Kluczem do relacji z innymi jest poznanie siebie, czyli samoświadomość. Jeśli chcemy budować 
dobre relacje z innymi, musimy zbudować uczciwą relację z samym sobą. 

Naucz innych, jak mają Cię traktować

Zachowanie asertywne cechuje łagodność połączona ze stanowczością, naturalność, uczciwość i 
otwartość. Jeżeli ukrywasz swoje emocje lub ich nie nazywasz, to wprowadzasz ludzi w błąd lub 
skazujesz ich na domysły. Asertywność zakłada autentyczność - żeby być autentycznym, musisz 
poznać samego siebie, nauczyć się rozpoznawać swoje emocje i uczciwie je nazywać. Ważne i 
niezbędne jest, byś umiał określić siebie, swoje pragnienia, potrzeby, cele i granice - inaczej ludzie 
z twojego otoczenia będą kierowali twoim życiem, a Ty będziesz przyjmował rolę biernego 
obserwatora swojego życia. Może się też zdarzyć, że będziesz reagował agresją na narastającą w 
Tobie frustrację - że żyjesz nie swoim życiem. 

Znana metafora odnosząca się do rozumienia asertywności mówi, że asertywność to podróż przez 
życie. Czasami nie masz wpływu na to, kto się dosiądzie do Twojego przedziału, ale możesz 
skorzystać z mądrości ludzi, którzy podróżują w tym samym kierunku, być może niektórzy z nich 
mają ciekawą historię do opowiedzenia... Możesz też zaprosić konkretnych ludzi, by byli 
uczestnikami Twojej podróży... Bez względu na to, z kim będziesz odbywał tę podróż, musisz znać 
cel, ku któremu zmierzasz, i mieć mapę swoich potrzeb i możliwości (wiem, czego chcę i co mogę 
w swoim życiu zrealizować). Musisz wiedzieć jakim człowiekiem chcesz być, co jest dla Ciebie 
najważniejsze w życiu, by móc wiedzieć czy każdy kolejny dzień przybliża Cię do celu twojej 
podróży przez życie. 

Poznanie swoich słabości i niedoskonałości pozwoli Ci korzystać z pomocy ludzi, których zaprosisz 
do uczestnictwa w Twojej podróży. Musisz jednak nauczyć ich tego, co dla Ciebie ważne i czego 
od nich potrzebujesz - nie każ im się domyślać, bo mogą się nie domyślić! Codzienna asertywność 
to uczenie innych ludzi, jak mają cię traktować. Potrzebne jest do tego założenie, że inni ludzie nie 
wiedzą i nie będą wiedzieć, co myślisz i czujesz, jeżeli nie dowiedzą się tego od ciebie. Dlatego 
ważne jest byś miał odwagę mówić o swoich potrzebach - dajesz przez to innym szansę by mogli 
pomóc Ci je zrealizować. Moja ulubiona dewiza brzmi: "mówisz i masz - nie powiesz nie 
dostaniesz", czasami wystarczy zaryzykować i poprosić... Zdarza się oczywiście, że trudno jest 
poprosić, bo tak naprawdę czasami wolimy zamknąć się w poczuciu, że inni nas nie rozumieją, bo 
nie dają nam tego, czego od nich oczekujemy, skazując ich na domyślanie się. Oni nie wiedzą co 
dla nas ważne, a my żyjemy z narastającym poczuciem krzywdy, że nie odpowiadają na nasze 
potrzeby. Jasne i otwarte wyrażenie swoich potrzeb niesie ze sobą oczywiście konieczność 
pokonania wstydu (nigdy go o nic nie prosiłem, prosząc okazuję słabość), niesie ryzyko porażki 
(boję się, że mi odmówi), daje pole do odrzucenia (i tak powie, że nie zrobi tego dla mnie), ale daje 
też szansę pozytywnego zaskoczenia (można usłyszeć: nie wiedziałem że to dla Ciebie ważne, jak 
dobrze, że mi o tym mówisz, chętnie to dla Ciebie zrobię). Uczenie innych, jak mają Cię traktować, 
wymaga cierpliwości i zaryzykowania - ale tak naprawdę ryzykujesz tylko to, że zyskasz szacunek 
dla samego siebie poprzez autentyczne przeżywanie siebie. 

