Fotograf_313[05]_Z1.05

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Remigiusz Kutyła

Wykonywanie zdjęć portretowych
313[05].Z1.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Dobór sprzętu i materiałów do wykonywania zdjęć portretowych

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Zasady oświetlenia postaci w fotografii portretowej

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Zasady kompozycji, estetyki i aranżacji planu

fotograficznego w fotografii portretowej

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Zasady wykonywania zdjęć portretowych

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Zasady wykonywania zdjęć do dokumentów

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Obsługa klienta w zakładzie fotograficznym

5.6.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy

Państwu

„Poradnik

dla

nauczyciela”,

który

będzie

pomocny

w organizowaniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie fotograf. Dotyczy on
realizacji jednostki modułowej 313[05].Z1.05 - „Wykonywanie zdjęć portretowych”, która jest
składnikiem modułu „Technologia prac fotograficznych” - 313[05].Z1

Należy zapoznać się z treścią rozdziału Wprowadzenie ponieważ umożliwi to Państwu

skuteczne korzystanie z poradnika i osiągnięcie sukcesu w realizacji jednostki modułowej
„Wykonywanie zdjęć portretowych” dla zawodu Fotograf 313[05] (pozycja 11
w załączonej tabeli).

Zawód: Fotograf 313[05]
Lp
.

Kod

Nazwa jednostki modułowej w programie nauczania dla zawodu

313[05].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej

oraz ochrony środowiska

313[05].O1.02 Zastosowanie elementów wiedzy o sztuce w realizacji zadań zawodowych

313[05].O1.03 Posługiwanie się terminologią zawodową

313[05].O1.04 Rozróżnianie materiałów fotograficznych

313[05].O1.05 Magazynowanie i przechowywanie materiałów fotograficznych

313[05].O1.06 Wykonywanie podstawowych czynności fotograficznych

313[05].Z1.01

Organizowanie stanowiska pracy

313[05].Z1.02

Dobieranie sprzętu i materiałów do wykonania prac fotograficznych

313[05].Z1.03

Przygotowywanie roztworów do chemicznej obróbki materiałów fotograficznych

10.

313[05].Z1.04

Wykonywanie prac fotograficznych metodami tradycyjnymi i technikami cyfrowymi

11.

313[05].Z1.05 Wykonywanie zdjęć portretowych

12.

313[05].Z1.06

Wykonywanie zdjęć plenerowych

13.

313[05].Z1.07

Wykonywanie zdjęć architektonicznych

14.

313[05].Z1.08

Wykonywanie zdjęć reportażowych

15.

313[05].Z1.09

Wykonywanie zdjęć reklamowych

16.

313[05].Z1.10

Wykonywanie zdjęć technicznych

Poradnik składa się z sześciu części: Wymagania wstępne, Cele kształcenia,

Scenariusze zajęć, Ćwiczenia, Sprawdzian osiągnięć, Literatura.

W części Wymagania wstępne, określono katalog podstawowych umiejętności, które

uczeń  powinien  posiadać  przed  przystąpieniem  do  realizacji  niniejszej  jednostki  modułowej.
Jeśli  po  analizie  uznacie  Państwo,  że  któreś  z  umiejętności  nie  są  dostatecznie  przez  ucznia
opanowane,  wówczas  uczeń  powinien  ponownie  przestudiować  materiał  nauczania  zawarty
w poradnikach z poprzednich jednostek modułowych.

W części Cele kształcenia znajduje się wykaz umiejętności, które uczeń będzie posiadał

po zakończeniu realizacji materiału nauczania zawartego w poradniku. W ocenie, czy
rzeczywiście takie umiejętności uczeń opanował, pomoże Państwu załączony w poradniku
sprawdzian osiągnięć.

Przykładowe Scenariusze zajęć są szczegółową propozycją przeprowadzenia lekcji

w ramach realizacji materiału nauczania dla tej jednostki modułowej.

W części Ćwiczenia znajdą Państwo propozycje ćwiczeń będących praktycznym

zastosowaniem wiadomości z zakresu materiału nauczania przewidzianego dla tej jednostki
modułowej.

Każde z ćwiczeń zawartych w poradniku opisane jest w formie polecenia co należy

wykonać. Natomiast uszczegółowieniem tego polecenia jest lista działań (czynności)

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

określająca Sposób wykonania ćwiczenia. Ćwiczenia mogą być realizowane indywidualnie
lub w 2-5 osobowych zespołach, w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób.

Ponadto każde z ćwiczeń zawiera Wskazówki do realizacji poszczególnych ćwiczeń.
Przy realizacji ćwiczeń autor poradnika zakłada, że uczniowie pracują aparatami

ustawionymi w trybie ręcznego sterowania czasem i przysłoną (tzw. manual oznaczony
symbolem M) co łączy się z koniecznością wykonania odpowiednich czynności przed
zrobieniem zdjęcia.

Składnikiem opisu każdego z ćwiczeń jest Lista środków dydaktycznych niezbędnych

do prawidłowego wykonania ćwiczenia oraz zalecone metody nauczania – uczenia się.

Kolejna część poradnika to Sprawdzian osiągnięć, który umożliwi sprawdzenie

poziomu wiadomości i umiejętności ucznia po zakończeniu realizacji programu danej jednostki
modułowej. Składa się on z testu teoretycznego oraz z testu typu próba pracy.  Pozytywnie
rozwiązane  przez  ucznia  sprawdziany  osiągnięć  (teoretyczny  i praktyczny) oraz  załączony  do
oceny    w  formie  „portfolio”  efekt  realizacji  ćwiczeń  (wykonane  fotografie)  stanowił  będzie
dowód,  że  uczeń  potrafi  zrealizować  zdanie  zawodowe  polegające  na  prawidłowym
wykonywaniu  zdjęć  portretowych.  W przypadku  sprawdzianu  osiągnięć  uczeń  powinien
wiedzieć, że ma on formę testu podobnego do tych, jakie występują w egzaminie zewnętrznym
dla  potwierdzenia  kwalifikacji  w  zawodzie.  Dlatego  też  istotne  jest  to,  aby nabrał  wprawy  w
rozwiązywaniu tego typu testów, co z pewnością będzie procentować w przypadku egzaminu
zewnętrznego.

W celu poszerzenia i pogłębienia posiadanej wiedzy z zakresu tej jednostki modułowej

nauczyciel może skorzystać z listy materiałów źródłowych zamieszczonych w części poradnika
nazwanej Literatura. Zestaw ten powinien być dostępny w zbiorach biblioteki szkolnej lub
innych bibliotekach publicznych. Wiele cennych i ciekawych informacji możecie również
pozyskać Państwo z zasobów internetowych.
Bezpieczeństwo i higiena pracy

W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwrócić szczególną uwagę na przestrzeganie

regulaminów,  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  oraz  instrukcji  przeciwpożarowych
wynikających  z prowadzonych  prac.  Przepisy  te  uczeń  poznał  już  wcześniej  a  niektóre  pozna
w trakcie  nauki.  W czasie  pracy  poza  terenem  szkoły  zwróćcie  Państwo  uwagę    na
przestrzeganie przepisów ruchu drogowego oraz dbałość o ochronę środowiska naturalnego.

Należy pamiętać, że uzupełnieniem tego poradnika jest „Poradnik dla ucznia”, w którym

między innymi zamieszczono materiał nauczania, stanowiący podbudowę do realizacji ćwiczeń.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

313[05].Z1

Technologia prac fotograficznych

313[05].Z1.01

Organizowanie stanowiska pracy

313[05].Z1.02

Dobieranie materiałów i sprzętu do

wykonania prac fotograficznych

313[05].Z1.03

Dobieranie materiałów i sprzętu do

wykonania prac fotograficznych

313[05].Z1.04

Dobieranie materiałów i sprzętu do

wykonania prac fotograficznych

313[05].Z1.05

Wykonywanie

zdjęć

portretowych

313[05].Z1.06

Wykonywanie

zdjęć

plenerowych

313[05].Z1.07

Wykonywanie

zdjęć

architektonicznych

313[05].Z1.08

Wykonywanie

zdjęć

reportażowych

313[05].Z1.09

Wykonywanie

zdjęć

reklamowych

313[05].Z1.10

Wykonywanie

zdjęć

technicznych

Schemat układu jednostek modułowych

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozpoznawać rodzaje materiałów światłoczułych oraz inne materiały fotograficzne,

−

dobierać czułość matrycy w aparacie cyfrowym oraz rozdzielczość i sposób zapisu
obrazu wytworzonego przez aparat,

−

posługiwać się komputerem w zakresie obróbki obrazu cyfrowego, w tym obrazów
zapisanych w formacie RAW,

−

wykonywać podstawowe prace i procesy technologiczne z zachowaniem przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

−

wykorzystywać elementy wiedzy o sztuce przy wykonywaniu zdjęć portretowych,

−

organizować stanowisko pracy fotografa z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa
i ergonomii pracy,

−

posługiwać się terminologią zawodową w kontaktach z klientami i dokumentowaniu
prac fotograficznych,

−

dobierać optymalny sprzęt i materiały do wykonywania prac fotograficznych,

−

wykonywać podstawowe czynności fotograficzne, a w szczególności:

•

korzystać z różnych źródeł informacji,

•

posługiwać się aparatami fotograficznymi: lustrzanką średnioformatową, lustrzanką
małoobrazkową,

lustrzanką

cyfrową,

cyfrowym

aparatem

kompaktowym

z możliwością ręcznych ustawień parametrów,

•

stosować obiektywy wymienne,

•

posługiwać się elektroniczną lampą błyskową oraz reflektorami studyjnymi
święcącymi światłem ciągłym i błyskowym,

•

posługiwać się światłomierzem z możliwością pomiaru zarówno światła odbitego jak
i padającego, ciągłego i błyskowego,

•

dokonać archiwizacji wykonanego zdjęcia poprzez naklejenie go na odpowiednie
podłoże i opatrzenie właściwym opisem,

−

wykonać szkice i rysunki odręczne w aranżacji planu zdjęciowego,

−

wykonywać prace fotograficzne metodami tradycyjnymi i cyfrowymi,

−

magazynować, przechowywać i dokumentować materiały fotograficzne zgodnie
z obowiązującymi przepisami i standardami.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

dobrać odpowiedni sprzęt fotograficzny (rodzaj aparatu, rodzaj obiektywu)
do wykonania zdjęć portretowych,

−

dobrać odpowiednie materiały do wykonania zdjęć portretowych,

−

dobrać odpowiedni sprzęt dodatkowy do wykonania zdjęć portretowych,

−

określić kierunki i funkcje oświetlenia w zdjęciach portretowych,

−

dokonać konfiguracji oświetlenia,

−

zastosować w fotografii portretowej różne kierunki oświetlenia dla uzyskania
określonego efektu,

−

wykonać zdjęcie portretowe w różnych warunkach oświetleniowych:

•

przy świetle dziennym,

•

przy oświetleniu atelierowym ciągłym i błyskowym,

•

z wykorzystaniem płaszczyzny odbijającej,

•

we wnętrzu z wykorzystaniem światła padającego przez okno,

−

wykonać zdjęcie w technice wysokiego i niskiego klucza,

−

przewidzieć zmiany proporcji twarzy przy stosowaniu obiektywów o różnych
ogniskowych,

