgromadzić na stanowisku pracy materiały, narzędzia, przyrządy i literaturę, 
7)  dobrać parametry skrawania do zaplanowanych operacji,  
8)  przygotować obrabiarkę do pracy, 
9)  wykonać element postępując zgodnie z przygotowanym planem, 
10)  sprawdzić jakość wykonanej pracy, 
11)  uporządkować stanowisko pracy, 
12)  zaprezentować wykonany przedmiot. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pokaz z objaśnieniem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 

 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

tokarka, 

– 

noże tokarskie, 

– 

narzędzia pomiarowe, 

– 

materiał do wykonania przedmiotu, 

– 

instrukcja obsługi tokarki, 

– 

literatura z rozdziału 7, dotycząca toczenia. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17 

5.4.  Podstawowe operacje obróbki mechanicznej 

 

5.4.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
 

Wykonaj na tokarce przedmiot zgodnie z otrzymaną dokumentacją techniczną. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczeń  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować  stanowisko  pracy  zgodnie  z  przepisami:  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy, 

ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, 

2)  przeczytać instrukcję obsługi tokarki, 
3)  przeanalizować otrzymaną dokumentacją wyrobu, 
4)  zgromadzić na stanowisku pracy narzędzia i przyrządy, 
5)  przygotować obrabiarkę do pracy, 
6)  wykonać element postępując zgodnie z otrzymaną dokumentacją, 
7)  sprawdzić jakość wykonanej pracy, 
8)  uporządkować stanowisko pracy, 
9)  zaprezentować wykonany przedmiot. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pokaz z objaśnieniem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 

 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

tokarka, 

– 

noże tokarskie, 

– 

narzędzia pomiarowe, 

– 

instrukcja obsługi tokarki, 

– 

dokumentacja techniczna wyrobu, 

– 

literatura z rozdziału 7, dotycząca toczenia. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Wykonaj frezowanie powierzchni na elemencie otrzymanym od nauczyciela. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczeń  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować  stanowisko  pracy  zgodnie  z  przepisami:  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy, 

ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,  

2)  przeczytać instrukcję obsługi frezarki, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18 

3)  zaplanować sposób frezowania i kolejność operacji, 
4)  dobrać frezy i narzędzia pomiarowe niezbędne do wykonania pracy, 
5)  zgromadzić na stanowisku pracy niezbędne materiały, narzędzia, przyrządy i literaturę, 
6)  dobrać parametry skrawania do zaplanowanych operacji,  
7)  przygotować obrabiarkę do pracy, 
8)  wykonać element postępując zgodnie z przygotowanym planem, 
9)  sprawdzić jakość wykonanej pracy, 
10)  uporządkować stanowisko pracy, 
11)  zaprezentować wykonany przedmiot. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pokaz z objaśnieniem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 

 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

frezarka, 

– 

frezy, 

– 

narzędzia pomiarowe, 

– 

materiał do wykonania przedmiotu, 

– 

instrukcja obsługi frezarki, 

– 

literatura (poradniki), 

– 

papier, przybory do pisania, 

– 

literatura z rozdziału 7, dotycząca frezowania. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19 

5.5. 

Zasady 

skrawania, 

toczenia, 

frezowania, 

wiercenia 

i rozwiercania otworów 

 

5.5.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
 

Wykonaj  na  tokarce  operacje  wiercenia  i  rozwiercania  w  elemencie  otrzymanym  od 

nauczyciela. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczeń  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować  stanowisko  pracy  zgodnie  z  przepisami:  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy, 

ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,  

2)  przeczytać instrukcję obsługi tokarki, 
3)  zaplanować kolejność operacji wiercenia i rozwiercania, 
4)  dobrać  wiertło  (wiertła)  i  rozwiertak  (rozwiertaki)  oraz narzędzia  pomiarowe  niezbędne 

do wykonania zadania, 

5)  zgromadzić na stanowisku pracy materiały, narzędzia, przyrządy i literaturę, 
6)  dobrać parametry skrawania do zaplanowanych operacji,  
7)  przygotować obrabiarkę do pracy, 
8)  wykonać element postępując zgodnie z przygotowanym planem, 
9)  sprawdzić jakość wykonanej pracy, 
10)  uporządkować stanowisko pracy, 
11)  zaprezentować wykonany przedmiot. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pokaz z objaśnieniem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 

