- 1 -
KONSTRUKCJE ALUMINIOWE
Rozwój konstrukcji aluminiowych rozpoczął się w okresie II wojny światowej, a bezpośrednią
przyczyną tego były ograniczone możliwości dostaw stali. Pojawiły się wówczas w budownictwie
różne typy konstrukcji aluminiowych, takie jak: mosty, wiadukty, kładki, konstrukcje wieżowe,
maszty, przestrzenne przekrycia prętowe, kopuły, zbiorniki, a nawet wieże wyciągowe w górnictwie.
Po wojnie rynek konstrukcji stalowych odzyskał dawną pozycję z uwagi na rozwiązania tańsze niż
aluminium. Obecnie konstrukcje aluminiowe rozwijają się w kierunku rozwiązań bardziej
zekonomizowanych.
Przełomem w technologii konstrukcji aluminiowych stało się wynalezienie przegrody termicznej
z tworzywa sztucznego (poliuretan, polamid). Jego wbudowanie w aluminiowy kształtownik
spowodowało radykalne obniżenie przewodności cieplnej przegrody.
K417845X
K518101X
- 2 -
Wszystkie profile w konstrukcjach fasad, dachów i okien są izolowane przekładką ze wzmocnionego
włóknem szklanym poliamidu.
Niektóre rozwiązania posiadają ponadto izolację w postaci wkładki z tworzywa komórkowego
umieszczonej między przekładkami termicznymi. Izolacja z tworzywa komórkowego poprawia
wartość współczynnika U dla przekroju profilu o 0,3 W/m2K. Przykładowy rozkład temperatur
pokazano na rysunku poniżej.
Decydującymi o stosowaniu w budownictwie konstrukcji aluminiowych są następujące cechy:
- niski ciężar objętościowy,
- wysokie wartości wytrzymałości obliczeniowej,
- odporność na korozję atmosferyczną,
- odporność na działanie wielu czynników chemicznych.
Glin (aluminium) jest pierwiastkiem powszechnie występującym w przyrodzie, najczęściej w postaci
wodorotlenków, takich jak: boksyt, glinokrzemiany, kaoliny i glinki. Podstawową rudą do produkcji
aluminium jest boksyt, a proces technologiczny przebiega w dwóch etapach.
W pierwszym etapie rudę przetwarza się na tlenek glinu:
- metodami chemicznymi, polegającymi na rozpuszczaniu boksytu wodorotlenkiem sodowym
lub kwasem siarkowym,
- metodami termicznymi, polegającymi na spiekaniu boksytu z sodą i wapieniem w piecu
obrotowym lub na jego stapianiu z wapieniem i koksem w piecu elektrycznym.
W drugim etapie przeprowadza się elektrolizę tlenku glinu w roztopionym kriolicie, służącym jako
rozpuszczalnik.
Otrzymane w ten sposób surowe aluminium, podlega oczyszczeniu (chlorowanie, filtrowanie,
przetapianie), po czym wykonuje się wlewki w kształcie gąsek lub bloków.
- 3 -
W konstrukcjach budowlanych mają zastosowanie głównie stopy aluminium,
ponieważ charakteryzują się one znacznie lepszymi parametrami niż czyste aluminium. Do
wytwarzania elementów i konstrukcji budowlanych stosuje się stopy przeznaczone do obróbki
plastycznej o oznaczeniu PA:
- stopy aluminium z magnezem (AlMg), charakteryzujące się na ogół średnią wytrzymałością i
odpornością na korozję oraz dobrą spawalnością,
- stopy aluminium z magnezem i krzemem (AlMgSi), charakteryzujące się średnią
wytrzymałością i odpornością na korozję oraz średnią spawalnością,
- stopy aluminium z miedzią i magnezem (AlCuMg – dural, duraluminium), charakteryzujące się
dużą wytrzymałością, słabą odpornością na korozję i słabą spawalnością,
- stopy aluminium z cynkiem i magnezem (alZnMg – duralumin cynkowe), charakteryzujące się
dużą wytrzymałością, średnią odpornością na korozję i dobrą spawalnością.
