PRODUKCJA OGRODNICZEGO MATERIAŁU SZKÓŁKARSKIEGO
1.
Opisz pierwszy rok szkółki
Podkładki można sadzić jesienią lub wczesną wiosną. Jesienne sadzenie przypada zwykle na
drugą połowę października, w tym terminie sadzi się podkładki wytrzymalsze na mróz,
bowiem w przypadku mroźnych, bezśnieżnych zim wrażliwe gatunki mogłyby przemarznąć.
Sadzenia wiosennego nie należy opóźniać, ponieważ na skutek szybkiego wysychania gleby
podkładki źle się przyjmują i nie wyrastają dostatecznie mocne do momentu okulizacji.
Podkładki powinny być odpowiednio grube (grubość ołówka) i dobrze wyrośnięte. Jeśli
podkładki są niejednorodne pod względem grubości, należy je posortować i sadzić oddzielnie,
grubsze i cieńsze. Podkładki najsłabsze, jeśli nie będą się nadawały do oczkowania, można
zostawić w szkółce i zaszczepić wiosną.
Najodpowiedniejszym terminem sadzenia podkładek jest późna jesień. Jesienne sadzenie
sprzyja lepszej regeneracji systemu korzeniowego i zapewnia zwykle silniejszy wzrost
podkładek wiosną. Podkładki sadzi się najczęściej w rzędy rozmieszczone co 90 cm.
Odległość podkładek w rzędzie wynosi zwykle 35 cm. Na glebach żyźniejszych odległość w
rzędach może być zmniejszona do 30 cm. Korzenie należy skrócić do około 12 cm. Przed
wiosennym sadzeniem podkładek zaleca się przyciąć ich część nadziemną na wysokość 20-40
cm od szyjki korzeniowej. Wysokość przycięcia części nadziemnej zależy od gatunku, jakości
systemu korzeniowego, a także pory sadzenia podkładek. Podkładki słabsze jakościowo i
gorzej ukorzenione skraca się silniej. Bardzo ważną czynnością zarówno przy ręcznym jak i
częściowo zmechanizowanym sposobie sadzenia jest mocne udeptanie gleby wokół
posadzonych podkładek. Sadząc podkładki jesienią, należy dodatkowo zabezpieczyć ich
system korzeniowy przez obsypywanie ziemią. W ciągu okresu wegetacji ważne jest
spulchnianie ziemi i odchwaszczanie,podlewanie i ewentualne nawożenie. Latem wykonuje
się okulizację, czyli szczepienie letnie tak zwanym śpiącym oczkiem. Szczepienie
przeprowadza się w terminie od końca lipca przez cały sierpień, gdy czynna jest tzw.
„miazga”, która zapewnia dobre zrośnięcie się tarczki okulizacyjnej z podkładką. W końcu
sierpnia komórki kambium przestają się dzielić i kora nie odchodzi od drewna.
Najpowszechniej stosowane są dwie metody: w literę T i „chip budding” czyli na przystawkę.
Pędy, z których będą pobrane oczka, czyli tzw. zrazy ścina się, najlepiej wieczorem w dniu
poprzedzającym okulizację, usuwa się liście i przylistki, pozostawiając część ogonka dla
ułatwienia trzymania. Pędy należy trzymać w wiaderku z niewielką ilością wody i przykrytym
przykrywą, w cieniu. Oczko wycina się z pędu odmiany szlachetnej razem z tzw. tarczką
okulizacyjną, zakłada za odpowiednio przyciętą korę podkładki (zależnie od zastosowanej
metody) i szczelnie obwiązuje paskiem foliowym. Po upływie 2 tygodni można wstępnie
ocenić, czy oczka przyjęły się, poznaje się to po łatwym odpadaniu ogonka liściowego
pozostawionego przy oczku. Można, w wypadku gdyby jakieś oczka nie przyjęły się,
przeprowadzić uzupełniające oczkowanie. Po upływie ok. 1,5 miesiąca folię można usunąć.