 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

tokarka, 

– 

wiertła, rozwiertaki, nawiertaki, 

– 

narzędzia pomiarowe, 

– 

materiał do wykonania przedmiotu, 

– 

instrukcja obsługi tokarki, 

– 

literatura (poradniki), 

– 

papier, przybory do pisania, 

– 

literatura z rozdziału 7, dotycząca wiercenia. 

 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20 

Ćwiczenie 2 
 

Wykonaj na frezarce rowki zgodnie z otrzymanym rysunkiem. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczeń  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i sposób wykonania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować  stanowisko  pracy  zgodnie  z  przepisami  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy, 

ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,  

2)  przeczytać instrukcję obsługi frezarki, 
3)  zaplanować sposób frezowania i kolejność operacji, 
4)  dobrać frezy i narzędzia pomiarowe do wykonania pracy, 
5)  zgromadzić na stanowisku pracy materiały, narzędzia, przyrządy i literaturę, 
6)  dobrać parametry skrawania do zaplanowanych operacji,  
7)  przygotować obrabiarkę do pracy, 
8)  wykonać rowki postępując zgodnie z przygotowanym planem, 
9)  sprawdzić jakość wykonanej pracy, 
10)  uporządkować stanowisko pracy, 
11)  zaprezentować wykonany przedmiot. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

– 

pokaz z objaśnieniem, 

– 

ćwiczenie praktyczne. 

 
 

Środki dydaktyczne: 

– 

frezarka, 

– 

frezy, 

– 

narzędzia pomiarowe, 

– 

materiał do wykonania przedmiotu, 

– 

instrukcja obsługi frezarka, 

– 

literatura (poradniki), 

– 

papier, przybory do pisania, 

– 

literatura z rozdziału 7, dotycząca frezowania rowków. 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21 

6.  EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Wykonanie  obróbki 
mechanicznej materiałów” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

– 

zadania 1–16, są z poziomu podstawowego, 

– 

zadania 17–20 są z poziomu ponadpodstawowego 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

– 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,  

– 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, 

– 

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego, 

– 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  3  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi:  1.d,  2.  b,  3.  b,  4.  c,  5.  d,  6.  a,  7.  b,  8. a,  9.  b,  10.  c,  11.  a
12. 
d, 13. b, 14. a, 15. c, 16. a, 17. c, 18. a, 19. d, 20. c. 

 

Plan testu 

 

Nr  
zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Określić czynności jakie powinien wykonać 
pracownik przed przystąpieniem do pracy 

2  Określić zadanie obrabiarek 

Określić maszyny służące do obróbki 
powierzchni płaskich 

Określić jaki rodzaj obróbki nie jest wykonywany 
na tokarce 

Określić do której grupy zalicza się wiertarkę 
promieniową 

6  Rozpoznać cechy dłutownicy 

7  Ustalić cechy frezarki poziomej uniwersalnej 

Ustalić, które szlifierki nie należą do grupy 
szlifierek ogólnego przeznaczenia 

Określić parametry, których nie zaliczamy do 
głównych parametrów skrawania 

10  Określić parametry obróbki wstępnej 

11 

Określić najczęściej stosowaną obróbkę 
powierzchni walcowych 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22 

12 

Ustalić sposób wykonywania otworów o dużej 
dokładności i gładkości 

13 

Ustalić bardziej ekonomiczny od strugania 
sposób obróbki płaszczyzn 

14 

Określić, jakie frezowanie zapewnia największą 
gładkość płaszczyzn 

15  Określić zasady wiercenia otworów przelotowych 

16 

Określić średnicę otworu wierconego w celu 
dalszego gwintowania 

17 

Wskazać środki ochrony indywidualnej 
stosowane na stanowiskach obróbki 
mechanicznej 

18 

Scharakteryzować zasady toczenia stożków  
z przesuniętym konikiem 

PP 

19 

Scharakteryzować zasady wiercenia głębokich 
otworów 

PP 

20 

Scharakteryzować obróbkę materiałów bardzo 
twardych i obróbkę wykańczającą 

PP 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 
5.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
6.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas przeznaczony 

na udzielanie odpowiedzi. 