−

przewidzieć zmiany proporcji twarzy przy stosowaniu różnych perspektyw
fotografowania,

−

stosować różne plany zdjęciowe do wykonania zdjęć portretowych,

−

upozować modeli do portretu podwójnego dwuplanowego,

−

wykonać zdjęcie portretowe całej postaci unikając zniekształceń perspektywicznych,

−

stosować różne sposoby upozowania modela w zależności od jego cech
antropologicznych oraz charakteru zdjęcia,

−

dokonać ustawienia osób do portretu grupowego,

−

wykonać portret grupowy w plenerze i we wnętrzu,

−

przygotować osobę do zdjęcia portretowego,

−

wykonać zdjęcia do dokumentów tożsamości zgodnie z obowiązującymi normami,

−

dokonać obsługi klienta z zakładzie fotograficznym,

−

wykonać archiwizację negatywów i plików cyfrowych zdjęć do dokumentów
wykonanych w ramach prac usługowych.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Fotograf 313[05]
Moduł: Technologia prac fotograficznych 313[05].Z1
Jednostka modułowa: Wykonywanie zdjęć portretowych 313[05].Z1.05

Temat: Wykonanie zdjęcia do prawa jazdy

Cel ogólny: Wykonanie zdjęcia identyfikacyjnego zgodnego z normami

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

przygotować klienta do zdjęcia (fizycznie i psychologicznie),

−

wykonać zdjęcie do prawa jazdy przy użyciu aparatu cyfrowego zgodnie z warunkami
technicznymi i normami,

−

zweryfikować poprawność wykonania zdjęcia w odniesieniu do norm,

−

zapisać wykonane zdjęcie na nośniku cyfrowym,

−

opisać zasady normalizowanej procedury wykonania zdjęć identyfikacyjnych.

Metody nauczania-uczenia się:

−

prezentacja na temat zasad wykonywania zdjęć do prawa jazdy,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w zespołach 2-4 osobowych, nie więcej niż 15 osób w grupie.

Czas: 90 min

Środki dydaktyczne:

−

Komputer z dostępem do Internetu oraz programem „Zakłady fotograficzne v1.2” lub
nowszym (aktualnym) programem udostępnionym przez Państwową Wytwórnię Papierów
Wartościowych przeznaczonym do edycji zdjęć do dokumentów zawierających dane
biometryczne),

−

lampy błyskowe studyjne zestaw (2 szt. reflektorów głównych + reflektor oświetlający tło)
oraz białe tło (komplet dla każdego zespołu),

−

aparat cyfrowy z możliwością zapisu formatu 1600x1200,

−

materiały i normy wykonania zdjęć zgodne z systemem „KIEROWCA” lub innym,
aktualnie obowiązującym na terenie RP,

−

aparat cyfrowy zgodny z w. wym. warunkami (z możliwością zapisu w rozdzielczości
1200x1600 pikseli i 24 bitową głębią koloru określaną jako „bpp”),

−

inne oprogramowanie wg aktualnie obowiązujących norm (np. antywirusowe),

−

normy i procedury w formie pisemnej.

Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel

przed

zajęciami

przeprowadza

przygotowanie

cyfrowego

aparatu

fotograficznego tak aby miał ustawioną rozdzielczość inną niż 1600x1200 pikseli oraz
balans bieli inny niż odpowiadający światłu błyskowemu. (aby uczniowie w dalszej części
ćwiczenia byli zmuszeni do ustawienia prawidłowych parametrów).

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Nauczyciel zapoznaje uczniów z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na

stanowisku ćwiczeniowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być
realizowane w zespołach 2-4 osobowych.

3. Nauczyciel przedstawia krótką prezentację multimedialną na temat wymogów technicznych

zdjęć do prawa jazdy na podstawie Rozporządzenia Rady UE nr RUE Nr 2252/2004 z dn.
13.12.2004.(doc.

ICAO

9303)

lub

nowszego

pobrane

Internetu

(np. http://www.fotograf.org.pl/).

4. Uczniowie czytają normy i wymagania formalne dotyczące zdjęć i planują jaki sprzęt

będzie potrzebny do realizacji ćwiczenia.

5. Nauczyciel wyjaśnia uczniom pojęcia związanych z normowanym sposobem wykonywania

zdjęć do prawa jazdy oraz innych dokumentów zawierających dane biometryczne.

6. Nauczyciel wyjaśnia uczniom ogólne zagadnienia związane z ustawianiem osób do zdjęć

identyfikacyjnych – na podstawie norm.

7. Nauczyciel dzieli uczniów na zespoły (2-4 osoby) i wyznacza zadanie: „Proszę wykonać

zdjęcie do prawa jazdy zgodnie z normami i procedurami” czas pracy – 60 min..

8. Uczniowie wykonują fotografię z zachowaniem pełnej procedury:

−

przejęcie zamówienia gdzie klientem będzie kolejno każdy z członków zespołu,

−

przygotowanie klienta do zdjęcia (klient ma się uczesać, odsłonić lewe ucho. zdjąć

ewentualne kolczyki lub inne ozdoby z twarzy),

−

sprawdzenie w normach czy klient może pozostawić na sobie pewne elementy ozdobne

lub nakrycie głowy (okulary, kapelusz itp.),

−

upozować klienta na miejscu przeznaczonym do fotografowania,

−

wykonać zdjęcie za pomocą odpowiednio ustawionego aparatu fotograficznego tak aby

głowa  modela  miała  wielkość  zaleconą  w  normach  a  oczy  znajdowały  się  w obszarze
zaznaczonym w programie „Zakłady fotograficzne v1.2” lub innym aktualnie zgodnym
z  Polskimi  Normami  (jeśli  szkoła  nie  posiada  licencji  to  program  nie  pozwoli  na
nagranie  wykonanego  zdjęcia  na  płytę  ale  pozwoli  na  sprawdzenie  poprawności
wykonania zdjęcia),

−

dokonać sprawdzenia i edycji (nagrania na płytę) zdjęć przy pomocy programu

„Zakłady fotograficzne v1.2” lub innego aktualnie obowiązującego wg PN,

9. Uczniowie zamieniają się rolami na stanowiskach ćwiczeniowych - kolejno wykonują pracę

klienta, fotografa, pomocnika.

10. Nauczyciel obserwuje przebieg wykonywania ćwiczenia i dokonuje bieżącej korekty pracy

poszczególnych uczniów.

11. Uczniowie przedstawiają wyniki swojej pracy w formie zaprezentowania zgodności

wykonanych zdjęć z obowiązującymi normami.

12. Nauczyciel dokonuje oceny poprawności wykonania ćwiczenia przy pomocy programu

„Zakłady fotograficzne v1.2” (posługując się też dokumentami normalizującymi wykonanie
zdjęcia zgodnego z systemem „KIEROWCA” lub innego będącego aktualnie
obowiązującym na terenie RP).

13. Nauczyciel omawia i podsumowuje przebieg ćwiczeń.

Zakończenie zajęć
Praca domowa
Wyszukaj w Internecie informacje i uwagi autorstwa zawodowych fotografów na tematy związane
z wykonywaniem zdjęć do różnych dokumentów. Zwróć uwagę na sygnalizowane problemy
techniczne i przedstaw notatkę na ten temat.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
Każdy z uczniów wypowiada się krótko na temat czy zajęcia były prowadzone w sposób
ciekawy i zrozumiały

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Fotograf - 313[05]
Moduł: Technologia prac fotograficznych 313[05].Z1
Jednostka modułowa: Wykonywanie zdjęć portretowych 313[05].Z1.05

Temat: Wykonanie 2 zdjęć portretowych w plenerze przy oświetleniu bezpośrednim

słonecznym z kierunku przednio-górno-bocznego z użyciem płaszczyzny odbijającej światło w
kierunku nieoświetlonej części twarzy i bez płaszczyzny.

Cel ogólny: Wykonanie zdjęcia portretowego w plenerze.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wykonać zdjęcie portretowe w plenerze przy bezpośrednim świetle słonecznym,

−

posługiwać się płaszczyzną odbijającą bezpośrednie światło słoneczne przy zdjęciach
portretowych w plenerze.

Metody nauczania-uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w zespołach 2 osobowych, nie więcej niż 15 osób w grupie.

Czas: 135 min

Środki dydaktyczne:

−

różne rodzaje małoobrazkowych aparatów fotograficznych: najlepiej lustrzanka
jednoobiektywowa (1 szt. na zespół),

−

obiektywy wymienne,

−

materiały negatywowe barwne typ 135 o różnych czułościach,

−

płaszczyzna odbijająca światło (1 szt. na zespół),

−

światłomierze z możliwością pomiaru światła odbitego i padającego (po 1 szt. na zespół),

−

sprzęt i materiały umożliwiające wywołanie negatywu i uzyskanie kopii pozytywowych zdjęć,

−

arkusze A4 o gramaturze min 160, taśma dwustronnie klejąca, nożyczki, długopis
(po 1 szt. na ucznia).

Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na

stanowisku ćwiczeniowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być
realizowane w zespołach 2-3 osobowych.

2.  Uczniowie czytają treści nauczania.
3.  Nauczyciel omawia z uczniami cel i sposób wykonania ćwiczenia.
4.  Uczniowie sprawdzają kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia,

zgodnie z listą wyposażenia dla zdjęć portretowych wykonywanych w plenerze (zgodnie z
tematyką ćwiczenia).

5. Uczniowie zapoznają się z poszczególnymi elementami wyposażenia stanowiska

ćwiczeniowego oraz udostępnionymi instrukcjami obsługi sprzętu fotograficznego.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Uczniowie planują wyjście w plener (np. na boisko szkolne) i podział ról w zespole

podczas pracy, (kto i w jakim momencie pełni rolę fotografa, modela o pomocnika
operującego płaszczyzną odbijającą światło).

7. Uczniowie planują w formie pisemnej (lub schematu) oświetlenie modela.
8. Uczniowie dobierają z zestawu wyposażenia odpowiedni sprzęt fotograficzny do

wykonywania ćwiczenia (aparat, obiektyw, płaszczyzna odbijająca światło) oraz
odpowiedni barwny materiał negatywowy (czułość i typ) adekwatny do bezpośredniego
oświetlenia słonecznego i typu aparatu fotograficznego.

9. Nauczyciel sprawdza poprawność wyborów i zarządza wyjście w plener przypominając

o zasadach bezpieczeństwa podczas pracy w plenerze.

10. Uczniowie wychodzą w plener i wybierają odpowiednie miejsce do fotografowania

(z odpowiednim neutralnym tłem).

11. Uczniowie odpowiednio ustawiają modela (tak aby miał oświetloną twarz bezpośrednim

światłem słonecznym z kierunku przednio-górno-bocznego).

12. Uczniowie mierzą i ustawiają odpowiednie warunki naświetlania i wykonują pierwsze

zdjęcie zgodnie z warunkami podanymi w temacie ćwiczenia.

13. Uczniowie ustawiają płaszczyznę odbijającą tak aby światło od niej odbite oświetlało część

twarzy będącą w cieniu.

14. Nauczyciel sprawdza czy płaszczyzna jest ustawiona prawidłowo.
15. Uczniowie ponownie mierzą i ustawiają odpowiednie warunki naświetlania i wykonują

drugie zdjęcie zgodnie z warunkami podanymi w temacie ćwiczenia.