2. Opisz drugi rok szkółki
Wczesną wiosną ścina się wszystkie podkładki z przyjętymi oczkami tuż nad oczkiem. Cięcie
należy wykonać ukośnie pod kątem 30
o
, nie naruszając tarczki.Wyróżnia się dwie metody
prowadzenia okulantów: bezczopowe prowadzenie, które polega na ścięciu podkładek
sekatorem tuż nad przyjętym oczkiem, i czopowe prowadzenie, kiedy nad założoną tarczką
okulizacyjną pozostawia się około 15-centymetrową część pieńka podkładki. Zaleca się jak
najwcześniejsze ścięcie podkładek zanim ruszą soki i przemieszczą się do górnych partii, w
przeciwnym wypadku utraci się dużo substancji pokarmowych, które mogłyby być
wykorzystane do odżywienia założonego oczka odmiany szlachetnej (początek marca).
Jednak zbyt wczesne ścięcie podkładek grozi przemarznięciem, podczas wczesnowiosennych
przymrozków, tkanek znajdujących się w pobliżu założonego oczka. Podkładki, na których
Oczka nie przyjęły się pozostawiamy zwykle nie przycięte i przeprowadzamy uzupełniające
szczepienie. Zamiast szczepienia można na tych podkładkach wykonać okulizację na
przystawkę. Szczepić można przez stosunkowo długi okres – od połowy marca do końca
kwietnia. Rany po cięciu zabezpiecza się pastą do smarowania Funaben 03 PA lub Nectec.
Można do zwykłej farby emulsyjnej dodać 10 g (na 1 kg) preparatu grzybobójczego Benlate
lub Topsin.
Z oczek wyrastają pędy odmiany szlachetnej, które czasami wymagają przywiązania do
palików, aby się nie wyłamały i wyrosły pionowo. Wyrastające pędy podkładek należy
regularnie usuwać, co przychodzi łatwo póki są młode. Późnym latem należy je wycinać.
3.
Opisz założenie matecznika podkładek wegetatywnych
Rozmnażanie podkładek wegetatywnych przed odkłady
Przy rozmnażaniu przez odkłady ukorzeniane pędy przez cały czas wzrostu i ukorzeniania
połączone z roślina mateczną.
Stosowane są dwa sposoby rozmnażania rzez odkłady:
*Odkłady pionowe - czyli kopczykowanie ( rozmnażane przeważnie podkładki jabłoni i typy
pigwy)
*Odkłady poziome - czyli płaskie (rozmnażane przeważnie podkładki śliw i czereśni )
Odkłady pionowe - kopczykowanie
Rośliny mateczne sadzi się w rzędzie co 20-30 cm, zależnie od siły wzrostu i zdolności
podkładki, zachowując między rzędami odległość 120-150 cm. Rośliny sadzi się około 5cm
powyżej szyjki korzeniowej. Pędy posadzonych roślin przycina się na wysokość 30-40 cm.
Przez cały okres wegetacji pozwala się roślinom na swobodny wzrost, nie stosując cięcia czy
uszczykiwania. Wczesną wiosną drugiego roku przycina się pędy bardzo nisko, około 3- 5 cm
nad ziemią. Gdy pędy osiągną wysokości 10-25 cm, należy je obsypać do połowy wysokości
ziemią, wilgotnymi trocinami lub zmielona korą. Nie należy przeprowadzać obsypywania w
czasie suszy, ponieważ sucha ziemia nie tylko źle się trzyma na szczytach wałów, ale także
bardzo źle wchłania wodę deszczową.
Przycięte rośliny mateczne wydają od 1 do 5 pędów.
