Powrót do spisu tre

Poprzednia strona

ZAŁ

CZNIK 4

OBLICZANIE I PROJEKTOWANIE KONSTRUKCJI Z UWZGL

DNIENIEM PLASTYCZNEJ REZERWY NO

1. Zasady i wymagania ogólne. Metody i oszacowania teorii no

ci granicznej mo

na stosowa

przy projektowaniu

belek i ram płaskich obci

ąŜ

onych przewa

co statycznie, a tak

e przy ocenie no

ci konstrukcji w sytuacjach

wyj

tkowych (awaryjnych), je

li konstrukcja spełnia warunki niezb

dne do plastycznej redystrybucji sił wewn

trznych, a

w szczególno

ci:

a) stal, z jakiej zaprojektowane s

kształtowniki i blachy charakteryzuje si

wydłu

alno

≥

15% i stopniem

wzmocnienia R

≥

1,2;

b) ka

dy element, w którym mog

powsta

przeguby plastyczne jest homogeniczny, pełno

cienny i ma stały, co

najmniej monosymetryczny przekrój klasy 1 (p. 4.1.3);
c) płaszczyzna obci

ąŜ

enia (zginania) pokrywa si

z osi

symetrii przekroju (brak skr

cania);

d) elementy zginane wzgl

dem osi najwi

kszej bezwładno

ci przekroju s

zabezpieczone przed zwichrzeniem (p.

4.5.1); w miejscach potencjalnych przegubów plastycznych elementy s

zabezpieczone przed przemieszczeniem

(obrotem) z płaszczyzny układu;
e) w miejscach działania obci

ąŜ

skupionych, w których mog

powsta

przeguby plastyczne elementy s

usztywnione

ebrami poprzecznymi;

f) poł

czenia zginane (w

zły sztywne) w miejscach lub bezpo

rednim s

siedztwie przegubów plastycznych maj

ść

nie mniejsz

ść

przekroju elementów ł

czonych.

2. Przegub plastyczny. Współczynnik rezerwy plastycznej przekroju
a) Przegub plastyczny uto

samia si

ze stanem pełnego uplastycznienia przekroju w wyniku plastycznej redystrybucji

napr

ęŜ

, b

cych w równowadze z dowoln

kombinacj

sił przekrojowych.

Tablica Z4-1

PN-90/B-03200 Konstrukcje stalowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

ęść

9 Strona 1

Zakres siły

poprzecznej

Warunki no

ci dla bisymetrycznego przekroju dwuteowego w stanie plastycznym

R,V

- no

ść

obliczeniowa zredukowana wg wzoru (45).

Warto

ść

parametru c przyjmuje si

stosownie do typu przekroju:

- dla dwuteowników walcowanych szerokostopowych (HEB, HEA): c = 0,1,
- dla dwuteowników walcowanych IPE i IPN: c = 0,18,
- dla dwuteowników spawanych: c = 0,5A

≤

0,25

gdzie A

- pole przekroju

rodnika.

Dla dwuteowników zginanych wzgl

dem osi najmniejszej bezwładno

ci przekroju (y) mo

na przyj

ąć

2c zamiast c.

b) Współczynnik rezerwy plastycznej przekroju przy zginaniu definiuje si

jako stosunek momentu przenoszonego

przez przegub plastyczny M

do granicznego momentu w stanie spr

ęŜ

ystym M

, a jego warto

ść

teoretyczna wynosi

(Z4-1)

gdzie:

- wska

nik oporu plastycznego przy zginaniu, równy sumie bezwzgl

dnych warto

ci momentów statycznych

ciskanej (A

) i rozci

ganej (A

) strefy przekroju wzgl

dem osi oboj

tnej w stanie pełnego uplastycznienia, w

którym zachodzi

W - wska

nik wytrzymało

ci (spr

ęŜ

ysty).

c) Do projektowania konstrukcji nale

y przyjmowa

obliczeniowy współczynnik rezerwy plastycznej przekroju, okre

lony

wzorem

(Z4-2)

Dla dwuteowników walcowanych, zginanych w płaszczy

nie

rodnika mo

na przyjmowa

PN-90/B-03200 Konstrukcje stalowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

ęść

9 Strona 2

= 1,07 - dla dwuteowników IPN i IPE,

= 1,05 - dla dwuteowników szerokostopowych HEA i HEB.

d) W zło

onym stanie obci

ąŜ

enia (M, N, V) obowi

zuj

interakcyjne warunki no

ci. Uproszczone (zlinearyzowane)

warunki interakcyjne dla przekroju dwuteowego podano w tabl. Z4-1. W innych przypadkach no