Wyroby ze stopów aluminium w postaci blach, taśm, prętów, drutów, rur i kształtowników wytwarza
się metodą obróbki plastycznej (wyciskanie, walcowanie, ciągnienie) na zimno i na gorąco.
Poniżej przedstawiono wybrane profile produkowane przez firmę SAPA:
Pręty okrągłe
Ceowniki
Pręty kwadratowe
Pręty prostokątne
- 4 -
Rury okrągłe
Rury kwadartowe
Rury prostokątne
Rury trójkątne
Teowniki
Dwuteowniki
Zetowniki
Kątowniki równoramienne
- 5 -
Kątowniki nierównoramienne
Kątowniki ozdobne
Profile specjalnego przeznaczenia
Profile specjalnego przeznaczenia
Profile specjalnego przeznaczenia
Profile specjalnego przeznaczenia
Profile specjalnego przeznaczenia
Profile kasetonowe
- 6 -
Profile kasetonowe
Profile burtowe - górne
Profile burtowe – odbojniki
Profile burtowe - odbojniki
- 7 -
Założenia do wymiarowania konstrukcji ze stopów aluminium:
Wykres σ-ε dla stopów aluminium jest zbliżony do
wykresu dla stali stopowej. Nie mają one wyraźnej
granicy plastyczności. Jako podstawę do określenia
wytrzymałości obliczeniowej przyjmuje się umowną
granicę plastyczności R
0,2
odpowiadającą trwałemu
wydłużeniu ε=0,2%.
Własności mechaniczne zależą od gatunku stopu i
postaci obróbki cieplnej.
Postać lub stan obróbki cieplnej
Oznaczenie wg PN-71/H-01706
Rekrystalizowany
r
Wyciskana
pp
Naturalnie utwardzony wydzielinowo
ta
Sztucznie utwardzony wydzielinowo
tb
Naturalnie starzony
tc
Sztucznie starzony
td
Zgnieciony:
- półtwardy
- twardy
z4
z6
Przykładowe wartości własności mechanicznych niektórych stopów aluminiowych w zależności od
stanu obróbki podano w tabeli poniżej:
Gatunek stopu - cecha
Stan obróbki
R
m
[MPa]
R
0,2
[MPa]
r, pp
90
40
PA1N
z4
120
90
r, pp
150
60
PA2N
z4
180 110
r, pp
180 80
PA11N
z4
230 140
r, pp
240 120
PA20N
z4
280 200
ta
140
80
tb
220 160
tc
120
60
PA38
td
200 140
ta
200 100
tb
280 200
PA4N
tb, R
m
32
320 260
ta
160 110
PA45
tb
250 210
- 8 -
Metoda wymiarowania
Obecnie u nas w kraju brak jest normy dotyczącej projektowania konstrukcji aluminiowych. Norma
PN-64/B-03220 Konstrukcje aluminiowe. Obliczenia statyczne i projektowanie. – bazowała na
metodzie naprężeń dopuszczalnych i już nie obowiązuje z uwagi, miedzy innymi, na brak spójności z
innymi normami dotyczącymi projektowania (np. normy obciążeń). Aktualnie opracowywana jest
nowa norma bazująca na metodzie stanów granicznych.
Na dzień dzisiejszy można obliczać konstrukcje aluminiowe na podstawie wytycznych opracowanych
przez COBPKM „Mostostal”, również w Poradniku Inżyniera i Technika Budowlanego – tom 5,
podany jest sposób obliczania elementów i ich połączeń.
Wytrzymałość obliczeniową stopów aluminium na rozciąganie f
dt
określa się jako:
1,65
R
min
f
R
0,82
m
dt
t
0,2,
=
×
analogicznie określa się wytrzymałość obliczeniową na ściskanie f
dc
.
