Bezpieczeństwo Pracy

(aktualizacja: 02.05.2009 r.)

Spis treści:

Podstawy prawne w dziedzinie bhp

System ochrony pracy w Polsce

Obowiązki pracodawcy

Procesy pracy

SłuŜba Bezpieczeństwa i Higieny Pracy

Organizacja bezpiecznej pracy

Kwalifikacje

Sprzęt ochronny

 

1. Podstawy prawne w dziedzinie bhp

 

    1.1 Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej 

 

z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 70, poz. 483)

 

Art. 24 Praca znajduje sie pod ochroną Rzeczpospolitej Polskiej. Państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy.

Art. 66.1 KaŜdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy

określa ustawa.

Art. 68.1 KaŜdy ma prawo do ochrony zdrowia.

 

 
    1.2 Kodeks pracy

 
Ustawą   określającą   prawa   i   obowiązki   obywateli   w   tym   zakresie   jest   Kodeks   pracy.   Podstawowe   uregulowania

kodeksowe  w   zakresie  bhp  znajdują  się  w   dziale  X  kodeksu  dotyczącym  bhp,   w   dziale  VI   dotyczącym  ochrony  pracy

kobiet i w dziale IX dotyczącym ochrony pracy młodocianych.

Natomiast   art.   9   Kodeksu  pracy   wskazuje   na   inne   źródła   prawa   pracy,   szczególnie   zaś   porozumienia   normatywne

zawierane między partnerami socjalnymi, tj. układy zbiorowe i inne porozumienia zbiorowe, np. akty wewnątrzzakładowe

stanowione w formie regulaminów i statutów.

Wymagania prawne dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy uregulowane są w prawie polskim w ramach prawa pracy.

 Podstawowe regulacje w tym zakresie prawa i obowiązki stron stosunku pracy w zakresie bhp znajdują się w Kodeksie

pracy oraz aktach wykonawczych do Kodeksu.

Obok   przepisów   Kodeksu  pracy   i   aktów   prawnych  wydanych  na   jego   podstawie   naleŜy   wyróŜnić   ustawy   regulujące

kwestie kompetencji i zakresu działania organów nadzoru nad warunkami pracy takie, jak:

- ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy, 

- ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej,

- ustawa o Społecznej Inspekcji Pracy.

      Dodatkowo wiele aktów prawnych w randze ustawy, nie odnosi się wprawdzie do bezpieczeństwa i higieny pracy, ale

w sposób istotny, szczegółowy reguluje zagadnienia z tego obszaru. Przykładowo moŜna wymienić tutaj takie przepisy,

jak:

- prawo budowlane,

- prawo geologiczne i górnicze,

- ustawy dotyczące czynników i preparatów chemicznych,

- prawo atomowe,

- a takŜe akty wykonawcze wydane na podstawie delegacji zawartych w tych ustawach.

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

1 z 21

2009-06-18 10:40

Wśród   źródeł   prawa   dotyczących   bezpieczeństwa   i   higieny   pracy   moŜna   więc   wyróŜnić   akty   prawne   powszechnie

obowiązujące,   stanowione   przez   upowaŜnione   do   tego   organy   oraz   porozumienia   zawierane   pomiędzy   partnerami

społecznymi,   obowiązujące   grupy,   które   takie   porozumienia   zawarły.   Dodatkowo,   jako   źródło   praw   i   obowiązków   w

zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zostały wprowadzone zasady bhp.

Osobną   kategorią,   nie   będącą   normą   prawną,   ale   szeroko   stosowaną   w   regulacjach   prawnych   dotyczących

bezpieczeństwa i higieny pracy i powoływaną w Kodeksie pracy, są tzw. zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

      Są to reguły pozaprawne, nie zdefiniowane w prawie, których przestrzeganie zarówno przez pracodawców, i

pracowników jest obowiązkowe i których nieprzestrzeganie powoduje określone sankcje. W doktrynie prawa pracy

przyjmuje się, Ŝe „zasady bhp” są to reguły doświadczenia Ŝyciowego oraz wynikające z nauki i techniki.

 
    1.3 Normy

 
Bardzo istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa i higieny pracy są równieŜ  normy techniczne wydawane przez Komitet

Normalizacji.   Zawierają   one    wymagania   techniczne   oraz   metody   badań   i   pomiarów   czynników   występujących    w

środowisku pracy, jak teŜ dotyczą oceny ryzyka zawodowego i zarządzania bezpieczeństwem w zakładzie pracy.

Normy  techniczne,   zgodnie  z  ustawą  o  normalizacji,   nie  są  obowiązkowe  (są  do  dobrowolnego  stosowania),   jednakŜe

kaŜdorazowo,   jeŜeli   przepis   powszechnie    obowiązujący   nakazuje   stosowanie   norm,   stają   się   one   obowiązkowe   do

stosowania, przy czym powołanie to nie musi dotyczyć konkretnej normy,  a jedynie ustalać, Ŝe omawiany stan ma być

zgodny z polskimi normami.
 

   
   1.4 Układy zbiorowe pracy

 

Specyfiką  prawa  pracy  jest,   Ŝe  obok  przepisów   powszechnie  obowiązujących,   jako  przepisy  stanowiące  źródło  praw   i

obowiązków uznaje się równieŜ układy zbiorowe pracy (zakładowe i ponadzakładowe). Układy zbiorowe pracy są – w

sposób prawem przewidziany – zawierane pomiędzy przedstawicielami pracowników a pracodawcą.

W układach zbiorowych pracy mogą być ustalone róŜne przywileje w zakresie bhp. Jedynym warunkiem ograniczającym

jest reguła, Ŝe przepisy w nich zawarte nie mogą w Ŝadnym przypadku być mniej korzystne od przepisów powszechnie

obowiązujących.   To   właśnie   układy   zbiorowe   pracy   mogą   być   źródłem   takich   uprawnień,   jak   dodatkowe   urlopy

przydzielane   z  uwagi   na   warunki   pracy,   czy   teŜ  dodatkowe   wynagrodzenie   za   pracę   w   warunkach  szkodliwych  lub

uciąŜliwych.

 
 

   1.5 Regulaminy pracy

 
RównieŜ za przepis prawa pracy, obowiązujący w danym zakładzie pracy, uwaŜany jest w prawie pracy regulamin pracy.

Zgodnie   z  Kodeksem   pracy   (art.104

1

  Kp)   w   regulaminie   pracy   pracodawca   musi   zawrzeć   takie   kwestie   z  zakresu

bezpieczeństwa i higieny pracy, jak:

- wyposaŜenie pracowników w narzędzia i materiały, odzieŜ i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej i  higieny

osobistej,

- wykaz prac wzbronionych w danym zakładzie pracy młodocianym oraz kobietom;

-   rodzaje   prac   i   wykazy   stanowisk   pracy   dozwolonych  pracownikom  młodocianym  w   celu  odbywania   przygotowania

zawodowego;

- wykaz lekkich prac dozwolonych pracownikom młodocianym zatrudnionym w innym celu niŜ przygotowanie zawodowe

- obowiązki  dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŜarowej, w tym takŜe sposób informowania

pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąŜe się wykonywaną pracą.

 

   2. System ochrony pracy w Polsce

Mówiąc o systemie ochrony pracy w Polsce, naleŜy rozróŜnić system prawny i system organizacyjny:

System prawny– opiera się na  źródłach prawa wskazanych w Konstytucji RP i art. 9 Kodeksu pracy. System prawny

stanowi  integralną   część   gałęzi   prawa,   jaką   jest   prawo   pracy,   mówi  nam  o   normach  prawnych  i  ich  usytuowaniu  w

hierarchii źródeł prawa dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

System   organizacyjny   -   obrazuje   system   organizacji   ochrony   pracy   na   szczeblu   państwa,   zakładu   oraz   organów

uczestniczących w tworzeniu, a takŜe kontrolowaniu bezpieczeństwa i higieny pracy w Polsce.

 

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

2 z 21

2009-06-18 10:40

2.1 Państwowy nadzór nad warunkami pracy w Polsce

Strategia   i   kierunki   działania   organów   nadzoru   i   kontroli   warunków   pracy   w   Polsce,   powinny   zapewnić   optymalną

efektywność   inspekcji,   poprzez   systematyczne   doskonalenie   i   intensyfikowanie   działalności   kontrolnej   w

przedsiębiorstwach.

 

Państwowy nadzór nad warunkami pracy sprawują:

 

            1. Państwowa Inspekcja Pracy

            2. Państwowa Inspekcja Sanitarna

            3. Urząd Dozoru technicznego

            4. Państwowa StraŜ PoŜarna

            5. Państwowa Inspekcja ochrony Środowiska

            6. urzędy górnicze i inne państwowe organy nadzoru

 

    Kontrola warunków pracy w zakładzie pracy

Kontrola wewnętrzna w zakładzie jest instrumentem działania, mającym na celu wyegzekwowanie respektowania prawa

pracy. Jest to równieŜ środek o charakterze organizacyjnym, który powinien wpływać na poprawę stanu bhp w zakładzie.

WaŜna   rolę   odgrywają   w   tym  zakresie   związki  zawodowe,   których  jednym  z  istotnych  zadań  jest   dbałość   o   interesy

pracownicze, w tym o właściwy stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Działania w tym zakresie prowadzi takŜe utworzona

przez pracodawcę słuŜba bhp, pełniąca funkcje doradcze i kontrolne.

 

Podmioty objęte ochroną

Mimo  Ŝe  przepisy  w   dziedzinie  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  są  częścią  Kodeksu  pracy,   który  reguluje  podstawowe

prawa i obowiązki pracowników, to na mocy przepisów szczególnych zawartych w Kodeksie zostały one rozciągnięte na

inne podmioty (w zakresie ustalonym w Kodeksie) wykonujące pracę na rzecz określonego pracodawcy, bądź realizujące

obowiązki w zakresie bhp na rzecz pracodawcy.

Do pierwszej grupy naleŜą osoby wykonujące pracę na innej podstawie niŜ stosunek pracy w zakładzie pracy lub miejscu

wyznaczonym   przez   pracodawcę   i   osoby   fizyczne   prowadzące   prace   na   własny   rachunek,   członkowie   spółdzielni

produkcyjnych i współpracujący z nimi członkowie ich rodzin oraz członkowie spółdzielni kółek rolniczych.

Obowiązki pracodawcy ustalone w Kodeksie pracy odnoszą się teŜ do podmiotów nie będących pracownikami i zostały

rozciągnięte   na:   uczniów   i  studentów   odbywających  zajęcia   na   terenie   zakładu  pracy;   inne   osoby,   jeŜeli  pracodawca

prowadzi prace w miejscu, do którego mają dostęp osoby nie biorące udziału w procesie pracy.

Do grupy osób  realizujących  obowiązki  w dziedzinie  bhp  na rzecz  pracodawcy, nie będących  stronami stosunku  pracy,

naleŜy zaliczyć przede wszystkim lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami oraz jednostki spoza zakładu

wykonujące zadania słuŜby bhp.

 

    2.2 Ochrona pracy

Ochrona pracy to całokształt norm prawnych oraz środków badawczych, organizacyjnych i technicznych, mających na celu

ochronę praw pracownika oraz ochronę jego Ŝycia i zdrowia przed czynnikami niebezpiecznymi i szkodliwymi w środowisku

pracy, a takŜe stworzenie mu optymalnych warunków pracy z punktu widzenia ergonomii, fizjologii i psychologii

Stworzenie sprawnie funkcjonującego systemu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników w procesie

pracy jest podstawowym warunkiem realizacji zobowiązań państwa w zakresie zapobiegania wypadkom i zagroŜeniom dla

zdrowia, związanym z praca lub występującym w trakcie prac.