ść

obliczeniow

uogólnionego przegubu plastycznego mo

na oblicza

wg wzoru

(Z4-3)

gdzie M

3. No

ść

graniczna. Współczynnik rezerwy plastycznej układu pr

towego

, wynikaj

cy z plastycznej

redystrybucji sił wewn

trznych, oblicza si

wg wzoru

(Z4-4)

gdzie:

- warto

ść

obci

ąŜ

enia, wyznaczona z warunku równowagi granicznej, przy której układ (lub jego cz

ęść

) staje

geometrycznie zmienny;

(1)

- warto

ść

obci

ąŜ

enia, przy której tworzy si

pierwszy uogólniony przegub plastyczny.

li konstrukcja jest zabezpieczona przed wszelkimi formami niestateczno

ci, to jej no

ść

na sprawdza

wzoru

(Z4-5)

gdzie:

F - obci

ąŜ

enie obliczeniowe,

- no

ść

graniczna obliczeniowa,

- wg wzoru (Z4-4), przy czym do projektowania konstrukcji nale

y przyjmowa

, gdzie

redni

(wa

ony) współczynnik obci

ąŜ

enia,

u,1

- warto

ść

obci

ąŜ

enia, przy której pierwszy przekrój krytyczny osi

ga no

ść

obliczeniow

uogólnionego

przegubu plastycznego.

4. No

ść

ram o w

złach nieprzesuwnych mo

na sprawdza

wg wzoru (Z4-5), je

li spełnione s

nast

puj

warunki:
- dla elementów zginanych i

ciskanych

(Z4-6)

gdzie:

n - wzgl

dna siła podłu

na od obci

ąŜ

obliczeniowych F: n = N(F)/N

- współczynnik momentu zginaj

cego w tabl. 12,

- smukło

ść

wzgl

dna w płaszczy

nie zginania obliczona przy zało

eniu współczynnika długo

wyboczeniowej

= 1

- dla elementów

ciskanych osiowo

(Z4-7)

PN-90/B-03200 Konstrukcje stalowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

ęść

9 Strona 3

gdzie:

n - jak wy

ej,

- współczynnik wyboczeniowy dla najwi

kszej smukło

ci pr

ta.

5. No

ść

ram o w

złach przesuwnych i smukło

na sprawdza

wg wzoru

(Z4-8)

gdzie:

- smukło

ść

wzgl

dna układu:

- obci

ąŜ

enie krytyczne układu (w stanie bezmomentowym),

, F

- jak we wzorze (Z4-5).

, to ramy w stanie spr

ęŜ

ysto-plastycznym nale

y oblicza

wg teorii II rz

du, uwzgl

dniaj

c stopniow

redukcj

ich sztywno

ci w miar

powstawania przegubów plastycznych.

6. Belki ci

głe o bisymetrycznym przekroju klasy 1, zabezpieczone przed zwichrzeniem, mo

na projektowa

uwzgl

dnieniem plastycznej redystrybucji (wyrównania) momentów, obliczaj

c ich ekstremalne warto

ci wg wzorów:

- przy obci

ąŜ

eniach równomiernie rozło

onych: g-stałym, q-zmiennym

(Z4-9)

- przy obci

ąŜ

eniach skupionych: G - stałym, Q - zmiennym,

(Z4-10)

gdzie C

, C

- wg tabl. Z4-2.

Współczynniki C mo

na równie

przyjmowa

, gdy rozpi

ść

i ekstremalne obci

ąŜ

enia prz

seł ró

nie wi

cej ni

o 10%, przy czym do obliczenia momentu podporowego nale

y przyjmowa

warto

rednie rozpi

ci i obci

ąŜ

przyległych prz

seł.

Belki o liczbie prz

seł wi

kszej ni

5 oblicza si

analogicznie jak belki pi

cioprz

słowe, traktuj

c wszystkie prz

sła poza

dwoma skrajnymi z obu stron jak prz

sło

rodkowe (nr 3).