Wprowadzając do obliczeń wartości wytrzymałości obliczeniowych należy mnożyć przez
współczynnik warunków pracy α, który wynosi:
- 9 -
Jeżeli mamy do czynienia z przekrojem osłabionym przez spawanie i zachodzi warunek A
sp
≤0,15×A
(A – przekrój elementu), to wpływ spawania można pominąć. W innym przypadku należy określić
wytrzymałość obliczeniową zredukowaną:
(
)
'
d
d
sp
d
dz
f
f
A
A
f
f
−
×
−
=
,
gdzie: A
sp
– pole części przekroju osłabionego spawaniem,
A – pole całego przekroju poprzecznego,
f
d
– wytrzymałość obliczeniowa materiału,
f
d
’
– właściwa wytrzymałość obliczeniowa materiału osłabionego spawaniem.
Powyższe odnosi się do rozciągania lub strefy rozciąganej w elemencie zginanym.
Dla stopów aluminium należy do obliczeń przyjmować następujące współczynniki:
- moduł sprężystości podłużnej E=70000 MPa,
- moduł sprężystości poprzecznej G=27000 MPa,
- współczynnik liniowej rozszerzalności cieplnej α
t
=0,000023
Projektowanie elementów konstrukcyjnych
A. Elementy rozciągane:
Elementy rozciągane oblicza się określając naprężenia normalne,
dt
n
f
A
N ≤
=
σ
- dla elementów osłabionych spawaniem należy wstawić
f
dz
,
Rozciągane kątowniki połączone jedną ścianką z blachą węzłową, na nity lub śruby, sprawdza się ze
wzoru:
dt
n
f
t
b
3
2
A
N
σ
≤
×
×
−
=
.
W powyższych wzorach występują następujące oznaczenia:
n
A - przekrój poprzeczny pręta netto,
N - siła rozciągająca w elemencie,
t
b, - odpowiednio szerokość i grubość półki.
B. Elementy ściskane:
Elementy ściskane należy obliczać z uwzględnieniem wyboczenia. W przypadku konstrukcji
aluminiowych wyboczenie jest problemem znacznie szerszym niż ma to miejsce w konstrukcjach
stalowych. Zaleca się aby smukłość prętów ściskanych nie przekraczała:
λ ≤ 180 – w przypadku obciążeń statycznych,
λ ≤ 120 – w przypadku obciążeń o charakterze dynamicznym.
Naprężenia normalne przy ściskaniu osiowym sprawdza się wg wzoru:
φ
f
σ
dc
×
≤
=
A
N
Współczynnik wyboczeniowy
φ wyznacza się w zależności od smukłości pręta λ i umownej granicy
plastyczności
R
0,2
.
Przykładowo, dla stopu PA38-td (sztucznie starzonego)
R
0,2
=140 MPa, wartości współczynnika
wyboczeniowego w zależności od smukłości
λ są następujące:
λ
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180
φ
1,00 1,00 0,93 0,85 0,78 0,71 0,65 0,60 0,54 0,49 0,44 0,39 0,35 0,30 0,26 0,23 0,20 0,18 0,16
- 10 -
Powyższe obrazuje również przedstawiony wykres zależności współczynnika wyboczeniowego od
smukłości elementu:
0
0,2
0,4
0,6
0,8
1
1,2
0
50
100
150
200
Smukłość
Wsp. wyboczeniow
y
Nośność prętów mimośrodowo ściskanych sprawdza się w zależności od wartości stosunku momentu
zginającego w środku rozpiętości
0
M do maksymalnego momentu występującego w pręcie
max
M
,
wg następujących wzorów:
- gdy
max
,
M
5
0
M
0
×
≤
=>
1
f
σ
φ
σ
dc
g
c
≤
+
,
- gdy
max
max
,
,
M
9
0
M
M
5
0
0
×
<
<
×
=>
1
f
σ
σ
1
M
M
2
1
σ
f
φ
σ
dc
E
c
0
g
dc
c
≤
×
⎥
⎦
⎤
⎢
⎣
⎡
×
⎟⎟
⎠
⎞
⎜⎜
⎝
⎛
−
×
−
+
×
max
,
- gdy
max
,
M
9
0
M
0
×
≥
=>
1
f
σ
σ
1
σ
f
φ
σ
dc
E
c
g
dc
c
≤
×
⎟⎟
⎠
⎞
⎜⎜
⎝
⎛
−
+
×
gdzie:
c
σ - naprężenie od ściskania osiowego,
g
σ - naprężenie od zginania (ściskające),
φ - współczynnik wyboczeniowy dla największej smukłości pręta,
2
2
2
E
λ
431800
λ
64
1
E
π
σ
≈
×
×
=
,
, przy czym
64
1
1
,
- jest współczynnikiem niejednorodności,
λ
- smukłość w płaszczyźnie działania momentu.