 

    

Ekonomiczne aspekty systemu ochrony pracy

Obszary  działalności  państwa,   pracodawców   i  pracowników  dotyczące  bezpieczeństwa  i  ochrony  zdrowia  człowieka  w

procesie pracy, ujęte są w ramach systemu ochrony pracy, które moŜna sprowadzić do dwóch zagadnień:

 

1. Narzędzi ekonomicznych, takich jak np.:

                - system ubezpieczeń społecznych,

                - system ulg podatkowych,

                - system preferowanych kredytów bankowych,

                - system restrykcji ekonomicznych i finansowych pracodawców.

2. Instytucji zarządzających systemem i inicjujących stanowienie jego praw.

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

3 z 21

2009-06-18 10:40

 

System restrykcji ekonomicznych i finansowych pracodawców został uregulowany w ustawie z dnia 30 października 2002

r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Wprowadzono zasady róŜnicowania

stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe z tytułu wypadków pracy i chorób zawodowych w zaleŜności od

zagroŜeń zawodowych i ich skutków.

 

     Podstawy prawne róŜnicowania składki na ubezpieczenie wypadkowe

1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Dz. U. nr 137, poz. 887 z  p.zm.)

2. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób

    zawodowych. Dz. U. nr 199, poz.1673.

3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie róŜnicowania

   stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w

   zaleŜności od zagroŜeń zawodowych i ich skutków [Dz. U. nr 200, poz. 1692].

 

     Kryteria określania kategorii ryzyka dla grupy działalności

Wysokość   stopy  procentowej  składki  na  ubezpieczenie   wypadkowe   dla   grupy   działalności  ustala   się   w   zaleŜności  od

kategorii ryzyka ustalonej  dla  tej grupy. Kategorię ryzyka dla grupy działalności ustala się w zaleŜności od wskaźników

częstości (na 1000 ubezpieczonych):

    • wypadków ogółem

    • wypadków śmiertelnych i cięŜkich
    • stwierdzonych chorób zawodowych
    • liczby zatrudnionych w warunkach zagroŜenia

·          

Kategorię ryzyka dla grupy działalności ustala się w oparciu o dane GUS za trzy ostatnie lata kalendarzowe, dostępne w
dniu 31 stycznia danego roku. Kategorię ryzyka dla grup działalności ustala się na okres nie dłuŜszy niŜ 3 lata składkowe.
 
 

3. Obowiązki pracodawcy

 
Kodeks   pracy  w   Dziale  X  poświeconym  bezpieczeństwu  i  higienie  pracy   rozróŜnia  podstawowe  i  pozostałe  obowiązki
pracodawcy.   Pozostałe   obowiązki   zostały   bardziej   skonkretyzowane   i   odnoszą   się   do   konkretnych  sfer   działalności
pracodawcy – w odróŜnieniu od obowiązków podstawowych.
Podstawowe   obowiązki   pracodawcy   zostały   określone   w   Dziale   I   Rozdziału  X  Kodeksu  pracy   (art.   207   –   209   Kp.).
Przepis   art.   207   nakłada   na   pracodawcę   przede   wszystkim  obowiązek   ochrony   Zdrowia   i   Ŝycia   pracowników   przez
zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Realizując ten obowiązek, pracodawca powinien wykorzystać
odpowiednio osiągnięcia nauki i techniki.
Ochronę zdrowia i Ŝycia pracowników pracodawca zapewnia w szczególności przez:
- organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
- zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
- wydawanie poleceń usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolowanie wykonania tych poleceń,
- zapewnienie wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru,
- zapewnienie wykonania zaleceń społecznego inspektora pracy.
Aby   prawidłowo   realizować   swoje   obowiązki,   pracodawca   jest   zobowiązany   znać,   w   zakresie   niezbędnym   do   ich
wykonywania,   przepisy   o   ochronie   pracy,   w   tym   przepisy   oraz   zasady   bezpieczeństwa   i   higieny   pracy.   Wśród
podstawowych obowiązków pracodawcy zostały określone równieŜ takie, które musi on spełnić w przypadku prowadzenia
przez kilku pracodawców działalności w tym samym miejscu. Muszą oni:
- współpracować ze sobą,
- wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników,
- ustalić zasady współdziałania, uwzględniając sposoby postępowania w razie wystąpienia zagroŜeń dla Ŝycia
lub zdrowia pracowników.
 

    3.1 Podstawowe obowiązki pracodawcy

Dodatkowe obowiązki nałoŜone zostały na pracodawcę, który rozpoczyna działalność. Jest on zobowiązany w terminie 30
dni od dnia rozpoczęcia tej działalności, zawiadomić na piśmie właściwego Okręgowego inspektora pracy i właściwego
państwowego Inspektora Sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności.
Obowiązek   ten  ciąŜy   na   pracodawcy   równieŜ   w   razie   zmiany   miejsca,   rodzaju  i   zakresu   prowadzonej   działalności,
zwłaszcza zmiany technologii lub profilu produkcji, jeŜeli zmiana technologii moŜe powodować zwiększenie zagroŜenia dla
zdrowia pracowników.
Właściwy   inspektor   pracy   lub   właściwy   państwowy   inspektor   sanitarny   moŜe   zobowiązać   pracodawcę   prowadzącego

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

4 z 21

2009-06-18 10:40

działalność powodującą szczególne zagroŜenia dla zdrowia lub Ŝycia pracowników do okresowej aktualizacji informacji, o
której mowa wyŜej.
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy podmiotem ponoszącym odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w
zakładzie pracy jest pracodawca. Zasady tej odpowiedzialności określone zostały, w zaleŜności od jej rodzaju:
       - w Kodeksie pracy (odpowiedzialność wykroczeniowa),
       - w Kodeksie karnym (odpowiedzialność karna) oraz w
       - Kodeksie cywilnym (odpowiedzialności cywilna).
Pozostałe   obowiązki   pracodawcy   wynikają   z   przepisu   Kodeksu   oraz   innych   aktów   prawnych   (ustaw   i   przepisów
wykonawczych). Są to obowiązki:
        - związane z przygotowaniem pracownika do pracy,
        - dotyczące organizacji stanowisk pracy,
        - odnoszące się do procesów pracy,
        - zapewnienie realizacji zadań słuŜby bhp,
        - konsultacje w zakresie bhp.

    3.2 Obowiązki pracodawcy w zakresie przygotowania pracownika do pracy

Badania lekarskie

Kodeks pracy wyróŜnia następujące rodzaje badań profilaktycznych:
        - wstępne,
        - okresowe,
        - kontrolne.
Pracodawca   nie   moŜe   dopuścić   do   pracy   pracownika   bez  aktualnego   orzeczenia   lekarskiego,   stwierdzającego   brak
przeciwwskazań  do   pracy   na   określonym  stanowisku.   Osoba   przyjmowana   do   pracy   podlega   wstępnym  badaniom
lekarskim.
 

Wstępne i okresowe badania lekarskie

Wstępnym   badaniom   lekarskim   podlegają   równieŜ   pracownicy,   Młodociani   przenoszeni   na   inne   stanowisko   i   inni
pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciąŜliwe.
Okresowym   badaniom   lekarskim   podlegają   pracownicy   w   przypadkach   i   okresach   wskazanych  w   rozporządzeniu
Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników,
zakresu   profilaktycznej   opieki   zdrowotnej   nad   pracownikami   oraz   orzeczeń   lekarskich   wydawanych   dla   celów
przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. nr 69, poz. 332 ze zm.)
Kontrolnym badaniom lekarskim podlega pracownik w kaŜdym przypadku, jeŜeli niezdolność do pracy spowodowana
chorobą   trwała   dłuŜej   niŜ  30   dni.   Badania   przeprowadza   się   w   celu  ustalenia   zdolności   do   wykonywania   pracy   na
dotychczasowym   stanowisku.   Badania   lekarskie   przeprowadza   lekarz   uprawniony   do   badań   profilaktycznych,   na
podstawie wydanego przez pracodawcę skierowania.
Badania lekarskie w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej pracowników przeprowadzane są na koszt pracodawcy i w
miarę  moŜliwości  w godzinach  pracy.  Pracodawca ponosi równieŜ  inne koszty opieki profilaktycznej nad pracownikami,
niezbędnej   z  uwagi   na   warunki   pracy.   Ponadto,   pracodawca   zatrudniający   pracowników   w   warunkach  naraŜenia   na
działanie   substancji  i  czynników   rakotwórczych  lub   pyłów   zwłókniających  jest   obowiązany   zapewnić   tym  pracownikom
okresowe badania lekarskie takŜe po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami, a na
wniosek pracownika równieŜ po rozwiązaniu stosunku pracy.
 

    Szkolenie w zakresie bhp

Pracodawca   jest   obowiązany   zapewnić   przeszkolenie   pracownika   w   zakresie   bezpieczeństwa   i   higieny   pracy   przed
dopuszczeniem go do pracy (szkolenie wstępne), a takŜe zapewnić prowadzenie szkoleń okresowych w tym zakresie. Nie
wolno  dopuścić  pracownika do  pracy,   do  której  wykonywania  nie  posiada  on  wymaganych  kwalifikacji  lub  potrzebnych
umiejętności, a takŜe dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
 

    Szkolenie wstępne

Szkolenie   wstępne   jest   prowadzone   wg   programów   opracowanych   dla   poszczególnych   grup   stanowisk,   w   formie
instruktaŜu  i  obejmuje  szkolenie  wstępne  ogólne,   zwane  instruktaŜem  ogólnym  i  szkolenie  wstępne  stanowiskowe,
zwane dalej instruktaŜem stanowiskowym.
Obok pracowników nowozatrudnionych instruktaŜ wstępny odbywają równieŜ studenci odbywający u pracodawcy praktykę
studencką oraz uczniowie szkół zawodowych zatrudnieni w celu praktycznej nauki zawodu.
Szkolenie wstępne ma na celu zapewnienie uczestnikom szkolenia zapoznanie się z podstawowymi przepisami i zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy.
InstruktaŜ stanowiskowy przeprowadza się przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku:
- pracownika zatrudnionego na stanowisku robotniczym oraz innym, na którym występuje naraŜenie na działanie
czynników szkodliwych dla zdrowia, uciąŜliwych lub niebezpiecznych,
- pracownika przenoszonego na takie stanowisko, ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

5 z 21

2009-06-18 10:40

odbywającego praktykę studencką.
InstruktaŜ   stanowiskowy   powinien  zapewnić   uczestnikom   szkolenia   zapoznanie   się   z  czynnikami   środowiska   pracy   i
ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą, sposobami ochrony przed zagroŜeniami, jakie mogą powodować
te   czynniki   oraz  metodami   zapewniającymi   bezpieczeństwo   i   ochronę   zdrowia   podczas   wykonywania   pracy   na   tych
stanowiskach.
 

Częstotliwość i czas trwania szkoleń

Częstotliwość i czas trwania szkoleń okresowych ustala pracodawca z przedstawicielami pracowników, przy
czym szkolenia te obowiązują:
- osoby będące pracodawcami oraz inne kierujące pracownikami, w szczególności kierowników, mistrzów,
  brygadzistów (nie rzadziej niŜ 5 lat),
- pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych (nie rzadziej niŜ raz na rok),
- pracowników pracujących na stanowiskach, na których występują szczególnie duŜe zagroŜenia(1 raz na 3 lata),
- pozostałych pracowników inŜynieryjno-technicznych, w tym projektantów, konstruktorów maszyn i innych
 urządzeń technicznych , technologów i organizatorów produkcji (nie rzadziej niŜ raz na 5 lat),
- pracowników słuŜby bezpieczeństwa i higieny pracy i inne osoby wykonujące zadania tej słuŜby
 (nie rzadziej niŜ raz na 5 lat),
- pracowników administracyjno-biurowych (raz na 6 lat).
Szkolenia odbywają się na koszt pracodawcy i w godzinach pracy.

    Instrukcje szczegółowe i instrukcje bezpieczeństwa

Pracodawca obowiązany jest równieŜ wydawać i udostępnić pracownikom, do stałego korzystania, szczegółowe instrukcje
oraz   wskazówki   dotyczące   bezpieczeństwa   i   higieny   pracy   na   stanowiskach   pracy,   w   tym   aktualne   instrukcje
bezpieczeństwa  pracy  dotyczące  stosowanych  w   zakładzie  technologii,   obsługi  maszyn  i  innych  urządzeń  technicznych,
postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi, udzielania pierwszej pomocy.
 