Tablica Z4-2

PN-90/B-03200 Konstrukcje stalowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

ęść

9 Strona 4

Liczba

prz

seł

Rodzaj

belki

Oznaczenie
momentów

0,086
-0,086

0,105
-0,105

0,167
-0,167

0,198
-0,198

0,250
-0,250

0,292
-0,292

0,334
-0,334

0,412
-0,412

0,086
-0,086
0,039

0,096
-0,063
0,063

0,106
-0,106
0,086

0,111
-0,096
0,096

0,167
-0,167
0,083

0,188
-0,125
0,125

0,200
-0,200
0,150

0,213
-0,175
0,175

0,250
-0,250
0,084

0,278
-0,167
0,167

0,295
-0,295
0,217

0,308
-0,256
0,256

0,334
-0,334
0,166

0,375
-0,250
0,250

0,417
-0,417
0,334

0,437
-0,375
0,375

0,086
-0,086
0,055
-0,055

0,096
-0,063
0,063
-0,063

0,106
-0,106
0,094
-0,094

0,110
-0,097
0,097
-0,097

0,167
-0,167
0,111
-0,111

0,188
-0,125
0,125
-0,125

0,200
-0,200
0,169
-0,169

0,212
-0,177
0,177
-0,177

0,250
-0,250
0,150
-0,150

0,278
-0,167
0,167
-0,167

0,295
-0,295
0,253
-0,253

0,306
-0,260
0,260
-0,260

0,334
-0,334
0,222
-0,222

0,375
-0,250
0,250
-0,250

0,417
-0,417
0,367
-0,367

0,436
-0,380
0,380
-0,380

0,086
-0,086
0,055
-0,055
0,070

0,096
-0,063
0,063
-0,063
0,063

0,086
-0,086
0,051
-0,063
0,063

0,106
-0,106
0,094
-0,094
0,102

0,110
-0,097
0,097
-0,097
0,100

0,106
-0,106
0,092
-0,098
0,098

0,167
-0,167
0,111
-0,111
0,139

0,188
-0,125
0,125
-0,125
0,125

0,167
-0,167
0,146
-0,125
0,125

0,200
-0,200
0,169
-0,169
0,189

0,212
-0,177
0,177
-0,177
0,181

0,200
-0,200
0,164
-0,179

0,179

0,250
-0,250
0,150
-0,150
0,184

0,278
-0,167
0,167
-0,167
0,167

0,250
-0,250
0,139
-0,167
0,167

0,295
-0,295
0,253
-0,253
0,272

0,307
-0,260
0,260
-0,260
0,265

0,295
-0,295
0,246
-0,263
0,263

0,334
-0,334
0,223
-0,223
0,277

0,375
-0,250
0,250
-0,250
0,250

0,334
-0,334
0,209
-0,250
0,250

0,417
-0,417
0,368
-0,368
0,401

0,436
-0,380
0,380
-0,380
0,389

0,417
-0,417
0,360
-0,385
0,385

ZAŁ

CZNIK 5

BELKI PODSUWNICOWE

PN-90/B-03200 Konstrukcje stalowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

ęść

9 Strona 5

1. Przedmiot
a) Przedmiotem niniejszego Zał

cznika s

zasady obliczania i projektowania torów jezdnych d

wignic, w szczególno

belek podsuwnicowych suwnic pomostowych - natorowych i podwieszonych.
b) Poni

sze postanowienia stanowi

uzupełnienie ogólnie obowi

zuj

cych zasad i przepisów podanych w normie.

2. Obci

ąŜ

enia

a) Przy wymiarowaniu torów jezdnych (oraz ich konstrukcji wsporczych) nale

y uwzgl

dnia

- obci

ąŜ

enia zwi

zane z eksploatacj

wignic,

- inne obci

ąŜ

enia bezpo

rednie (stałe i zmienne),

- oddziaływania wewn

trzne (po

rednie) wynikaj

ce ze współpracy belki z konstrukcj

wsporcz

b) Obci

ąŜ

enia zwi

zane z eksploatacj

wignic (technologiczne i inne) nale

y ustala

na podstawie charakterystyki

wignicy - zgodnie z

PN-86/B-02005

c) Obci

ąŜ

enie technologiczne pomostów remontowych i chodników nale

y przyjmowa

odpowiednio do wymaga

szczegółowych, lecz nie mniejsze ni

1,5 kN/m

d) Jako obci

ąŜ

enie wielokrotnie zmienne torów jezdnych przyjmuje si

obci

ąŜ

enia technologiczne od d

wignic

(ruchowe); w przypadku d

wignic natorowych i podwieszonych - wył

cznie siły pionowe, natomiast w przypadku suwnic

wspornikowych - siły pionowe i/lub poziome.
e) Obci

ąŜ

enie wyj

tkowe (sił

uderzenia o odbój H

) przyjmuje wg danych producenta suwnicy lub ustala indywidualnie

wg wzoru

(Z5-1)

gdzie:

m - masa (kg) przypadaj

ca na odbój, wyznaczona z uwzgl

dnieniem niesymetrycznego poło

enia

rodka masy

wzgl

dem odbojów; przy sztywnym podwieszeniu ładunku uwzgl

dnia si

cał

mas

ruchom

, natomiast przy

podwieszeniu wiotkim - wył

cznie mas

suwnicy;