C. Elementy zginane:
Elementy zginane oblicza się wg wzorów znanych z teorii sprężystości, przy czym naprężenia
normalne
σ
, styczne
τ
i zastępcze
z
σ , muszą spełniać warunki:
dt
f
σ
≤
,
dv
f
τ
≤
,
dc
z
f
σ
≤
.
Wytrzymałość obliczeniową przy zginaniu przyjmuje się dla strefy rozciąganej
dt
d
f
f
=
, a dla strefy
ściskanej
dc
d
f
f
=
.
- 11 -
Stateczność ogólną belek aluminiowych należy sprawdzać w przypadkach, gdy pas ściskany nie jest
połączony ze sztywną tarczą i gdy smukłość belki
y
y
i
l
λ
=
jest większa od wartości granicznych
1
λ
.
Stateczność sprawdza się z warunku:
dz
f
≤
σ
,
gdzie:
σ
- naprężenia ściskające,
dz
f - wytrzymałość obliczeniowa przy zwichrzeniu.
Dla wyznaczenia
dz
f , należy ustalić smukłość belki ze wzoru
yz
yz
i
l
λ
=
, w którym zastępczy promień
bezwładności oblicza się z zależności:
⎥
⎥
⎦
⎤
⎢
⎢
⎣
⎡
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
×
×
+
+
±
×
×
×
=
2
y
s
x
y
yz
h
l
I
I
152
0
25
1
W
h
I
7
1
γ
i
,
,
,
Znak „+” przyjmuje się, jeżeli obciążenie belki jest przyłożone do dolnej półki, a znak „–”, gdy do
półki górnej.
Współczynnik
(
)
6
1
0
1
γ
,
,
÷
=
w zależności od: schematu statycznego i warunków brzegowych oraz
sposobu obciążenia elementu.
Wytrzymałość obliczeniowa
dz
f , zależna od kształtu przekroju poprzecznego i smukłości granicznych.
Dodatkowym zagadnieniem jest stateczność miejscowa ścianek prętów ściskanych i ścianek
elementów zginanych. Procedury dla odpowiednich przypadków wytrzymałościowych z
uwzględnieniem stateczności miejscowej podane są, między innymi w podręczniku
„Konstrukcje
metalowe, część II”, autorstwa M. Łubińskiego i W. Żółtowskiego, wydanym przez „Arkady” – 2004.
- 12 -
KONSTRUKCJE ALUMINIOWE – UZUPEŁNIENIE Z UWAGI NA NORMY ISO I EC9.
Własności mechaniczne stopów aluminium zależą od zawartości pierwiastków stopowych.
Głównymi składnikami stopów są: miedź, krzem, mangan, cynk i magnez.
W praktyce metalurgicznej stopy aluminium dzieli się na dwie podstawowe grupy:
- stopy do przeróbki plastycznej, np. AlMg, AlMn, AlMgSi, AlZnMg i AlCuMg,
- stopy odlewnicze, np. AlMg, AlSi, AlSiMg i AlCuMgTi.