16. Uczniowie dokonują zamiany ról – fotografujący przejmuje rolę modela a model rolę

fotografa – następnie kolejni członkowie zespołu wykonują po 2 zdjęcia zgodnie
z warunkami podanymi w temacie ćwiczenia.

17. Grupa wraca do szkoły.
18. Uczniowie wywołują negatywy, wybierają klatki i wykonują kopie pozytywowe zdjęć

(każdy uczeń wykonuje kopie dwóch wykonanych przez siebie zdjęć wg tematu ćwiczenia)
w formacie min. 9 x 13 cm.

19. Każdy z uczniów przykleja wykonane pozytywy do arkusza A4 i wykonuje opis specyfiki

oświetlenia widoczną na zdjęciach oraz jak zmienia się oświetlenie i estetyka zdjęcia
w zależności tego czy fotografowano z płaszczyzną odbijającą (z ekranem odbijającym)
światło czy bez.

20. Uczniowie porządkują miejsce pracy.
21. Nauczyciel zbiera wykonane prace i dokonuje oceny komentując w obecności ucznia

poprawność wykonania ćwiczenia.

22. Uczniowie dołączają ocenione prace do teczki z portfolio.

Zakończenie zajęć
Nauczyciel dokonuje podsumowania efektów ćwiczeń w całej grupie.

Praca domowa
Wyszukaj w Internecie i w prasie kolorowej zdjęcia portretowe w plenerze, przy bezpośrednim
świetle słonecznym wykonane z użyciem płaszczyzny odbijającej światło.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
Każdy z uczniów wypowiada się krótko na temat czy zajęcia były prowadzone w sposób
ciekawy i zrozumiały.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Dobór odpowiedniego sprzętu i materiałów

do wykonywania

zdjęć portretowych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj trzy zdjęcia portretowe (popiersia) tej samej osoby w tej samej pozie z użyciem

3 kolejnych ogniskowych obiektywów: 35 mm, 50 mm, 135 mm.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i  technikę  wykonania  ćwiczenia  z  uwzględnieniem  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy
oraz  sprawdzić  poziom  teoretycznego  przygotowania  uczniów  z  odpowiedniego  zakresu
materiału  nauczania.  W  trakcie  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  monitoruje  sposób  jego
realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu nauczyciel
powinien  omówić  z  uczniem  (lub  grupą  uczniów) efekty końcowe  jego  (ich) pracy zwracając
uwagę na „mocne” i „słabe” strony.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku

ćwiczeniowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane
w zespołach 2 - 3 osobowych. (w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób),

2) wykonać ćwiczenie w plenerze, z użyciem aparatu małoobrazkowego i negatywowej

czarno-białej techniki zdjęciowej,

3) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie

z listą wyposażenia dla tego stanowiska,

4) zapoznawać się z poszczególnymi elementami wyposażenia stanowiska ćwiczeniowego

oraz udostępnionymi instrukcjami obsługi sprzętu fotograficznego,

5)  zaplanować wyjście w teren,
6)  dobrać z zestawu wyposażenia odpowiedni aparat fotograficzny,
7)  zaplanować  w  formie  pisemnej  zestaw  obiektywów  i  negatywów  właściwych  typem  do

użytego aparatu i czułością do aktualnych warunków atmosferycznych panujących
w miejscu fotografowania,

8)  udać się w plener,
9)  uzgodnić w zespole kto najpierw pozuje a kto fotografuje,
10)  zmierzyć i ustawić odpowiednie warunki naświetlania,
11)  ustawić modela i wykonać 3 zdjęcia zgodnie z warunkami podanymi w temacie ćwiczenia,
12)  wykonać zamianę ról – fotograf staje się modelem a model fotografem – następnie kolejni

członkowie zespołu wykonują po 3 zdjęcia zgodnie z warunkami podanymi w temacie
ćwiczenia (zgodnie z punktami 10 i 11),

13) wrócić do pracowni,
14) wywołać materiał negatywowy, wybrać najlepsze kadry i wykonać kopie pozytywowe

zdjęć (każdy uczeń wykonuje kopie 3. wykonanych przez siebie zdjęć wg tematu
ćwiczenia) w formacie min. 9 x 13 cm

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15) przykleić zdjęcia obok siebie do arkusza A4,
16) opisać efekty zniekształceń widoczne na zdjęciach i jak zmienia się estetyka zdjęcia

w zależności tego jakiego obiektywu użyto,

17) porównać efekty i opisać wady i zalety zastosowania obiektywów o poszczególnych

ogniskowych,

18)  uporządkować stanowisko pracy po realizacji ćwiczenia,
19)  przedstawić pracę nauczycielowi do oceny,
20)  dołączyć pracę do portfolio dokumentującego realizację ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne – metoda eksperymentu.

Środki dydaktyczne:

−

różne rodzaje aparatów fotograficznych małoobrazkowych: najlepiej lustrzanka
jednoobiektywowa,

−

obiektywy wymienne o ogniskowych: 28 mm, 50 mm, 135 mm lub zoom zawierający
ogniskowe od 28 do 135 mm,

−

materiały negatywowe czarno-białe typu 135 o różnych czułościach,

−

światłomierze z możliwością pomiaru światła odbitego i padającego (po 1 szt. na zespół),

−

sprzęt i materiały umożliwiające wywołanie materiału negatywowego i uzyskanie kopii
pozytywowych zdjęć,

−

arkusze A4 o gramaturze min 160 g/m

, taśma dwustronnie klejąca, nożyczki, długopis

(po 1 szt. na zespół).

Ćwiczenie 2

Zaprojektuj podstawowe, niezbędne wyposażenie szkolnego atelier do zdjęć portretowych

opierając się na dostępnej literaturze i informacjach z Internetu. Zwróć uwagę, aby na liście
znalazł się sprzęt podstawowy i dodatkowy wraz z cenami.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku

komputerowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane
w zespołach 4-5 osobowych (w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób),

2) wybrać lidera zespołu i dokonać przydziału czynności dla każdego członka zespołu,
3) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie

z listą wyposażenia stanowiska komputerowego,

4) zaplanować jakie podstawowe wyposażenie powinno się znaleźć w atelier,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) zaplanować jakie hasła będą wpisywane w celu poszukiwania stron internetowych

z wyposażeniem atelier fotograficznego,

6) uruchomić komputer i przeglądarkę internetową i wejść na stronę wyszukiwarki

www.google.pl,

7) wpisać hasła do wyszukiwania i potwierdzić „wyszukaj w google”,
8) odwiedzić również strony czasopism fotograficznych: www.biuletynfotograficzny.pl,

http://www.foto.com.pl,

http://www.foto-kurier.com.pl,

http://www.fotografia.net.pl

http://www.fotopozytyw.pl http://www.tmf.waw.pl ,

9) zaproponować w formie pisemnej wypunktowaną listę podstawowego wyposażenia atelier

fotograficznego do zdjęć portretowych,

10) przedstawić propozycję zakupu sprzętu na forum grupy (liderzy) do oceny,
11) dołączyć listę do teczki zawierającej portfolio z pracami realizowanymi w ramach tej

jednostki modułowej.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

komputer PC z dostępem Internetu i podstawowym oprogramowaniem do eksploracji
Internetu (1 szt na 2 uczniów),

−

zestaw książek, katalogów sprzętu i czasopism z dziedziny fotografii,

−

arkusze A4 o gramaturze min. 80 g/m

, długopis (po 1 szt. na ucznia).

Ćwiczenie 3

Wykonaj 3 kopie pozytywowe tego samego, wizualnie najlepszego Twoim zdaniem

zdjęcia portretowego z ćwiczenia nr 1, na 3 papierach o tej samej gradacji, lecz różnych
strukturach powierzchni – matowym, półmatowym i błyszczącym. Porównaj wszystkie trzy
kopie. Uzasadnij na piśmie, która kopia Twoim zdaniem jest wizualnie najatrakcyjniejsza.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę  wykonania  ćwiczenia  z  uwzględnieniem  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy
oraz  sprawdzić  poziom  teoretycznego  przygotowania  uczniów  z  odpowiedniego  zakresu
materiału  nauczania.  W  trakcie  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  monitoruje  sposób  jego
realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu nauczyciel
powinien  omówić  z  uczniem  (lub  grupą uczniów)  efekty  końcowe jego  (ich) pracy zwracając
uwagę na „mocne” i „słabe” strony.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku

ćwiczeniowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane
indywidualnie (w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób),

2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie

z listą wyposażenia dla tego stanowiska,

3) zapoznawać się z poszczególnymi elementami wyposażenia stanowiska ćwiczeniowego

oraz udostępnionymi instrukcjami obsługi sprzętu fotograficznego,

4) zaplanować czynności potrzebne do przeprowadzenia ćwiczenia (ustnie),

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) wykonać kopie pozytywowe zdjęć (każdy uczeń wykonuje 3 kopie z wybranego przez

siebie zdjęcia) w formacie min. 9 x 13 cm,

6) przykleić zdjęcia obok siebie do arkusza A4,
7) opisać jak zmienia się estetyka zdjęcia portretowego w zależności od tego jaka jest

struktura powierzchni kopii pozytywowej,

8) porównać efekty wizualne opisać wnioski płynące z zastosowania różnych powierzchni

materiałów pozytywowych w fotografii portretowej,

9)  uporządkować stanowisko pracy po realizacji ćwiczenia,
10)  przedstawić wykonaną pracę nauczycielowi do oceny,
11)  dołączyć pracę do portfolio dokumentującego realizację ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

wyposażenie

umożliwiające

powiększenie

negatywów

czarno-białej

ciemni

pozytywowej oraz odczynniki umożliwiające obróbkę chemiczną czarno-białych
materiałów pozytywowych,

−

czarno-białe materiały pozytywowe, barytowe lub na podłożu polietylenowym, o stałym
lub zmiennym kontraście w wyborze 3 rodzajów powierzchni: matowe, półmatowe
i błyszczące,

−

arkusze A4 o gramaturze min 160 g/m

, taśma dwustronnie klejąca, nożyczki, długopis

(po 1 szt. dla 1 ucznia).