- pr

dko

ść

uderzenia [m/s], któr

przyjmuje si

w granicach od 0,5 ÷ 1,0 nominalnej pr

dko

ci jazdy suwnicy,

zale

nie od systemu hamowania - patrz PN-86/M-06514 - p. 4.3.1;

c - sztywno

ść

sprowadzona [N/m]: c = 1/(1/c

+ 1/c

), gdzie c

, c

- stałe spr

ęŜ

ynowe [N/m] zderzaka suwnicy i

odboju; w przypadku tzw. odboju twardego: c = c

3. Ugi

cia i przemieszczenia graniczne

eli specjalne wymagania nie stanowi

inaczej, to warto

ci graniczne ugi

ęć

i przemieszcze

nale

y przyjmowa

, jak

nast

puje:

a) ugi

cia pionowe belek podsuwnicowych (o rozpi

ci 1):

1/400 - przy suwnicach o nap

dzie r

cznym i wci

gnikach jednoszynowych,

1/500 - przy suwnicach o ud

wigu do 50 Mg,

1/600 - przy suwnicach o ud

wigu ponad 50 Mg;

b) ugi

cia poziome belek podsuwnicowych (mi

dzy podporami):

1/600 - przy suwnicach natorowych o nap

dzie r

cznym oraz przy d

wignicach podwieszonych,

1/1000 - w pozostałych przypadkach;

c) przemieszczenia poziome podpór belek podsuwnicowych (na poziomie jezdni):
- w kierunku poprzecznym do osi belki:

h/500 - w estakadach oraz w budynkach przy obudowie wra

liwej na p

kanie,

h/300 - w budynkach przy obudowie niewra

liwej na p

kanie,

przy czym w obu przypadkach wzajemne przemieszczenie podpór (zmiana prze

witu torów) nie powinno przekracza

20 mm;
- w kierunku podłu

nym: h/1000,

gdzie h - poziom jezdni wzgl

dem podstawy podpory (słupa).

4. No

ść

belek (statyczna)

4.1. Uwaga ogólna
Przy wymiarowaniu belek, oprócz warunków sztywno

ci (p. 3) i trwało

ci (p. 5) obowi

zuj

podane w normie (patrz

rozdziały 4 i 6) ogólne i lokalne warunki no

ci elementów i poł

cze

, przy czym w obliczeniach nie uwzgl

dnia si

nadkrytycznej i plastycznej rezerwy no

ci.

4.2. Belki suwnic natorowych

PN-90/B-03200 Konstrukcje stalowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

ęść

9 Strona 6

a) Belki suwnic natorowych mo

na oblicza

przy zało

eniu,

e oddziaływania poziome suwnic (H

⊥

i H

) s

przenoszone

bez skr

cania przez pas górny belki lub t

ęŜ

nik podłu

ny (z udziałem pasa górnego).

b) Je

eli poł

czenie szyny z belk

(patrz 6.3d) obliczono na działanie sił rozwarstwiaj

cych, to przy wyznaczaniu cech

geometrycznych przekroju belki mo

na uwzgl

dnia

przekrój szyny, zredukowany odpowiednio o 25% wysoko

główki szyny lub wysoko

ci szyny prostok

tnej.

c) W przypadku belek dwuteowych (rys. Z5-1), z pasem

ciskanym o przekroju co najwy

ej klasy 3, sprawdzenie

ci (stateczno

ci ogólnej) mo

na przeprowadza

wg wzorów:

- napr

ęŜ

enia w pasie górnym (1)

(Z5-2)

(Z5-3)

- napr

ęŜ

enia w pasie dolnym (2)

(Z5-4)

W powy

szych wzorach:

, M

- momenty zginaj

ce: w płaszczy

nie

rodnika belki oraz płaszczy

nie do niej prostopadłej;

- siła podłu

na przypadaj

ca na pas górny belki;

x(1)

, W

x(2)

- wska

niki wytrzymało

ci przekroju belki dla kraw

dzi pasa górnego i dolnego;

y(1)

- wska

nik wytrzymało

ci przekroju pasa górnego belki lub t

ęŜ

nika pełno

ciennego;

- obliczeniowe pole przekroju pasa górnego belki, z uwzgl

dnieniem cz

ęś

rodnika o szeroko

ci 15 t

ewentualnie szyny (patrz poz. b));

- współczynnik zwichrzenia - wg normy (4.5);

- współczynnik wyboczeniowy pasa górnego belki przy wyboczeniu gi

tym wzgl

dem osi Y

- wg normy (4.4);

w przypadku t

ęŜ

nika pełno

ciennego przyjmuje si

= 1;

- wytrzymało

ść

obliczeniowa stali - wg normy (3.1.4).

