Immunologia – wykład 8
Immunocyty – komórki układu odpornościowego komunikują się ze sobą za pośrednictwem cytokin tworzących tzw. „sieć
cytokinową”. Z teoretycznego punktu widzenia cytokiny można uważać za pewną klasę hormonów. Komórki posiadają
receptory dla wielu „klasycznych hormonów” co umożliwia ich wpływ na odporność.
W części gruczołowej komórki wydzielają:
Hormony wzrostu (hGH) – komórki somatotropowe
Prolaktynę (PRL) – komórki prolaktynowe
Hormon kortykotropowy (ACTH) – komórki kortykotropowe
Hormon tyreotropowy (TSH) – komórki tyreotropowe
Hormony gonadotropowe (FSH i LH) – komórki gonadotropowe
hGH – istotna rola w procesie dojrzewania limfocytów T działa immunostymulująco podnosząc aktywność Li Th i Tc. Z hGH
działa prolaktyna, która stymuluje Li T, B, NK, makrofagi, neutrofile, CD34+ oraz dendrytyczne.
Koordynacja kaskady kinaz determinuje ekspresją genów w różnych komórkach i tkanβ u mężskach. Plejotropowe
działanie prolaktyny na proliferację, różnicowanie oraz apoptozę będzie zależało interakcji pomiędzy odpowiednimi
komórkami.
Uważa się, że nadczynność tarczycy na tle autoimmunologicznym może być związana ze wzrostem stężenie IL-6, IL-2.
Wyniki badań przeprowadzonych w ciągu ostatnich kilku lat sugerują bezpośredni wpływ hormonów tarczycy na krążące
markery takie jak IL-18, sH-2, czy %NK. Są niezbędne do prawidłowego rozwoju populacji LiB i odpowiedzi humoralnej.
Poprzez represyjne oddziaływanie na czynnik jądrowy NK-κB są bardzo aktywnymi supresorami zapalenia.
Hormony steroidowe oddziaływują na wiele mechanizmów: hamują aktywność LiT, ↓NK, działają depresyjnie na
aktywność makrofagów, obniżają syntezę przeciwciał przez LiB. Są silnymi induktorami apoptozy. Mogą pobudzać np.
apoptozę komórek CD4+CD8+ w odpowiedzi na stres.
Estrogeny
Mogą działać immunostymulująco oraz immunodepresyjnie. Stymulują syntezę przeciwciał: hamują reakcje typu
komórkowego. Działają poprzez LiT oraz przez hamowanie uwalniania hormonów tarczycy.
Estrogeny regulują działanie hormonu wzrostu na poziomie ekspresji receptora hGH oraz wpływają na kinazę Janus
czynników transkrypcyjnych STAT, regulując ekspresję receptorów cytokinowych.
W badaniach in vitro wykazano wzrost odsetka monocytów syntetyzujących IL-12 oraz IL-1β mężczyzn co związane jest z
działaniem testosteronu.
Androgeny, które są związane z rozwojem raka prostaty, współdziałają z estrogenami. Leczenie preparatami hamującymi
syntezę androgenów i antyandrogenami ma istotne znaczenie terapeutyczne. Jednak po pewnym czasie dochodzi do
oporności na działanie tych leków. Prawdopodobnie zachodzą mutacje receptora androgenowego, zaburzenia funkcji
czynników wzrostu oraz cytokin w szczególności IL-6.
Dymorfizm płciowy reakcji immunologicznych
U dorosłych kobiet, zarówno odpowiedź humoralna jak i komórkowa jest bardziej nasilona niż u mężczyzn. U kobiet
stwierdza się wzrost stężenia IgG, IgM, IgA. Mechanizm nie jest do końca poznany. Prawdopodobnie relacja E/A powoduje
większe wydzielanie Prl oraz hGH. Doprowadza to do pobudzenia Li Th, Tc. U mężczyzn wzrost stężenia androgenów, co
zmniejsza wytwarzanie Prl i zwiększone wydzielanie pulsacyjne hGH. Okresowe wyższe stężenie GH powodują słabsze
pobudzenie Li.
Wpływ ciąży na układ immunologiczny
Reakcją na antygeny jaja płodowego jest dominujący Th2 zależny typ odpowiedzi. Przekształca się to na syntezę takich
cytokin jak: IL-4, IL-5, IL-6, IL-9 oraz IL-10. Taki profil wzmacnia odpowiedź humoralną poprzez nasilenie różnicowania LiB.
Obserwowane jest także przesunięcie LiT (CD4+ ↓). Jednocześnie, obecność młodszych form granulocytów wskazuje na
aktywację granulocytopoezy w szpiku. Wskazuje to na mobilizację układu odpornościowego przeciwko czynnikom
infekcyjnym. Wykazano także wzrost odsetek monocytów i nasilenie syntezy IL-12 i 3 trymestrze ciąży. Ponadto nasilenie
wytwarzania IL-1β oraz TNF – α.
Wpływ układu odpornościowego na czynność gruczołów dokrewnych
Szereg cytokin wydzielanych w trakcie reakcji zapalnej, pobudza czynność podwzgórze – przysadka – nadnercza. IL-1, IL-2,
IL-6 oraz TNF – α. IL-1 może zwiększać wydzielanie ACTH z przysadki także przez nasilenie syntezy PGE2. W biosyntezę PG
zaangażowana jest Cox-1 forma konstytutywna oraz Cox-2 regulatorowa. Wzrost ekspresji Cox-2 i nasilenie PGE2 może
być kluczowym elementem w transformacji nowotworowej i złośliwość.
Zahamowanie starzenia się skóry
Prowadzone są badania nad wpływem różnych czynników wpływających na starzenie się komórek w tym komórek
skóry
Zaburzenia immunologiczne wieku podeszłego:
Wzrost zapadalności na choroby zakaźne: układu oddechowego, gruźlicę, salmonellozę, wirusowe zapalenie
wątroby, bakteryjne zapalenie wsierdzia oraz zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych
W 65 roku życia ryzyko rozwoju nowotworu jest 25 razy większe niż u osoby 25 – letniej
Wzrost częstości chorób autoimmunologicznych
50% osób szczepionych przeciwko grypie nie wytwarza protekcyjnego stężenia przeciwciał
Zaburzenia immunologiczne wieku podeszłego – odporność humoralna
↓IgM, IgE i IgD w surowicy ↑ IgG (głównie IgG1 i IgG3)
Spadek miana naturalnych przeciwciał
Wzrost miana autoprzeciwciał i przeciwciał antyidiotypowych
Po 70 roku życia stopniowy spadek liczby limfocytów B
Po 70 roku życia zmniejszenie liczby limfocytów C CD5(-) przy wzroście liczby limfocytów B CD5(+)
Zwiększona synteza IL-4, IL-5, IL-6, podwyższona aktywność IFN-γ
Zaburzenia immunologiczne w przewlekłej niewydolności nerek
Przedłużona tolerancja na przeszczep allogeniczny
Wzrost podatności na infekcję
Zwiększona liczba przypadków neoplazji
Nieprawidłowa odpowiedź na szczepionki przeciw infekcjom wirusowym (grypy, zapalenia wątroby)
Zaburzenia funkcji komórek układu immunologicznego w mocznicy