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Zasady oświetlenia postaci w fotografii portretowej

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj serię 6 zdjęć przedstawiających popiersie tego samego modela ustawionego na

wprost przy których kolejno zastosowałeś poszczególne kierunki oświetlenia jednym
reflektorem: przednie, boczne, górne, dolne, tylne i przednio-górno-boczne. Ćwiczenie
wykonaj aparatem cyfrowym i obiektywem długoogniskowym.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i  technikę  wykonania  ćwiczenia  z  uwzględnieniem  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy
oraz  sprawdzić  poziom  teoretycznego  przygotowania  uczniów  z  odpowiedniego  zakresu
materiału  nauczania.  W  trakcie  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  monitoruje  sposób  jego
realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu nauczyciel
powinien  omówić  z  uczniem  (lub  grupą uczniów)  efekty  końcowe  jego (ich) pracy zwracając
uwagę na „mocne” i „słabe” strony.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku ćwiczeniowym

oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane w zespołach
3 osobowych (w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób),

2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie z listą

wyposażenia dla tego stanowiska,

3) zapoznawać się z poszczególnymi elementami wyposażenia stanowiska ćwiczeniowego oraz

udostępnionymi instrukcjami obsługi sprzętu fotograficznego,

4) zaplanować w formie pisemnej (lub schematu) warunki oświetleniowe, dobór czułości matrycy

aparatu,

5) uzgodnić w zespole kolejność w jakiej poszczególni członkowie realizują ćwiczenie spełniając

kolejno rolę fotografa, modela i role pomocnicze w ustawianiu oświetlenia,

6) dobrać z zestawu wyposażenia odpowiedni sprzęt fotograficzny do wykonywania ćwiczenia,
7) dobrać odpowiedni do użytego oświetlenia balans bieli oraz odpowiednią czułość matrycy

w aparacie cyfrowym,

8) zmierzyć i ustawić odpowiednie warunki naświetlania przed wykonaniem każdego zdjęcia,
9) odpowiednio ustawić modela i wykonać co najmniej 6 zdjęć zgodnych z warunkami podanymi

w temacie ćwiczenia,

10) wykonać zamianę ról – fotograf staje się modelem a model fotografem – następnie kolejni

członkowie zespołu wykonują swoją pracę (zgodnie z punktami 8 i 9),

11) wykonać kopie pozytywowe wykonanych zdjęć (każdy uczeń ) w formacie minimum 6 x 9 cm,
12) nakleić wykonane zdjęcia na jeden arkusz wielkości A4 i opatrzyć pisemnym komentarzem do

każdego zdjęcia jak kierunek oświetlenia modeluje wizerunek modela,

13)  uzasadnić wybór czułości matrycy,
14)  uporządkować stanowisko pracy po realizacji ćwiczenia,
15)  przedstawić pracę nauczycielowi do oceny,
16)  dołączyć pracę do portfolio dokumentującego realizację ćwiczeń.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

komputer PC z podstawowym oprogramowaniem umożliwiającym wydruk zdjęć,

−

drukarka lub digilab,

−

różne rodzaje cyfrowych aparatów fotograficznych: lustrzanka cyfrowa, cyfrowy aparat
kompaktowy,

−

obiektywy wymienne do poszczególnych typów aparatów,

−

statywy ciężkie i lekkie z poziomicami (po 1 szt. na zespół),

−

lampa studyjna – 1 szt. na zespół (lampa dowolnego typu),

−

dowolne tło fotograficzne (po 1 szt. na zespół),

−

światłomierze z możliwością pomiaru światła ciągłego i błyskowego (po 1 szt. na zespół),

−

wężyki spustowe do odpowiednich typów aparatów (wg potrzeby mechaniczne
i elektroniczne) piloty do zdalnego sterowania aparatami (jeśli takie są na wyposażeniu
sprzętu w pracowni. po 1 szt. na zespół),

−

sprzęt i materiały umożliwiające uzyskanie wydruku zdjęć,

−

arkusze A4 o gramaturze min 160 g/m

, taśma dwustronnie klejąca, nożyczki, długopis

(po 1 szt. na ucznia).

Ćwiczenie 2

Wykonaj w atelier 2 zdjęcia popiersia tego samego modela upozowanego na wprost tak,

aby oświetleniem zasadniczym było oświetlenie przednio-górno-boczne a dopełniającym
oświetlenie boczne z przeciwnej strony niż zasadnicze. Pierwsze zdjęcie wykonaj tylko z tymi
dwoma światłami a na drugim zdjęciu celowo użyj trzeciego źródła światła – pełniącego rolę
oświetlenia efektowego.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i  technikę  wykonania  ćwiczenia  z  uwzględnieniem  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy
oraz  sprawdzić  poziom  teoretycznego  przygotowania  uczniów  z  odpowiedniego  zakresu
materiału  nauczania.  W  trakcie  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  monitoruje  sposób  jego
realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu nauczyciel
powinien  omówić  z  uczniem  (lub  grupą uczniów)  efekty  końcowe  jego (ich) pracy zwracając
uwagę na „mocne” i „słabe” strony.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku

ćwiczeniowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane w
zespołach 3 osobowych. (w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób),

2) wykonać ćwiczenie z użyciem aparatu średnioformatowego i czarno-białej techniki

zdjęciowej,

3) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie

z listą wyposażenia dla tego stanowiska,

4) zapoznawać się z poszczególnymi elementami wyposażenia stanowiska ćwiczeniowego

oraz udostępnionymi instrukcjami obsługi sprzętu fotograficznego,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5)  zaplanować w formie pisemnej (lub schematu) oświetlenie modela,
6)  uzgodnić w zespole kto najpierw pozuje a kto fotografuje,
7)  dobrać  z  zestawu  wyposażenia  odpowiedni  sprzęt  fotograficzny  do  wykonywania

ćwiczenia,

8) dobrać odpowiedni materiał negatywowy (czułość i typ) adekwatny do użytego

oświetlenia i typu aparatu fotograficznego,

9) zmierzyć i ustawić odpowiednie warunki naświetlania,
10) ustawić modela na wprost i wykonać 2 zdjęcia zgodnie z warunkami podanymi w temacie

ćwiczenia,

11) wykonać zamianę ról – fotograf staje się modelem a model fotografem – następnie kolejni

członkowie zespołu wykonują po 2 zdjęcia zgodnie z warunkami podanymi w temacie
ćwiczenia (zgodnie z punktami 9 i 10),

12) wywołać negatywy, wybrać najlepsze kadry i wykonać kopie pozytywowe zdjęć (każdy uczeń

wykonuje kopie dwóch wykonanych przez siebie zdjęć) w formacie min. 9 x 13 cm,

13) przykleić zdjęcia obok siebie do arkusza A4,
14) opisać wykonanych zdjęć jak zmieniają się proporcje twarzy w zależności od pochylenia

głowy,

15)  uporządkować stanowisko pracy po realizacji ćwiczenia,
16)  przedstawić nauczycielowi do oceny,
17)  dołączyć pracę do portfolio dokumentującego realizację ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

średnioformatowa lustrzanka jednoobiektywowa,

−

obiektywy wymienne,

−

statywy ciężkie i lekkie z poziomicami (po 1 szt. na zespół),

−

lampy studyjne – zestaw min. 3 szt. na zespół,

−

dowolne tło fotograficzne (po 1 szt. na zespół),

−

światłomierze z możliwością pomiaru światła ciągłego i błyskowego (po 1 szt. na zespół),

−

sprzęt i materiały umożliwiające wywołanie materiałów negatywowych i uzyskanie kopii
pozytywowych zdjęć,

−

arkusze A4 o gramaturze min 160 g/m

, taśma dwustronnie klejąca, nożyczki, długopis

(po 1 szt. na zespół).

Ćwiczenie 3

Wykonaj 2 zdjęcia portretowe w plenerze: pierwsze przy bezpośrednim świetle

słonecznym  padającym  z  kierunku  przednio-górno-bocznego  a  drugie  takie  samo  tylko
z użyciem  płaszczyzny  odbijającej  (ekranu  odbijającego  światło)  w  kierunku  nieoświetlonej
części  twarzy.  Zrealizuj  ćwiczenie  za  pomocą  aparatu  małoobrazkowego  i  negatywowej
barwnej techniki zdjęciowej.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku

ćwiczeniowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane
w zespołach 3 osobowych. (w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób),

2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie

z listą wyposażenia dla tego stanowiska,

3) zapoznawać się z poszczególnymi elementami wyposażenia stanowiska ćwiczeniowego

oraz udostępnionymi instrukcjami obsługi sprzętu fotograficznego,

4) zaplanować wyjście w plener (np. na boisko szkolne),
5) zaplanować podział ról w zespole podczas pracy (kto i w jakim momencie pełni rolę

fotografa, modela o pomocnika operującego płaszczyzną odbijającą światło,

6)  zaplanować w formie pisemnej (lub schematu) oświetlenie modela,
7)  uzgodnić w zespole kto najpierw pozuje a kto fotografuje,
8)  dobrać  z  zestawu  wyposażenia  odpowiedni  sprzęt  fotograficzny  do  wykonywania

ćwiczenia (aparat, obiektyw, płaszczyzna odbijająca światło),

9) dobrać odpowiedni barwny materiał negatywowy (czułość i typ) odpowiedni do

bezpośredniego oświetlenia słonecznego i typu aparatu fotograficznego

10)  wyjść w plener
11)  znaleźć odpowiednie miejsce do fotografowania (z odpowiednim neutralnym tłem)
12)  ustawić  odpowiednio  modela  (tak  aby  miał  oświetloną  twarz  bezpośrednim  światłem

słonecznym z kierunku przednio-górno-bocznego)

13) zmierzyć i ustawić odpowiednie warunki naświetlania i wykonać 2 zdjęcia zgodnie

z warunkami podanymi w temacie ćwiczenia,

14) wykonać zamianę ról – fotograf staje się modelem a model fotografem – następnie kolejni

członkowie zespołu wykonują po 2 zdjęcia zgodnie z warunkami podanymi w temacie
ćwiczenia (zgodnie z punktami 11 i 12)

15) wrócić do pracowni
16) wywołać materiał negatywowy, wybrać najlepsze kadry i wykonać kopie pozytywowe

zdjęć (każdy uczeń wykonuje kopie dwóch wykonanych przez siebie zdjęć wg tematu
ćwiczenia) w formacie min. 9 x 13 cm

17) przykleić zdjęcia obok siebie do arkusza A4 i opisać specyfikę oświetlenia widoczną

na zdjęciach i jak zmienia się oświetlenie oraz estetyka zdjęcia w zależności od tego czy
fotografowano z płaszczyzną odbijającą światło czy bez,

18)  uporządkować stanowisko pracy po realizacji ćwiczenia,
19)  przedstawić nauczycielowi do oceny,
20)  dołączyć pracę do portfolio dokumentującego realizację ćwiczeń.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

różne rodzaje małoobrazkowych aparatów fotograficznych: najlepiej lustrzanka
jednoobiektywowa (1 szt. na zespół)

−

obiektywy wymienne,

−

materiały negatywowe barwne typ 135 o różnych czułościach,

−

płaszczyzna odbijająca światło (1 szt. na zespół),

−

światłomierze z możliwością pomiaru światła odbitego i padającego (po 1 szt. na zespół),

−

sprzęt i materiały umożliwiające wywołanie materiału negatywowego i uzyskanie kopii
pozytywowych zdjęć,

−

arkusze A4 o gramaturze min 160 g/m

, taśma dwustronnie klejąca, nożyczki, długopis

(po 1 szt. na ucznia).