Ponadto nale

y sprawdzi

ść

(stateczno

ść

)

rodnika belki pod obci

ąŜ

eniem skupionym oraz (gdy V

≥

)

ść

przekroju przy zginaniu ze

cinaniem - wg normy (4.5.5).

Rys. Z5-1

PN-90/B-03200 Konstrukcje stalowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

ęść

9 Strona 7

4.3. Belki suwnic podwieszonych i wci

gników nale

y oblicza

jako elementy dwukierunkowo zginane z

uwzgl

dnieniem zwichrzenia - wg normy (4.5.6) oraz jako elementy dwukierunkowo zginane z uwzgl

dnieniem wpływu

skr

cania i lokalnego zginania pasa - wg wzorów:

- napr

ęŜ

enia w pasie górnym (1)

(Z5-5)

- napr

ęŜ

enia w pasie dolnym (2)

(Z5-6)

(Z5-7)

W powy

szych wzorach:

B - bimoment od obci

ąŜ

enia d

wignic

- wycinkowy moment bezwładno

ci - patrz tabl. Z1-1,

- współrz

dna wycinkowa,

P - siła skupiona przekazywana przez par

kół,

- grubo

ść

pasa dolnego;

Pozostałe oznaczenia - analogiczne jak w 4.2.

5. No

ść

belek ze wzgl

du na zm

czenie

5.1. Postanowienia ogólne
a) No

ść

belek ze wzgl

du na zm

czenie nale

y sprawdza

wg Zał

cznika 3, bior

c pod uwag

poni

sze

postanowienia.
b) Grupy nat

ęŜ

enia pracy d

wignic (klasy obci

ąŜ

enia i wykorzystania) nale

y przyjmowa

wg PN-91/M-06503.

c) Szczegółowa ocena zm

czenia nie jest wymagana:

- przy obci

ąŜ

eniu suwnicami grupy nat

ęŜ

enia pracy nie wy

szej ni

A3, gdy w konstrukcji belek nie wyst

puj

karby

kategorii zm

czeniowej ni

szej ni

∆σ

= 57 MPa,

- przy obci

ąŜ

eniu suwnicami grupy nat

ęŜ

enia pracy nie wy

szej ni

A4, gdy w konstrukcji belek nie wyst

puj

karby

kategorii zm

czeniowej ni

szej ni

∆σ

= 80 MPa.

d) Je

li w specyfikacji technicznej nie okre

lono inaczej, to okres eksploatacji torów jezdnych nale

y przyjmowa

nie

krótszy ni

35 lat.

5.2. Widmo obci

ąŜ

enia belki podsuwnicowej

a) Widmo obci

ąŜ

enia (grup

nat

ęŜ

enia pracy belki) charakteryzuje si

za pomoc

współczynnika (klasy) obci

ąŜ

enia

oraz maksymalnej liczby cykli obci

ąŜ

enia (klasy wykorzystania). Znormalizowane parametry widma odpowiadaj

okre

lonym grupom nat

ęŜ

enia pracy belek podano w tabl. Z5-1. Parametry widma mo

na ustala

wg poz. b) i c) lub

przyjmowa

na podstawie grupy nat

ęŜ

enia pracy - wg poz. d).

b) Współczynnik obci

ąŜ

enia belki K

jest okre

lony ogólnym wzorem

(Z5-8)

PN-90/B-03200 Konstrukcje stalowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

ęść

9 Strona 8

gdzie: P - nacisk koła suwnicy,

- liczba cykli obci

ąŜ

enia wywołuj

cego nacisk P

- liczba cykli obci

ąŜ

enia w okresie eksploatacji belki.

Gdy brak jest szczegółowych danych eksploatacyjnych, to K

na wyznacza

na podstawie współczynnika

obci

ąŜ

enia suwnicy K

- wg wzoru

(Z5-9)

c) Klas

wykorzystania belki (H

÷ H

) obci

ąŜ

onej jedn

suwnic

na przyjmowa

na podstawie klasy wykorzystania

suwnicy (U

÷ U

), modyfikuj

c liczb

cykli stosownie do okresu eksploatacji belki (w porównaniu z zakładanym

20-letnim okresem eksploatacji suwnicy) oraz do liczby cykli obci

ąŜ

enia przypadaj

cej na jeden cykl pracy suwnicy.

