Koncepcja transportu w logistyce:

Transport to działalność, która polega na

odpłatnym świadczeniu usług, których efektem

jest przemieszczenie osób i/lub ładunków z

punktu nadania do punktu odbioru oraz

świadczenie

usług

pomocniczych,

bezpośrednio z tymi usługami związanych (W.

Rydzkowski, K. Wojewódzka-Król);

Znajomość

systemu

transportu

podstawowe

znaczenie

dla

sprawnych

efektywnych działań logistycznych w firmie,

ponieważ

jest on fizyczną

nicią

wiążącą

rozproszone

geograficznie

miejsca

tej

działalności a ponadto dodaje produktom firmy

wartości, tworząc użyteczność czasu i miejsca.

Transport spełnia trzy funkcje w
gospodarowaniu :

Funkcję

konsumpcyjną

oznaczającą

zaspakajanie potrzeb przewozowych poprzez
świadczone usługi transportowe

Funkcję produkcyjną oznaczającą zaspokajanie
potrzeb produkcyjnych przez świadczenie usług
transportowych-wpływa

funkcjonowanie

rynku i wymianę towarową

Funkcję integracyjną polegającą na integracji
państwa

społeczeństwa

poprzez

usługi

transportowe

Elementy systemu logistycznego
przedsiębiorstwa:

Manipulacje

materiałami

i pakowanie

Magazynowanie

Obsługa klienta

Zarządzanie

zapasami

Transport

System

logistyczny

Zadania i problemy – transport:

rodzaj środków transportowych,

użytkowanie własnych lub obcych środków
transportowych,

kupno

lub

dzierżawa

środków

transportowych,

kombinacja środków transportowych,

organizacja transportu (optymalne drogi
transportu, plany wykorzystania i załadunek
środków

transportu,

konsolidacja

dekonsolidacja

ładunków transportowych

itd.).

Ujęcia transportu (1):

Transport w ujęciu

czynnościowym

ma synonimy – w większości języków
są

to odpowiedniki polskich słów

komunikacja, przewóz i łączność. Z
ujęciem czynnościowym transportu
wiążą się pojęcia spedycji i logistyki.

Ujęcie

podmiotowe

transportu

polega na rozumieniu transportu jako
gałęzi gospodarki narodowej, gdzie
transport jest zazwyczaj przedmiotem
polityki transportowej.

Ujęcia transportu (2):

W ujęciu

rzeczowym

transport to wyposażenie

materialne służące realizacji czynności transportowych.
Można w różny sposób klasyfikować składniki materialne
systemu transportowego. Podstawowy podział dotyczy
wyróżnienia:
-

infrastruktury

która

składają

się

drogi

transportowe,  urządzenia  oraz  wyposażenie  punktów
transportowych,  w  tym  miedzy  innymi  wyposażenie
punktów  ładunkowych  i  przesiadkowych,  warsztaty,
garaże  itp.:  infrastruktura  transportu  opisywana  jest
często  jako  liniowa  i  punktowa,  a  jej  najistotniejszą
cechą jest zdolność: przepustowa i przewozowa,
-

suprastruktury

, czyli taboru (środków przewozowych) i

urządzeń transportowych (środków pracy oraz jednostek
ładunkowych, takich jak kontenery)

Klasyfikacja transportu ze względu na rodzaj

środowiska, w którym się odbywa:

lądowy

naziemny

nadziemny (np. napowietrzna kolej linowa)

podziemny (np. metro)

szynowy (kolej)

bezszynowy (transport samochodowy)

wodny

powietrzny

przesyłowy

(rurociągowy,

przewodowy

lub

przenośnikowy)

miejski (transport miejski)

wewnątrzzakładowy

Klasyfikacja transportu ze względu na rodzaj
wykorzystywanego środka transportu:

transport daleki

kolejowy

kołowo-drogowy

linowy

lotniczy

wodny śródlądowy

morski

mieszany

(multimodalny,

intermodalny,

kombinowany)

specjalny (gąsienicowy, poduszkowy, kroczący)

transport bliski

wózkowy

dźwigowy

przenośnikowy

Transport intermodalny,
multimodalny, kombinowany :