Twoje potrzeby i potrzeby innych

Poznając siebie poprzez bycie autentycznym poznasz swoje mocne strony, odkryjesz potencjał i 
piękno tkwiące w Tobie. Najtrudniejszy krok w nauce asertywności, to umiejętność bycia 

asertywnym w stosunku do samego siebie. Oznacza to myślenie o sobie w sposób pozytywny, 
stawianie siebie na pierwszym miejscu, z uwzględnieniem racji i potrzeb innych osób. Jest to więc 
umiejętność budowania szacunku do siebie i ludzi Cię otaczających. Da Ci to szansę bycia pewnym 
siebie w kontekście dbania też o innych ludzi, którzy Cię otaczają. Reagowanie na potrzeby innych 
ludzi oznacza dawanie im tych samych praw co sobie - do błędów, do okazywania słabości, do 
mówienia o uczuciach, do niewiedzy, do zabawy, do bycia autentycznym... Asertywność to nie 
tylko umiejętność mówienia "nie" - to także trudna sztuka mówienia "tak". Kiedy ludzie z Twojego 
otoczenia otwarcie komunikują swoje potrzeby masz prawo zadbać o nich i pomóc im w 
realizowaniu tego co dla nich ważne - nie zawsze musisz im odmawiać. Masz prawo do przejęcia 
kontroli nad procesem własnego rozwoju i skierowania go w pozytywnym, asertywnym kierunku. 
Masz prawo zaprosić ludzi do tego, by pomagali Ci w realizowaniu Twoich potrzeb, masz prawo do 
odkrycia swoich słabych stron i proszenia ludzi by wspierali Cię w ich rozwoju. Masz prawo mieć 
poczucie własnej wartości, przy znajomości swoich mocnych i słabych stron. 

Amerykańskich i polskich studentów poproszono o wypełnienie ankiety dotyczącej ich 
samopoczucia. Mieli określić przez 10 tygodni, jak się czują na początku każdego tygodnia - lepiej 
niż w zeszłym tygodniu, tak samo jak w zeszłym tygodniu, gorzej niż w zeszłym tygodniu. Proste 
doświadczenie, ludzie w podobnym wieku, żyjący w innej kulturze - amerykańscy studenci przez 
10 tygodni zgodnie odpowiadali, że czują się lepiej, a polscy, że gorzej niż w zeszłym tygodniu. 
Czy jest tak, że jedni brali amfetaminę, a drudzy snuli się osłabieni po korytarzach? Czy możliwe 
jest, żeby czuć się z każdym tygodniem coraz gorzej? Żyjemy w kulturze narzekania, ciągłego 
myślenia, że jest źle i nic nas dobrego już w życiu nie czeka. Czy tak zachowują się ludzie 
asertywni? Możesz wspierać swój naturalny proces autoekspresji poprzez odnajdowanie siebie, 
natomiast negatywne postawy przyjmowane od środowiska będą go hamowały. Twoje postawy 
będą zmieniać się w wyniku działań. Pozytywne reakcje ze strony innych i lepsze odczucia 
dotyczące siebie samego będą nagrodą za wyrażanie siebie i życie zgodne ze swoimi prawami. 