    

 Środki ochrony indywidualnej oraz odzieŜ i obuwie robocze

Na  pracodawcy  spoczywa  obowiązek  zapewnienia  pracownikom  środków   ochrony  indywidualnej  oraz  odzieŜy  i  obuwia
roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy. Rodzaj środków ochrony indywidualnej, odzieŜy i
obuwia   roboczego   na   określonych   stanowiskach   pracy   oraz   przewidywane   okresy   uŜytkowania   odzieŜy   i   obuwia
roboczego ustala pracodawca.
Pracodawca  jest   właścicielem przydzielonych  środków   ochrony indywidualnej,  odzieŜy  i  obuwia roboczego.  Dlatego  teŜ
jest on zobowiązany zapewnić odpowiednie właściwości ochronne i uŜytkowe stosowanych środków ochrony indywidualnej
oraz odzieŜy i obuwia roboczego, ich pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkaŜanie.
Pracodawca   nie   moŜe   dopuścić   pracownika   do   pracy   bez   środków   ochrony   indywidualnej   oraz   odzieŜy   i   obuwia
roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.

   

     

Obowiązki dotyczące organizacji miejsca pracy

 

Pomieszczenia pracy

Pracodawca   jest   obowiązany   zapewnić   pomieszczenia   pracy   odpowiednie   do   rodzaju   wykonywanych   prac   i   liczby
zatrudnionych pracowników oraz utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia a takŜe tereny i
urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
Pracodawca jest równieŜ obowiązany zapewnić, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje
się   pomieszczenia   pracy,   była   wykonana   na   podstawie   projektów   uwzględniających   wymagania   bhp,   pozytywnie
zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców.
Szczegółowe wymagania dotyczące pomieszczeń pracy określające wielkość tych pomieszczeń,
ich lokalizacji, materiałów z jakich powinny być wykonane w zaleŜności od zagroŜeń występujących
na stanowiskach znajdujących się w tych pomieszczeniach, oświetlenia, temperatury i wentylacji zostały określone:
- w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy (tj. DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650) oraz
- w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690).
 

Stanowiska pracy

Stawiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju wykonywanych tam czynności oraz psychofizycznych cech
pracowników. Na stanowisku pracy naleŜy zapewnić wynikającą z technologii powierzchnię oraz urządzenia pomocnicze,
przeznaczone do składowania materiałów, wyrobów, przyrządów, narzędzi i odpadów.
Do   kaŜdego   stanowiska   pracy   musi  być   zapewnione   odpowiednie   dojście   o   określonej  (w   rozporządzeniu  w   sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy) wysokości i szerokości.

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

6 z 21

2009-06-18 10:40

Pracodawca zatrudniający pracowników niepełnosprawnych powinien zapewnić dostosowanie stanowisk pracy i dojść do
tych stanowisk odpowiednio do potrzeb i moŜliwości, wynikających ze zmniejszonej sprawności tych pracowników.
 

Pomieszczenia higieniczno-sanitarne

Pracodawca   jest   obowiązany   zapewnić   pracownikom   pomieszczenia   higieniczno-sanitarne,   których   rodzaj,   liczba   i
wielkość powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych, stosowanych technologii i rodzajów pracy oraz warunków, w
jakich  ta   praca   jest   wykonywana.   Pomieszczenia   te   powinny   być   ogrzewane,   oświetlone   i   wentylowane   zgodnie   z
przepisami techniczno-budowlanymi.
Pomieszczenia higieniczno-sanitarne to: szatnie, umywalnie i pomieszczenia z natryskami, ustępy, jadalnie, pomieszczenia
do  wypoczynku,   palarnie  i  pomieszczenia  do  ogrzewania  się  pracowników,   jeŜeli  pracują  oni  na  zewnątrz.   Wymagania
dotyczące  pomieszczeń  higieniczno-sanitarnych  zawarte  zostały   w   załączniku  nr   3   do  rozporządzenia   Ministra  Pracy   i
Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tj. Dz. U z
2003 r. nr 169, poz. 1650).

   

     

Maszyny i inne urządzenia techniczne

Maszyny i inne urządzenia techniczne powinny być tak konstruowane i budowane, aby zapewniały bezpieczne i higieniczne
warunki   pracy,   w   szczególności   zabezpieczały   pracownika   przed   urazami,   działaniem   niebezpiecznych   substancji
chemicznych,   poraŜeniem   prądem  elektrycznym,   nadmiernym  hałasem,   szkodliwymi   wstrząsami,   działaniem   wibracji   i
promieniowania   oraz  szkodliwym   i   niebezpiecznym   działaniem   innych  czynników   środowiska   pracy   oraz  uwzględniały
zasady ergonomii.
Maszyny,   które  nie  spełniają  wymagań  wyposaŜa  się  w   odpowiednie  zabezpieczenia.   Nie  wolno  wyposaŜać  stanowisk
pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności, określonych w
odrębnych przepisach. Maszyny nabyte przed dniem 1 stycznia 2003 r., które nie spełniają tych wymagań powinny zostać
dostosowane do dnia 1 stycznia 2006 r. do minimalnych wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z
dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie
uŜytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (DzU nr 191, poz.1596 ze zm.), zaś sprzęt do tymczasowej pracy
na wysokości do 30 czerwca 2006 r.

 

   4. Procesy pracy

    4.1 Profilaktyczna ochrona zdrowia

Pracodawca   jest   obowiązany   stosować   środki  zapobiegające   chorobom  zawodowym  i  innym  chorobom  związanym  z

wykonywaną pracą, a w szczególności:

- utrzymywać w stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki

środowiska pracy oraz urządzenia słuŜące do pomiarów tych czynników,

- przeprowadzać na swój koszt badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia oraz udostępniać je pracownikom.

- NDS i NDN czynników szkodliwych dla zdrowia. NajwyŜsze dopuszczalne stęŜenia i natęŜenia czynników

szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy określone zostały w załączniku do zarządzenia Ministra Pracy

i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 r. (Dz.U nr 217, poz.1833)

Pracodawca rejestruje wyniki badań i pomiarów i wpisuje je do rejestru wyników.

W   razie   stwierdzenia   u   pracownika   objawów   wskazujących   na   powstanie   choroby   zawodowej,   pracodawca   jest

obowiązany, na podstawie orzeczenia lekarskiego, w terminie i na czas określony w tym orzeczeniu, przenieść pracownika

do innej pracy, nie związanej z naraŜeniem go na działanie czynnika, który wywołał te objawy.

Pracodawca jest obowiązany – na podstawie orzeczenia lekarskiego – przenieść do innej odpowiedniej pracy pracownika,

który stał się niezdolny do wykonywania pracy dotychczasowej wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej i nie

został uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS.

Pracodawca  obowiązany  jest   zapewnić  pracownikom  zatrudnionym  w   warunkach  szczególnie  uciąŜliwych,   nieodpłatnie,

odpowiednie   posiłki   i   napoje,   jeŜeli   jest   to   niezbędne   ze   względów   profilaktycznych.   Stanowiska   pracy,   na   których

zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje oraz szczegółowe zasady ich wydawania ustala pracodawca w

porozumieniu z przedstawicielami pracowników.

    4.2 Substancje chemiczne oraz procesy szczególnie niebezpieczne

     Stosowanie materiałów i procesów technologicznych

Niedopuszczalne   jest   stosowanie   materiałów   i   procesów   technologicznych   bez   uprzedniego   ustalenia   stopnia   ich

szkodliwości dla zdrowia pracowników i podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych, a takŜe stosowania substancji

chemicznych  nieoznakowanych  w   sposób   widoczny   i   umoŜliwiający   ich  identyfikację   oraz  stosowanie   niebezpiecznych

substancji   chemicznych   nieposiadających   kart   charakterystyki   i   opakowań   zabezpieczających   przed   ich   szkodliwym

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

7 z 21

2009-06-18 10:40

działaniem, poŜarem lub wybuchem.

W  razie  zatrudnienia  pracownika  w   warunkach  naraŜenia  na  działanie  substancji,   preparatów,   czynników   lub  procesów

technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, pracodawca zastępuje te substancje, preparaty, czynniki lub

procesy   technologiczne   mniej   szkodliwymi   dla   zdrowia   lub   stosuje   inne   dostępne   środki   ograniczające   stopień  tego

naraŜenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

JeŜeli przedsięwzięcia, o których mowa, nie są technicznie moŜliwe, pracodawca obowiązany jest w

szczególności:

- ograniczyć do minimum liczbę pracowników naraŜonych na te czynniki,

- ograniczyć do minimum występowanie tych czynników w środowisku pracy,

- zapewnić stosowanie środków ochrony zbiorowej, a gdy naraŜenie nie moŜe być zlikwidowane w inny

sposób środków ochrony indywidualnej,

- zapewnić przestrzeganie przez pracowników zasad higieny, a w szczególności nie dopuszczać do spoŜywania

posiłków, picia i palenia tytoniu w miejscu pracy,

- określić w instrukcjach odpowiednie zasady postępowania w razi powstania nieprzewidzianych sytuacji,

powodujących powaŜne zagroŜenie dla pracowników,

- zapewnić oznakowanie miejsc stanowiących zagroŜenie dla pracowników.

    4.3 Prace szczególnie niebezpieczne

Pracodawca  prowadzący działalność,  która stwarza moŜliwość wystąpienia nagłego  niebezpieczeństwa  dla zdrowia  lub

Ŝycia pracowników,   jest  obowiązany podejmować  działania zapobiegające  takiemu  niebezpieczeństwu,   w  szczególności

jest   obowiązany  zapewnić  odpowiednie  do  rodzaju  niebezpieczeństwa  urządzenia  i  sprzęt   ratowniczy  oraz  ich  obsługę

przez osoby naleŜycie przeszkolone.

Pracodawca   jest   obowiązany   zapewnić,   aby   prace   związane   z  moŜliwością   wystąpienia   szczególnego   zagroŜenia   dla

zdrowia lub Ŝycia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji.

Rodzaje  takich  prac  określone  zostały  w   rozporządzeniu  Ministra  Pracy  i  Polityki  Socjalnej  z  dnia  28  maja  1996  r.   w

sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby (DzU nr 62, poz. 288).

Zadaniem pracodawcy jest określenie szczegółowych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac

szczególnie niebezpiecznych, a zwłaszcza zapewnienie:

- bezpośredniego nadzoru nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób,

- odpowiednich środków zabezpieczających, - instruktaŜu pracowników obejmującego imienny podział pracy,

kolejność wykonywania zadań, wymagania bhp przy wykonywaniu poszczególnych czynności.

Przez prace szczególnie niebezpieczne rozumie się:

- roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montaŜowe, prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego

- prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych,

- prace z uŜyciem materiałów niebezpiecznych,

- prace na wysokości, określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach i instrukcjach, a takŜe

- prace o zwiększonym zagroŜeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako

szczególnie niebezpieczne.

Pracodawca jest obowiązany do  ustalania  i  aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych,  występujących w

zakładzie pracy.

5. SłuŜba Bezpieczeństwa i Higieny Pracy

SłuŜba BHP została powołana do Ŝycia uchwałą nr 592 Prezydium Rządu z dnia 1 sierpnia 1953 r. Działanie słuŜby BHP

uregulowało zarządzenie Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego z dnia 16 września 1953 r.