Można też spotkać się z podziałem wynikającym z obróbki termicznej:
- stopy nie ulepszone cieplnie, np. AlMg, AlMn, AlSi, AlMgMn,
- stopy ulepszonie cieplnie, np. AlCuMg, AlMgSi,AlZnMg,AlSiCu.
Norma
PN-EN 573-1/2 Aluminium i stopy aluminium. Skład chemiczny i rodzaje wyrobów
przerobionych plastycznie. Część 1: System oznaczeń numerycznych. Część 2: System oznaczeń na
podstawie symboli chemicznych. PKN – 1997. wprowadza nowe, numeryczne oznaczenia stopów
aluminium. Pierwsza z czterech cyfr w oznaczeniu jest związana z zawartością dominującego
pierwiastka
w stopie i opisuje serię stopu:
1xxx techniczne aluminium o zawartości czystego Al Powyżej 99%,
2xxx stopy aluminium z miedzią (seria 2000),
3xxx
stopy aluminium z magnezem (seria 3000),
4xxx stopy aluminium z krzemem (seria 4000),
5xxx
stopy aluminium z magnezem (seria 5000),
6xxx
stopy aluminium z magnezem i krzemem (seria 6000),
7xxx
stopy aluminium z cynkiem (seria 7000),
8xxx stopy aluminium z innymi dodatkami stopowymi (seria 8000),
9xxx stopy specjalne.
Jeżeli druga cyfra w oznaczeniu jest zerem, to oznacza ona stop oryginalny, a cyfry od 1 do 9
oznaczają kolejne modyfikacje stopu oryginalnego. Dwie ostatnie cyfry nie mają szczególnego
znaczenia i służą wyłącznie do identyfikacji różnych stopów aluminium w danej serii.
Konstrukcyjne stopy aluminium według
Eurocode 9 Projektowanie konstrukcji aluminiowych należą
do serii
3000, 5000, 6000
i
7000
.
Stopy aluminium produkowane są w szerokim zakresie stanów, związanych ściśle z przyszłym ich
zastosowaniem. Wg
PN-EN 515 Aluminium i stopy aluminium. Wyroby przerobione plastycznie.
Oznaczenia stanów. PKN-1996 występują następujące oznaczenia literowe:
F – stan wytworzony, tzn. wyciskany, walcowany itp.
O – stan wyżarzony,
H – stan umocniony zgniotem,
W – stan przesycony (opis stanu niestabilnego),
T – stan obrobiony cieplnie,
H – stan obrobiony cieplnie z dodatkowym umocnieniem.
Po oznaczeniach literowych występują oznaczenia cyfrowe opisujące stan stopu bardziej szczegółowo.
- 13 -
Wytrzymałość obliczeniowa stopów konstrukcyjnych
Rozróżnia się następujące wytrzymałości charakterystyczne i obliczeniowe przekrojów aluminiowych
w stanie nośności granicznej:
- wytrzymałość charakterystyczna
f
o
i obliczeniowa
f
do
przekrojów zginanych, ściskanych lub
rozciąganych na granicy plastyczności umownej materiału rodzimego:
,
f
f
f
s
02
02
o
γ
(
=
=
,
f
f
f
f
1
M
o
CM
o
CM
s
02
do
γ
γ
γ
γ
=
=
×
=
(
- wytrzymałość charakterystyczna
f
a
i obliczeniowa
f
da
przekrojów zginanych, ściskanych lub
rozciąganych na granicy wytrzymałości rozdzielczej przekroju lokalnie osłabionego:
,
f
f
f
s
u
u
a
γ
(
=
=
,
f
f
f
f
2
M
a
CM
a
CM
s
u
da
γ
γ
γ
γ
=
=
×
=
(
- wytrzymałość charakterystyczna
f
v
i obliczeniowa
f
dv
przy ścinaniu na granicy plastyczności
umownej materiału rodzimego:
,
3
f
f
3
f
f
1
M
o
dv
o
v
×
=
→
=
γ
- wytrzymałość charakterystyczna
f
w
i obliczeniowa
f
dw
przy ściskaniu lub rozciąganiu na granicy
wytrzymałości rozdzielczej przekroju spoiny:
.
f
f
f
f
Mw
w
dw
u
w
γ
=
→
=
Oznaczenia:
f
02
– umowna granica plastyczności,
f
u
– wytrzymałość doraźna (rozdzielcza),
γ
s
,
γ
CM
,
γ
M1
,
γ
M2
,
γ
Mw
– częściowe współczynniki bezpieczeństwa i współczynniki materiałowe.