Gdy rozstaw kół suwnicy (lub osi zestawów kół) nie przekracza połowy rozpi

ci belki, to mo

na przyj

ąć

e na jeden

cykl pracy przypada jeden cykl obci

ąŜ

enia. Przy wi

kszej liczbie suwnic, w obliczeniach uwzgl

dnia si

obci

ąŜ

enia od

dwóch najniekorzystniej oddziaływuj

cych suwnic - patrz 5.4.

d) Gdy znana (ustalona) jest wył

cznie grupa nat

ęŜ

enia pracy suwnicy (A(i)), to zaleca si

przyjmowa

(wg tabl. Z5-1)

grup

nat

ęŜ

enia pracy belki o jeden wy

(B(i+1)) oraz klas

wykorzystania (H) odpowiadaj

klasie obci

ąŜ

enia K4.

5.3. Współczynnik niejednorodno

ci widma napr

ęŜ

na wyznacza

na podstawie współczynnika obci

ąŜ

enia

belki K

, przyjmuj

c we wzorze (Z3-4): K = K

oraz m = 3.

5.4. Belki obci

ąŜ

one dwiema suwnicami

a) Belki obci

ąŜ

one dwiema suwnicami sprz

ęŜ

onymi nale

y traktowa

w obliczeniach analogicznie jak belki obci

ąŜ

one

jedn

suwnic

o zwi

kszonej liczbie kół.

b) W przypadku belek obci

ąŜ

onych dwiema suwnicami, które nie pracuj

jako sprz

ęŜ

one, oprócz warunków no

dla poszczególnych suwnic nale

y dodatkowo spełni

warunek

(Z5-10)

gdzie:

∆σ

, oraz

∆σ

R1,2

- równowa

ne zakresy zmienno

ci napr

ęŜ

oraz odpowiadaj

ce im

(zale

ne od liczby cykli napr

ęŜ

) warto

ci wytrzymało

ci zm

czeniowej w rozpatrywanym punkcie belki,

obci

ąŜ

onej odpowiednio suwnic

1, suwnic

2 oraz jednocze

nie suwnicami 1 i 2;

∆σ

e1,2

nale

y wyznaczy

jak w przypadku sprz

ęŜ

enia suwnic; je

li jednocze

ne obci

ąŜ

enie belki dwiema

suwnicami jest mało prawdopodobne (nie jest zdeterminowane procesem technologicznym), to mo

na przyj

ąć

∆σ

e1,2

= 0.

6. Zalecenia konstrukcyjne

6.1. Belki
a) Belki podsuwnicowe zaleca si

projektowa

jako pełno

cienne dwuteowe (walcowane lub spawane), a w

uzasadnionych przypadkach - jako kratowe lub skrzynkowe.
b) W blachownicach pasy ze

rodnikiem powinny by

poł

czone spoin

czołow

lub dwustronn

spoin

pachwinow

grubo

ci nie mniejszej ni

4 mm.

c) Zale

nie od obci

ąŜ

enia i rozpi

ci, usztywnienie belki w kierunku poziomym uzyskuje si

przez poszerzenie pasa

ciskanego lub przez zastosowanie t

ęŜ

nika podłu

nego - pełno

ciennego lub kratowego.

d) Poł

czenia belek na podporach powinny umo

liwia

regulacj

(rektyfikacj

) jezdni podczas monta

u i eksploatacji.

6.2. St

ęŜ

enia

a) Szeroko

ść

ęŜ

nika podłu

nego powinna by

nie mniejsza ni

1/15 rozpi

ci belki. K

t pochylenia (wzgl

dem pionu)

zastrzałów podpieraj

cych pas zewn

trzny t

ęŜ

nika nie powinien by

kszy ni

45°.

rodniki pełno

ciennych t

ęŜ

ników podłu

nych usztywnia si

ebrami jednostronnymi przy smukło

ci (h/t) wi

kszej

PN-90/B-03200 Konstrukcje stalowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

ęść

9 Strona 9

140 oraz w przypadkach uzasadnionych obliczeniowo.

c) St

ęŜ

enia poprzeczne belek zaleca si

stosowa

w odst

pach nie wi

kszych ni

6 m.