Zmieniająca się sytuacja gospodarcza i polityczna wielokrotnie korygowała kształt aktów prawnych będących podstawą

funkcjonowania słuŜby BHP, a mianowicie:

- uchwała nr 333 Rady Ministrów z 22 listopada 1968 r.,

- uchwała nr 36 Rady Ministrów z 1 lutego 1974 r.,

- wytyczne nr 25 MPPiSS z 6 sierpnia 1985 r.,

- uchwała nr 14 Rady Ministrów z 18 lutego 1992 r., (stanowiła istotną nowelizację o kwalifikacjach

słuŜby BHP, a takŜe określała jej zadania i uprawnienia),

- znowelizowany w lutym 1996r. Kodeks pracy uzupełnił dotychczasową lukę w przepisach nakładając

na pracodawcę obowiązek powoływania słuŜb BHP w zaleŜności od liczby pracowników,

- rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997r.w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

8 z 21

2009-06-18 10:40

( Dz.U. nr 109 , poz.704) (określiło szczegółowy zakres działania, uprawnienia, organizację,

liczebność i podporządkowanie słuŜby BHP oraz kwalifikacje wymagane do wykonywania zadań słuŜby BHP),

- ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Rozdział X, art. 237

11

 SłuŜba bezpieczeństwa

i higieny pracy [ Dz. U.1998 nr 21 poz. 94],

- rozporządzenie RM z dnia 2 z dnia 2 września 1997 r. w sprawie słuŜby bezpieczeństwa i higieny pracy

[Dz. U. Nr 109, poz. 704, ze zm. W Dz.U z 2004 r. Nr 246, poz. 2468 i z 2005 r. Nr 117, poz. 986].

Zgodnie ze zmianami w rozporządzeniu RM z dnia 2 września 1997 r. w sprawie słuŜby bhp wprowadzonymi w  2004 i

2005 r., między innymi ustalono:

Ze względu na postęp naukowo-techniczny w procesach pracy oraz wyŜsze standardy unijne dotyczące bezpieczeństwa

pracy  i  ochrony  zdrowia,   podwyŜszono  w   znowelizowanym  rozporządzeniu  wymagania  zawodowe  wobec  pracowników

słuŜby bhp, np.:

1) Zrezygnowano z zatrudniania osób z wykształceniem średnim, poza osobami posiadającymi zawód technika

bezpieczeństwa i higieny pracy. W efekcie pracownicy tej słuŜby muszą mieć odpowiednie kierunkowe

przygotowanie zawodowe, takie jak: technik bezpieczeństwa i higieny pracy, wyŜsze wykształcenie o kierunku

lub specjalności "bezpieczeństwo i higiena pracy" lub studia podyplomowe z tej dziedziny.

2) Wprowadzono stanowisko starszego specjalisty ds. bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ustalono wymagania

kwalifikacyjne dla tego stanowiska.

3) Dla osób zatrudnionych w słuŜbie bhp i wykonujących jej zadania w dniu wejścia rozporządzenia w Ŝycie, nie

spełniających określonych wymagań kwalifikacyjnych, utrzymano prawo do zatrudnienia i wykonywania zadań

przez 8 lat po dniu wejścia w Ŝycie tego aktu wykonawczego.

Zgodnie z art. z art. 237

11

 Kodeksu pracy:

1) Pracodawca zatrudniający więcej niŜ 100 pracowników tworzy słuŜbę bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną

dalej słuŜbą "słuŜbą bhp", pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

2) Pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań słuŜby bhp pracownikowi

zatrudnionemu przy innej pracy.

3) O ile przedstawione  dotychczas obowiązki pracodawcy dotyczą wszystkich pracodawców, bez względu na wielkość

zakładu  pracy,   o  tyle  obowiązki  w   zakresie  tworzenia  słuŜby  bhp  są  zróŜnicowane  w   zaleŜności  od  wielkości  zakładu

pracy.

Zgodnie bowiem z przepisami Kodeksu pracy pracodawca zatrudniający do 10 pracowników, a do 20, jeŜeli jest

zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyŜszą niŜ trzecią kategorię ryzyka w

rozumieniu przepisów o Ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, i posiada

ukończone niezbędne szkolenie, moŜe sam wykonywać zadania słuŜby bezpieczeństwa i higieny pracy.

4) Pracodawca - w przypadku braku kompetentnych pracowników – moŜe powierzyć wykonywanie zadań słuŜby bhp

specjalistom spoza zakładu pracy.

5) Pracownik słuŜby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań

słuŜby bhp, o którym mowa w pkt. 2, a takŜe specjalista spoza zakładu pracy powinni spełniać wymagania

kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań słuŜby bhp oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa

i higieny pracy dla pracowników tej słuŜby.

6) Pracownik słuŜby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań tej

słuŜby,   nie  mogą  ponosić  jakichkolwiek   niekorzystnych  dla  nich  następstw   z  powodu  wykonywania  zadań  i  uprawnień

słuŜby BHP.

7) Właściwy inspektor pracy moŜe nakazać utworzenie słuŜby bhp, albo zwiększenie liczby pracowników tej słuŜby,

jeŜeli jest to uzasadnione stwierdzonymi zagroŜeniami zawodowymi.

Wymagania  zawarte  w   znowelizowanym  Rozporządzeniu  Rady  Ministrów   z  dnia  2  września  1997  r.   w   sprawie  słuŜby

bezpieczeństwa i higieny pracy. Na podstawie art.237

11

 § 5 ustawy z dnia 26 kwietnia 1974 r. – Kodeksu pracy (Dz.U. z

1998 r. Nr 212, poz. 94, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:

1.SłuŜbę bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej "słuŜbą bhp", stanowią wyodrębnione komórki

organizacyjne jednoosobowe lub wieloosobowe.

2. Liczbę pracowników słuŜby bhp ustala, pracodawca, biorąc pod uwagę stan zatrudnienia oraz występujące

w zakładzie warunki pracy i związane z nimi zagroŜenia zawodowe, a takŜe uciąŜliwości pracy.

3.Pracodawca zatrudniający od 100 do 600 pracowników tworzy wieloosobową lub jednoosobową komórkę albo

zatrudnia w tej komórce pracownika słuŜby bhp w niepełnym wymiarze czasu pracy.

4.Pracodawca zatrudniający ponad 600 pracowników zatrudnia w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej

1 pracownika słuŜby bhp na kaŜdych 600 pracowników.

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

9 z 21

2009-06-18 10:40

5.SłuŜba bhp podlega bezpośrednio pracodawcy. U pracodawcy będącego jednostką organizacyjną słuŜba bhp podlega,

bezpośrednio osobie zarządzającej tą jednostką lub osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego,

upowaŜnionej przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach z zakresu bhp.

Pracowników słuŜby bhp zatrudnia się na stanowiskach:

- inspektorów,

- starszych inspektorów,

- specjalistów,

- starszych specjalistów oraz

- głównych specjalistów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy

Pracownikami słuŜby bhp mogą być osoby spełniające następujące wymagania kwalifikacyjne:

1) inspektorem do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy moŜe być osoba posiadająca zawód technika bhp,

2) starszym inspektorem do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy moŜe być osoba posiadająca:

   a) zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 3-letni staŜ pracy w słuŜbie bhp lub

   b) wyŜsze wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo

      studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

3) specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy moŜe osoba posiadająca wyŜsze wykształcenie

    o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe

    w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 1 rok staŜu pracy w słuŜbie bhp,

4) starszym specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy moŜe być osoba posiadająca wyŜsze

   wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia

   podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 3-letni staŜ pracy w słuŜbie bhp,

5) głównym specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy moŜe być osoba posiadająca wyŜsze

   wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia

   podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 5-letni staŜ pracy w słuŜbie bhp.

 

6. Organizacja bezpiecznej pracy

Rozporządzenie   Ministra   Gospodarki   z   dnia   17   września   1999   r.   w   sprawie   bezpieczeństwa   i   higieny   pracy   przy

urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz.U. Nr 80, poz. 912, z dnia 8 października 1999 r.)

(wyciąg)

6.1 Przepisy ogólne

§1.   Rozporządzenie   określa   wymagania   bezpieczeństwa   i   higieny   pracy   pracowników   zatrudnionych  przy   eksploatacji

urządzeń i instalacji energetycznych.

§2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

         1) urządzeniu energetycznym - naleŜy przez to rozumieć urządzenia techniczne stosowane w procesach

            wytwarzania, przetwarzania, przesyłania i dystrybucji, magazynowania oraz uŜytkowania paliw i energii,

2) instalacji energetycznej - naleŜy przez to rozumieć urządzenia energetyczne z układami połączeń między nimi,

5) pomieszczeniu lub terenie ruchu energetycznego - naleŜy przez to rozumieć odpowiednio wydzielone

    pomieszczenie lub teren bądź część pomieszczenia lub terenu albo przestrzeni w budynkach lub poza

    budynkami, w których zainstalowane są urządzenia energetyczne dostępne tylko dla upowaŜnionych osób,

6) miejscu pracy - naleŜy przez to rozumieć odpowiednio przygotowane stanowisko pracy lub określoną strefę

    pracy w zakresie niezbędnym dla bezpiecznego wykonywania pracy przy urządzeniach i instalacjach

    energetycznych,

7) instrukcji eksploatacji - naleŜy przez to rozumieć zatwierdzoną przez pracodawcę instrukcję określającą

    procedury i zasady wykonywania czynności niezbędnych przy eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych,

    opracowaną na podstawie odrębnych przepisów oraz dokumentacji producenta,

8) świadectwie kwalifikacyjnym - naleŜy przez to rozumieć świadectwo stwierdzające spełnienie przez daną

    osobę odpowiednich wymagań kwalifikacyjnych do wykonywania pracy na stanowisku dozoru lub eksploatacji

w

    ustalonym zakresie: obsługi, konserwacji, napraw, kontrolno-pomiarowym, montaŜu dla określonych rodzajów

    urządzeń i instalacji energetycznych, uzyskane w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach,

9) pracownikach uprawnionych - naleŜy przez to rozumieć pracowników posiadających sprawdzone i właściwe

    kwalifikacje w zakresie eksploatacji danego rodzaju urządzeń i instalacji energetycznych, potwierdzone

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

10 z 21

2009-06-18 10:40

    świadectwem kwalifikacyjnym,

10)   pracownikach   upowaŜnionych   -   naleŜy   przez   to   rozumieć   pracowników,   którzy   w   ramach   swoich

obowiązków

    słuŜbowych lub na podstawie polecenia słuŜbowego wykonują określone prace,

              11)  zespole pracowników  - naleŜy  przez to  rozumieć grupę  pracowników,  w  której skład wchodzą  co  najmniej

dwie

                   osoby wykonujące pracę,

12) zespole pracowników kwalifikowanych - naleŜy przez to rozumieć grupę pracowników, w której co najmniej

    połowa, lecz nie mniej niŜ dwie osoby, posiada waŜne świadectwa kwalifikacyjne,

13) urządzeniach i instalacjach energetycznych nieczynnych - naleŜy przez to rozumieć urządzenia i instalacje

    energetyczne, do których za pomocą istniejących łączników i armatury nie ma moŜliwości podania czynników

    stwarzających zagroŜenie,

14) urządzeniu powszechnego uŜytku - naleŜy przez to rozumieć urządzenie energetyczne przeznaczone dla

    indywidualnych potrzeb ludności lub uŜywane w gospodarstwach domowych,

15) poleceniodawcy - naleŜy przez to rozumieć pracownika, upowaŜnionego pisemnie przez prowadzącego

    eksploatację urządzeń i instalacji energetycznych do wydawania poleceń na wykonanie pracy, posiadającego

    waŜne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru,

16) koordynującym - naleŜy przez to rozumieć wyznaczonego przez poleceniodawcę pracownika komórki

    organizacyjnej sprawującej dozór nad eksploatacją urządzeń i instalacji energetycznych, przy których będzie

    wykonywana praca, posiadającego waŜne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru,

17) dopuszczającym - naleŜy przez to rozumieć wyznaczonego przez poleceniodawcę pracownika posiadającego

     waŜne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji i upowaŜnionego pisemnie przez

    prowadzącego eksploatację urządzeń i instalacji energetycznych do wykonywania czynności

    łączeniowych w celu przygotowania miejsca pracy,

18) nadzorującym - naleŜy przez to rozumieć wyznaczonego przez poleceniodawcę pracownika posiadającego

    waŜne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru lub eksploatacji, wykonującego wyłącznie czynności

    nadzoru,

19) kierującym zespołem pracowników- naleŜy przez to rozumieć wyznaczonego przez poleceniodawcę

     pracownika posiadającego waŜne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji, kierującego

zespołem

    pracowników,

20)   kierowniku   robót   -   naleŜy   przez   to   rozumieć   wyznaczonego   przez   poleceniodawcę   pracownika

posiadającego

    waŜne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru, do koordynacji prac, gdy w jednym obiekcie

    energetycznym jednocześnie pracuje więcej niŜ jeden zespół pracowników.