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Zasady

kompozycji,

estetyki

aranżacji

planu

fotograficznego w fotografii portretowej

5.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj 3 zdjęcia portretowe (popiersia) tego samego modela, w pozie z twarzą na

wprost  nie  zmieniając  ustawienia  aparatu.  Pierwsze  zdjęcie  –  oś  optyczna  obiektywu  na
wysokości  oczu,  drugie  zdjęcie  –  model    nieznacznie  podnosi głowę, trzecie  zdjęcie  – model
nieznacznie  pochyla  głowę  w  dół.  Użyj  tradycyjnej  techniki  zdjęć  czarno-białych  i  aparatu
średnioformatowego.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku

ćwiczeniowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane
w zespołach 3 osobowych. (w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób),

2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie

z listą wyposażenia dla tego stanowiska,

3) zapoznawać się z poszczególnymi elementami wyposażenia stanowiska ćwiczeniowego

oraz udostępnionymi instrukcjami obsługi sprzętu fotograficznego,

4)  zaplanować w formie pisemnej (lub schematu) upozowanie modela,
5)  zaplanować w formie pisemnej (lub schematu) oświetlenie modela,
6)  uzgodnić w zespole kto najpierw pozuje a kto fotografuje,
7)  dobrać  z  zestawu  wyposażenia  odpowiedni  sprzęt  fotograficzny  do  wykonywania

ćwiczenia,

8) dobrać odpowiedni materiał negatywowy (czułość i typ) adekwatny do użytego

oświetlenia i typu aparatu fotograficznego,

9) zmierzyć i ustawić w aparacie odpowiednie warunki naświetlania,
10) upozować odpowiednio modela i wykonać serię 3 zdjęć zgodnych z warunkami podanymi

w temacie ćwiczenia,

11) wykonać zamianę ról – fotograf staje się modelem a model fotografem – następnie kolejni

członkowie zespołu wykonują po 3 zdjęcia zgodnie z warunkami podanymi w temacie
ćwiczenia (zgodnie z punktami 9 i 10),

12) wywołać materiał negatywowy, wybrać najlepsze kadry i wykonać kopie pozytywowe zdjęć

(każdy uczeń wykonuje kopie trzech wykonanych przez siebie zdjęć) w formacie min. 9 x 13
cm,

13) przykleić zdjęcia obok siebie do arkusza A4 i opisać jak zmieniają się proporcje twarzy

w zależności od pochylenia głowy na wykonanych zdjęć,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14) uporządkować stanowisko pracy po realizacji ćwiczenia,
15) przedstawić pracę nauczycielowi do oceny,
16) dołączyć pracę do portfolio dokumentującego realizację ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

średnioformatowy aparat fotograficzny, obiektywy wymienne,

−

negatywowy materiał barwny,

−

statywy ciężkie i lekkie z poziomicami (po 1 szt. na zespół),

−

zestaw lamp studyjnych – min. 2 szt. na zespół (lampy dowolnego typu),

−

dowolne tło fotograficzne (po 1 szt. na zespół),

−

światłomierze z możliwością pomiaru światła ciągłego i błyskowego (po 1 szt. na zespół),

−

sprzęt i materiały umożliwiające wywołanie materiałów negatywowych i uzyskanie kopii
pozytywowych zdjęć,

−

arkusze A4 o gramaturze min 160 g/m

, taśma dwustronnie klejąca, nożyczki, długopis

(po 1 szt. na zespół).

Ćwiczenie 2

Wykonaj w atelier 3 zdjęcia całej postaci modela. Pierwsze zdjęcie wykonaj z poziomu

perspektywy ptasiej (np. z 0,5 mb ponad głową modela) drugie z perspektywy horyzontalnej
(wysokości nieznacznie poniżej głowy modela) a trzecie z perspektywy żabiej (z poziomu ok.
20 cm powyżej powierzchni na której stoi model).

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku

ćwiczeniowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane
w zespołach 2 - 3 osobowych (w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób),

2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie

z listą wyposażenia dla tego stanowiska,

3) zapoznawać się z poszczególnymi elementami wyposażenia stanowiska ćwiczeniowego

oraz udostępnionymi instrukcjami obsługi sprzętu fotograficznego,

4) zaplanować w formie pisemnej (lub schematu) warunki oświetleniowe,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) uzgodnić w zespole kto najpierw pozuje a kto fotografuje,
6) dobrać z zestawu wyposażenia odpowiedni sprzęt fotograficzny do wykonywania

ćwiczenia,

7) dobrać odpowiedni do użytego oświetlenia balans bieli oraz odpowiednią czułość matrycy

w aparacie cyfrowym,

8) zmierzyć i ustawić odpowiednie warunki naświetlania,
9) odpowiednio upozować modela i wykonać co najmniej 3 zdjęcia zgodne z warunkami

podanymi w temacie ćwiczenia,

10) wykonać zamianę ról – fotograf staje się modelem a model fotografem – następnie drugi

i trzeci członek zespołu wykonuje swoją pracę (zgodnie z punktami 8 i 9),

11) przenieść zdjęcia do pamięci komputera i dokonać selekcji ,
12) wykonać wydruki wybranych zdjęć (każdy uczeń swoją pracę) w formacie min. 9 x 13 cm,
13) nakleić wykonane zdjęcia na jeden arkusz wielkości A4 i opatrzyć komentarzem która

perspektywa fotografowania jest najkorzystniejsza dla wiernego oddania wizerunku
modela,

14) uporządkować stanowisko pracy po realizacji ćwiczenia,
15) przedstawić pracę nauczycielowi do oceny,
16) dołączyć pracę do portfolio dokumentującego realizację ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

komputer PC z podstawowym oprogramowaniem umożliwiającym wydruk zdjęć,

−

drukarka lub digilab

−

różne rodzaje cyfrowych aparatów fotograficznych: lustrzanka cyfrowa, cyfrowy aparat
kompaktowy,

−

obiektywy wymienne do poszczególnych typów aparatów,

−

statywy ciężkie i lekkie z poziomicami (po 1 szt. na zespół),

−

zestaw lamp studyjnych – min. 2 szt. na zespół (lampy dowolnego typu),

−

dowolne tło fotograficzne (po 1 szt. na zespół),

−

światłomierze z możliwością pomiaru światła ciągłego i błyskowego (po 1 szt. na zespół),

−

sprzęt i materiały umożliwiające uzyskanie wydruku zdjęć,

−

arkusze A4 o gramaturze min 160 g/m

, taśma dwustronnie klejąca, nożyczki, długopis

(po 1 szt. na zespół).

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4.

Zasady wykonywania zdjęć portretowych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj 9 zdjęć popiersia modela z zastosowaniem wszystkich 9 sposobów upozowania

modela zawartych w poradniku dla ucznia dla jednostki modułowej 313[05].Z1.05
„Wykonywanie zdjęć portretowych”, w rozdziale 4.4.1. Pracę wykonaj aparatem cyfrowym.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku

ćwiczeniowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane
w zespołach 2 osobowych (w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób),

2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie

z listą wyposażenia dla tego stanowiska,

3) zapoznawać się z poszczególnymi elementami wyposażenia stanowiska ćwiczeniowego

oraz udostępnionymi instrukcjami obsługi sprzętu fotograficznego,

4)  zaplanować w formie pisemnej (lub schematu) warunki oświetleniowe,
5)  uzgodnić w zespole kto najpierw pozuje a kto fotografuje,
6)  dobrać  z  zestawu  wyposażenia  odpowiedni  sprzęt  fotograficzny  do  wykonywania

ćwiczenia,

7) dobrać odpowiedni do użytego oświetlenia balans bieli oraz odpowiednią czułość matrycy

w aparacie cyfrowym,

8) zmierzyć i ustawić odpowiednie warunki naświetlania,
9) odpowiednio upozować modela i wykonać co najmniej 9 zdjęć zgodnych z warunkami

podanymi w temacie ćwiczenia,

10) wykonać zamianę ról – fotograf staje się modelem a model fotografem – następnie drugi

członek zespołu wykonuje swoją pracę (zgodnie z punktami 8 i 9),

11) przenieść zdjęcia do komputera, dokonać selekcji,
12) wykonać kopie pozytywowe wybranych zdjęć (każdy uczeń swoją pracę) w formacie

minimum 6 x 9 cm,

13) nakleić wykonane zdjęcia na jeden arkusz wielkości A4 i opatrzyć numeracją od 1 do 9

zgodnie z numeracją póz zawartą w rozdziale materiału nauczania o numerze 4.4.1.,

14) zaprezentować w formie pisemnej rezultaty realizacji ćwiczenia oraz uzasadnić wybór

aparatu cyfrowego, czułości matrycy, oraz rodzaju oświetlenia,

15)  uporządkować stanowisko pracy po realizacji ćwiczenia,
16)  przedstawić pracę  nauczycielowi do oceny,
17)  dołączyć pracę do portfolio dokumentującego realizację ćwiczeń.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

komputer PC z podstawowym oprogramowaniem umożliwiającym wydruk zdjęć,

−

drukarka lub digilab,

−

lustrzanka cyfrowa lub cyfrowy aparat kompaktowy,

−

obiektywy wymienne do poszczególnych typów aparatów,

−

statywy ciężkie i lekkie z poziomicami (po 1 szt. na zespół),

−

zestaw lamp studyjnych – min. 2 szt. na zespół (lampy dowolnego typu),

−

dowolne tło fotograficzne (po 1 szt. na zespół),

−

światłomierze z możliwością pomiaru światła ciągłego i błyskowego (po 1 szt. na zespół),

−

sprzęt i materiały umożliwiające wydruk zdjęć,

−

arkusze A4 o gramaturze min 160 g/m

, taśma dwustronnie klejąca, nożyczki, długopis

(po 1 szt. na zespół).

Ćwiczenie 2

Wykonaj portret dwuosobowy w ustawieniu dwuplanowym posługując się tradycyjną

techniką fotografii czarno-białej z użyciem aparatu średnioformatowego.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) ćwiczeniowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane

w zespołach 3 - 4 osobowych. (w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób),

2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie

z listą wyposażenia dla tego stanowiska,

3) zapoznawać się z poszczególnymi elementami wyposażenia stanowiska ćwiczeniowego

oraz udostępnionymi instrukcjami obsługi sprzętu fotograficznego,

4)  zaplanować w formie pisemnej (lub schematu) warunki oświetleniowe,
5)  zaplanować w formie pisemnej (lub schematu) upozowanie modeli,
6)  uzgodnić w zespole kto najpierw pozuje a kto fotografuje,
7)  dobrać  z  zestawu  wyposażenia  odpowiedni  sprzęt  fotograficzny  do  wykonywania

ćwiczenia,

8) dobrać odpowiedni materiał negatywowy (czułość i typ)adekwatny do użytego

oświetlenia i typu aparatu fotograficznego,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9) zmierzyć i ustawić w aparacie warunki naświetlania,
10) upozować odpowiednio modeli i wykonać serię zdjęć zgodnych z warunkami podanymi w

temacie ćwiczenia,

11) wykonać zamianę ról – fotograf staje się modelem a model fotografem – następnie kolejni

członkowie zespołu wykonują kolejno ćwiczenie (zgodnie z punktami 9 i 10),

12) wywołać materiał negatywowy, wybrać najlepsze kadry i wykonać kopie pozytywowe

zdjęć (każdy uczeń swoją pracę) w formacie min. 9 x 13 cm,

13) nakleić wykonane zdjęcia na jeden arkusz wielkości A4 i opatrzyć komentarzem

tłumaczącym dlaczego przedstawione zdjęcie można nazwać dwuplanowym,

14)  uporządkować stanowisko pracy po realizacji ćwiczenia,
15)  przedstawić pracę nauczycielowi do oceny,
16)  dołączyć pracę do portfolio dokumentującego realizację ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– różne rodzaje średnioformatowych aparatów fotograficznych: lustrzanka jedno lub

dwuobiektywowa

–  obiektywy wymienne,
–  statywy ciężkie i lekkie z poziomicami (po 1 szt. na zespół),
–  zestaw lamp studyjnych – min. 2 szt. na zespół (lampy dowolnego typu),
–  dowolne tło fotograficzne (po 1 szt. na zespół),
–  światłomierze z możliwością pomiaru światła ciągłego i błyskowego (po 1 szt. na zespół),
–  wężyki  spustowe  do  odpowiednich  typów  aparatów  (wg  potrzeby  mechaniczne

i elektroniczne) piloty do zdalnego sterowania aparatami (jeśli takie są na wyposażeniu
sprzętu w pracowni. po 1 szt. na zespół,

– sprzęt i materiały umożliwiające wywołanie materiałów negatywowych i uzyskanie kopii

pozytywowych,

– arkusze A4 o gramaturze min 160 g/m

, taśma dwustronnie klejąca, nożyczki, długopis

(po 1 szt. na zespół).

