135
Elektronika Praktyczna 5/2005
B I B L I O T E K A E P
W „Bibliotece EP” prezentujemy książki dotyczące zagadnień związanych z różnymi dziedzinami techniki, jednak zawsze przydatne
w pracy elektronika lub pomocne w uprawianiu elektronicznego hobby. Nasza opinia jest oczywiście subiektywna, ale wynika
z wieloletniego doświadczenia zawodowego i chyba jest zgodna z oczekiwaniami tych, którzy chcą z książek korzystać, a nie
przyozdabiać nimi półki. Aby nie marnować miejsca w EP, nie będziemy publikować recenzji książek ocenianych na jedną lub
dwie “lutownice”. Przyjęliśmy szeroką skalę ocen, aby ułatwić Czytelnikom orientację w potencjalnej przydatności ksią
żki. Ze
względu na to, że w książkach wydawanych w Polsce pewne działy elektroniki są wyraźnie pomijane, w dziale Biblioteki
EP omawiamy również pozycje książkowe pochodzące od wydawców światowych. Przy wyborze tych książek kierujemy
się ich tematyką, wartością merytoryczną i subiektywnym odczuciem ich przydatności.
Publikowane w EP recenzje książek można znaleźć w Internecie pod adresem: http://biblioteka.ep.com.pl.
Uwaga! Większość prezentowanych książek można zamówić w Dziale Handlowym AVT (patrz str. 25). Chcemy w ten sposób
udostępnić je Czytelnikom EP. Pozycje zagraniczne znaleźć można pod adresem: http://www.abe.pl.
135
Chyba nikogo nie trzeba prze-
konywać, że zasilacze, a zwłaszcza
zasilacze impulsowe i przetwornice
DC/DC są aktualnie bardzo często
stosowanymi modułami, występują-
cymi w mnogich odmianach jako
gotowe podzespoły. Z drugiej stro-
ny, na rynku występuje obfita ofer-
ta producentów półprzewodników,
która pozwala konstruować te ukła-
dy przez „zwykłych” elektroników.
Nikogo chyba nie trzeba również
przekonywać, że zasilacze impulsowe
są jednymi z trudniejszych do kon-
struowania urządzeń elektronicznych.
To o nich w nocie aplikacyjne za-
tytułowanej Zasilacze impulsowe dla
poetów
(Linear Technology, AN25)
powiedział, co prawda nie poeta, ale
inżynier aplikacyjny: „… stabilizatory
impulsowe są również jednymi z naj-
trudniejszych do projektowania ukła-
dów analogowych. Tajemnicze tryby
pracy, nagłe, pozornie niewytłuma-
czalne awarie, dziwaczne charakte-
rystyki stabilizacji i zwykłe eksplozje
są tu na porządku dziennym. Diody
przewodzą odwrotnie. Elementy, któ-
re powinny być chłodne grzeją się.
Kondensatory zachowują się jak rezy-
story, bezpieczniki nie przepalają się,
ale za to przepalają się tranzysto-
ry. Wyjście jest na potencjale masy,
a na końcówce masy pojawiają się
kilkuwoltowe zakłócenia
”. Nie brzmi
to zachęcająco! Tym bardziej nale-
żałoby oczekiwać podręczników dla
konstruktorów tych układów. Niestety
w Polsce w tej dziedzinie mamy pu-
stynię. Nieliczne pozycje są już dość
Abraham I. Pressman, Switching Power Supply Design
(Projektowanie zasilacza impulsowego). McGraw-Hill, 1998
stare, natomiast pojedyncze rozdziały
w podręcznikach ogólnych są nie-
wystarczające. Nieco lepsza sytuacja
jest w literaturze angielskojęzycznej.
A książkę Abrahama Pressmana moż-
na zaliczyć do jednej z najlepszych.
Sam fakt, że jest to drugie wydanie
już świadczy na jej korzyść. (Książ-
ka jest towarem, który wydawca
musi sprzedać – jeżeli okaże się
być niesprzedawalnym knotem, to
na pewno nie dojdzie do kolejnych
wydań.) Sam autor jest jak wynika z
notki biograficznej ciekawą postacią
– twórcą wielu „pierwszych” urzą-
dzeń: pierwszego akceleratora cząstek
na energię ponad miliard woltów,
pierwszej bardzo szybkiej drukarki
komputerowej i pierwszego pojazdu
kosmicznego, który wykonał zdjęcia
powierzchni Księżyca. Sama książka
jest natomiast monografią omawiającą
wszystkie zagadnienia związane z za-
silaczami impulsowymi. Liczy ponad
680 stron i składa się z czterech
części. W pierwszej części, zawierają-
cej 9 rozdziałów są szczegółowo opi-
sane rozwiązania układowe (topolo-
gie) zasilaczy impulsowych. Począw-
szy od typowych, pojawiających się
w każdym podstawowym podręczni-
ku układów elektronicznych, aż do
wyspecjalizowanych znanych głównie
specjalistom. Jest to naprawdę szero-
ki przegląd porządkujący informacje
rozsiane w różnych źródłach. Autor
opisuje zasady działania poszcze-
gólnych układów i przedstawia ich
właściwości decydujące o zakresie
stosowania. Omówione zostały ukła-
dy typu buck, boost, inwertujące,
przeciwsobne, półmostkowe i most-
kowe, a także przetwornice typu for-
ward i flyback. Ponadto przedstawio-
ne zostały przetwornice pracujące w
trybie prądowym i pewne rozwiąza-
nia mniej popularne w elektronice,
jak układ Cuka lub układy na tyry-
storach. W kolejnej części złożonej
z siedmiu rozdziałów są omówione
zagadnienia związane z projekto-
waniem elementów magnetycznych
i szczegółowe już tematy dotyczą-
ce projektowania układów zasilaczy.
Elementy magnetyczne, które są nie-
słychanie ważne z punktu widzenia
uzyskiwania wysokich sprawności są
tu potraktowane bardzo praktycznie
- omówione są zarówno metody obli-
czeniowe, jak i szczegóły konstrukcyj-
ne. Następnie autor omawia metody
sterowania tranzystorów bipolarnych
dużej mocy i tranzystorów MOSFET,
sposoby wykorzystywania elementów
magnetycznych do stabilizacji napięć
wyjściowych, straty mocy występu-
jące podczas przełączania kluczy i
układy tłumiące przepięcia i prze-
tężenia, metody kompensacji pętli
sprzężenia zwrotnego i przetwornice
rezonansowe. Część trzecia składa
się tylko z jednego rozdziału i w
całości jest poświęcona przebiegom
występującym w układach zasilaczy
impulsowych. Kończąca książkę część