 

§   3.   KaŜde   urządzenie   i   instalacja   energetyczna   przed   dopuszczeniem  do   eksploatacji   powinny   posiadać   wymagany

odrębnymi przepisami certyfikat na znak bezpieczeństwa, o ile taki obowiązek istnieje, albo posiadać deklarację zgodności

z   Polskimi   Normami   wprowadzonymi   do   obowiązkowego   stosowania   oraz   wymaganiami   określonymi   odrębnymi

przepisami.

§ 4. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do prac wykonywanych przy:

2) urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych o napięciu bezpiecznym określonych w przepisach o ochronie

    przeciwporaŜeniowej oraz przy urządzeniach energetycznych powszechnego uŜytku.

§ 5. Przed przystąpieniem do robót ziemnych związanych z pracami przy urządzeniach i instalacjach energetycznych, na

terenie przyszłych robót, naleŜy rozpoznać i oznaczyć uzbrojenie podziemne, a w szczególności sieci elektroenergetyczne,

telekomunikacyjne, cieplne, gazowe, wodne i inne.

§   6.   Obiekty   z  zainstalowanymi  urządzeniami  i  instalacjami  energetycznymi  oraz  urządzenia   i   instalacje   energetyczne

powinny być oznakowane zgodnie z odrębnymi przepisami.

§ 7. 1. Pomieszczenia lub teren ruchu energetycznego powinny być dostępne tylko dla osób upowaŜnionych.

2. Urządzenia i instalacje energetyczne stwarzające zagroŜenia dla zdrowia i Ŝycia ludzkiego naleŜy zabezpieczyć przed

    dostępem osób nieupowaŜnionych.

§   8.   1.   Urządzenia   i   instalacje   energetyczne   powinny   być   eksploatowane   tylko   przez  upowaŜnionych  pracowników   z

zachowaniem postanowień określonych w instrukcjach eksploatacji.

2.   Prace   rozruchowe,   próby   techniczne   urządzeń   i   instalacji   energetycznych   powinny   być   prowadzone   zgodnie   z

wymaganiami Polskich Norm, odrębnych przepisów, instrukcji eksploatacji oraz uzgodnione z ich uŜytkownikiem.

§ 9. 1. Miejsce pracy powinno być właściwie przygotowane, oznaczone i zabezpieczone w sposób określony w ogólnych

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

11 z 21

2009-06-18 10:40

przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy.

2. W kaŜdym miejscu pracy, w którym wykonuje pracę zespół pracowników, powinien być wyznaczony kierujący tym

    zespołem.

§   10.1.   Urządzenia,   instalacje   energetyczne   lub   ich   części,   przy   których   będą   prowadzone   prace   konserwacyjne,

remontowe   lub   modernizacyjne,   powinny   być   wyłączone   z  ruchu,   pozbawione   czynników   stwarzających  zagroŜenia   i

skutecznie zabezpieczone przed ich przypadkowym uruchomieniem oraz oznakowane.

2. JeŜeli ruch urządzeń znajdujących się w pobliŜu miejsca wykonywania prac, o których mowa w ust. 1, lub w pobliŜu

    miejsca instalowania urządzeń i instalacji energetycznych zagraŜa bezpieczeństwu pracowników, to urządzenia te

    powinny być na czas wykonywania tych prac wyłączone z ruchu.

3. Wymagania, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą prac, dla których zastosowana technologia nie przewiduje wyłączeń

    urządzeń z ruchu.

 

§ 11. Zabronione jest:

1) eksploatowanie urządzeń i instalacji energetycznych bez przewidzianych dla tych urządzeń i instalacji środków ochrony

    i zabezpieczeń,

2) dokonywanie zmian środków ochrony i zabezpieczeń przez osoby nieupowaŜnione.

 

§ 14.  1.   Prace w   warunkach  szczególnego zagroŜenia  dla zdrowia  i  Ŝycia ludzkiego,   określone  w  ogólnych  przepisach

bezpieczeństwa i higieny pracy jako prace szczególnie niebezpieczne, powinny być wykonywane co najmniej przez dwie

osoby,   z   wyjątkiem   prac   eksploatacyjnych   z   zakresu   prób   i   pomiarów,   konserwacji   i   napraw   urządzeń   i   instalacji

elektroenergetycznych o napięciu znamionowym do 1 kV, wykonywanych przez osobę wyznaczoną na stałe do tych prac

w obecności pracownika asekurującego, przeszkolonego w udzielaniu pierwszej pomocy.

2. Rodzaje prac, które powinny być wykonywane co najmniej przez dwie osoby, określają odrębne przepisy.

 

§ 15. Do prac wykonywanych przy urządzeniach i instalacjach energetycznych w warunkach szczególnego zagroŜenia dla

zdrowia i Ŝycia ludzkiego naleŜy zaliczyć w szczególności prace:

6) konserwacyjne, modernizacyjne i remontowe przy urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się pod

    napięciem,

7) wykonywane w pobliŜu nie osłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części, znajdujących się pod

    napięciem,

8) przy wyłączonych spod napięcia, lecz nie uziemionych, urządzeniach elektroenergetycznych lub uziemionych w

taki sposób, Ŝe Ŝadne z uziemień - uziemiaczy nie jest widoczne z miejsca pracy,

9) przy opuszczaniu i zawieszaniu przewodów na wyłączonych spod napięcia elektroenergetycznych liniach

    napowietrznych w przęsłach krzyŜujących drogi kolejowe, wodne i kołowe,

10) związane z identyfikacją i przecinaniem kabli elektroenergetycznych,

11) przy spawaniu, lutowaniu, wymianie stojaków oraz pojedynczych ogniw i całej baterii w akumulatorach,

12) przy wyłączonym spod napięcia torze dwutorowej elektroenergetycznej linii napowietrznej o napięciu 1 kV

   i powyŜej, jeŜeli drugi tor linii pozostaje pod napięciem,

13)   przy   wyłączonych   spod   napięcia   lub   znajdujących   się   w   budowie   elektroenergetycznych   liniach

napowietrznych,

    które krzyŜują się w strefie ograniczonej uziemieniami ochronnymi z liniami znajdującymi się pod napięciem lub

    mogącymi znaleźć się pod napięciem i przewodami trakcji elektrycznej,

14)   przy   wykonywaniu   prób   i   pomiarów,   z   wyłączeniem   prac   wykonywanych   stale   przez   upowaŜnionych

pracowników

    w ustalonych miejscach,

16) przy neutralizatorach radioizotopowych i wysokonapięciowych stosowanych do neutralizacji ładunków

    elektrostatycznych,

 

§   16.   1.   Narzędzia   pracy   i   sprzęt   ochronny   naleŜy   przechowywać   w   miejscach   wyznaczonych,   w   warunkach

zapewniających  utrzymanie   ich  w   pełnej   sprawności.   Sposób   ewidencjonowania   i   kontroli   sprzętu  ochronnego   ustala

pracodawca.

2.   Narzędzia  pracy   i  sprzęt   ochronny   powinny   być  poddawane  okresowym  próbom  w   zakresie  ustalonym  w   Polskich

Normach lub w dokumentacji producenta.

3.   Sprzęt   ochronny,   o   którym   mowa   w   ust.   1,   powinien  być   oznakowany   w   sposób   trwały   przez  podanie   numeru

ewidencyjnego, daty następnej próby okresowej oraz cechy przeznaczenia.

4. Zabronione jest uŜywanie narzędzi i sprzętu, które nie są oznakowane.

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

12 z 21

2009-06-18 10:40

5.   Osoby   dozoru   powinny   okresowo   sprawdzać   stan   techniczny,   stosowanie,   przechowywanie   i   ewidencję   sprzętu

ochronnego oraz środków ochrony indywidualnej.

§ 17. 1. Stan techniczny narzędzi pracy i sprzętu ochronnego naleŜy sprawdzać bezpośrednio przed jego uŜyciem.

2. Narzędzia pracy i sprzęt ochronny, niesprawne lub które utraciły waŜność próby okresowej, powinny być niezwłocznie

wycofane z uŜycia.

3. Zabrania się uŜywania uszkodzonych lub niesprawnych narzędzi pracy i sprzętu ochronnego.

§ 18. Pracodawca jest obowiązany zapoznać pracowników, zgodnie z odrębnymi przepisami, z:

1) ryzykiem zawodowym i zagroŜeniami dla zdrowia i Ŝycia pracowników, które występują na danym stanowisku   pracy,

    oraz zastosowanymi środkami likwidującymi lub ograniczającymi to ryzyko i zagroŜenia,

2) szczegółowymi instrukcjami z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.

 

6.2 Wykonywanie prac przy urządzeniach i instalacjach energetycznych

 

§ 55.1. Prace przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych, w zaleŜności od zastosowanych metod i środków

zapewniających bezpieczeństwo pracy, mogą być wykonywane:

1) przy całkowicie wyłączonym napięciu,

2) w pobliŜu napięcia,

3) pod napięciem.

2.   Odległości   wokół   nie   osłoniętych  urządzeń  i   instalacji   elektroenergetycznych  lub   ich  części   znajdujących   się   pod

napięciem, wyznaczające granice strefy prac w pobliŜu napięcia i strefy prac pod napięciem, wynoszą:

 

 

3.   Odległości  określone   w   ust.   2,   dla   urządzeń  i  instalacji  elektroenergetycznych  o   napięciu  znamionowym  do   1   kV,

dotyczą tylko linii napowietrznych.

4. Prace w pobliŜu napięcia powinny być wykonywane przy uŜyciu środków ochronnych odpowiednich do występujących

warunków pracy.

5.   Prace  pod  napięciem  naleŜy  wykonywać  w  oparciu o  właściwą  technologię  pracy i przy  zastosowaniu  wymaganych

narzędzi i środków ochronnych, określonych w instrukcji wykonywania tych prac.

§ 56. 1. Wyłączenie urządzeń i instalacji elektroenergetycznych spod napięcia powinno być dokonane w taki sposób, 2. Za

przerwę izolacyjną, o której mowa w ust. 1, uwaŜa się:

1) otwarte zestyki łącznika w odległości określonej w Polskiej Normie lub w dokumentacji producenta,

2) wyjęte wkładki bezpiecznikowe,

3) zdemontowanie części obwodu zasilającego,

4)   przerwanie   ciągłości  połączenia   obwodu  zasilającego   w   łącznikach  o   obudowie   zamkniętej,   stwierdzone   w

sposób jednoznaczny w oparciu o połoŜenie wskaźnika odwzorującego otwarcie łącznika.

§ 57. 1. Przed przystąpieniem do wykonywania prac przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych wyłączonych

spod napięcia naleŜy:

1) zastosować odpowiednie zabezpieczenie przed przypadkowym załączeniem napięcia,

2) wywiesić tablicę ostrzegawczą w miejscu wyłączenia obwodu o treści: "Nie załączać",

3) sprawdzić brak napięcia w wyłączonym obwodzie,

4) uziemić wyłączone urządzenia,

5) zabezpieczyć i oznaczyć miejsce pracy odpowiednimi znakami i tablicami ostrzegawczymi.

2. Odpowiednim zabezpieczeniem przed przypadkowym załączeniem napięcia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, jest:

1) w urządzeniach o napięciu znamionowym do 1 kV - wyjęcie wkładek bezpiecznikowych w obwodzie zasilającym

lub zablokowanie napędu otwartego łącznika,

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

13 z 21

2009-06-18 10:40

2) w urządzeniach o napięciu znamionowym powyŜej 1 kV - unieruchomienie i zablokowanie napędów łączników

lub wstawienie przegród izolacyjnych między otwarte styki łączników.