Nośność przekrojów aluminiowych
Normalizacja obliczeń konstrukcji aluminiowych w rekomendacjach europejskich EC9 wprowadza
w sposób konsekwentny rozwiązania teorii nośności granicznej. Wyrazem takiego podejścia jest
klasyfikacja przekrojów aluminiowych (tak jak dla przekrojów stalowych).
Jednak możliwość uwzględniania plastostatyki oraz pełnej plastycznej redystrybucji naprężeń
w obliczeniach statycznie niewyznaczalnych aluminiowych konstrukcji prętowych jest dyskusyjna,
z uwagi na ograniczone własności plastyczne stopów aluminium.
W EC9 rozróżnia się cztery klasy przekrojów aluminiowych zginanych, w zależności od podatności
ich ścianek na utratę stateczności miejscowej:
¾ Klasa 1 obejmuje przekroje, które przy zginaniu osiągają nośność uogólnionego przegubu
plastycznego oraz wykazują zdolność do obrotu wymaganą w pełnej analizie plastycznej
konstrukcji,
¾ Klasa 2 obejmuje przekroje, które przy zginaniu osiągają nośność uogólnionego przegubu
plastycznego, jednak ich zdolność do obrotu jest ograniczona,
¾ Klasa 3 obejmuje przekroje zginane, których nośność zostaje osiągnięta po uplastycznieniu
skrajnych włókien strefy ściskanej; uplastycznienie całej strefy ściskanej jest niemożliwe,
ponieważ jest ona podatna na utratę stateczności miejscowej,
¾ Klasa 4 obejmuje przekroje podatne na utratę stateczności miejscowej, które tracą nośność
przy największych naprężeniach ściskających mniejszych od granicy plastyczności.
- 14 -
Parametrem charakteryzującym podatność ścianek przekroju na utratę stateczności miejscowej jest ich
smukłość płytowa (
λ
p
wg PN lub
β wg EC9):
,
t
b
g
×
=
β
1,
dla
-
1
0,8
g
-1,
1
dla
3
,
0
7
,
0
g
≤
=
>
>
×
+
=
ψ
ψ
ψ
ψ
gdzie:
b – wysokość ścianki,
t – grubość ścianki,
ψ=
min
max
σ
σ
– stosunek naprężeń krawędziowych.
Zakwalifikowanie przekroju do jednej z czterech klas wymaga sprecyzowania kryteriów
klasyfikacyjnych. Taką rolę spełniają smukłości graniczne klas
β
i
, gdzie (
i=1,2,3),ustalone dla ścianek
opartych na trzech lub czterech krawędziach, dla których zachodzi:
4.
klasa
3,
klasa
2,
klasa
1,
klasa
3
3
2
2
1
1
→
<
→
≤
<
→
≤
<
→
≤
β
β
β
β
β
β
β
β
β
β
Powyżej pokazano zależności pomiędzy średnim naprężeniem ściskającym
σ
m
i odkształceniem
ε dla
różnych smukłości ścianek przekroju
β.