Odkłady poziome
Prowadzenie takiego matecznika - trudniejsze i kosztowniejsze w eksploatacji, ale wydajność
podkładek z 1 ha znacznie większa niż przy stosowaniu odkładów pionowych
Rzez odkłady poziome rozmnażane są głównie podkładki silnie rosnące i trudno korzeniące
do których należą podkładki śliw i czereśni. Rośliny mateczne wysadza się w rzędzie pod
kątem 45 co 50-60 cm. Również długość odkładu ma duży wpływ na wydajność matecznika.
Długie odkłady wydają sporo słabszych pędów bocznych, które po obsypaniu ukorzeniają się
znacznie lepiej.
Kulkowanie przygięcie roślin do poziomu.
Wydajność mateczników a także jakość ukorzenionych podkładek można poprawić przez :
-obrączkowanie pędów matecznych,
- przez przykrycie wiosna odkładów druciana siatka ocynkowana szerokości 50 cm o średnicy
oczek 13mm, wyrastające pędy przebijają przez oczka siatki w miarę grubienie pędów druty
siatki wciskają się w korę pędów i działają jak obrączkowanie czy okręcanie drutem nasady
pędu matecznego.
Zastosowanie statki poprawia znacznie ukorzenianie się podkładek drzew pestkowych
Gdy pędy wyrosną około 10 cm ponad powierzchnię ziemi, należy je obsypać ziemią tak jak
odkłady pionowe, ale nie wyżej niż do połowy wysokości. Słabe pędy przycina się tuz nad
ziemia.
Matecznik odkładów można użytkować przez 12 lat, jeżeli stan zdrowotny roślin i stan
agrotechniczny matecznika jest dobry, użytkownik może wnioskować do inspekcji nasiennej
o przedłużenie użytkowania matecznika. Pestkowe do 8 lat. Pielęgnowane mateczniki mogą
dostarczyć z 1 ha 20-120 tys podkładek wegetatywnych.
4. Opisz 2 rok prowadzenia matecznika podkładek pionowych
Wczesną wiosną drugiego roku przycina się pędy bardzo nisko, około 3- 5 cm nad ziemią.
Gdy pędy osiągną wysokości 10-25 cm, należy je obsypać do połowy wysokości ziemią,
wilgotnymi trocinami lub zmielona korą. Nie należy przeprowadzać obsypywania w czasie
suszy, ponieważ sucha ziemia nie tylko źle się trzyma na szczytach wałów, ale także bardzo
źle wchłania wodę deszczową.
Przycięte rośliny mateczne wydają od 1 do 5 pędów.
5. Wymień i krótko scharakteryzuj 2-3 podkładki dla jabłoni, gruszy, czereśni, wiśni,
śliwy, brzoskwini.
JABŁOŃ
M9 – z jednej karpy matecznej, 5-9 odkładów; wrażliwa na mróz; podatna na zarazę ogniową;
drzewa jabłoni bardzo wcześnie wchodzą w okres owocowania, wymagają palikowania i
nawadniania; tylko na gleby żyzne, przepuszczalne, bogate w próchnicę; szczególnie
polecania dla silnie rosnących odmian jabłoni np. „Jonagold”, „Elstar”
M26 – w mateczniku jest średnio wydajna: 8-12 odkładów z karpy; wytrzymała na mróz;
udaje się prawie w każdej glebie, tam gdzie zawodzi M9; drzewa wcześnie wchodzą w okres
owocowania; dla odmian słabo rosnących np. „Delikates”; do 3 m wysokości
P14 – najlepsza polska podkładka; siła wzrostu przewyższa M9; wykazuje dużą odporność na
choroby; wytrzymała na mróz; nie daje odrostów; ma średnią wydajność odkładów w szkółce;
daje pędy proste, bez cierni; jest uważana za podkładkę plonotwórczą; ma w przyszłości
zastąpić M26
GRUSZA