Transport

intermodalny

należy do złożonych procesów

transportowych, w których ładunki są przemieszczane

środkami przewozowymi różnych gałęzi transportu. W

transporcie intermodalnym przewóz ładunków odbywa się

w jednej jednostce ładunkowej lub na pojeździe, na całej

trasie od nadawcy do odbiorcy, przy użyciu środków

przewozu różnych gałęzi transportu. Pojazdem tym może

być pojazd drogowy, pojazd kolejowy lub statek

Transport

multimodalny

to przewóz ładunków przez co

najmniej dwie różne gałęzie transportu, przy czym towar

może zmieniać jednostki ładunkowe, a więc transport

multimodalny

szczególny

rodzaj

transportu

intermodalnego.

Transport

kombinowany

, to transport intermodalny, w

którym główna część przewozu realizowana jest koleją,

żeglugą śródlądową lub morską. Natomiast dowozy i

odwozy są realizowane przez transport drogowy i to na

określonej możliwie najkrótszej odległości.

Najważniejsze elementy transportu
intermodalnego:

konieczność

użycia co najmniej 2

gałęzi środków transportu,

konieczność wystąpienia tylko jednej
umowy o przewóz,

konieczność wystąpienia tylko jednego
wykonawcy

odpowiedzialnego

przebieg dostawy towaru,

konieczność zjednostkowania ładunku.

Spedytor – definicja:

Spedytor

zawodowo

wynagrodzeniem,

własnym

imieniu,

lecz

rachunek

zleceniodawcy,

podejmuje

się

wysyłania

lub

odbioru

przesyłki

towarowej oraz innych czynności
związanych

jej

obsługą

i przewozem (art. 794§1 Kodeksu
Cywilnego).

Tak więc spedycja to:

Organizacja  procesu  przemieszczania
towaru i towarzyszących mu procesów
zleconych  spedytorowi,  w  wyniku
których  towar  znajdujący  się

punkcie A zostaje dostarczony do
punktu

zgodnie

z oczekiwaniem klienta.

Zakres usługi spedycyjnej:

określany jest w umowie cywilno
prawnej,

lub

zleceniu

spedycyjnym,

można

dokonywać

zakupu

pojedynczych

usług

lub

ich

sekwencji,

aż

kompleksową

usługę spedycyjną.

Do zadań spedytora można
zaliczyć (1):

poradnictwo spedycyjne-udzielanie porad w

zakresie transportu,

przygotowanie

ładunku

przewozu-

pakowanie,

sortowanie,

liczenie,

znakowanie,

konsolidowanie/ dekonsolidowanie ładunku-

zbieranie drobnych partii ładunkowych w

większe jednostki,

dostarczanie

ładunku

miejsca

ich

docelowego załadunku na główny środek

transportu,

sporządzanie i kompletowanie dokumentacji,

zawieranie umów o przewóz z różnymi

pośrednikami,

Do zadań spedytora można
zaliczyć (2):

składowanie towaru,

załadunek i wyładunek towarów w różnych relacjach

przeładunkowych,

ubezpieczenie towaru,

konwojowanie ładunku,

przyjmowanie

lub

przekazywanie

ładunku

przewoźnikowi,

awizowanie

–informowanie

zleceniodawcy

bieżącym stanie i miejscu pobytu ładunku na trasie,

zabezpieczenie interesu zleceniodawcy w przypadku

uszkodzenia lub ubytku,

zgłaszanie ładunku do kontroli celnej i załatwianie

innych czynności urzędowych,

regulowanie należności z tytułu kosztów przewozu

oraz innych czynności i usług na rzecz ładunku.

Reasumując zadania spedytora
obejmują 3 grupy czynności:

tych, które wykonywane są przez
samą firmę spedycyjną,

tych

związanych

zorganizowaniem

samego

przemieszczania,

dodatkowych

czynności

organizowanych przez spedytora.