7.  Postaraj  się  stworzyć  odpowiednią  atmosferę  podczas  przeprowadzania  pomiaru 

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 

8.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

9.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
10.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
11.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które  

sprawiły uczniom największe trudności. 

12.  Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
13.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. 
4.  Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru. 
5.  Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt. 
6.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane 

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; wybierz 
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X. 

7.  Staraj  się  wyraźnie  zaznaczać  odpowiedzi.  Jeżeli  się  pomylisz  i  błędnie  zaznaczysz 

odpowiedź,  otocz  ją  kółkiem  i  zaznacz  ponownie  odpowiedź,  którą  uważasz  za 
poprawną. 

8.  Scharakteryzować  Pracuj  samodzielnie,  bo  tylko  wtedy  będziesz  miał  satysfakcję 

z wykonanego zadania. 

9.  Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  będzie  sprawiało  Ci  trudność,  wtedy  odłóż  rozwiązanie 

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 

10.  Po  rozwiązaniu  testu  sprawdź,  czy  zaznaczyłeś  wszystkie  odpowiedzi  na  KARCIE 

ODPOWIEDZI. 

11.  Na rozwiązanie testu masz 35 minut. 

Powodzenia! 

 

Materiały dla ucznia: 

– 

instrukcja, 

– 

zestaw zadań testowych, 

– 

karta odpowiedzi. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.  Przed przystąpieniem do pracy pracownik powinien 

a)  naszykować napoje i drugie śniadanie. 
b)  zgromadzić wszystkie dostępne narzędzia i przyrządy. 
c)  zdjąć osłony i zabezpieczenia, aby ułatwić sobie pracę. 
d)  zgromadzić niezbędne narzędzia, przyrządy i dokumentację. 

 
2.  Zadaniem wszystkich obrabiarek jest 

a)  obniżenie kosztów produkcji. 
b)  usunięcie nadmiaru materiału. 
c)  automatyzacja procesu produkcji. 
d)  podniesienie bezpieczeństwa pracy. 

 
3.   Do obróbki powierzchni płaskich najczęściej używane są 

a)  tokarki. 
b)  frezarki. 
c)  kopiarki. 
d)  strugarki. 

 
4.  Na tokarce nie można obrabiać 

a)  gwintów. 
b)  stożków. 
c)  kół zębatych. 
d)  długich wałków. 

 
5.  Wiertarki promieniowe zalicza się do grupy wiertarek 

a)  stołowych. 
b)  specjalnych. 
c)  specjalizowanych. 
d)  ogólnego przeznaczenia. 

 
6.  Dłutownicą nazywamy strugarkę 

a)  pionową. 
b)  wzdłużną. 
c)  poprzeczną. 
d)  dwustojakową. 

 
7.  Wśród frezarek wspornikowych frezarka pozioma uniwersalna wyróżnia się 

a)  dużą sztywnością. 
b)  obrotowym stołem. 
c)  największą dokładnością obróbki. 
d)  możliwością stosowania różnorodnych frezów. 

 
8.  Do szlifierek ogólnego przeznaczenia nie należą szlifierki 

a)  ostrzarki. 
b)  do wałków. 
c)  do otworów. 
d)  do płaszczyzn. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25 

9.  Do głównych parametrów skrawania nie zaliczamy 

a)  posuwu. 
b)  siły skrawania. 
c)  prędkości skrawania. 
d)  głębokości skrawania. 

 
10.  Podczas obróbki wstępnej przyjmuje się 

a)  większy posuw i większą głębokość skrawania. 
b)  większy posuw i mniejszą głębokość skrawania. 
c)  mniejszy posuw i większą głębokość skrawania. 
d)  mniejszy posuw i mniejszą głębokość skrawania. 