Grusza kaukaska – generatywna; rośnie silnie do kilkunastu metrów wysokości; rośnie
dobrze na glebach gliniastych, nie podmokłych; wyselekcjonowano jej trzy odmiany: Balia,
Doria, Eva – które poprawiają plonowanie drzew; drzewa późno wchodzą w owocowanie (3-5
rok); polecana dla odmian gruszy, które nie mają zgodności z Pigwą np. Faworytka, Bonkreta
Williamsa
Pigwa – rozmnaża się łatwo przez odkłady w mateczniku (20-30 szt.); istnieje kilka typów
Pigwy: MA, MC, S1, S2, S2 – różniących się siłą wzrostu i mrozoodpornością; mało
wytrzymała na mróz; najlepiej rośnie na glebach ciepłych, żyznych; rozpoczyna owocowanie
w 3-4 roku po posadzeniu
ŚLIWA
Ałycza – generatywna; rośnie silnie; nadaje się na gleby podmokłe, jak i suche; daje odrosty
korzeniowe; drzewa śliw rozpoczynają owocowanie w 3-4 roku po posadzeniu; „Węgierka
włoska” źle owocuje na tej podkładce
Węgierka Wangenheima – generatywna; umiarkowana siła wzrostu; wytrzymała na mróz;
wymaga ochrony przed pordzewiaczem śliwowym; drzewa wcześnie rozpoczynają
owocowanie (2-3 rok po posadzeniu); nie nadaje się na gleby lżejsze, gdyż owoce drobnieją
CZEREŚNIA
Czereśnia ptasia – silnie rosnąca; nadaje się na gleby lżejsze, nie za suche; siewki są często
porażane przez drobną plamistość liści – wymagają ochrony; drzewa późno rozpoczynają
owocowanie (3-5 rok po posadzeniu); wymagają systematycznego cięcia
GiSelA – otrzymana na Uniwersytecie w Niemczech; najbardziej obiecująca podkładka
GiSelA 5 – rozmnażana in vitro daje 50% mniejsze drzewa od F12/1; dobrze przyjmuje oczka
w szkółce; stymuluje plonowanie drzew i daje dobrej jakości owoce; nie jest podkładką dla
wiśni
Colt – silnie rosnąca; o podobnej sile wzrostu co czereśnia ptasia; może czasami przemarzać;
bardzo łatwo rozmnaża się na mateczniku przed odkłady, dając kilkanaście roślin; nie ma
zgodności fizjologicznej z odmianą „Hedelfinska”; drzewa rok wcześniej plonują niż na
czereśni ptasiej
WIŚNIA
Czereśnia ptasia – odmiany okulizowane na niej rosną nie co silniej niż na antypce;
początkowo drzewa plonują słabiej niż na antypce, lecz później je przewyższają
plonowaniem; szczególnie dobra dla odmiany „Łutówka”; drobna plamistość liści drzew
pestkowych
Antypka – małe wymagania glebowe; drzewa bardzo odporne na mróz od czereśni ptasiej; w
Skierniewicach wyselekcjonowano dwa ciekawe typy: „Piast” i „Popielec”; w szkółce
okulizacji nie należy opóźniać, bo gorzej przyjmuje się oczko; drzewa są pienne, jednak rosną
krócej niż na czereśni ptasiej; wypadają na kwaterach zalewanych wodą
BRZOSKWINIA
Siberian C – odporna na mróz; dobrze rośnie na glebach lekkich; średnio silna
Siewka „Hui – Hun – Tao” - rośnie silnie; może być okulizowana w pierwszym roku
wzrostu; dobrze znosi suszę; udaje się na glebach lekkich; nie nadaje się na gleby ciężkie
Siewka Rakoniewicka – rośnie silniej od pozostałych siewek brzoskwini; do okulizacji w
pierwszym roku wzrostu; nadaje się na gleby suche, piaszczyste, na żyznym rośnie za silnie
6. Opisz przygotowanie roślin nagozalążkowych do szczepienia
Podkładka rok wcześniej doniczkowana. Dwa tygodnie przed, przyspieszana w 10°C.