6.3. Szyny
a) Rodzaj szyny, typ oraz gatunek stali, przyjmuje si

wg zalece

producenta suwnicy.

b) O

szyny powinna le

w płaszczy

nie symetrii belki lub

rodnika belki.

c) Ł

czniki szyny z belk

(łapki,

ruby, nity, spoiny) rozmieszcza si

po obu stronach szyny w odst

pach nie wi

kszych

700 mm, przy czym zaleca si

stosowa

ruby i nity o

rednicy 16 ÷ 24 mm, a odcinki spoin co najmniej o długo

100 mm i grubo

ci 4 mm.

d) Gdy w obliczeniach przekroju belki uwzgl

dnia si

przekrój szyny, to poł

czenie szyny z belk

powinno by

spawane

spoinami ci

głymi,

rubowe cierne lub nitowe. Poł

czenia spawane zaleca si

stosowa

tylko do szyn prostok

tnych

dla suwnic grupy nat

ęŜ

enia nie wy

szej ni

A4.

e) Styki odcinków szyn (ze szczelin

do 2 mm) rozmieszcza si

w odległo

ci nie mniejszej ni

600 mm od styków

podporowych belki. Styki szyn w s

siedztwie poł

cze

elementów monta

owych zaleca si

projektowa

jako uko

(pod k

tem 45°) z odpowiednimi ogranicznikami przemieszcze

bocznych.

6.4. Kozły odbojowe
a) Kozły odbojowe instalowane na ko

cach torów jezdnych powinny mie

zdolno

ść

amortyzacji siły uderzenia suwnicy.

Tablica Z5-1

Klasa

obci

ąŜ

enia

belki

Nominalna

warto

ść

współczynnika

obci

ąŜ

enia

belki K

Klasa wykorzystania belki (max liczba cykli obci

ąŜ

)

≤

1,6×10

3,2×10

6,3×10

1,25×10

2,5×10

5×10

1×10

2×10

4×10

>4×10

Grupa nat

ęŜ

enia pracy belki

0,125

0,25

0,50

1,0

b) W przypadku odbojów twardych, w strefie rozci

ganej poł

czenia kozła odbojowego z belk

zaleca si

stosowa

ruby długie (1

≥

5d) kl. 4.6 lub 5.6.

INFORMACJE DODATKOWE

1. Instytucja opracowuj

ca norm

- Centralny O

rodek Badawczo-Projektowy Konstrukcji Metalowych MOSTOSTAL,

Warszawa.
2. Istotne zmiany w stosunku do PN-80/B-03200
a) zmieniono podział tematyczny normy, a tak

e niektóre oznaczenia, dostosowuj

c je do zalece

ISO; wprowadzono

poj

cie no

ci obliczeniowej przekroju;

b) wprowadzono klasyfikacj

przekrojów w aspekcie odporno

ci elementów na miejscow

utrat

stateczno

ci w stanie

spr

ęŜ

ystym i plastycznym;

c) rozszerzono problematyk

stateczno

ci miejscowej o zagadnienie no

ci elementów w stanie nadkrytycznym oraz

stateczno

rodników pod obci

ąŜ

eniem skupionym;

d) zmieniono zasady obliczania elementów osłabionych otworami, uzale

niaj

c ich no

ść

od gatunku stali i stopnia

osłabienia przekroju;
e) wprowadzono uogólnion

definicj

smukło

ci wzgl

dnej oraz cztery (zamiast jak dot

d jednej) krzywe

niestateczno

ci ogólnej;

f) zmieniono warunki no

ci elementów w zło

onych stanach obci

ąŜ

enia, wprowadzono m.in. składnik poprawkowy

PN-90/B-03200 Konstrukcje stalowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

ęść

9 Strona 10

(uwzgl

dniaj

cy efekty II rz

du) przy sprawdzaniu stateczno

ci elementów

ciskanych i zginanych;

g) rozszerzono postanowienia dotycz

ce st

ęŜ

układów konstrukcyjnych;

h) podano zasady obliczania układów ramowych wg teorii II rz

du;

i) wprowadzono klasyfikacj

poł

cze

rubowych oraz podano szczegółowe zasady wymiarowania poł

cze

doczołowych na

ruby o wysokiej wytrzymało

ci;

j) nawi

zuj

c do przepisów mi

dzynarodowych (ISO i ECCS) zmieniono uj

cie zagadnienia no

ci konstrukcji ze

wzgl

du na zm

czenie materiału;

h) podano ogólne zasady obliczania konstrukcji z uwzgl

dnieniem plastycznej rezerwy no

ci.