§ 58. 1. Uziemienia naleŜy wykonać tak, aby miejsce pracy znajdowało się w strefie ograniczonej uziemieniami; co najmniej

jedno uziemienie powinno być widoczne z miejsca pracy.

2. W razie zasilania wielostronnego, uziemienia powinny być wykonane od kaŜdej strony zasilania.

§ 59. 1. JeŜeli rozwiązanie konstrukcyjne urządzenia lub instalacji elektroenergetycznej albo rodzaj wykonywanej pracy nie

pozwala   na   wykonanie   uziemienia   w   sposób   określony   w   §58   ust.   1,   dopuszcza   się   zastosowanie   innych  środków

technicznych i organizacyjnych zapewniających bezpieczeństwo pracy.

2.   W   sytuacji,   o   której   mowa   w   ust.   1,   poleceniodawca,   w   pisemnym  poleceniu  wykonania   pracy,   jest   obowiązany

umieścić odpowiedni zapis o zastosowaniu innych środków zapewniających bezpieczeństwo pracy.

§ 60. Przy wykonywaniu prac na elektroenergetycznych liniach napowietrznych, które krzyŜują się w strefie ograniczonej

uziemieniami  ochronnymi  z  liniami   znajdującymi  się   pod   napięciem  lub   które   znajdują   się   w   pobliŜu  takich  linii,   naleŜy

krzyŜujące   lub   sąsiednie   linie   wyłączyć   równieŜ   spod   napięcia   i   uziemić   lub   zastosować   inne   środki   techniczno-

organizacyjne niezbędne dla bezpiecznego wykonania pracy.

§ 61.1. Podczas prac wykonywanych przy wyłączonym jednym torze dwutorowej elektroenergetycznej linii napowietrznej o

napięciu znamionowym 110, 220 i 400 kV naleŜy:

1) tor linii, na którym będą wykonywane prace, wyłączyć spod napięcia i uziemić we wszystkich punktach zasilania

    oraz załoŜyć uziemiacze na przewody robocze na najbliŜszych słupach ograniczających miejsce pracy,

2) zablokować automatykę samoczynnego powtórnego załączenia na torze pozostającym pod napięciem, a w

    miejscu pracy oznaczyć tor pozostający pod napięciem,

3) załoŜyć dodatkowe uziemiacze:

a) na przewody robocze na kaŜdym słupie, na którym wykonywane są prace wymagające dotykania

    przewodów roboczych,

b) po obu stronach mostka przewodu roboczego przy jego rozłączaniu lub łączeniu,

c) na przewód odgromowy w miejscu wykonywania na nim prac w warunkach przerwania metalicznego

    połączenia przewodu odgromowego z konstrukcją słupa.

2.   Przy   pracach  wykonywanych  przy   wyłączonej   jednotorowej   elektroenergetycznej   linii   napowietrznej   naleŜy   załoŜyć

dodatkowe uziemiacze, o których mowa w ust. 1 pkt 3, jeŜeli przebiega ona równolegle na odcinkach o łącznej długości

większej niŜ 2 km od elektroenergetycznej linii napowietrznej o napięciu znamionowym:

1) 110 kV - w odległości mniejszej niŜ 100 m,

2) 220 kV - w odległości mniejszej niŜ 150 m,

3) 400 kV - w odległości mniejszej niŜ 200 m,

4) 750 kV - w odległości mniejszej niŜ 250 m.

§   62.   Zabronione   jest   podczas   oględzin  urządzeń  i   instalacji   elektroenergetycznych  wykonywanie   jakichkolwiek   prac

wymagających zdejmowania osłon i barier ochronnych, otwierania celek, wchodzenia na konstrukcje oraz zbliŜania się do

nie osłoniętych części urządzeń i instalacji znajdujących się pod napięciem, na odległość mniejszą niŜ odległości określone

w §55 ust. 2.

§ 63. Zabronione jest wykonywanie prac na napowietrznych liniach elektroenergetycznych, stacjach i rozdzielniach oraz na

wysokich konstrukcjach w czasie wyładowań atmosferycznych.

 

6.3 

Organizacja pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych

 

§ 64.  1.   Prace na  czynnych urządzeniach  i  instalacjach  energetycznych  mogą być wykonywane  na  polecenie  pisemne,

ustne lub bez polecenia.

2. Polecenia, o których mowa w ust. 1, wydaje poleceniodawca.

3. Prace w warunkach szczególnego zagroŜenia dla zdrowia i Ŝycia ludzkiego naleŜy wykonywać na podstawie polecenia

pisemnego, przy zastosowaniu odpowiednich środków zabezpieczających zdrowie i Ŝycie ludzkie.

4.   Pracownicy   nie   będący   pracownikami   zakładu  prowadzącego   eksploatację   danego   urządzenia   i   instalacji   powinni

wykonywać  prace  wyłącznie  na   podstawie  polecenia  pisemnego,   z  wyjątkiem  prac,   dla  których  czynności  związane  z

dopuszczeniem do pracy ustalono odrębnie na piśmie.

5. Bez poleceń, o których mowa w ust. 3, dozwolone jest wykonywanie:

1) czynności związanych z ratowaniem zdrowia i Ŝycia ludzkiego,

2) zabezpieczenia urządzeń i instalacji przed zniszczeniem,

3) przez uprawnione i upowaŜnione osoby prac eksploatacyjnych określonych w instrukcjach.

§ 65. 1. Wydawanie poleceń i dopuszczenie pracowników do wykonywania pracy naleŜy do obowiązków prowadzącego

eksploatację urządzeń i instalacji energetycznych.

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

14 z 21

2009-06-18 10:40

2.   W   okresie  wykonywania  prac  rozruchowych  obowiązki  określone  w   ust.   1  spoczywają  na  wykonawcy  rozruchu  lub

przyszłym uŜytkowniku, jeŜeli została zawarta między nimi umowa na piśmie.

3.   Na   czas   wykonywania   prac   remontowych   lub   modernizacyjnych   przy   nieczynnych   urządzeniach   i   instalacjach

energetycznych obowiązki określone w ust. 1 mogą być przekazane wykonawcy tych prac, o ile obowiązki te określono w

zawartej z nim umowie na piśmie.

§ 66. Prowadzący eksploatację urządzeń i instalacji energetycznych jest obowiązany prowadzić wykazy poleceniodawców,

określające zakres udzielonego im upowaŜnienia.

§ 67. Polecenie wykonania pracy powinno w szczególności określać:

1) zakres, rodzaj, miejsce i termin,

2) środki i warunki do bezpiecznego wykonania pracy,

3) liczbę pracowników skierowanych do pracy,

4) pracowników odpowiedzialnych za organizację i wykonanie pracy, pełniących funkcję:

a) koordynującego lub dopuszczającego, przez podanie stanowiska słuŜbowego lub imiennie,

b) kierownika robót, nadzorującego lub kierującego zespołem pracowników - imiennie,

5) planowane przerwy w czasie pracy.

§   68.   1.   Koordynującym   powinien  być   pracownik   komórki   organizacyjnej   sprawującej   dozór   nad   ruchem   urządzeń  i

instalacji energetycznych, przy których będzie wykonywana praca.

2. W przypadku gdy dozór nad ruchem urządzeń lub instalacji energetycznych, przy których będzie wykonywana praca,

jest prowadzony przez róŜne komórki organizacyjne zakładu, koordynującym powinna być osoba z kierownictwa jednej z

tych komórek.

3.   JeŜeli   dozór   nad   ruchem   urządzeń   lub   instalacji   energetycznych,   przy   których   będzie   wykonywana   praca,   jest

sprawowany przez poleceniodawcę, koordynującym powinien być sam poleceniodawca.

4. Do obowiązków koordynującego w szczególności naleŜy:

1) koordynowanie wykonania prac, określonych w poleceniu, z ruchem urządzeń i instalacji energetycznych,

2) określenie czynności łączeniowych związanych z przygotowaniem miejsca pracy,

3) wydanie zezwolenia na przygotowanie miejsca pracy, dopuszczenie do pracy i likwidację miejsca pracy,

4) podjęcie decyzji o uruchomieniu urządzeń i instalacji energetycznych, przy których była wykonywana praca,

5) zapisanie w dokumentacji eksploatacji ustaleń wynikających z pkt 1-4.

§ 69. 1. Dopuszczający powinien być wyznaczony przez poleceniodawcę do kaŜdej pracy wykonywanej na polecenie.

2. Do obowiązków dopuszczającego naleŜy:

1) przygotowanie miejsca pracy,

2) dopuszczenie do wykonania pracy,

3) sprawdzenie wykonania pracy,

4) zlikwidowanie miejsca pracy po jej zakończeniu.

§ 70. 1. Nadzorujący powinien być wyznaczony przez poleceniodawcę, jeŜeli:

1)   pracę   wykonywać   będzie   zespół   pracowników   nie   będący   zespołem   pracowników   kwalifikowanych   lub

kierujący zespołem nie posiada świadectwa kwalifikacyjnego,

2) poleceniodawca uzna to za konieczne ze względu na szczególny charakter i warunki wykonywania pracy.

2. Nadzorujący nie powinien wykonywać innych prac poza czynnościami nadzoru.

3. Do obowiązków nadzorującego naleŜy:

1)  sprawdzenie przygotowania  miejsca  pracy i jego przejęcie od  dopuszczającego,  jeŜeli zostało przygotowane

właściwie,

2) zaznajomienie nadzorowanych pracowników z warunkami bezpiecznego wykonywania pracy,

3) sprawowanie ciągłego nadzoru nad pracownikami, aby nie przekraczali granicy wyznaczonego miejsca pracy,

4) powiadomienie dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy.

§ 71. 1. Funkcję kierującego zespołem:

1)   pracowników   kwalifikowanych   powinien   pełnić   pracownik   posiadający   waŜne   świadectwo   kwalifikacyjne,

właściwe dla określonego w poleceniu zakresu pracy i rodzaju urządzeń i instalacji energetycznych, przy których

będzie wykonywana praca,

2)   w   przypadku   zespołu,   nie   będącego   zespołem   pracowników   kwalifikowanych   -   moŜe   pełnić   osoba   nie

posiadająca świadectwa kwalifikacyjnego, a posiadająca umiejętności zawodowe w zakresie wykonywanej pracy,

przeszkolona w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

2. Do obowiązków kierującego zespołem pracowników kwalifikowanych w szczególności naleŜy:

1) dobór pracowników o umiejętnościach zawodowych odpowiednich do wykonania poleconej pracy,

2) sprawdzenie przygotowania miejsca pracy i przejęcie go od dopuszczającego, jeŜeli zostało przygotowane

    właściwie,

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

15 z 21

2009-06-18 10:40

3) zaznajomienie podległych pracowników ze sposobem przygotowania miejsca pracy, występującymi

    zagroŜeniami w miejscu pracy i w bezpośrednim sąsiedztwie oraz warunkami i metodami bezpiecznego

    wykonywania pracy,

4) zapewnienie wykonania pracy w sposób bezpieczny,

5) egzekwowanie od członków zespołu stosowania właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieŜy i obuwia

    roboczego oraz właściwych narzędzi i sprzętu,

6)   nadzorowanie   przestrzegania   przez  podległych  pracowników   przepisów   bezpieczeństwa   i   higieny   pracy   w

czasie

    wykonywania pracy,

7) powiadomienie dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy.

3. Do obowiązków kierującego zespołem pracowników nie posiadających kwalifikacji naleŜą czynności i zadania określone

w ust. 2 pkt 1 i pkt 4-6.

§   72.   1.   W   przypadku  gdy   na   jednym  obiekcie   energetycznym  wykonuje   prace  jednocześnie   więcej  niŜ  jeden  zespół

pracowników, naleŜy wyznaczyć kierownika robót, jeŜeli poleceniodawca uzna to za konieczne.