Oczyszczana z pędów bocznych, dobrze podlewana. Zrazy pobrane do końca lutego.
7. Opisz postępowanie z roślinami nagozalążkowymi po szczepieniu
Kilka tygodni po przechowywać w temp. 10-18°C. Rośliny pod podwójnym okryciem. W
maju przycinamy częściowo pędy boczne podkładki. Pozostawiając okółek pędów bocznych
najbliżej zraza. W lipcu/sierpniu podkładki przycinamy w całości.
8. Opisz pobieranie sadzonek pędowych z piętką
Sadzonki takie pobieramy najczęściej u żywotników, cyprysików, jałowców i karłowych
odmian świerków. Odrywamy pęd boczny od głównego do 10 cm, powstaje piętka. Skracamy
ją do długości pędu, usuwamy nasadowe igły bądź łuski. Ukorzeniacz AB.
9. Wskaż różnice pomiędzy sadzonkami pędowymi a zdrewniałymi
ZIELNE
ZDREWANIAŁE
Termin pobierania
czerwiec
po wegetacji-listopad
przed wegetacją-luty
Miejsce ukorzeniania
pod podwójnym okryciem +
minitunel
najczęściej w gruncie
Długość sadzonki
do 10 cm
ok. 20 cm
Podłoże
torf wysoki zmieszany z
piachem rzecznym
gleba
Ulistnienie
z liśćmi
bez liści
Głębokość umieszczania w
podłożu
1-2 cm w ziemi
1-2 cm wystaje z ziemi
10. Wymień wady i zalety uprawy pojemnikowej roślin – po 5.
( bardzo prawdopodobne, że te
pytanie będzie na pewno)
ZALETY
-wybór odpowiedniego składu i odczynu podłoża dla uprawianych taksonów
-optymalny poziom nawożenia
-uprawy mogą być wieloletnie
-łatwość transportu
-sprzedaż roślin przez cały okres wegetacyjny
-sprzedaż roślin w okresie jej najatrakcyjniejszego wyglądu
-skrócenie okresu produkcji materiału roślinnego
-zwiększenie produkcji z jednostki powierzchni
-bardziej równomierne zapotrzebowanie na siłę roboczą
-100% przyjętych roślin po posadzeniu na miejsce stałe
WADY
-opracowanie składu i odczynu podłoża dla każdego taksonu
-opracowanie optymalnego poziomu nawożenia
-podlewanie
-wysokie wymagania względem jakości wody
-koszt pojemników
-koszt sadzarki
-koszt zakupu podłoża
-zabezpieczenie roślin na zimę
-odkrywanie na wiosnę
11. Co wiesz na temat fertygacji roślin w szkółce?
(dał do zrozumienia, że te pytanie będzie
raczej na poprawce)
Fertygacja: czyli podawanie płynnych nawozów z każdym nawadnianiem, jest bardziej
racjonalnym sposobem nawożenia. Pozwala na regulację składu i stężenia pożywki w
zależności od pogody, fazy rozwoju i szybkości wzrostu roślin. Najlepszy wzrost roślin przy
minimalnym zużyciu nawozów i wody uzyskuje się przy fertygacji w obiegu zamkniętym.
Koszty inwestycyjne związane z zakupem takiego systemu nawożenia są dość wysokie, ale
zwracają się po 2-3 latach. Należy ją rozpocząć po ok. miesiącu po posadzeniu roślin. Przy
tym sposobie nawożenia można wykorzystywać nawozy wieloskładnikowe przeznaczone do
tego celu. Lepszym rozwiązaniem jest jednak użycie nawozów pojedynczych, pozwalające
komponować pożywki. Stężenie pożywki do fertygacji powinno być niskie, a EC roztworu –
nie przekraczać 1,5 mS/cm w okresach o małym nasileniu deszczami oraz 2,5 – 3,0 mS/cm w
okresach o dużym ich nasileniu.