Ćwiczenie 3

Wykonaj 3 zdjęcia – portrety grupowe całej grupy ćwiczeniowej lub całej klasy. Pierwsze

zdjęcie wykonaj w sali lekcyjnej, drugie na ciemnym korytarzu a trzecie w plenerze. Użyj
cyfrowej techniki zdjęciowej.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i  technikę  wykonania  ćwiczenia  z  uwzględnieniem  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy
oraz  sprawdzić  poziom  teoretycznego  przygotowania  uczniów  z  odpowiedniego  zakresu
materiału  nauczania.  W  trakcie  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  monitoruje  sposób  jego
realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu nauczyciel
powinien omówić  z  uczniem (lub  grupą uczniów) efekty końcowe jego (ich) pracy zwracając
uwagę na „mocne” i „słabe” strony.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku

ćwiczeniowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane w
zespołach 2 osobowych (w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób),

2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie

z listą wyposażenia dla tego stanowiska,

3) zapoznawać się z poszczególnymi elementami wyposażenia stanowiska ćwiczeniowego

oraz udostępnionymi instrukcjami obsługi sprzętu fotograficznego,

4) zaplanować w formie pisemnej miejsca i czas wykonania zdjęć,
5) zaplanować w formie pisemnej warunki oświetleniowe i sprzęt potrzebny do wykonania

ćwiczenia,

6) uzgodnić w zespole kto najpierw ustawia grupę a kto fotografuje,
7) dobrać z zestawu wyposażenia odpowiedni sprzęt fotograficzny do wykonywania

ćwiczenia,

8) dobrać odpowiedni do użytego oświetlenia balans bieli oraz odpowiednią czułość matrycy

w aparacie cyfrowym,

9) zmierzyć i ustawić odpowiednie warunki naświetlania,
10) upozować grupę i wykonać zdjęcia w zgodzie z warunkami podanymi w temacie

ćwiczenia (po zdjęciu grupa rozprasza się),

11) wykonać zamianę ról – fotograf staje się ustawiającym grupę a uczeń poprzednio

ustawiający grupę przejmuje rolę fotografa,

12) wykonać kopie pozytywowe wykonanych zdjęć (każdy uczeń wykonuje kopię

pozytywową zdjęcia wykonanego przez siebie) w formacie min.10 x 15 cm,

13) nakleić wykonane zdjęcia na arkusz wielkości A4 z podpisem określającym datę

i sprecyzowaniem kto jest na zdjęciu,

14) dołączyć w formie pisemnej refleksje na temat specyfiki wykonywania zdjęć grupowych,
15) uporządkować stanowisko pracy po realizacji ćwiczenia,
16) przedstawić pracę nauczycielowi do oceny,
17) dołączyć pracę do portfolio dokumentującego realizację ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– komputer PC z dostępem Internetu i podstawowym oprogramowaniem umożliwiającym

wydruk zdjęć,

– drukarka lub digilab,
– różne rodzaje cyfrowych aparatów fotograficznych: lustrzanka cyfrowa, cyfrowy aparat

kompaktowy,

–  obiektywy wymienne do poszczególnych typów aparatów,
–  statywy ciężkie i lekkie z poziomicami (po 1 szt. na zespół),
–  lampa błyskowa dużej mocy,
–  światłomierze z możliwością pomiaru światła ciągłego i błyskowego (po 1 szt. na zespół),

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Zasady wykonywania zdjęć do dokumentów

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj zdjęcie do prawa jazdy zgodnie z obowiązującymi normami.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i  technikę  wykonania  ćwiczenia  z  uwzględnieniem  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy
oraz  sprawdzić  poziom  teoretycznego  przygotowania  uczniów  z  odpowiedniego  zakresu
materiału  nauczania.  W  trakcie  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  monitoruje  sposób  jego
realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu nauczyciel
powinien  omówić  z  uczniem  (lub  grupą uczniów)  efekty  końcowe  jego (ich) pracy zwracając
uwagę na „mocne” i „słabe” strony.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku

ćwiczeniowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane
w zespołach 2 osobowych (w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób),

2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie

z listą wyposażenia dla tego stanowiska,

3) zapoznać się z poszczególnymi elementami wyposażenia stanowiska ćwiczeniowego oraz

udostępnionymi instrukcjami obsługi sprzętu fotograficznego,

4) zapoznać się z poszczególnymi normami i przepisami prawa dotyczącymi sposobów

i procedur wykonania zdjęć do prawa jazdy,

5) zaplanować w formie pisemnej ustawienie oświetlenia i innego sprzętu potrzebnego do

wykonania zdjęć,

6) uzgodnić w zespole kto najpierw ustawia grupę a kto fotografuje,
7) dobrać z zestawu wyposażenia odpowiedni sprzęt fotograficzny do wykonywania

ćwiczenia,

8) dobrać balans bieli odpowiedni do użytego oświetlenia oraz odpowiednią czułość matrycy

w aparacie cyfrowym,

9) ustawić w aparacie cyfrowym rozdzielczość otrzymywanego obrazu (zgodnie z normą),
10) przygotować modela do zdjęcia i sprawdzić czy jego wygląd odpowiada normie,
11) zmierzyć i ustawić odpowiednie warunki naświetlania,
12) upozować modela zgodnie z normą i wykonać ekspozycję
13) wykonać zamianę ról – uczeń pełniący rolę fotografa staje się modelem a uczeń

poprzednio pozujący przejmuje rolę fotografa,

14) przenieść wykonane pliki do komputera i wykonać sprawdzenie parametrów czy są

zgodne z normą (balans bieli, wielkość głowy oraz inne parametry zawarte w normie),

15) nagrać zdjęcie na nośnik zgodny z normą (jeśli szkoła posiada odpowiednie licencje na

wykonywanie tego typu zdjęć),

16) opisać sposób wykonania ćwiczenia z podaniem odpowiednich, aktualnie obowiązujących

aktów prawnych normujących wykonywanie zdjęć do prawa jazdy,

17) przedstawić pracę nauczycielowi do oceny.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– normy państwowe i inne dokumenty normujące parametry które muszą spełniać zdjęcia do

prawa jazdy

– komputer PC z dostępem Internetu i odpowiednim oprogramowaniem spełniającym

wymagania Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych lub innej instytucji
upoważnionej do wydawania prawa jazdy,

– różne rodzaje cyfrowych aparatów fotograficznych: lustrzanka cyfrowa, cyfrowy aparat

kompaktowy z możliwością ustawienia rozdzielczości podanej w normie do wykonania
zdjęć do prawa jazdy,

–  obiektywy wymienne do poszczególnych typów aparatów (po 1 szt. na zespół),
–  statywy ciężkie i lekkie z poziomicami (po 1 szt. na zespół),
–  zestaw  lamp  studyjnych  dowolnego  typu  (min.  1  kpl.  na  zespół),  światłomierze

z możliwością pomiaru światła ciągłego i błyskowego (po 1 szt. na zespół),

– arkusze A4 o gramaturze min 160 g/m

, taśma dwustronnie klejąca, nożyczki, długopis

(po 1 szt. na zespół),

– nośniki cyfrowe (płyty CD).

Ćwiczenie 2

Wykonaj zdjęcie do wizy USA (lub innego kraju) zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku

ćwiczeniowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane
w zespołach 2 osobowych (w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób),

2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie

z listą wyposażenia dla tego stanowiska,

3) zapoznawać się z poszczególnymi elementami wyposażenia stanowiska ćwiczeniowego

oraz udostępnionymi instrukcjami obsługi sprzętu fotograficznego,

4) zapoznawać się z przepisami dotyczącymi wykonania zdjęć wizy Stanów Zjednoczonych

Ameryki poprzez odwiedzenie strony internetowej ambasady USA w Polsce
(http://warsaw.usembassy.gov/poland-pl/docs_photo.html),

5) zaplanować w formie pisemnej ustawienie oświetlenia i innego sprzętu potrzebnego do

wykonania zdjęć,

6) uzgodnić w zespole kto najpierw ustawia grupę a kto fotografuje,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7) dobrać z zestawu wyposażenia odpowiedni sprzęt fotograficzny do wykonywania

ćwiczenia,

8) dobrać odpowiedni do użytego oświetlenia balans bieli oraz odpowiednią czułość matrycy

w aparacie cyfrowym,

9) ustawić w aparacie cyfrowym rozdzielczość otrzymywanego obrazu (zgodnie

z wymaganiami),

10)  przygotować modela do zdjęcia i sprawdzić czy jego wygląd odpowiada normie,
11)  zmierzyć i ustawić odpowiednie warunki naświetlania,
12)  upozować modela zgodnie z normą i wykonać zdjęcie,
13)  dokonać  zamiany  ról  –  uczeń  pełniący  rolę  fotografa  staje  się  modelem  a  uczeń

poprzednio pozujący przejmuje rolę fotografa,

14) przenieść wykonane pliki do pamięci komputera i wykonać kadrowanie oraz dopasowanie

wielkości głowy modela zgodnie z wymaganiami zawartymi w formularzu wizowym,

15) przygotować plik ze zdjęciami do wydruku na drukarce termosublimacyjnej lub do

kopiowania na digilabie(na jednym wydrukowanym arkuszu powinno się zmieścić od 2 do
4 zdjęć)

16)  dokonać wydruku i obcięcia zdjęć do odpowiedniego formatu,
17)  dokonać sprawdzenia parametrów za pomocą linijki,
18)  nakleić  zdjęcia  na  arkusz  A4  i  opisać  sposób  wykonania  ćwiczenia  z  podaniem

odpowiednich, aktualnie obowiązujących wymiarów normujących wykonywanie zdjęć do
wizy USA (lub innego kraju jaki przyjąłeś w temacie ćwiczenia),

19) przedstawić pracę nauczycielowi do oceny.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– komputer PC z dostępem Internetu,
– różne rodzaje cyfrowych aparatów fotograficznych: lustrzanka cyfrowa, cyfrowy aparat

kompaktowy z możliwością ustawienia rozdzielczości podanej w normie do wykonania
zdjęć,

–  obiektywy wymienne do poszczególnych typów aparatów (po 1 szt. na zespół)
–  statywy ciężkie i lekkie z poziomicami (po 1 szt. na zespół)
–  zestaw lamp studyjnych – min. 2 szt. na zespół (lampy dowolnego typu)
–  białe tło (1 szt. na zespół),
–  światłomierze z możliwością pomiaru światła ciągłego i błyskowego (po 1 szt. na zespół),
–  linijka,  arkusze  A4  o  gramaturze  min  160  g/m

, taśma dwustronnie klejąca, nożyczki,

długopis (po 1 szt. na zespół),

– drukarka termosublimacyjna lub digilab umożliwiający wykonanie wydruku.

