background image

Funkcje i Dysfunkcje turystyki 

Marek Migdal

background image

Pojęcie Turystyki

Turystyka /wg WTO/ – „ogół czynności 

osób, które podróżują i przebywają 

w celach wypoczynkowych, służbowych 

lub innych, nie dłużej niż przez 1 rok bez 

przerwy, poza swoim otoczeniem 

codziennym, z wyłączeniem wyjazdów, 

w których głównym celem jest działalność 

zarobkowa.”

background image

Turystyka jest :

zjawiskiem psychologicznym, gdyż 

człowiek stanowi tu największą wartość. 

Trzeba poznać jego potrzeby 

i oczekiwania, aby można uprawiać 

i organizować turystykę. 

background image

Turystyka jest :

zjawiskiem społecznym – turysta 

bowiem cały czas jest w kontakcie 

z drugim człowiekiem, oddziałuje na 

środowisko, które odwiedza. Podczas 

wyjazdów zawiązują się znajomości, 

powstają nowe więzi społeczne.

background image

Turystyka jest :

zjawiskiem przestrzennym 

– pod wpływem turystyki zmienia się 

krajobraz; tworzona jest infrastruktura 

/autostrady, hotele, restauracje, obiekty 

rozrywki itp./ w celu umożliwiania 

korzystania z walorów turystycznych na 

danym obszarze.

background image

Turystyka jest :

zjawiskiem ekonomicznym 

– jest to jedna z ważniejszych dziedzin 

gospodarki. Dzięki turystyce powstają 

nowe produkty i usługi napędzające 

inne gałęzie gospodarki. Turystyka 

stanowi ważne źródło dochodów dla 

wielu ludzi.

background image

Turystyka jest :

zjawiskiem kulturowym – turystyka 

stanowi element kultury współczesnego 

życia jest czynnikiem przemian 

kulturowych /np. poprzez przejęcie 

wzorów pewnych zachowań/. 

background image

Cechy charakteryzujące 
zjawisko turystyki

Podróż, 

przemieszczenie

Elementem podróży jest przemieszczenie, 

które prowadzi do pobytu poza stałym miejscem 

zamieszkania, 

Pobyt w nowej 

miejscowości

Nie dłużej niż rok. Warunkiem ograniczającym jest, 

aby pobyt nie przekształcił się w stałe zamieszkanie 

Tymczasowość 

podróży 

i pobytu 

Podróż i pobyt mają zawsze charakter okresowy, 

co wyróżnia wyjazdy turystyczne od innych rodzajów 

podróżowania 

Element 

subiektywny 

Czyli człowiek i przyczyny powodujące jego podróż 

i pobyt w określonym miejscu 

Element 

obiektywny 

Korzystanie z infrastruktury turystycznej warunkuje 

w większości przypadków realizację celu turystycznego 

background image

Funkcje turystyki

W potocznym znaczeniu „funkcja” jest czymś 

co jest spełniane przez daną osobę, 

urządzenie lub zjawisko.

Pytamy często w życiu codziennym „jaką Kowalski 

pełni funkcję w firmie?” lub „jaka jest funkcja tego 

urządzenia w samochodzie?”. 

Rozumiemy przez to coś narzuconego 

i oczekiwanego co dana osoba czy urządzenie 

ma wykonać. 

background image

Funkcje turystyki

W przypadku pojęcia funkcji turystyki jest nieco 

inaczej. 

Mówiąc o funkcjach turystyki, należy mieć 

na uwadze całokształt skutków jej rozwoju, 

które mogą być oczekiwane, postulowane 

a także rzeczywiste”.

Skutki turystyki są nierozerwalnie związane 

z oczekiwaniami i potrzebami jej uczestników. 

background image

10 funkcji turystyki

1. Funkcja wypoczynkowa: aby człowiek mógł 

prawidłowo funkcjonować w życiu zawodowym 

i prywatnym, musi mieć czas na relaks, odnowę 

i utrzymanie sił fizycznych i psychicznych 

wydatkowanych w czasie pracy i poza nią. Jest to 

korzystne nie tylko dla niego samego, ale także dla 

wykonywanej przez niego pracy, bo jest bardziej 

efektywna i wydajna. 

Im wyższy jest poziom rozwoju danego kraju, tym 

lepiej realizowana jest wypoczynkowa funkcja 

turystyki.

background image

10 funkcji turystyki

2. Funkcja zdrowotna: łączy się dość ściśle 

z funkcją wypoczynkową, może mieć 

charakter naprawczy lub zapobiegawczy

Funkcjonowanie turystyki w sferze ochrony 

zdrowia ma szczególne znaczenie 

w zmniejszaniu negatywnych skutków 

współczesnej cywilizacji, odbijających się 

na stanie zdrowia człowieka.

background image

10 funkcji turystyki

3. Funkcja wychowawcza: turystyka to kontakt 

z kulturą, życiem społecznym i ludnością 

odwiedzanych miejscowości. Poprzez kontakt ten 

kształtują się różnorodne umiejętności i cechy 

osobowościowe człowieka. Wychowawcza funkcja 

turystyki nie ogranicza się tylko do rozwoju 

osobowości samych turystów. Dotyczy także osób 

zamieszkujących odwiedzane przez nich tereny. 

background image

10 funkcji turystyki

4. Funkcja kształceniowa: kształcenie poprzez 

poznanie możemy traktować jako część procesu 

wychowania, a więc ta funkcja wchodzi niejako 

w skład elementów funkcji wychowawczej. 