Graniczne smukłości
β
i
dla trzech klas imperfekcji ścianek
A, B i C zestawiono w tablicy poniżej:
Graniczne smukłości ścianek aluminiowych
β
i
,
o
f
250
=
ε
,
β
1
β
2
β
3
Podparcie
ścianki
A B C A B C A B C
Z krawędzią
swobodną
3
ε
2,5
ε
2
ε
4,5
ε
4
ε
3
ε
6
ε
5
ε
4
ε
na całym
obwodzie
11
ε
9
ε
7
ε
16
ε 13ε 11ε 22ε 18ε 15ε
A –
stopy ulepszone cieplnie nie spawane,
B –
stopy ulepszone cieplnie spawane lub nie ulepszone cieplnie nie spawane,
C –
stopy nie ulepszone cieplnie spawane.
- 15 -
Nośność zginanego przekroju aluminiowego określa się jako mniejszą z dwóch wartości granicznych
M
R
=min(M
Ra
,
M
Rc
):
⎩
⎨
⎧
×
×
=
×
=
=
,
f
W
M
,
f
W
M
min
M
do
el
Rc
da
net
Ra
R
α
gdzie:
W
net
– wskaźnik zginania sprężystego netto z uwzględnieniem wszelkich osłabień przekroju,
W
el
– wskaźnik zginania sprężystego brutto,
W
eff
– wskaźnik wytrzymałości przekroju efektywnego,
α – współczynnik nośności przekroju przy zginaniu zależny od klasy przekroju:
o
dla przekrojów klasy 1 i 2:
,
W
W
el
pl
pl
=
=
α
α
o
dla przekrojów klasy 3:
,
1
W
W
1
el
pl
2
3
3
⎟⎟
⎠
⎞
⎜⎜
⎝
⎛
−
×
−
−
+
=
β
β
β
β
α
o
dla przekrojów klasy 4:
.
W
W
el
eff
=
α
Granica nośności ścinanych przekrojów klasy 1, 2 i 3 wynosi:
.
f
A
V
dv
v
R
×
=
Dla klasy 4 należy uwzględnić współczynnik stateczności miejscowej przy ścinaniu
φ
pv
<1:
.
f
A
V
dv
v
pv
R
×
×
=
ϕ
Nośność prętów osiowo ściskanych
Krzywe wyboczenia słupów aluminiowych ściskanych osiowo przyjęte w dokumentach ISO i EC9
bazują na modelu Younga, dotyczącym pręta ze wstępnym wygięciem. Bezwymiarową formułę
nośności, (współczynnik wyboczeniowy) opisuje wzór:
,
1
1
2
2
≤
−
+
=
λ
φ
φ
ϕ
(
)
[
]
,
1
5
,
0
2
o
λ
λ
λ
α
φ
+
−
×
+
×
=
dla smukłości względnej:
.
E
f
A
N
f
A
o
02
cr
02
×
×
×
=
×
×
=
η
π
λ
η
λ
Współczynnik
η przyjmuje wartości η=1 dla przekrojów klasy 1, 2 i 3, i
A
A
eff
=
η
dla przekrojów klasy
4.
Nośność słupa aluminiowego ściskanego osiowo zapisana jest wzorem:
,
f
k
k
A
N
do
2
1
bR
×
×
×
×
×
=
ϕ
η
gdzie:
k
1
, k
2
– ujmują odpowiednio wpływ asymetrii przekroju i wpływ spawania na nośność słupa.
- 16 -
PRZYKŁADOWE REALIZACJE
Obecny zakres stosowania konstrukcji aluminiowych, to przede wszystkim systemy fasadowe, okna,
drzwi, balustrady, konstrukcje dachowe, ogrody zimowe, ścianki działowe, czy pokrycia dachów.
W kraju bazuje się w zasadzie na trzech systemach, a mianowicie:
- „METALPLAST” Bielsko-Biała,
- „SAPA” – system szwedzki,
- „REYNAYERS” – system belgijski.
Poniżej podano kilka przykładów realizacyjnych:
Salon samochodowy Renault w Zabrzu
Centrala Powszechnego Banku Kredytowego w Warszawie
- 17 -
Browary Żywiec w Żywcu
Hotel KÄMP, Helsinki, Finlandia
- 18 -
Spektri Business Park, Finlandia
Ogród zimowy – okolice Gorzowa