Ćwiczenie 3

Wykonaj, techniką cyfrową, zdjęcie do legitymacji szkolnej zgodnie z informacjami

uzyskanymi w sekretariacie szkoły. Poddaj je retuszowi komputerowemu.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz sprawdzić poziom teoretycznego przygotowania uczniów z odpowiedniego zakresu

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

materiału  nauczania.  W  trakcie  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  monitoruje  sposób  jego
realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu nauczyciel
powinien  omówić  z  uczniem  (lub  grupą uczniów)  efekty  końcowe  jego (ich) pracy zwracając
uwagę na „mocne” i „słabe” strony.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku

ćwiczeniowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane
w zespołach 2 - 4 osobowych. (w grupach ćwiczeniowych nie większych niż 15 osób),

2) sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska pracy do realizacji ćwiczenia, zgodnie

z listą wyposażenia dla tego stanowiska,

3) zapoznawać się z poszczególnymi elementami wyposażenia stanowiska ćwiczeniowego

oraz udostępnionymi instrukcjami obsługi sprzętu fotograficznego,

4) dowiedzieć się w sekretariacie szkoły o warunki techniczne (wielkość, kolor tła,

równomierność oświetlenia) i sposób upozowania modela do zdjęć legitymacyjnych,

5)  zaplanować w formie pisemnej (lub schematu) warunki oświetleniowe,
6)  zaplanować w formie pisemnej (lub schematu) upozowanie modela,
7)  uzgodnić w zespole kto pierwszy pozuje a kto fotografuje,
8)  dobrać  z  zestawu  wyposażenia  odpowiedni  sprzęt  fotograficzny  do  wykonywania

ćwiczenia,

9) dobrać odpowiednią rozdzielczość i czułość matrycy aparatu cyfrowego,
10) zmierzyć i ustawić odpowiednie warunki naświetlania,
11) upozować odpowiednio modela i wykonać zdjęcie,
12) przeprowadzić zamianę ról – fotograf staje się modelem a model fotografem i wykonuje

swoją część zadania,

13) przenieść zdjęcia z aparatu do pamięci komputera, dokonać dwóch wersji retuszu

z użyciem narzędzia do retuszu miejscowego: wersji optymalnej i wersji ze zbyt
intensywnym retuszem

14) wykonać wydruki trzech wersji tego samego zdjęcia: pierwsze – bez retuszu, drugie -

z optymalnym retuszem, trzecie - „przeretuszowane”,

15) nakleić wykonane zdjęcia na jeden arkusz wielkości A4 z opisem wskazującym

intensywność retuszu oraz wskazaniem które zdjęcie wygląda najlepiej,

16) uporządkować stanowisko pracy po realizacji ćwiczenia,
17) przedstawić pracę nauczycielowi do oceny,
18) dołączyć pracę do portfolio dokumentującego realizację ćwiczeń.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

– komputer PC z podstawowym oprogramowaniem umożliwiającym retusz zdjęć narzędziem

do retuszu miejscowego,

–  drukarka lub digilab,
–  lustrzanka cyfrowa lub cyfrowy aparat kompaktowy,
–  obiektywy wymienne do poszczególnych typów aparatów,
–  statywy ciężkie i lekkie z poziomicami (po 1 szt. na zespół),
–  zestaw lamp studyjnych – min. 2 szt. na zespół (lampy dowolnego typu),
–  tła fotograficzne (po 1 szt. na zespół),
–  światłomierze z możliwością pomiaru światła ciągłego i błyskowego (po 1 szt. na zespół),
–  wężyki  spustowe  do  odpowiednich  typów  aparatów  (wg  potrzeby  mechaniczne

i elektroniczne) piloty do zdalnego sterowania aparatami (jeśli takie są na wyposażeniu
sprzętu w pracowni. po 1 szt. na zespół,

– sprzęt i materiały umożliwiające wydruk zdjęć,
– arkusze A4 o gramaturze min 160 g/m

, taśma dwustronnie klejąca, nożyczki, długopis

(po 1 szt. na zespół).

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Obsługa klienta w zakładzie fotograficznym

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odegraj scenkę przedstawiającą obsługę klienta od chwili wejścia do zakładu do

pożegnania się z nim po wykonanej usłudze polegającej na wykonaniu zdjęcia do legitymacji.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku

ćwiczeniowym zorganizowanym w określonym otoczeniu (Np. pracowni lub prawdziwego
zakładu fotograficznego) oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być
realizowane w zespołach 4 - osobowych (2 osoby odgrywają scenkę a pozostałe dwie
obserwują i zapisują uwagi),

2)  zaplanować w formie pisemnej scenariusz scenki,
3)  zaaranżować ustawienie rekwizytów,
4)  zaprezentować scenkę w zespole dwa razy: raz jako klient raz jako fotograf,
5)  przeprowadzić wstępną ocenę w zespole,
6)  dokonać samooceny: co zrobiłeś dobrze i źle a co mogłeś wykonać lepiej.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydatkyczne:

−

rekwizyty w postaci wyposażenia zakładu fotograficznego lub umownie przyjęte

zamienniki,

−

kartki papieru i długopisy.

Ćwiczenie 2

Wykonaj w komputerze archiwizację plików ze zdjęciami dokumentowymi klientów

przyjmując za kryterium nazwisko klienta.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

realizacji i koryguje zaobserwowane nieprawidłowości. Po zakończonym ćwiczeniu nauczyciel
powinien omówić z uczniem (lub grupą uczniów) efekty końcowe jego (ich) pracy zwracając
uwagę na „mocne” i „słabe” strony.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa i regulaminem pracy na stanowisku

komputerowym oraz ze sposobem wykonania ćwiczenia, które powinno być realizowane
indywidualnie,

2)  zaplanować na kartce sposób organizacji  archiwizacji  i zaproponować nazwy folderów,
3)  wykonać na dysku komputera odwzorowania zaplanowanego schematu folderów,
4)  posortować otrzymane pliki oznaczone nazwiskami klientów,
5)  dokonać wyszukania zleconego przez nauczyciela pliku ze zdjęciem klienta,
6)  uzasadnić pisemnie funkcjonalność przyjętej metody sortowania.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne.

Wyposażenie potrzebne do wykonania ćwiczenia:

– Komputer PC z systemem operacyjnym Windows XP lub nowszym (po 1 szt. dla każdego

ucznia),

– pliki ze zdjęciami klientów o nazwach odpowiadających nazwiskom (minimum 150 szt.).

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Wykonywanie zdjęć

portretowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1-15, są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16-20, są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego.

Plan testu

Klucz odpowiedzi

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wybierać typy aparatów
używane do fotografowania
portretu

Wybrać właściwy typ aparatu
optymalny do profesjonalnego
fotografowania portretu

Rozróżnić jaką techniką
zostało wykonane zdjęcie
portretowe

Wybrać zdjęcie wykonane
obiektywem długoogniskowym

Nazwać jaką część postaci
dorosłego człowieka stanowi
głowa

Wyjaśnić na czym polegają
różnice wizerunku widzianego
w lustrze i na zdjęciu

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wymienić 4 plany stosowane
w fotografii portretowej

pełny, amerykański, zbliżenie,

detal

Rozróżnić kierunek oświetlenia
użytego do wykonania zdjęcia

Wyjaśnić na czym polega
ustawienie portretu
dwuplanowego

10.

Wymienić jakie
niebezpieczeństwa niesie ze
sobą zbyt intensywny retusz

11.

Rozróżnić sposób upozowania
modela do zdjęcia do dowodu
osobistego

12.

Wybrać właściwe tło do zdjęcia
do dowodu osobistego

13.

Wyliczyć o czym należy
poinformować klienta przed
przystąpieniem do realizacji
usługi

14.

Wymienić czego należy unikać
przy ustawiania pozy klienta do
wykonywania określonego
zdjęcia portretowego

15.

Wymienić właściwy rozmiar
zdjęcia do paszportu

16.

Określić optymalną odległość
przedmiotową do wykonania
zdjęcia do dokumentów

17.

Zaprojektować ustawienie 20
osób do portretu grupowego

18.

Wybrać rodzaj obiektywu do
fotografowania całej postaci
w atelier

19.

Określić jakie tło stosuje się
w fotografowaniu portretów
w atelier

20.

Narysować linie podziału
twarzy modela

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu zgodnie z wewnątrzszkolnym

systemem oceniania.

2.  Określ wymagania dla uczniów.
3.  Przygotuj instrukcję dla ucznia, test i kartę odpowiedzi dla każdego ucznia.
4.  Zapewnij  odpowiednie  warunki  przeprowadzenia  testu  (czas,  możliwość  samodzielnej

pracy).

5. Przed rozpoczęciem pracy zapoznaj ucznia z instrukcją.
6. Przeprowadź test w określonym czasie.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 20 pytania o różnym stopniu trudności.
5.  Udzielaj  odpowiedzi  tylko  na  załączonej  karcie  odpowiedzi  zakreślając  poprawną

odpowiedź znakiem „X”, wpisując poprawne odpowiedzi lub wykonaj rysunek.
W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część – poziom

podstawowy, II część – poziom ponadpodstawowy

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi na jakieś pytanie sprawi ci trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego gdy zostanie ci czas wolny.

9. Na rozwiązani testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

–  instrukcja,
–  zestaw zadań testowych,
–  karta odpowiedzi.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Część I – Poziom podstawowy
1. Do zdjęć portretowych używane są aparaty typu

a)  wielkoformatowego.
b)  średnioformatowego.
c)  cyfrowego.
d)  wszystkie typy aparatów.

2. Jaki typ aparatów na tradycyjne materiały zdjęciowe jest najbardziej optymalny do

wykonywania  profesjonalnej  fotografii  portretowej  z  uwagi  na  dobrą  jakość  zdjęć  przy
stosunkowo niekłopotliwej obsłudze?
a)  wielkoformatowe.
b)  średnioformatowe.
c)  małoobrazkowe.
d)  kompaktowe.

3. W jakiej technice wykonane zostało

przedstawione obok zdjęcie?

a)  w technice wysokiego klucza.
b)  w technice niskiego klucza.
c)  w technice otwartego błysku.
d)  w technice poklatkowej.

4. Które poniżej zamieszczonych zdjęć portretowych zostało wykonane obiektywem

długoogniskowym?

a)  fot. 1.
b)  fot. 2.
c)  fot. 3.
d)  żadne z powyższych.

5. Głowa dorosłego człowieka stanowi około:

a)  1/8 wysokości całej postaci.
b)  1/5 wysokości całej postaci.
c)  1/4 wysokości całej postaci.
d)  1/10 wysokości całej postaci.

fot. 1

fot. 3

fot. 2

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Wyjaśnij dlaczego nasze wizerunki na zdjęciu i w lustrze różnią się?

a) ponieważ lustra zazwyczaj zniekształcają.
b) ponieważ nigdy nie oglądamy się w oświetleniu atelierowym i nasz wizerunek

w oświetleniu atelierowym wydaje się nienaturalny.

c) ponieważ twarz nie jest symetryczna i w lustrze widzimy jej odwrócony wizerunek

a na fotografii faktyczny.

d) podczas fotografowania przybieramy nienaturalne miny.

