DREWNO

BUDOWA DRZEWA

Ze względów technicznych i użytkowych

największą wartość ma drewno pochodzące z

grubizny

pnia stanowiącej odcinek od szyi

korzeniowej do wysokości, gdzie pień na
średnicę ok. 7 cm.

W szczególności cenny jest

odziomek

W szczególności cenny jest

odziomek

Objętość grubizny drzew iglastych wynosi
przeciętnie 65-90%, a drzew liściastych 50-
90%.

MAKROSKOPOWA BUDOWA DREWNA

Charakterystyczne przekroje anatomiczne pnia:

•

Poprzeczny (1)

•

podłużny
promieniowy (2)

promieniowy (2)

•

podłużny styczny (3)

PRZEKRÓJ PRZEZ PIE

PRZEKRÓJ PRZEZ PIEŃ DRZEWA

DRZEWA

1. Kora

2. Łyko

3. Miazga

4. Biel

5. Twardziel

6. Rdzeń

DREWNO – obejmuje przestrzeń między

rdzeniem a miazgą, stanowiąc największą część
objętości pnia

RDZEŃ – zbudowany jest z tkanki miękiszowej

złożonej z komórek wypełnionych powietrzem
lub treścią plazmatyczną i stanowi fizjologiczną
oś pnia. Wartości parametrów mechanicznych

lub treścią plazmatyczną i stanowi fizjologiczną
oś pnia. Wartości parametrów mechanicznych
rdzenia są małe. Komórki szybko ulegają
rozkładowi. W wysokowartościowych
sortymentach drewna obecność rdzenia jest
niedopuszczalna

TWARDZIEL (drewno twarde)– wewnętrzna strefa

drewna otaczająca rdzeń, zazwyczaj
ciemniejsza, nie zawierająca żywych komórek;
nie spełnia funkcji fizjologicznych i nie
przewodzi wody.

BIEL (drewno miękkie)– stanowi żywą tkankę

drewna o jasnej barwie, obwodowo otaczającą

BIEL (drewno miękkie)– stanowi żywą tkankę

drewna o jasnej barwie, obwodowo otaczającą
twardziel; jest tkanką o dużej wilgotności,
przewodzi w górę wodę, sole mineralne i
substancje wzrostowe, jest miejscem
gromadzenia substancji zapasowych.

KORA – jest wytwarzana przez miazgę i okrywa

od zewnątrz pień; składa się z łyka i tkanki
korowej.

ŁYKO – powstaje w wyniku podziału miazgi w

kierunku obwodowym i stanowi wewnętrzną

kierunku obwodowym i stanowi wewnętrzną
warstwę kory pierścieniowo opasującą miazgę.

Po ścięciu drzewa barwa drewna zazwyczaj

ciemnieje, przy czym u niektórych gatunków
(olsza) ciemnieje szybko, przybierając kolor
ceglastoczerwony, a u innych (świerk) przez
dłuższy czas zachowuje barwę pierwotną.

dłuższy czas zachowuje barwę pierwotną.

1 – deska z obwodowej cz

ęś

1 – deska z obwodowej cz

ęś

kłody

2 – bal o uko

nym układzie

słojów

3 – deska wyci

ta w układzie

promieniowym

4 – deska

rodkowa

zawieraj

ca rdze

GĘSTO

STO

STOŚĆ POZORNA

POZORNA

PALNO

PALNOŚĆ

Drewno i materiały drewnopochodne nie

zabezpieczone środkami ogniochronnymi zalicza się
do grupy materiałów łatwo zapalnych, stanowiących
najwyższe zagrożenie pożarowe.

Drewno i materiały drewnopochodne o gęstości

pozornej powyżej 750 kg/m

lub zabezpieczone

przeciwogniowo za pomocą środków chemicznych
lub różnego rodzaju powłok, zależnie od stopnia
zabezpieczenia, mogą być zaliczone do materiałów
trudno zapalnych lub niezapalnych.

ANATOMICZNE KIERUNKI G

ÓWNE W

PNIU DRZEWA

L - kierunek równoległy

do włókien

R – kierunek

promieniowy

T – kierunek styczny

W najnowszej normie (PN-EN 338: 2009 Drewno

konstrukcyjne – klasy wytrzymałości) przyjęto

następujące klasy wytrzymałości:

■ dla drewna iglastego i topoli: C14, C16, C18,

C22, C24, C27, C30, C35, C40,

■ dla drewna liściastego (bez topoli): D30, D35,

D40, D50, D60, D70.

Liczba przy literze oznacza wytrzymałość

drewna na zginanie w N/mm2 (MPa)

WADY KSZTA

SĘKI – to pozostałości po gałęziach lub pączki

śpiące wrośnięte w drewno pnia.

Podział sęków:

•

Otwarte – gdy jego drewno widoczne jest na

•

Otwarte – gdy jego drewno widoczne jest na
obwodzie pnia

•

Zarośnięte – pokryty przez słoje rocznie,
niewidoczny na obwodzie pnia

Ze względu na kształt

rozróżnia się sęki:

•

Okrągłe

•

Owalne

•

Podłużne

•

skrzydlate

Ze względu na wymiar średnicy

rozróżnia się sęki:

•

Szpilkowe (do 3 mm)

•

Perłowe (3-6 mm)

•

Ołówkowe (6-10 mm)

•

Małe (10-25 mm)

•

Średnie (25-40 mm)

•

Duże (powyżej 40 mm)

Ze względu na zrośnięcie sęka

rozróżnia się sęki:

•

Zrośnięte

•

Częściowo zrośnięte

•

Wypadające

ZGNILIZNA

Powstaje w wyniku rozwoju grzybów

pasożytniczych na drzewach żywych, a w
drewnie ściętym – w wyniku rozkładowej

drewnie ściętym – w wyniku rozkładowej
działalności roztoczy.