Turystyka daje możliwości poznawania rzeczy 

na własne oczy, a także okazję do praktycznego 

wykorzystania nabytych umiejętności 

np. językowych. Dodatkowo opanowana wcześniej 

wiedza o życiu społeczno-kulturalnym innych 

krajów może stymulować aktywność intelektualną 

turystów.

background image

10 funkcji turystyki

5. Funkcja miastotwórcza: jest to funkcja kładąca nacisk 

na aspekt urbanistyczny i ekonomiczny. Turystyka wpływa 

na procesy urbanizacyjne, powodując ich przyśpieszenie, zaś 

urbanizacja wpływa na tempo i kierunki rozwoju turystyki. 

Oznacza to nie tylko poprawienie jakości samych usług 

turystycznych ale także zorganizowanie odpowiedniej 

komunikacji, wybudowanie nowych dróg, mostów i innych 

elementów uatrakcyjniających daną miejscowość czy region. 

Rozwój turystyki tworzy nowe możliwości i sprawia, że coraz 

więcej ludzi decyduje się na pozostanie w rodzinnej 

miejscowości. Tworzenie nowych miejsc pracy oraz 

osiąganie dodatkowych dochodów z tytułu sprzedaży 

turystom usług noclegowych, artykułów żywnościowych itp. 

background image

10 funkcji turystyki

6. Funkcja edukacji kulturowej: Funkcja ta jest bardzo 

szeroka, obejmuje zagadnienia społeczne, religijne, 

patriotyczne, naukowe zarówno współczesne jak i należące 

do dziedzictwa przeszłości. Funkcja ta powiązana jest 

z funkcjami wychowania i kształcenia, wprowadza element 

poznania, zgłębienia wiedzy i wykorzystania teorii 

w praktyce. 

Należy podkreślić, że ta funkcja wyjątkowo wyraźnie wpływa 

zarówno na turystów jak i mieszkańców terenów 

odwiedzanych, którzy widząc zainteresowanie przyjezdnych 

historią, folklorem, językiem zaczynają sami bardziej dbać 

o swój dobytek i udostępniać go turystom w postaci 

muzeów regionalnych, skansenów itp.

background image

10 funkcji turystyki

7. Funkcja ekonomiczna: turystka to obrót 

pieniędzmi. Turyści są nośnikiem popytu na 

wszelkiego rodzaju usługi i atrakcje, rozwój 

turystyki powoduje rozszerzanie ofert noclegowych, 

usług gastronomicznych, transferowych i innych. 

W wyniku inspiracji rynku powstaje i rozwija się 

infrastruktura turystyczna i sieć jednostek 

gospodarczych, gwarantujących warunki bytowania 

turystycznego. Jednocześnie powstają liczne 

miejsca pracy. W wielu miejscach turystyka staje 

się motorem napędowym rozwoju całej regionalnej 

gospodarki.

background image

10 funkcji turystyki

8. Funkcja etniczna: etniczność związana jest 

z poszukiwaniem swoich korzeni. Funkcja etniczna turystyki 

opiera się głównie na podróżach zagranicznych związanych 

z miejscem swojego pochodzenia. 

Turystyka etniczna powoduje duży ruch turystyczny między 

państwami co pozwala na wzajemne bliższe relacje i dobre 

kontakty. Funkcja etniczna może mieć też związek 

z rozwojem ekonomicznym i gospodarczym kraju. Zdarza się 

bowiem, że powracający z takiego wyjazdu turysta zachęca 

przedsiębiorców z obecnego miejsca zamieszkania do 

inwestowania w swoim dawnym kraju ojczystym.

background image

10 funkcji turystyki

9. Funkcja kształtowania świadomości ekologicznej:

turystyka pozostaje w bardzo silnym związku z ekologią. 

Jest to jednak związek trudny – z jednej strony przyczynia 

się do prawidłowego zagospodarowania środowiska 

naturalnego (rezerwaty, parki narodowe) z drugiej zaś 

nadmierne eksploatowanie terenów prowadzi do ich 

degradacji. Walory przyrodnicze pozostają wciąż największą 

atrakcją turystyczną, która przyciąga odwiedzających. Jest 

to pewnego rodzaju koło zamknięte: rejony 

najatrakcyjniejsze turystycznie przyciągają najwięcej osób, 

co z kolei powoduje ich największe zniszczenie i w efekcie 

może prowadzić do zatrzymania ruchu turystycznego.

background image

10 funkcji turystyki

10. Funkcja polityczna: turystyka jako zjawisko 

na skalę międzynarodową, łącząca elementy 

kultury, historii, wychowania, współpracy, 

ekologii, zdrowotne i wiele innych może być 

czynnikiem pokojowym 

w procesie polityki międzynarodowej. 

