Ratownik_medyczny_322[06]_Z2.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Baza pojęciowa stosowana w ratownictwie medycznym

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2.

System

Państwowego

Ratownictwa

Medycznego,

Ustawa

o Państwowym Ratownictwie Medycznym

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3.

Zadania administracji publicznej w zakresie organizacji
i funkcjonowania

systemu

bezpieczeństwa

wewnętrznego

państwa

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4.

Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy, Krajowe Centrum
Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5.

Systemy ratownictwa medycznego na świecie

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6.

Międzynarodowa pomoc w katastrofach

4.6.1. Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3. Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

4.7.

Centrum

Powiadamiania

Ratunkowego

Dyspozytornia

Medyczna

4.7.1. Materiał nauczania

4.7.2. Pytania sprawdzające

4.7.3. Ćwiczenia

4.7.4. Sprawdzian postępów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8.

Rodzaje i wyposaŜenie techniczno – medyczne ambulansów,
wyposaŜenie lotniczego zespołu ratownictwa medycznego

4.8.1. Materiał nauczania

4.8.2. Pytania sprawdzające

4.8.3. Ćwiczenia

4.8.4. Sprawdzian postępów

Sprawdzian osiągnięć

Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o organizacji i zarządzaniu

w zakresie ratownictwa medycznego w zdarzeniach nadzwyczajnych oraz zadaniach
zespołów ratownictwa medycznego na miejscu wypadku masowego i katastrofy.

W poradniku znajdziesz:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć juŜ ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,

−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy juŜ opanowałeś określone treści,

−

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę uzupełniającą.

Schemat układu jednostek modułowych

322[06].Z2

Medycyna katastrof

322[06].Z2.01

Funkcjonowanie w systemie ratownictwa

medycznego

322[06].Z2.02

Organizowanie działań ratowniczych

w nagłych i nadzwyczajnych zagroŜeniach

322[06].Z2.03

Stosowanie procedur postępowania

ratowniczego w zagroŜeniach

cywilizacyjnych i środowiskowych

322[06].Z2.04

Rozwiązywanie problemów

psychologicznych człowieka w zagroŜeniu

322[06].Z2.05

Posługiwanie się językiem migowym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

charakteryzować strukturę administracji rządowej i samorządowej,

−

omawiać zasady tworzenia aktów prawnych róŜnej rangi (ustawa, rozporządzenie,
obwieszczenie),

−

interpretować zapisy aktów prawnych,

−

stosować standardy postępowania w stanach zagroŜenia Ŝycia,

−

korzystać z róŜnych źródeł informacji,

−

obsługiwać komputer,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

wyjaśnić pojęcia stosowane w ratownictwie medycznym,

−

scharakteryzować system Państwowego Ratownictwa Medycznego,

−

określić zadania administracji publicznej w zakresie organizacji i funkcjonowania
systemu ratownictwa medycznego,

−

scharakteryzować system powiadamiania ratunkowego,

−

zidentyfikować jednostki systemu i jednostki współpracujące z systemem,

−

zorganizować pracę na stanowiskach ratowniczych w jednostkach systemu,

−

scharakteryzować wyposaŜenie ambulansów,

−

podjąć medyczne czynności ratunkowe w jednostkach systemu,

−

udokumentować podejmowane działania,

−

podjąć współpracę z innymi jednostkami ratowniczymi,

−

porównać funkcjonowanie systemów ratownictwa na świecie,

−

rozróŜnić organizacje międzynarodowe ratownictwa,

−

przygotować chorych i poszkodowanych do transportu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Baza pojęciowa stosowana w ratownictwie medycznym

4.1.1. Materiał nauczania

Tworząc rozwiązania systemowe w procesie legislacyjnym naleŜy utworzyć pewien

szkielet oparty na predefiniowanych obiektach. Baza zdefiniowanych pojęć umoŜliwia
jednoznaczną interpretację zapisów zawartych w aktach prawnych.

W pracach koncepcyjnych nad tworzeniem systemu ratownictwa medycznego w Polsce

zastosowano tą samą zasadę – stworzono katalog definicji precyzujący pojęcia znane i od
dawna funkcjonujące w medycynie ratunkowej.

Przyjrzyjmy się, zatem bliŜej tej bazie (alfabetycznie).

Dysponent jednostki – zakład opieki zdrowotnej, w którego skład wchodzi jednostka
systemu, czyli szpitalny oddział ratunkowy i/lub zespoły ratownictwa medycznego w tym
takŜe Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Dysponent jednostki zawiera stosowne
umowy na świadczenie usług z zakresu:

−

ratownictwa medycznego (zespoły ratownictwa medycznego);

−

opieki zdrowotnej (szpitalne oddziały ratunkowe).