 
11.  Obróbkę powierzchni walcowych najczęściej wykonuje się przez 

a)  toczenie. 
b)  struganie. 
c)  wiercenie. 
d)  frezowanie. 

 
12.  Wykonanie  otworu  o  dużej  dokładności  i  gładkiej  powierzchni  należy  wykonać  przez 

wiercenie 
a)  jednokrotne. 
b)  i pogłębianie. 
c)  i rozwiercanie. 
d)  i wielokrotne rozwiercanie. 

 
13.  Bardziej wydajnym i ekonomicznym od strugania sposobem obróbki płaszczyzn jest 

a)  toczenie. 
b)  frezowanie. 
c)  dłutowanie. 
d)  szlifowanie. 

 
14.  Największą gładkość powierzchni zapewnia frezowanie 

a)  czołowe. 
b)  kopiowe. 
c)  współbieżne. 
d)  przeciwbieżne. 

 
15.  Największa  możliwość  obracania  się  przedmiotu  wraz  z  wiertłem  podczas  wiercenia 

otworów przelotowych istnieje 
a)  podczas wiercenia w pełnym materiale. 
b)  w momencie wchodzenia wiertła w materiał. 
c)  w momencie wychodzenia wiertła z materiału. 
d)  podczas wycofywania wiertła z przewierconego materiału. 

 
16.  Średnica otworu wykonywanego w celu dalszego gwintowania powinna być 

a)  dobrana z tablic. 
b)  równa średnicy gwintu. 
c)  równa 90% średnicy gwintu. 
d)  równa połowie średnicy gwintu. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26 

17.  Na wszystkich stanowiskach obróbki mechanicznej wymagane jest używanie 

a)  wygodnego obuwia. 
b)  masek chroniących drogi oddechowe. 
c)  okularów lub masek chroniących oczy. 
d)  wysokiej klasy przyrządów pomiarowych. 

 
18.  Toczenie stożków z przesuniętym konikiem stosuje się do obróbki 

a)  stożków długich. 
b)  stożków krótkich. 
c)  stożków wewnętrznych. 
d)  stożków o dużej zbieżności. 

 
19.  Wiercenie głębokich otworów 

a)  może być wykonane na dowolnej wiertarce, dowolnymi wiertłami. 
b)  może być wykonane na dowolnej wiertarce, wiertłami do głębokich otworów. 
c)  może  być  wykonane  na  dowolnej  wiertarce,  ale  w  dwóch  etapach  –  wiercenie 

i pogłębianie. 

d)  powinno  być  wykonane  na  wiertarce  z  poziomym  wrzecionem  i  wiertłami  do 

głębokich otworów. 

 
20.  Obróbkę materiałów bardzo twardych i obróbkę wykańczającą wykonuje się w procesie 

a)  toczenia. 
b)  frezowania. 
c)  szlifowania. 
d)  rozwiercania. 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko…………………………………………………………………………………. 
 

Wykonywanie obróbki mechanicznej materiałów 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

 

 

 

 

Razem: 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28 

Test 2 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Wykonanie  obróbki 
mechanicznej materiałów” 

Test składa się z 20 zadań, z których: 

– 

zadania 1–16, są z poziomu podstawowego, 

– 

zadania 17–20 są z poziomu ponadpodstawowego 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

– 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,  

– 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, 

– 

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego, 

– 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  3  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi:  1.  a,  2  c,  3.  d,  4.  a,  5.  a,  6.  c,  7.  a,  8.  d,  9.  a,  10.  a,  11.  c
12. 
c, 13. c, 14. d, 15. c, 16. b, 17. a, 18. a, 19. d, 20. d. 