Każdy chce być doceniony

Autorzy książki Asertywność Robert Alberti i Michael Emmons twierdzą, że: "Asertywne 
zachowanie to pozytywna afirmacja samego siebie, która także dowartościowuje innych ludzi w 
twoim życiu". Jak często mówimy ludziom dobre rzeczy o nich samych? Jedną z ważnych potrzeb 
sterujących naszym zachowaniem jest potrzeba uznania i akceptacji. Okazywanie ciepłych uczuć 
drugiej osobie jest asertywnym zachowaniem. Ludzie w stosunku do siebie mogą wzmacniać swoją 
asertywność poprzez osobistą i naturalną ekspresję podkreślając, co cenią w ważnych dla nich 
osobach: "cenię w Tobie Twoją wierność", "Lubię w Tobie to, że zawsze się z Tobą dobrze bawię". 
Informacja zwrotna, która podkreśla, że cenimy coś konkretnego w tej osobie, jest jak szczególny 
podarunek dany z miłością - przygotowany osobiście dla tej właśnie osoby, podkreślający to, co w 
niej szczególnie dla nas ważne. Komu nie zależy na tym, żeby usłyszeć, że ktoś docenia jego 
starania, że docenia to jaki jest? Wszyscy chcemy wiedzieć, że inni troszczą się o nas, że jesteśmy 
potrzebni, że ważne jest to, co robimy. Jeżeli osoby z bliskiego otoczenia nie wyrażają otwarcie 
swojego szacunku, to możemy zacząć wątpić, czy nas nim darzą. Druga moja ulubiona zasada 
brzmi: "o oczywistościach trzeba mówić". Mów ludziom których kochasz to, że są dla Ciebie 
ważni, podkreślaj to, co szczególnie w nich cenisz nie myśląc o tym, że oni to na pewno wiedzą - 
nawet jeśli wiedzą chętnie to od Ciebie usłyszą. 

Możesz wyrazić uznanie swoim kolegom z pracy, będzie to wyraz Twojej życzliwości i akceptacji 
dla ich pracy - wszystkim zależy na tym, by to usłyszeć! Oczywiście, takie inicjatywy wymagają 
troski o drugą osobę i trochę odwagi. Trzeba bowiem przełamać schemat ciągłego narzekania i 
zwrócić uwagę na coś, co jest pozytywne w drugim człowieku, w jego pracy, w jego codziennych 

staraniach. Czego można się obawiać w takiej sytuacji? Ludzie nie są nauczeni przyjmowania 
komplementów, więc możemy zostać odrzuceni - przecież Ty sam odrzucasz dobre informacje na 
temat swojej pracy... Przyjmowanie pochwał jest asertywnym zachowaniem, którego ciągle musimy 
się uczyć - nie ma co czekać możesz zacząć od siebie. 

Szacunek dla siebie i innych

Asertywność więc to umiejętność przyjmowania krytyki, ocen i pochwał. Jeśli ktoś szczerze mówi 
coś pozytywnego na Twój temat, spróbuj to przyjąć, przyznaj mu prawo do pozytywnych uczuć 
wobec Twojej pracy i Twojej osoby. Ludzie, którzy czują się dobrze z samymi sobą, bardziej 
nastawieni są na samorealizację. A to z kolei tworzy warunki do otwartości, uczciwości i 
spontaniczności - taka postawa wobec innych ludzi daje szansę na wspieranie ich w ujawnianiu 
podobnych zachowań. Asertywność to świadomość siebie - swoich wad, zalet i opinii. Akceptacja 
siebie, swoich mocnych i słabych stron, postrzeganie siebie jako wartościowej osoby jest podstawą 
do traktowania osób z Twojego otoczenia jako godnych szacunku. Pokazuje, że cenisz ich szczerą 
autoekspresję. Asertywność oznacza postawę szacunku dla siebie i innych. 

Każdy chce być ważny i wartościowy, każdy chciałby być asertywny. Zachowania asertywne 
wymagają budowania poczucia własnej wartości poprzez wyrażanie siebie, przyjmowania i 
dawania innym zrozumienia i akceptacji, doceniania talentów w sobie i innych osobach. Wygrać 
szacunek i bycie ważnym możesz poprzez poznanie siebie i afirmację samego siebie - wszyscy 
lubimy przebywać z ludźmi, którzy kochają siebie i dają przestrzeń do rozwoju innym wokół siebie.