3. Normy zwi

zane

PN-64/B-01043

Rysunek konstrukcyjny budowlany. Konstrukcje stalowe

PN-82/B-02000

Obci

ąŜ

enia budowli. Zasady ustalania warto

PN-86/B-02015

Obci

ąŜ

enia budowli. Obci

ąŜ

enia zmienne

rodowiskowe. Obci

ąŜ

enie temperatur

PN-85/B-02170

Ocena szkodliwo

ci drga

przekazywanych przez podło

e na budynki

PN-90/B-03000

Projekty budowlane. Obliczenia statyczne

PN-76/B-03001

Konstrukcje i podło

a budowli. Ogólne zasady oblicze

PN-85/B-03215

Konstrukcje stalowe. Zakotwienie słupów i kominów

PN-85/H-83152 Staliwo w

glowe konstrukcyjne. Gatunki

PN-83/H-84017 Stal niskostopowa konstrukcyjna trudno rdzewiej

ca. Gatunki

PN-86/H-84018

Stal niskostopowa o podwy

szonej wytrzymało

ci. Gatunki

PN-88/H-84020

Stal niestopowa konstrukcyjna ogólnego przeznaczenia. Gatunki

PN-89/H-84023/07

Stal okre

lonego zastosowania. Stal na rury. Gatunki

PN-75/M-69014 Spawanie łukowe elektrodami otulonymi stali w

glowych i niskostopowych. Przygotowanie brzegów do

spawania
PN-73/M-69015 Spawanie łukiem krytym stali w

glowych i niskostopowych. Przygotowanie brzegów do spawania

PN-87/M-69772 Spawalnictwo. Klasyfikacja wadliwo

ci zł

czy spawanych na podstawie radiogramów

PN-76/M-69774 Spawalnictwo. Ci

cie gazowe stali w

glowych o grubo

ci 5 ÷ 100 mm. Jako

ść

powierzchni ci

cia

PN-71/M-80014 Druty stalowe gładkie do konstrukcji spr

ęŜ

onych

PN-68/M-80200 Liny stalowe. Podział i zasada budowy oznaczenia
PN-92/M-80201 Liny stalowe z drutu okr

głego. Wymagania i badania

PN-71/M-80236 Liny do konstrukcji spr

ęŜ

onych

PN-82/M-82054/03

ruby, wkr

ty i nakr

tki. Własno

ci mechaniczne

rub i wkr

tów

PN-85/M-82101

ruby ze łbem sze

ciok

tnym

PN-85/M-82105

ruby z łbem sze

ciok

tnym z gwintem na całej długo

PN-79/M-82903 Nity. Wymagania i badania
4. Normy mi

dzynarodowe i zagraniczne

ENV 1993-1-1:1992 Eurocode 3: Design of steel structures - Part 1-1: General rules and rules for buildings
(przednorma europejska)
ISO/DIS 10721 (1994): Steel structures - Materials and design (projekt normy mi

dzynarodowej)

RFN DIN 18800:1990 Stahlbauten
Teil 1: Bemessung und Konstruktion
Teil 2: Stabilitätsfälle. Knicken von Staben und Stahlwerke
Teil 3: Stabilitätsfälle. Plattenbeulen
Wielka Brytania BS 5950 Structural use of steelwork in building.
Part 1:1990 Code of practice for design in simple and continuous construction: hot rolled sections
5. Autorzy projektu normy
Zespół autorski:
przewodnicz

cy prof. dr in

. Mieczysław Łubi

ski - Politechnika Warszawska, z-ca przewodnicz

cego prof. dr in

Janusz Murzewski - Politechnika Krakowska, prof. dr in

. Jan Augustyn - Politechnika Cz

stochowska, prof. dr in

. Jan

Bródka - Politechnika Łódzka, dr in

. Andrzej Czechowski - COBPKM MOSTOSTAL, dr in

. Marian Gi

ejowski -

Politechnika Warszawska, prof. dr in

. Wiesław Jankowiak - Politechnika Pozna

ska, prof. dr in

. Zbigniew Kowal -

Politechnika

tokrzyska, dr in

. Jan Łaguna - COBPKM MOSTOSTAL.

Współpraca:
prof. dr in

. Władysław Bogucki; dr in

. Rafał Garncarek, dr in

. Aleksandra Kociatkiewicz, mgr in

. Michał Kwa

niewski

- COBPKM MOSTOSTAL.
6. Dokumenty mi

dzynarodowe wykorzystane przy opracowaniu normy

Eurocode Nr 3 (1988) Design of Steel Structures. Part 1 - General Rules and Rules for Buildings (projekt)
ISO/TC 167/SC1; N 219; N 220 Steel Structures - Materials and Design; Fatigue (dokumenty robocze).
Postanowienia tych dokumentów w maksymalnym stopniu wprowadzono do

PN-90/B-03200

7. Deskryptory

PN-90/B-03200 Konstrukcje stalowe Obliczenia statyczne i projektowanie

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

one.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

ęść

9 Strona 11