 

Plan testu 

 

Nr  
zad. 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Prawidłowa 

odpowiedź 

Określić czynności jakie powinien wykonać 
pracownik po zakończeniu pracy 

Określić czynności niebezpieczne 

Określić przeznaczenie tokarek 

Rozróżnić zastosowanie  
tokarek 

Określić zasady pracy wiertarki 

Określić zasady pracy strugarki 

Ustalić, które frezarki nie należą do grupy 
frezarek wspornikowych 

Ustalić, które szlifierki należą do grupy 
szlifierek ogólnego przeznaczenia 

Określić sposób dobierania parametrów 
skrawania 

10 

Określić najczęściej stosowaną obróbkę 
powierzchni czołowych i przecinanie 

11 

Określić dokładność wiercenia 

12 

Określić sposoby obróbki płaszczyzn 

13 

Określić do jakiego rodzaju obróbki 
najczęściej stosowane jest szlifowanie  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29 

14 

Określić do jakich prac podczas toczenia 
stosuje się noże wykańczaki 

15 

Określić zakres średnic otworów 
wykonywanych podczas wiercenia 

16 

Określić stosowanie środków ochrony 
osobistej 

17 

Ustalić zastosowanie rozwiercania 

PP 

18 

Dobrać rodzaj frezów używanych do obróbki 
powierzchni płaskich wgłębionych  

PP 

19 

Dobrać typ wiertarki używanej do 
jednoczesnego wiercenia kilku otworów 

PP 

20 

Dobrać parametry skrawania dla uzyskania 
powierzchni o mniejszej chropowatości 

PP 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 
5.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
6.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas przeznaczony 

na udzielanie odpowiedzi. 

7.  Postaraj  się  stworzyć  odpowiednią  atmosferę  podczas  przeprowadzania  pomiaru 

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 

8.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

9.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
10.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
11.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które  

sprawiły uczniom największe trudności. 

12.  Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
13.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. 
4.  Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru. 
5.  Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt. 
6.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane 

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; wybierz 
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X. 

7.  Staraj  się  wyraźnie  zaznaczać  odpowiedzi.  Jeżeli  się  pomylisz  i  błędnie  zaznaczysz 

odpowiedź,  otocz  ją  kółkiem  i  zaznacz  ponownie  odpowiedź,  którą  uważasz  za 
poprawną. 

8.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
9.  Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  będzie  sprawiało  Ci  trudność,  wtedy  odłóż  rozwiązanie 

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 

10.  Po  rozwiązaniu  testu  sprawdź,  czy  zaznaczyłeś  wszystkie  odpowiedzi  na  KARCIE 

ODPOWIEDZI. 

11.  Na rozwiązanie testu masz 35 minut. 

Powodzenia! 

 
Materiały dla ucznia: 

– 

instrukcja, 

– 

zestaw zadań testowych, 

– 

karta odpowiedzi. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.  Po zakończonej pracy pracownik powinien 

a)  uporządkować stanowisko pracy. 
b)  jak najszybciej opuścić stanowisko pracy. 
c)  pozostawić włączone maszyny i urządzenia. 
d)  założyć zdjęte osłony i zabezpieczenia obrabiarki. 

 
2.  Podczas prac na obrabiarkach należy 

a) wykonywać pomiary podczas obracania się przedmiotów obrabianych. 
b) zdemontować osłony części wirujących jeżeli przeszkadzają w pracy. 
c) wióry usuwać jedynie przy pomocy haczyków i szufelek. 
d) wyłączać obrabiarkę jedynie, gdy oddalamy się od niej na dłużej niż 1 minutę. 

 
3.   Tokarki służą najczęściej do 

a)  wiercenia. 
b)  szlifowania. 
c)  obróbki gwintów. 
d)  obróbki powierzchni obrotowych. 

 
4.  Najpopularniejsze i najczęściej używane w praktyce warsztatowej są 

a)  tokarki kłowe. 
b)  automaty tokarskie. 
c)  tokarki karuzelowe. 
d)  tokarki specjalizowane. 

 
5.  W wiertarkach 

a)  ruch roboczy i posuwowy zawsze wykonuje wiertło. 
b)  ruch roboczy wiertło, posuwowy obrabiany element. 
c)  ruch posuwowy wiertło, roboczy obrabiany element. 
d)  ruch roboczy i posuwowy zawsze wykonuje obrabiany element. 