7. Wymień, jakie 4 plany fotograficzne stosujemy w fotografii portretowej?

8. Do wykonania zamieszczonego obok portretu wykorzystano

oświetlenie jednym reflektorem z kierunku:
a)  przednio-bocznego.
b)  przedniego.
c)  przednio-górno-bocznego.
d)  dolno-przedniego

9. Ustawienie postaci do portretu dwuosobowego, dwuplanowego polega na

a)  posadzeniu fotografowanych osób i odwróceniu ich do siebie twarzami.
b)  skierowaniu twarzy modeli w dwie różne strony.
c)  umieszczeniu modeli w różnych odległościach od obiektywu.
d)  upozowaniu modeli w ten sposób że jedna osoba jest wyżej od drugiej.

10. Jakie ryzyko niesie ze sobą zbyt intensywny retusz?

a)  zmiany barwy skóry.
b)  usunięcie charakterystycznych cech twarzy.
c)  zlikwidowania nie tych zmarszczek co potrzeba.
d)  pogłębienia cieni nad powiekami.

11. Wykonując zdjęcie do dowodu osobistego model powinien być upozowany

a)  lewym bokiem do aparatu.
b)  lewym półprofilem z widocznym lewym uchem.
c)  przodem do aparatu z widocznymi obydwoma uszami.
d)  prawym półprofilem z widocznym prawym uchem.

12. Jakie tło powinno znajdować się na zdjęciu do dowodu czy paszportu?

a)  jasne.
b)  ciemnoszare.
c)  niebieskie.
d)  w kolorze ludzkiej skóry.

13. O czym należy poinformować klienta przed przystąpieniem do wykonywania usługi?

a)  o czasie pracy zakładu.
b)  o cenie i terminie wykonania usługi.
c)  o prawach, jakie przysługują klientowi w przypadku reklamacji.
d)  o typie sprzętu, na jakim będzie wykonywane zlecenie.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Czego należy unikać podczas ustawiania pozy klienta do wykonania określonego zdjęcia

portretowego?

a)  dotykania klienta.
b)  proszenia klienta, aby skierował wzrok w określoną stronę.
c)  proszenia, aby jeszcze raz poprawił fryzurę.
d)  proszenia, aby otarł pot z twarzy.

15. Jaki rozmiar zdjęcia jest wymagany do paszportu według Rozporządzenia Ministra Spraw

Wewnętrznych i Administracji z 14 lipca 2006 r?
a)  szerokość zdjęcia 25mm, wysokość 35mm
b)  szerokość zdjęcia 50mm, wysokość 50mm.
c)  szerokość zdjęcia 37mm, wysokość 42mm.
d)  szerokość zdjęcia 35mm, wysokość 45mm.

Część II – Poziom ponadpodstawowy

16. Jaka jest optymalna odległość przedmiotowa przy wykonywaniu zdjęć do dokumentów

(dowodu osobistego, prawa jazdy itp.)?
a)  1-2 metrów.
b)  2-3 metrów.
c)  4-6 metrów.
d)  1-5 metrów.

17. Jak ustawisz osoby do wykonania portretu grupowego 20 osobowego w kadrze poziomym?

a)  w jednym rzędzie (od najniższej do najwyższej).
b)  w dwuszeregu (od najniższej do najwyższej, drugi rząd odwrotnie).
c)  w dwuszeregu i w  półkolu (wyżsi z tyłu).
d)  w trzech rzędach (osoby najniższe w pierwszym rzędzie, najwyższe w ostatnim).

18. Fotografując w atelier całą postać aparatem małoobrazkowym powinieneś użyć obiektywu

o ogniskowej
a)  20 mm.
b)  50 mm.
c)  135 mm.
d)  200 mm.

19. Tło w portretowych zdjęciach studyjnych powinno być

a)  malowane w scenki rodzajowe.
b)  w wielobarwne wzory.
c)  białe.
d)  proste i nieskomplikowane aby podkreślić cechy modela.

20. Zaznacz na rysunku zamieszczonym na karcie odpowiedzi prawidłowe proporcje podziału

twarzy: po lewej stronie narysuj podział na 2 części i po prawej stronie na 3 części

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Zakreśl poprawną odpowiedź znakiem „X”, wpisz poprawne odpowiedzi lub

wykonaj rysunek

nr
zadania

prawidłowa odpowiedź

Punkty

……………… ……………… ……………… ………………..

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST II
Test praktyczny – „próba pracy” do jednostki modułowej

„Wykonywanie

zdjęć portretowych”

Instrukcja dla nauczyciela
W badaniu osiągnięć ucznia w jednostce modułowej „Wykonywanie zdjęć

portretowych”

przewiduje  się  zastosowanie  zadania  testowego  typu  „próba  pracy”,  gdyż  pozwoli  ono
sprawdzić  poziom  ukształtowanych  umiejętności  praktycznych.  Zadanie  zostało  tak
skonstruowane,  aby  można  było  sprawdzić  wyszczególniony  poniżej  układ  czynności
wykonywanych  przez  ucznia.  Zadaniem  nauczyciela  jest  stworzenie  warunków  dla  ucznia,
umożliwiających  w  określonym  czasie  wykonanie  zadania.  Nauczyciel  może  przeprowadzić
próbę  pracy  w  funkcjonującym  zakładzie  usługowym  lub  zaaranżować  ustawienie  mebli
markujące strefę przyjęć klienta i strefę atelier na terenie pracowni.

Uczeń powinien mieć udostępnione:

−

aparat fotograficzny typu lustrzanka cyfrowa lub cyfrowy aparat kompaktowy,

−

statyw, światłomierz błyskowy, wężyk lub pilot do aparatu

−

oświetlenie studyjne (minimum: 2 reflektory z parasolami lub softboksami i jeden
z nasadką strumieniową)

−

tło fotograficzne

−

stołek dla modela

−

stanowisko komputerowe z niezbędnym oprogramowaniem umożliwiającym obróbkę
i wydruk zdjęć,

−

sprzęt umożliwiający uzyskanie zdjęcia w formie materialnej Np. drukarka
termosublimacyjna,

−

obcinarkę do zdjęć, linijkę

−

kopertę na wykonaną pracę

−

instrukcje dotyczącą sposobów archiwizacji plików

Nauczyciel powinien:

−

zadbać o przygotowanie odpowiedniej ilości i rodzaju sprzętu

−

przygotować w komputerze foldery markujące sposób archiwizacji plików cyfrowych
i napisać instrukcje sposobu dokonywania archiwizacji

−

przypomnieć uczniom zasady BHP

−

towarzyszyć dyskretnie uczniom podczas przyjmowania klienta, jego przygotowania,
wykonywania zdjęć w atelier, w czasie obróbki komputerowej zdjęcia oraz czynności
związanych z wydrukowaniem zdjęcia i wydaniem go klientowi.

−

obserwować kolejne czynności wykonywane przez uczniów w trakcie próby pracy
i dokonywać zapisu swoich obserwacji w postaci punktów w załączonej tabeli kryteriów
poprawności wykonywanego zadania

−

dokonać oceny końcowej wykonanej pracy

Treść zadania

Wykonaj zadanie polegające na prawidłowej obsłudze i zrealizowaniu zamówienia klienta,

który przychodzi do zakładu fotograficznego i zamawia 4 zdjęcia do dyplomu. Użyj 2 źródeł
światła (reflektorów studyjnych) oświetlających twarz modela oraz trzeciego źródła światła
(reflektora studyjnego) spełniającego rolę światła efektowego. Zarchiwizuj plik ze zdjęciem.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Na stanowisku komputerowym posiadasz zainstalowane oprogramowanie do obróbki

zdjęć oraz drukarkę termosublimacyjną do wykonania kopii pozytywowej.
Czas przeznaczony na wykonanie zadania wykonania zadania 15 minut

Instrukcja dla ucznia
Uczeń powinien wykonać następujące czynności:
1.  Zaplanować krótko i zreferować w punktach przebieg wykonania zadania
2.  Dokonać wyboru aparatu fotograficznego
3.  Ustawić  odpowiednio  lampy  studyjne  (1  -  światło  główne,  2  –  światło  dopełniające,

3 – światło efektowe)

4. Zmierzyć i ustawić w aparacie warunki naświetlania,
5. Powitać wchodzącego klienta i przeprowadzić z nim w odpowiedni sposób rozmowę,

która ma zaowocować zawarciem ustnej umowy na wykonanie zamówienia

6.  Przygotować klienta do zdjęcia,
7.  Upozować klienta zgodnie z zasadami
8.  Wykonać naświetlenie (2-4 klatki) z 2 wersjami oświetlenia nieznacznie różniącymi się od

siebie

9. Przenieść zdjęcia z aparatu do pamięci komputera
10. Pokazać klientowi wykonane zdjęcia i zapytać, które mu się podoba i jeśli żadne to czy

życzy sobie wykonać zdjęcia jeszcze raz

11. Dokonać obróbki komputerowej polegającej na delikatnym retuszu wybranego przez

klienta zdjęcia

12. Wykonać komputerowe przeformatowanie do formatu wymaganego do zdjęć

dyplomowych (45 x 65 mm)

13. Umieścić zdjęcia w polu drukowania drukarki w ten sposób aby na formacie drukowanym

przez drukarkę zmieściło się jak najwięcej zdjęć dyplomowych (np. 4 szt na formacie 10 x
15 cm)

14. Wykonać kopię pozytywową w formie wydruku na drukarce termosublimacyjnej
15. Dokonać obcięcia zdjęć, skontrolowania poprawności formatu i zaprezentowania ich

klientowi

16.  Uzyskać akceptację klienta i zainkasować należność
17.  Przeczytać instrukcję sposobu archiwizacji plików w komputerze
18.  Podpisać  plik  ze  zdjęciem  klienta  jego  nazwiskiem  i  dokonać  jego  archiwizacji

w komputerze,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kryteria poprawnego wykonania zadania

Lp.

Czynność wykonana przez ucznia

Możliwa do

uzyskania

ilość

punktów

Przyznan

a ilość

punktów

I. Zaplanowanie wykonania zadania
1. przedstawienie w formie ustnej planu wykonania zadania

Razem:

II. Przygotowanie stanowiska pracy
2. odpowiednie ustawienie lamp studyjnych i ustawienie

warunków ekspozycji

Razem:

III. Wykonanie zadania
3. rozmowa wstępna z klientem i przyjęcie zamówienia

4. przygotowanie klienta

5. upozowanie klienta

6. obróbka komputerowa: retusz, przeformatowanie rozmiaru,

przygotowanie pliku do druku, wydruk, przygotowanie zdjęć
do wydania (obcięcie, zapakowanie)

7. końcowa rozmowa z klientem, wydanie pracy i zainkasowanie

należności

Razem:

IV. Zaprezentowanie wykonania zadania
8. estetyka wykonanych zdjęć: estetyka wykonania, estetyka

zaprezentowana wizerunku klienta

9. zgodność zdjęć z wymogami formalnymi: rozmiar, spełnienie

zadania identyfikacyjnego zdjęć do dyplomu (czy zbyt artystyczne
upozowanie i oświetlenie nie utrudnia rozpoznania klienta)

Razem:

Ogółem pozycje 1-9:

100

Normy wymagań na poszczególne oceny szkolne:

Ocena

Liczba uzyskanych punktów

dopuszczający

50-60

dostateczny

61-75

dobry

76 -90

bardzo dobry

91-100