Ruch turystyczny to także turystyka biznesowa, 

która wiąże się z nawiązaniem stosunków między 

państwami, współpracy i integracji. 

background image

Dysfunkcje Turystyki 

Dysfunkcje społeczne: 

Konflikty miedzy ludnością miejscową, a turystami.

Turyści często demonstrują zachowania i postawy, które nie 

są akceptowane przez ludność miejscową. Turystom 

dozwolone są pewne zachowania całkowicie zabronione 

ludności miejscowej, co wywołuje niezadowolenie i 

negatywne uczucia wobec turystów.

Zmiany w życiu społecznym miejscowej ludności.

Na skutek rozwoju turystyki i kontaktów z turystami zmienia 

się styl życia miejscowej ludności, następuje przejmowanie 

obcych wzorów życia. 

Zjawiska patologii społecznej czyli rozprzestrzeniania się 

narkomanii, pijaństwa, kradzieży, rozbojów, prostytucji, 

chorób zakaźnych. 

background image

Dysfunkcje Turystyki 

Dysfunkcje kulturowe:

Niszczenie lub zanik tradycyjnej kultury ludowej.

Miejscowości turystyczne oferują bardziej 

skomercjalizowaną i fałszywą wersję swego obyczaju 

i folkloru, dostosowaną do oczekiwań i wyobraźni 

turystów. Na skutek naśladownictwa i kontaktu z innymi 

kulturami zmienia się i ujednolica tradycyjna kultura. 

Niszczenie wartości religijnych i moralnych.

Turysta może być nośnikiem niekorzystnych, negatywnych 

zachowań i zjawisk społecznych. Przykładem takich 

zachowań jest głośne zachowanie się w świątyniach, 

ignorowanie miejscowych obyczajów religijnych.

background image

Dysfunkcje Turystyki 

Dysfunkcje ekonomiczne:

Zmiany w rolnictwie. Rozwój turystyki na danym obszarze może być 

powodem zmiany struktury upraw rolnych z profilu żywieniowego 

na produkcję komercyjną /uprawa warzyw, owoców, kwiatów/. 

Migracje ludności. Ludność wiejska w poszukiwaniu pracy migruje 

do miejscowości turystycznych, gdzie istnieją większe możliwości 

zarobkowania

Konieczność zwiększenia importu. inwestycje w sektorze 

turystycznym w krajach słabo rozwiniętych oznaczają konieczność 

sfinansowania kosztownego importu z krajów uprzemysłowionych 

/wyposażenie hoteli, produkty spożywcze itp./.

Rozwój monokultury turystycznej. Nadmierny wzrost znaczenia 

turystyki może spowodować uzależnienie gospodarki /krajowej lub 

lokalnej/ od turystyki, co przy załamaniu ruchu turystycznego może mieć 

bardzo negatywne skutki. 

background image

Dysfunkcje Turystyki 

Dysfunkcje przyrodnicze (ekologiczne):

Zakłócenie równowagi /przekraczanie pojemności 

turystycznej/, degradacja środowiska naturalnego, 

zanieczyszczenie wód i powietrza, zaśmiecanie, wypłoszenie 

zwierzyny, 

Przyzwyczajenie zwierzyny do karmienia przez turystów, 

przełowienie łowisk (wędkarstwo), zmiany gatunkowe 

(synantropizacja siedlisk), 

Obniżenie jakości życia. Zbyt intensywny ruch turystyczny 

obniża jakość życia przez nadmierny ruch samochodów, 

motorówek, ciągły ruch i tłok w pewnych miejscach. 

Niszczenie krajobrazu - nadmierna urbanizacja, 

przypadkowe i nieprzemyślane osadnictwo (np. domki 

letniskowe) może powodować architektoniczne niszczenie 

krajobrazu.

background image

Dysfunkcje Turystyki 

Dysfunkcje zdrowotne /dla życia człowieka/

Zagrożenie zdrowia, a nawet życia turystów 

/zwłaszcza w turystyce międzynarodowej, 

np. niebezpieczeństwo zachorowań na choroby: 

malaria, tyfus, czarna ospa, cholera oraz zatrucie 

pokarmowe salmonellą i włośnicą)

Hałas jest wynikiem wzmożonego natężenia 

ruchu turystycznego, ale również wiąże się 

z używaniem hałaśliwego sprzętu np. motorówek.

background image

Dziękuję za uwagę!

Marek Migdal

prezes@forumturystyki.pl