Z  uwagi  na  specyfikę  świadczeń  opieki  zdrowotnej  wydzielono  kategorię  –  jednostki
organizacyjne  szpitali  wyspecjalizowane  w  zakresie  udzielania  świadczeń  zdrowotnych
niezbędnych  dla  ratownictwa  medycznego  (oddziały  toksykologii,  kardiologii
interwencyjnej itp.). Jednostki te określono jako współpracujące z systemem,

Kwalifikowana  pierwsza  pomoc  –  czynności  podejmowane  wobec  osoby  w  stanie
nagłego  zagroŜenia  zdrowotnego  przez  ratownika,  a  zatem  osoby  zatrudnionej  lub
pełniącej  słuŜbę  w  jednostkach  współpracujących  z  systemem  (jednostki  organizacyjne
Państwowej  StraŜy  PoŜarnej,  jednostki  Ochotniczej  StraŜy  PoŜarnej  i  inne  włączone  do
Krajowego  Systemu  Ratowniczo-Gaśniczego  lub  podobne  jednostki  organizacyjne
podległe  Ministrowi  Spraw  Wewnętrznych  i  Administracji  oraz  Ministrowi  Obrony
Narodowej).  Do  jednostek  współpracujących  z  systemem  zalicza  się  równieŜ  społeczne
organizacje  ratownicze,  które  w  ramach  swych  zadań  ustawowych  lub  statutowych  są
obowiązane do niesienia pomocy osobom w stanie zagroŜenia zdrowotnego (np. TOPR,
GOPR,  WOPR).  Warunkiem  uznania  jednostki  jako  współpracującej  z  systemem  jest
wpisanie jej do rejestru jednostek współpracujących z systemem,

Lekarz systemu – lekarz posiadający tytuł specjalisty lub specjalizujący się w dziedzinie
medycyny  ratunkowej  (do  31  grudnia  2020  r.  lekarzem  systemu  moŜe  być  lekarz
posiadający  specjalizację  lub  tytuł  specjalisty  w  dziedzinie:  anestezjologii  i  intensywnej
terapii,  chorób  wewnętrznych,  chirurgii  ogólnej,  chirurgii  dziecięcej,  ortopedii
i traumatologii lub pediatrii),

Medyczne  czynności  ratunkowe  –  świadczenia  opieki  zdrowotnej  w  rozumieniu
przepisów  o  świadczeniach  opieki  zdrowotnej  finansowanych  ze  środków  publicznych,
udzielane  przez  jednostkę  systemu  w  warunkach  pozaszpitalnych,  w  celu  ratowania
osoby w stanie nagłego zagroŜenia zdrowotnego,

Miejsce zdarzenia – miejsce, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące stan nagłego
zagroŜenia zdrowotnego i obszar, na który rozciągają się jego skutki,

Pielęgniarka  systemu  –  pielęgniarka  posiadająca  tytuł  specjalisty  lub  specjalizująca  się
w dziedzinie  pielęgniarstwa  ratunkowego,  anestezjologii  i  intensywnej  opieki,  chirurgii,
kardiologii,  pediatrii,  a  takŜe  pielęgniarka  posiadająca  ukończony  kurs  kwalifikacyjny

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, anestezjologii i intensywnej opieki, chirurgii,
kardiologii, pediatrii oraz posiadająca, co najmniej 3-letni staŜ pracy w oddziałach tych
specjalności, oddziałach pomocy doraźnej, izbach przyjęć lub pogotowiu ratunkowym,

Pierwsza  pomoc  –  zespół  czynności  podejmowanych  w  celu  ratowania  osoby  w  stanie
nagłego  zagroŜenia  zdrowotnego  wykonywanych  przez  osobę  (laika)  znajdującą  się
w miejscu  zdarzenia,  w  tym  równieŜ  z  wykorzystaniem  udostępnionych  do
powszechnego obrotu wyrobów medycznych oraz produktów leczniczych – gaza, bandaŜ,
defibrylator automatyczny,

Stan  nagłego  zagroŜenia  zdrowotnego  -  stan  polegający  na  nagłym  lub  przewidywanym
w  krótkim  czasie  pojawieniu  się  objawów  pogarszania  zdrowia,  którego  bezpośrednim
następstwem  moŜe  być  powaŜne  uszkodzenie  funkcji  organizmu  lub  uszkodzenie  ciała
lub  utrata  Ŝycia,  wymagający  podjęcia  natychmiastowych  medycznych  czynności
ratunkowych  i  leczenia  (zwróć  uwagę,  Ŝe  pacjent  stojący  na  dachu  wieŜowca,  który
pragnie popełnić samobójstwo podlega tej definicji),

Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR) – komórka organizacyjna szpitala w rozumieniu
przepisów o zakładach opieki zdrowotnej, stanowiąca jednostkę systemu, udzielająca
ś

wiadczeń opieki zdrowotnej osobom w stanie nagłego zagroŜenia zdrowotnego,

Zespół Ratownictwa Medycznego (ZRM) – jednostka systemu, podejmująca medyczne
czynności ratunkowe w warunkach pozaszpitalnych, spełniająca następujące wymagania:

−

w skład zespołu wchodzą, co najmniej trzy osoby uprawnione do wykonywania
medycznych czynności ratunkowych, w tym lekarz systemu oraz pielęgniarka
systemu lub ratownik medyczny – zespół specjalistyczny;

−

w skład zespołu wchodzą, co najmniej dwie osoby uprawnione do wykonywania
medycznych czynności ratunkowych, w tym pielęgniarka systemu lub ratownik
medyczny – zespół podstawowy.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jaka jest róŜnica między pierwszą pomocą a kwalifikowaną pierwszą pomocą?