2.   Do   obowiązków   kierownika   robót   naleŜy   koordynowanie   pracy   róŜnych   zespołów   pracowników,   w   celu   2.   Do

obowiązków kierującego zespołem pracowników kwalifikowanych w szczególności naleŜy:

1) dobór pracowników o umiejętnościach zawodowych odpowiednich do wykonania poleconej pracy,

2) sprawdzenie przygotowania miejsca pracy i przejęcie go od dopuszczającego, jeŜeli zostało przygotowane

    właściwie,

3) zaznajomienie podległych pracowników ze sposobem przygotowania miejsca pracy, występującymi

    zagroŜeniami w miejscu pracy i w bezpośrednim sąsiedztwie oraz warunkami i metodami bezpiecznego

    wykonywania pracy,

4) zapewnienie wykonania pracy w sposób bezpieczny,

5) egzekwowanie od członków zespołu stosowania właściwych środków ochrony indywidualnej, odzieŜy i obuwia

    roboczego oraz właściwych narzędzi i sprzętu,

6)   nadzorowanie   przestrzegania   przez  podległych  pracowników   przepisów   bezpieczeństwa   i   higieny   pracy   w

czasie

    wykonywania pracy,

7) powiadomienie dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy.

 

3. Do obowiązków kierującego zespołem pracowników nie posiadających kwalifikacji naleŜą czynności i zadania określone

w ust. 2 pkt 1 i pkt 4-6.

§   72.   1.   W   przypadku  gdy   na   jednym  obiekcie   energetycznym  wykonuje   prace  jednocześnie   więcej  niŜ  jeden  zespół

pracowników, naleŜy wyznaczyć kierownika robót, jeŜeli poleceniodawca uzna to za konieczne.

2. Do obowiązków kierownika robót naleŜy koordynowanie pracy róŜnych zespołów pracowników, w celu wyeliminowania

zagroŜeń wynikających z ich jednoczesnej pracy na jednym obiekcie.

§ 73. 1. Polecenie pisemne wykonania pracy powinno być wystawione:

1) kierującemu zespołem lub nadzorującemu i przekazane dopuszczającemu,

2) na prace wykonywane przez jeden zespół pracowników w jednym miejscu pracy.

2. Dozwolone jest przekazywanie polecenia pisemnego środkami łączności.

3.   Dozwolone   jest   wystawienie   jednego   polecenia   pisemnego   na   takie   same   prace   wykonywane   przez  jeden  zespół

pracowników   kolejno  w   innych  miejscach  pracy,   gdy  zespół  pracuje   w   tym  samym  czasie  tylko  w   jednym  miejscu,   a

warunki bezpiecznego wykonania pracy są takie same we wszystkich miejscach.

4.   Miejsce  pracy  dla  prac  wykonywanych  w  budynkach powinno być  ograniczone do  jednego pomieszczenia  lub strefy

wyznaczonej   w   poleceniu.   Poleceniodawca   moŜe   dopuścić   wykonywanie   prac   przez  jednego   lub   kilku  pracowników

zespołu   w   róŜnych   pomieszczeniach,   dokonując   odpowiedniego   zapisu   w   poleceniu.   Wykonujący   prace   w   róŜnych

pomieszczeniach powinni posiadać waŜne świadectwo kwalifikacyjne.

§ 74. 1. Polecenie wykonania pracy jest waŜne na czas określony przez poleceniodawcę.

2. W razie potrzeby poleceniodawca moŜe w poleceniu dokonać zmiany uprzednio podanych terminów wykonania pracy

oraz zmiany liczby pracowników w składzie zespołu.

3. W poleceniu pisemnym wykonania pracy zmiany terminów i liczby pracowników, o których mowa w ust. 2, powinny być

odnotowane w odpowiedniej rubryce.

§ 75. 1. Polecenia wykonania pracy powinny być rejestrowane przez poleceniodawcę w rejestrze poleceń, przy czym w

przypadku polecenia ustnego powinna być odnotowana jego treść. Formę ewidencji poleceń ustala pracodawca.

2. Polecenia pisemne wykonania prac naleŜy przechowywać przez okres 30 dni od daty zakończenia pracy.

§   76.   Przygotowania   miejsca   pracy   i   dopuszczenia   do   pracy   dokonuje   osoba   pełniąca   funkcję   dopuszczającego.

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

16 z 21

2009-06-18 10:40

Przygotowanie miejsca pracy, o którym mowa w §69 ust. 2 pkt 1, polega na:

1) uzyskaniu zezwolenia na rozpoczęcie przygotowania miejsca pracy od koordynującego, jeŜeli został on

    wyznaczony,

2)   uzyskaniu   od   koordynującego   potwierdzenia   o   wykonaniu   niezbędnych   przełączeń   oraz   zezwolenia   na

dokonanie

    przełączeń i załoŜenia odpowiednich urządzeń zabezpieczających, przewidzianych do wykonania przez

    dopuszczającego,

3) wyłączeniu urządzeń z ruchu w zakresie określonym w poleceniu i uzgodnionym z koordynującym,

4) zablokowaniu napędów łączników, zaworów, zasuw w sposób uniemoŜliwiający przypadkowe uruchomienie

    wyłączonych urządzeń lub doprowadzenie czynnika,

5)   sprawdzeniu,   czy   w   miejscu   pracy   w   wyłączonych  urządzeniach   zostało   usunięte   zagroŜenie   -   napięcie,

ciśnienie,

    temperatura, woda, gaz,

6) zastosowaniu wymaganych zabezpieczeń na wyłączonych urządzeniach - zaślepki, uziemienia,

7) załoŜeniu ogrodzeń i osłon w miejscu pracy stosownie do występujących potrzeb,

8) oznaczeniu miejsca pracy i wywieszeniu tablic ostrzegawczych - w tym równieŜ w miejscach zdalnego

    sterowania napędami wyłączonych urządzeń.

§   77.   Przy   wykonywaniu  czynności   związanych  z  przygotowaniem   miejsca   pracy   moŜe   brać   udział,   pod   nadzorem

dopuszczającego, członek zespołu, który będzie wykonywał pracę, jeŜeli jest pracownikiem uprawnionym.

§  78.   1.   Rozpoczęcie  pracy  jest   dozwolone  po   uprzednim  przygotowaniu  miejsca  pracy  oraz  dopuszczeniu  do  pracy,

polegającym na:

1) sprawdzeniu przygotowania miejsca pracy przez dopuszczającego i kierującego zespołem pracowników lub

    nadzorującego,

2) wskazaniu zespołowi pracowników miejsca pracy,

3) pouczeniu zespołu pracowników o warunkach pracy oraz wskazaniu zagroŜeń występujących w sąsiedztwie

    miejsca pracy,

4) udowodnieniu, Ŝe w miejscu pracy zagroŜenie nie występuje,

5) potwierdzeniu dopuszczenia do pracy podpisami w odpowiednich rubrykach dwóch egzemplarzy polecenia

    pisemnego lub w przypadku polecenia ustnego - w dzienniku operacyjnym prowadzonym przez

    dopuszczającego.

2. Po dopuszczeniu do pracy oryginał polecenia pisemnego powinien być przekazany kierownikowi robót lub kierującemu

zespołem pracowników, lub nadzorującemu, a kopia polecenia powinna pozostać u dopuszczającego.

§   79.   Prace   przy   urządzeniach   i   instalacjach   energetycznych   mogą   być   wykonywane   tylko   przy   zastosowaniu

sprawdzonych metod i technologii. Dopuszcza się wykonywanie prac przy zastosowaniu nowych metod i technologii, pod

warunkiem wykonywania tych prac w oparciu o opracowane specjalnie dla nich instrukcje.

§ 80. 1. Przy wykonywaniu prac na polecenie jest zabronione:

1) rozszerzanie pracy poza zakres i miejsce określone w poleceniu,

2) dokonywanie zmian połoŜenia napędów, aparatury i armatury odcinającej, uŜytej do przygotowania miejsca

    pracy, usuwanie ogrodzeń, osłon, barier, zaślepek i tablic ostrzegawczych oraz zdejmowanie uziemiaczy, jeŜeli

    ich zdjęcie nie zostało przewidziane w poleceniu.

2.   JeŜeli   w   czasie   pracy   warunki   bezpiecznego   jej   wykonania   nie   pozwalają   kierującemu  zespołem  pracowników   na

bezpośredni udział w pracy z jednoczesnym pełnieniem funkcji nadzoru i kontroli, nie powinien on bezpośrednio wykonywać

tej pracy, a wykonywać tylko czynności nadzorowania zespołu pracowników.

§   81.   W   razie   konieczności  opuszczenia   miejsca   pracy   przez  kierującego   zespołem  pracowników   lub   nadzorującego,

dalsze wykonywanie pracy powinno być przerwane, zespół pracowników wyprowadzony z miejsca pracy, a miejsce pracy

odpowiednio zabezpieczone przed dostępem osób postronnych.

§ 82. 1. Po przerwaniu pracy wykonywanej na polecenie jej wznowienie moŜe nastąpić po ponownym dopuszczeniu do

pracy.   Nie   wymaga   się   ponownego   dopuszczenia   do   pracy   po   przerwie,   jeŜeli   w   czasie   trwania   przerwy   zespół

pracowników   nie  opuścił  miejsca  pracy  lub  miejsce  pracy  na  czas   opuszczenia  go  przez  zespół  pracowników   zostało

zabezpieczone przed dostępem osób postronnych.

2. Kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący, przed wznowieniem pracy po przerwie nie wymagającej ponownego

dopuszczenia, jest obowiązany dokonać dokładnego sprawdzenia zabezpieczenia miejsca pracy.

3. JeŜeli podczas sprawdzania, o którym mowa w ust. 2, zostanie stwierdzona zmiana tego zabezpieczenia, wznowienie

pracy jest niedozwolone.

4.   O   decyzji   wstrzymania   pracy   kierujący   zespołem  pracowników   lub   nadzorujący   powinien  niezwłocznie   powiadomić

dopuszczającego lub koordynującego oraz odnotować przerwę w poleceniu pisemnym wykonania pracy.

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

17 z 21

2009-06-18 10:40

§ 83. 1. O przerwie w pracy wymagającej ponownego dopuszczenia do pracy przed jej wznowieniem kierujący zespołem

pracowników lub nadzorujący obowiązany jest powiadomić dopuszczającego lub koordynującego, a w razie wykonywania

pracy na polecenie pisemne przekazać to polecenie dopuszczającemu lub koordynującemu po uprzednim podpisaniu.

2. JeŜeli w czasie trwania przerwy w pracy przewidywana jest likwidacja miejsca pracy, kierujący zespołem pracowników

obowiązany jest przed  jego opuszczeniem przez zespół pracowników usunąć  z niego materiały,  narzędzia i sprzęt oraz

powiadomić o tym dopuszczającego lub koordynującego.

§ 84.1. Przy wykonywaniu pracy przez jeden zespół pracowników kolejno w kilku miejscach pracy dopuszczenie w nowym

miejscu pracy moŜe nastąpić po zakończeniu pracy w poprzednim miejscu.

2. Samowolna zmiana miejsca pracy jest niedozwolona.

§   85.   1.   Zakończenie   pracy   na   polecenie   następuje,   jeŜeli   cały   zakres   prac   przewidziany   poleceniem  został  w   pełni

wykonany.

2. Po zakończeniu pracy:

1) kierujący zespołem pracowników lub nadzorujący jest obowiązany:

a) zapewnić usunięcie materiałów, narzędzi oraz sprzętu,

b) wyprowadzić zespół pracowników z miejsca pracy,

c) powiadomić dopuszczającego lub koordynującego o zakończeniu pracy,

2) dopuszczający do pracy jest obowiązany:

a) sprawdzić i potwierdzić zakończenie pracy,

b)   zlikwidować   miejsce   pracy   przez   usunięcie   technicznych   środków   zabezpieczających   uŜytych   do   jego

przygotowania,

c) przygotować urządzenia do ruchu i powiadomić o tym koordynującego.