INCOTERMS – grupa F:

Sprzedający nie opłaca zasadniczych kosztów

przewozu:

FCA – Free Carrier (...named place) –

franco przewoźnik w określonym miejscu,

FAS – Free Alongside Ship (...named port

od shipment) – franco wzdłuż burty statku

w określonym porcie załadunku – formuła

stosowana tylko w transporcie morskim i

wodnym śródlądowym,

FOB – Free on Board (...named port of

shipment) – franco statek w określonym

porcie załadunku –

tylko w transporcie

wodnym.

INCOTERMS – grupa C:

Umowę przewozu zawiera sprzedający. Są to tzw. formuły

dwupunktowe, gdyż podział kosztów nie odbywa się w tym

samym miejscu co podział ryzyka. Koszty głównego transportu

ponosi eksporter, ale ryzyko związane z przewozem ponosi

importer (kupujący). Sprzedający nie zobowiązuje się co do

terminu przybycia towaru do miejsca przeznaczenia. Zobowiązuje

się on jedynie do terminowego załadunku. Jest to tzw. grupa "na

załadunek:

CFR – Cost and Freight (...named port of destination) –

koszt i fracht do określonego portu przeznaczenia – tylko w

transporcie wodnym,

CIF – Cost, Insurance and Freight (...named port of

destination) – koszt, ubezpieczenie i fracht do określonego

portu przeznaczenia – tylko w transporcie wodnym,

CPT – Carriage Paid To (...named place of destination) –

przewoźne opłacone do określonego miejsca przeznaczenia,

CIP – Carriage and Insurance Paid To (...named place of

destination)

–

przewoźne i ubezpieczenie opłacone do

określonego miejsca przeznaczenia.

INCOTERMS – grupa D:

Sprzedający ponosi koszty i ryzyka dostarczenia towaru do

określonego miejsca przeznaczenia. Formuły tej grupy określa się

mianem "na dostarczenie" zatem sprzedający odpowiada niejako

za towar do chwili dostarczenia do miejsca przeznaczenia.

Powinien zostać również określony termin dostarczenia:

DAF – Delivered At Frontier (... named place) – dostarczone

na granicę,

DES - Delivered ex Ship (... named port of destination) –

dostarczone statkiem w określonym porcie przeznaczenia,

DEQ - Delivered ex Quay (... named port of destination) –

dostarczone na nabrzeże w określonym porcie przeznaczenia,

DDU -

Delivered

Duty

Unpaid

(... named

port of

destination)

–

dostarczone

określonym

miejscu

przeznaczenia, cło nieopłacone,

DDP - Delivered Duty Paid (... named port of destination) –

dostarczone w określonym miejscu przeznaczenia, cło opłacone.

Kryteria wyboru przewoźnika (1):

Wybór przewoźnika powinien opierać się na całym
szeregu formalnych przesłanek. Najważniejsze z
nich przedstawia poniższe zestawienie:

niezawodność i regularność dostaw,

koszty lub stawki transportowe „od drzwi do
drzwi”,

ogólny czas przewozu „od drzwi do drzwi”,

gotowość przewoźnika do negocjowania zmian
stawek,

stabilność finansowa przewoźnika,

dostępność sprzętu,

częstotliwość usług,

usługi odbioru i dostawy,

Kryteria wyboru przewoźnika (2):

utrata ładunku lub uszkodzenia,

przesyłki ekspresowe,

jakość personelu operacyjnego,

śledzenie przesyłek,

gotowość przewoźnika do negocjowania

zmian w usługach,

elastyczność w planowaniu przewozów,

usługi rozkładowe (liniowe),

załatwianie reklamacji,

jakość

umiejętności

kupieckich

przewoźnika,

wyposażenie (urządzenia) specjalne.

Literatura:

K. Rutkowski, F. Beier: Logistyka. SGH,
Warszawa 2002, rozdz. 3 (z załącznikiem).

J.J. Coyle, E.J. Bardi, C.J. Langley

Jr:

Zarządzanie logistyczne. PWE, Warszawa
2002, rozdz. 9 i 10.