Wyróżnia się

•

zgniliznę twardą (początkowe stadium
rozwoju grzyba, ujawnia się przez zmianę
barwy, bez zmiany właściwości technicznych
drewna),

•

zgniliznę miękką – charakteryzuje się
znacznym stopniem destrukcji drewna;
struktura zmienia się do postaci proszkowej.

ZGNILIZNA MI

ZGNILIZNA MIĘKKA

KKA

GRZYBY NISZCZ

GRZYBY NISZCZĄCE

•

grzyby najbardziej niebezpieczne, powodujące
szybki rozkład drewna (grzyb domowy właściwy,
grzyb piwniczny, grzyb domowy biały, grzyb
kopalniany)

•

grzyby szkodliwe w miejscach otwartych i w
budynkach występujące w postaci gniazdowej

budynkach występujące w postaci gniazdowej
(grzyb podkładowy, grzyb słupowy)

•

grzyby powodujące słaby, powierzchniowy rozkład
drewna w warunkach dużej wilgotności (grzyb
składowy, powłocznik zwykły, powłocznik gładki)

GRZYBY KORODUJ

GRZYBY KORODUJĄCE

Rozwijają się przeważnie na drzewach rosnących

w postaci hub; powodują gnicie korozyjne
mogące znacznie osłabić drewno; przy dużej
wilgotności mogą się rozwijać na drewnie

wilgotności mogą się rozwijać na drewnie
martwym w składach i budynkach.

GRZYBY PLE

GRZYBY PLEŚNIOWE

NIOWE

Rozwijają się na powierzchni drewna i nie

osłabiają jego struktury; zakwaszają
środowisko i ułatwiają rozwój grzybów
destrukcyjnych

destrukcyjnych

Zabiegi s

użące do ochrony drewna

ce do ochrony drewna

GATUNKI DREWNA

STOSOWANE W

BUDOWNICTWIE

Tarcica - materiał drzewny powstały przez przetarcie piłami

pni równolegle do ich osi podłużnej.

W zależności od rodzaju obróbki tarcicę dzielimy na:

•

nieobrzynaną - otrzymywaną przez przetarcie dwóch
płaszczyzn bocznych i czół,

•

obrzynaną - obrobione wszystkie cztery płaszczyzny
boczne i czoła.

W zależności od rodzaju drewna tarcicę dzielimy na:

•

iglastą (sosnową, świerkową, jodłową, modrzewiową);
w budownictwie najczęściej stosowana jest tarcica
sosnowa,

•

liściastą (dębową, jesionową, bukową, grabową); z tej
grupy najczęściej stosowana jest tarcica dębowa.

Rodzaje elementów z drewna:

•

deska - tarcica iglasta lub liściasta gr. od 18 do 45 mm,

•

fryz drewniany - deska obrzynana gr. od 18 do 25 mm, szer. od 40
do 100 mm, dł. od 180 do 500 mm, z drewna liściastego
miękkiego (np. brzozowego, klonowego, jaworowego) stosowana
do wykonywania boazerii bądź do dalszej przeróbki na deszczułki
posadzkowe,

•

belka - tarcica obrzynana o przekroju kwadratowym lub
prostokątnym - wymiary przekroju od 200/200 do 250/275 mm,

prostokątnym - wymiary przekroju od 200/200 do 250/275 mm,

•

bal - tarcica obrzynana lub nieobrzynana grubości co najmniej
50 mm i szerokości nie mniejszej niż 100 mm,

•

krawędziak (kantówka) - tarcica obrzynana o wymiarach
przekroju w granicach od 100/100 do 180/180 mm,

•

listwa - tarcica obrzynana gr. od 12 do 32 mm i szer. nie większej
niż 70 mm.

Drewniane elementy konstrukcyjne:

•

łata - tarcica obrzynana o przekroju zbliżonym
do kwadratu i gr. od 32 do 100 mm,

•

słup - pionowy element konstrukcji przenoszący
obciążenia w kierunku zbliżonym do jego osi podłużnej,

•

podciąg - belka stanowiąca podparcie dla innych
elementów (np. belek, ścian),

•

płatew - belka podłużna w konstrukcji nośnej dachu,
łącząca wiązary i podtrzymująca krokwie pośrednie lub

łącząca wiązary i podtrzymująca krokwie pośrednie lub
łącząca dźwigary dachowe i stanowiąca podporę
elementów pokrycia dachowego,

•

dźwigar - poziomy element konstrukcyjny przenoszący
na podpory główne (słupy, ściany) obciążenia
konstrukcji lub budowli,

•

wiązar - dźwigar kratowy.

Drewno klejone –

element konstrukcyjny uformowany

przez zestawienie warstw tarcicy
równolegle do przebiegu włókien.

Z drewna klejonego wykonuje się:

dźwigary, belki, konstrukcje przekryć,

dźwigary, belki, konstrukcje przekryć,
słupy, konstrukcje schodów.

Norma PN-EN 1194:2000 "Konstrukcje

drewniane. Drewno klejone warstwowo.
Klasy wytrzymałości i określenie wartości
charakterystycznych" klasyfikuje drewno
klejone, w zależności od wytrzymałości
charakterystycznej na zginanie, na klasy:

charakterystycznej na zginanie, na klasy:

GL 24,

GL 28,

GL 32,

GL 36.

BADANIE DREWNA

TRWA

OŚĆ DREWNA

DREWNA

TRWA

OŚĆ DREWNA

DREWNA