3. W czynnościach związanych z likwidacją miejsca pracy mogą brać udział, pod nadzorem dopuszczającego, kierujący

zespołem pracowników i członkowie tego zespołu.

§  86.   1.  Koordynujący  zezwala na  uruchomienie  urządzenia  lub instalacji  energetycznej,  przy których była  wykonywana

praca, po otrzymaniu informacji od dopuszczającego o gotowości urządzenia do ruchu.

2.   Jeśli  praca   była   wykonywana   przez  kilka   zespołów   pracowników,   decyzję   o   uruchomieniu  urządzenia   lub   instalacji

energetycznej   koordynujący   moŜe   podjąć   po   otrzymaniu   informacji,   o   której   mowa   w   ust.   1,   od   wszystkich

dopuszczających

 

  7. Kwalifikacje

Osoby   zajmujące   się   eksploatacją   sieci   oraz  urządzeń  i   instalacji   obowiązane   są   posiadać   kwalifikacje   potwierdzone

świadectwem kwalifikacyjnym wydanym przez komisje kwalifikacyjne.

W ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, wprowadza się następujące zmiany:

1a Sprawdzenie spełnienia wymagań kwalifikacyjnych powtarza się co pięć lat.

1b.   W   razie   stwierdzenia,   Ŝe   eksploatacja   urządzeń,   instalacji   i   sieci   jest   prowadzona   niezgodnie    z   przepisami

dotyczącymi ich eksploatacji, na wniosek pracodawcy, inspektora pracy, Prezesa URE lub

innego organu właściwego w sprawach regulacji gospodarki paliwami i energią, o którym

mowa w art. 21a, sprawdzenie spełnienia wymagań kwalifikacyjnych naleŜy powtórzyć przed upływem pięciu lat".

Świadectwa kwalifikacyjne, o których mowa w art. 54 ustawy wymienionej w art. 1, wydane bezterminowo na podstawie

dotychczasowych przepisów zachowują moc przez okres 5 lat od dnia wejścia w Ŝycie niniejszej ustawy, ( tj. do dnia 3

maja 2010 r.

Rozporządzenie  Ministra  Gospodarki,  Pracy  i  Polityki  Społecznej  z  dnia  28  kwietnia  2003  r.   w  sprawie  szczegółowych

zasad  stwierdzania  posiadania  kwalifikacji  przez  osoby  zajmujące  się  eksploatacją  urządzeń,   instalacji  i  sieci  [Dz.   U.   z

2003 r., Nr 89, poz. 129, poz.1184 oraz z 2005 r. Nr 141, poz. 1189], określa rodzaje urządzeń, instalacji i sieci, przy

których eksploatacji jest wymagane posiadanie kwalifikacji, podzielone na trzy następujące grupy: 

Załącznik nr 1:

Grupa 1.

Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne wytwarzające, przetwarzające, przesyłające

    i zuŜywające energię elektryczną:

1) urządzenia prądotwórcze przyłączone do krajowej sieci elektroenergetycznej bez względu na wysokość

    napięcia znamionowego;

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

18 z 21

2009-06-18 10:40

2) urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu nie wyŜszym niŜ 1 kV;

3) urządzenia, instalacje i sieci o napięciu znamionowym powyŜej 1 kV;

4) zespoły prądotwórcze o mocy powyŜej 50 kW;

5) urządzenie elektrotermiczne;

6) urządzenia do elektrolizy;

7) sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego;

8) elektryczna sieć trakcyjna;

9) elektryczne urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym;

10) aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia i instalacje automatycznej regulacji; sterowania i zabezpieczeń

     urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1-9;

11) urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia;

12) urządzenia ratowniczo-gaśnicze i ochrony granic.

Grupa 2. Urządzenia wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zuŜywające ciepło oraz inne urządzenia:

1) kotły parowe oraz wodne na paliwa stałe, płynne i gazowe, o mocy powyŜej 50 kW, wraz z urządzeniami

    pomocniczymi;

2) sieci i instalacje cieplne wraz z urządzeniami pomocniczymi, o przesyle ciepła powyŜej 50 kW;

3) turbiny parowe oraz wodne o mocy powyŜej 50 kW, wraz z urządzeniami pomocniczymi;

4) przemysłowe urządzenia odbiorcze pary i gorącej wody, o mocy powyŜej 50 kW;

5) urządzenia wentylacji, klimatyzacji i chłodnicze, o mocy powyŜej 50 kW;

6) pompy, ssawy, wentylatory i dmuchawy, o mocy powyŜej 50 kW;

7) spręŜarki o mocy powyŜej 20 kW oraz instalacje spręŜonego powietrza i gazów technicznych;

8) urządzenia do składowania, magazynowania i rozładunku paliw, o pojemności składowania odpowiadającej

    masie ponad 100 Mg;

9) piece przemysłowe o mocy powyŜej 50 kW;

10) aparatura kontrolno-pomiarowa i urządzenia automatycznej regulacji do urządzeń i instalacji wymienionych

     w pkt 1-9;

11) urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia;

12) urządzenia ratowniczo-gaśnicze i ochrony granic.

Grupa 3. Urządzenia, instalacje i sieci gazowe wytwarzające, przetwarzające, przesyłające, magazynujące

    i zuŜywające paliwa gazowe:

1) urządzenia do produkcji paliw gazowych, generatory gazu;

2) urządzenia do przetwarzania i uzdatniania paliw gazowych, rozkładnie paliw gazowych, urządzenia przeróbki

   gazu ziemnego, oczyszczalnie gazu, rozpręŜalnie i rozlewnie gazu płynnego, odazotownie, mieszalnie;

3) urządzenia do magazynowania paliw gazowych;

4) sieci gazowe rozdzielcze o ciśnieniu nie wyŜszym niŜ 0,5 MPa (gazociągi i punkty redukcyjne, stacje gazowe);

5) sieci gazowe przesyłowe o ciśnieniu powyŜej 0,5 MPa (gazociągi, stacje gazowe, tłocznie gazu);

6) urządzenia i instalacje gazowe o ciśnieniu nie wyŜszym niŜ 5 kPa;

7) urządzenia i instalacje gazowe o ciśnieniu powyŜej 5 kPa;

8) przemysłowe odbiorniki paliw gazowych o mocy powyŜej 50 kW;

9) turbiny gazowe;

10) aparatura kontrolno-pomiarowa, urządzenia sterowania do sieci, urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1-9.

 

8. Sprzęt ochronny

Sprzętem ochronnym nazywane są wszelkie przenośne przyrządy oraz narzędzia i urządzenia chroniące osoby zatrudnione

przy   urządzeniach   elektrycznych   lub   w   pobliŜu  tych   urządzeń,   przed   poraŜeniem   prądem   elektrycznym,   szkodliwym

działaniem łuku elektrycznego lub urazami mechanicznymi.

8.1 Sprzęt ochronny dzieli się na:

1) sprzęt izolujący,

2) sprzęt chroniący przed pojawieniem się napięcia,

3) sprzęt zabezpieczający przed działaniem łuku elektrycznego i obraŜeniami mechanicznymi oraz

4) sprzęt pomocniczy.

8.1.1 Sprzęt izolujący (odizolowujący człowieka od urządzeń pod napięciem i od ziemi) dzieli się na:

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

19 z 21

2009-06-18 10:40

a) sprzęt zasadniczy, za pośrednictwem którego moŜna dotykać części znajdujące się pod napięciem,

b) sprzęt dodatkowy, który uŜyty łącznie ze sprzętem zasadniczym pozwala na bezpieczne wykonywanie pracy

    (sam nie stanowi zabezpieczenia).

Podział sprzętu izolującego w urządzeniach do 1 kV i powyŜej 1 kV.

8.1.2 Sprzęt chroniący przed pojawieniem się napięcia

Do sprzętu chroniącego przed pojawieniem się napięcia zalicza się urządzenia do uziemienia i zwierania.

Jako sprzęt izolacyjny wskazujący obecność napięcia stosowane są wskaźniki napięcia do 750 V, wskaźniki

  wysokiego napięcia, amperomierze cęgowe oraz uzgadniacze faz.

 

8.1.3  Sprzęt zabezpieczający przed działaniem łuku elektrycznego i obraŜeniami mechanicznymi

Do sprzętu zabezpieczającego zalicza się: słupołazy, szelki bezpieczeństwa, okulary ochronne, maski

  przeciwgazowe, pasy bezpieczeństwa, podnośniki i drabinki.

8.1.4  Sprzęt pomocniczy

Stanowią: przenośne ogrodzenia, barierki i liny, przekładki i płyty izolacyjne, siatki ochronne oraz tablice stałe

i przenośne: ostrzegawcze i informacyjne.

8.1 Zasady uŜytkowania sprzętu ochronnego:

- Sprzęt ochronny uŜytkowany i zapasowy naleŜy przechowywać w miejscach wyznaczonych, w warunkach

  zapewniających utrzymanie ich w pełnej sprawności.

- Pracodawca ustala sposób ewidencjonowania i kontroli sprzętu ochronnego.

- Bezpośrednio przed kaŜdorazowym uŜyciem sprzętu naleŜy sprawdzić jego stan techniczny oraz datę jego

  waŜności. Zabronione jest uŜywanie sprzętu niesprawnego bądź uszkodzonego.

- Osoby dozoru powinny okresowo sprawdzać stan techniczny, warunki przechowywania i stosowania sprzętu

  ochronnego i jego ewidencjonowania.

- Narzędzia pracy i sprzęt ochronny niesprawne lub takie, które utraciły waŜność próby okresowej, powinny być

  niezwłocznie wycofane z uŜycia.

- Podczas posługiwania się sprzętem zasadniczym naleŜy zwrócić uwagę na stosowanie go zgodnie z

  przeznaczeniem oraz do napięć nie wyŜszych niŜ wynika to z oznaczeń podanych na sprzęcie.

- Sprzęt ochronny powinien być oznakowany w sposób trwały. Zabrania się uŜywania sprzętu, który nie posiada

  oznakowania.

- Na kaŜdym rodzaju sprzętu ochronnego powinny być wypisane następujące dane: nazwa producenta, numer

  ewidencyjny, wysokość napięcia, do jakiego dany sprzęt jest przystosowany, data następnej próby okresowej.

  Numer ewidencyjny powinien być czytelny i umieszczony w widocznym miejscu.

- Sprzęt ochronny gumowy powinien być przechowywany w temperaturze nie wyŜszej niŜ 25°C, w stanie nie

  napręŜonym, w miejscach nie naraŜonych na działanie promieni słonecznych.

- Sprzęt wykonany z materiałów higroskopijnych (np. z bakelitu lub drewna) naleŜy przechowywać w suchych,

  zamkniętych pomieszczeniach lub w szczelnych futerałach.

8.2 Terminy badań okresowych sprzętu ochronnego

NiezaleŜnie   od   przeglądów   dokonywanych   przed   kaŜdorazowym   uŜyciem   sprzętu   ochronnego   poszczególne   rodzaje

sprzętu  naleŜy   poddawać   badaniom  okresowym  w   zakresie   ustalonym  w   normach  przedmiotowych  lub   dokumentacji

fabrycznej.   Badaniom  tym   podlega   zarówno   sprzęt   uŜytkowany   jak   i   sprzęt   zapasowy.   Badania   sprzętu  ochronnego

wykonują upowaŜnione laboratoria.

Terminy badań okresowych sprzętu ochronnego

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

20 z 21

2009-06-18 10:40

W   przypadku   braku   wymagań   odnośnie   badań   okresowych,   badania   takie   powinny   być   wykonywane   w   zakresie

i terminach   określonych   w   szczegółowych   instrukcjach   bhp.    W   zakresie   badań   okresowych   sprzętu   podstawowe

znaczenie odgrywa próba napięciowa. Zasady i warunki przeprowadzania takiej próby określają normy przedmiotowe.

 

Informacje

http://bezel.com.pl/bhp.html

21 z 21

2009-06-18 10:40