 
6.  W strugarkach prędkość ruchu roboczego w stosunku do jałowego (powrotnego) jest 

a)  większa. 
b)  zmienna. 
c)  mniejsza. 
d)  taka sama. 

 
7.  Do grupy frezarek wspornikowych nie należy frezarka 

a)  skośna. 
b)  pionowa. 
c)  pozioma zwykła. 
d)  pozioma uniwersalna. 

 
8.  Do grupy szlifierek ogólnego przeznaczenia zalicza się 

a)  polerki. 
b)  ostrzarki. 
c)  przecinarki. 
d)  szlifierki do wałków. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32 

9.  Parametry skrawania dobieramy 

a)  ściśle według dokumentacji. 
b)  tak, by jak najszybciej wykonać pracę. 
c)  dowolnie, na podstawie doświadczenia. 
d)  tak, by zaoszczędzić jak najwięcej materiału. 

 
10. Obróbkę powierzchni czołowych i przecinanie zwykle wykonuje się podczas 

a)  toczenia. 
b)  strugania. 
c)  frezowania. 
d)  szlifowania. 

 
11.  W wyniku wiercenia otrzymujemy otwory 

a)  o małej dokładności i gładkiej powierzchni. 
b)  o dużej dokładności i gładkiej powierzchni. 
c)  o małej dokładności i chropowatej powierzchni. 
d)  o dużej dokładności i chropowatej powierzchni. 

 
12. Najpopularniejszym i wydajnym sposobem obróbki płaszczyzn jest: 

a)  struganie. 
b)  dłutowanie. 
c)  frezowanie. 
d)  szlifowanie. 

 
13. Szlifowanie jest najczęściej stosowanym sposobem obróbki 

a)  zgrubnej. 
b)  wstępnej. 
c)  gładkościowej. 
d)  średnio dokładnej. 

  
14.  Podczas toczenia noże wykańczaki używane są do 

a)  każdej obróbki. 
b)  obróbki gwintów. 
c)  obróbki zgrubnej. 
d)  obróbki dokładnej. 

 
15.  Metodą wiercenia można wykonać otwory cylindryczne o średnicy 

a)  do 10 mm. 
b)  do 25 mm. 
c)  do 60–80 mm. 
d)  dowolnej wielkości. 

 
16.  Stosowanie środków ochrony osobistej 

a)  jest dobrą wolą pracownika. 
b)  jest uregulowane ustawowo. 
c)  określają związki zawodowe. 
d)  określa przełożony pracownika. 

 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33 

17.  Rozwiercanie otworu ma na celu 

a)  powiększenie otworu. 
b)  wykonanie gniazda pod łeb śruby. 
c)  uzyskanie bardzo głębokiego otworu. 
d)  uzyskanie otworu o żądanej dokładności i chropowatości. 

 
18.  Do obróbki powierzchni płaskich wgłębionych najbardziej odpowiednie są frezy 

a)  palcowe. 
b)  tarczowe. 
c)  kształtowe. 
d)  trzpieniowe. 

 
19.  Do jednoczesnego wiercenia kilku otworów służą wiertarki 

a)  kadłubowe. 
b)  promieniowe. 
c)  specjalizowane. 
d)  wielowrzecionowe. 

 
20.  Aby uzyskać powierzchnię o mniejszej chropowatości należy 

a)  zwiększyć prędkość i głębokość skrawania. 
b)  zmniejszyć prędkość i głębokość skrawania. 
c)  zmniejszyć prędkość i zwiększyć głębokość skrawania. 
d)  zwiększyć prędkość i zmniejszyć głębokość skrawania. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko…………………………………………………………………………………. 
 

Wykonywanie obróbki mechanicznej materiałów 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

 

 

 

 

Razem: 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35 

7.  LITERATURA 

 
1.  Górecki A.: Technologia ogólna. WSiP, Warszawa 1993 
2.  Mac S.: Obróbka metali. WSiP, Warszawa 1996 
3.  Okoniewski S.: Technologia maszyn. WSiP, Warszawa 1995