Jak zdefiniowany jest stan zagroŜenia zdrowotnego?

Co to są medyczne czynności ratunkowe?

Jakie wymagania musi spełniać pielęgniarka systemu?

Jakie wymagania musi spełniać lekarz systemu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij róŜnicę pomiędzy pierwszą pomocą a kwalifikowaną pierwszą pomocą.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące definicji pierwszej pomocy
oraz kwalifikowanej pierwszej pomocy,

dokonać analizy i wskazać róŜnicę;

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Określ wymagania kwalifikacyjne pielęgniarki systemu i lekarza systemu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące kwalifikacji pielęgniarki
systemu oraz lekarza systemu,

dokonać analizy i wykazać róŜnicę.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

podać definicję pierwszej pomocy?

podać definicję kwalifikowanej pierwszej pomocy?

wyjaśnić pojęcie stanu nagłego zagroŜenia zdrowotnego?

wyjaśnić pojęcie dysponenta jednostki?

podać najprostsze określenie miejsca zdarzenia?

wymienić jednostki współpracujące z systemem?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. System Państwowego Ratownictwa Medycznego, Ustawa

o Państwowym Ratownictwie Medycznym

.2.1. Materiał nauczania

Próby reformy i unowocześnienia systemu ratownictwa medycznego w Polsce sięgają

początku lat dziewięćdziesiątych. Niestety, problematyka stanowisk kierowania nie znalazła
się w kręgu zainteresowań ówczesnych projektodawców ustawy. PrzewaŜała opinia, Ŝe
pogotowie ratunkowe to zespoły wyjazdowe, a reszta jest tylko uzupełnieniem.

Latami pogotowie ratunkowe łatało dziury wadliwie działającego systemu podstawowej

opieki zdrowotnej, a efektem takiej polityki był permanentny brak moŜliwości realizacji
statutowych zadań z zakresu ratownictwa medycznego. System był nadmiernie rozbudowany,
bardzo przeciąŜony i szalenie kosztowny. Wskaźnik koszt/efekt osiągał alarmujące wielkości,
lecz z przyczyn czysto politycznych nie uwzględniano go w planach organizacji systemu
ochrony zdrowia.

Lata 1999–2003 to okres intensywnych prac nad programem „Zintegrowane

Ratownictwo Medyczne”.

Celem nadrzędnym programu było stworzenie podwalin pod stworzenie spójnego

systemu,  którego  zadaniem  byłoby  zapewnienie  kwalifikowanej  pomocy  medycznej  kaŜdej
osobie znajdującej się w stanie nagłego zagroŜenia Ŝycia lub zdrowia w czasie nie dłuŜszym
niŜ  1  godzina,  licząc  od  chwili  przyjęcia  wezwania  do  rozpoczęcia  definitywnego,
specjalistycznego  leczenia  w  szpitalnym  oddziale  ratunkowym  (SOR)  lub  innym,
w zaleŜności od wskazań.

Zapewnienie większego bezpieczeństwa zdrowotnego społeczeństwu w części dotyczącej

ratownictwa medycznego miało polegać na finansowaniu rozwoju następujących obszarów:

−

ratownictwo przedszpitalne (zespoły ratownictwa medycznego w tym takŜe LPR),

−

zintegrowane stanowiska dysponowania sił i środków (Centra Powiadamiania
Ratunkowego),

−

ratownictwo szpitalne (Szpitalne Oddziały Ratunkowe).
Plan finansowania rozwoju poszczególnych obszarów podzielono na 8 pakietów

zadaniowych, z których czwarty dotyczył tworzenia centrów powiadamiania ratunkowego
(CPR), a ósmy szkoleń (w tym takŜe dyspozytorów medycznych).
Z Programu zabezpieczono na rok 2002 środki budŜetowe na utworzenie 32 centrów
powiadamiania ratunkowego.

W załoŜeniach, CPR miały powstać w oparciu o strukturę Państwowej StraŜy PoŜarnej

(Powiatowe/Miejskie Stanowiska Kierowania).
Stało to w pewnej sprzeczności z załoŜeniem programu – 1 CPR na 200–300 tys. ludności
(obszar 2–4 powiatów), gdyŜ struktura organizacyjna PSP nie dopuszcza łączenia
Powiatowych Stanowisk Kierowania.

Program zakładał, Ŝe wojewodowie w swych rocznych, wojewódzkich planach

zabezpieczenia ratunkowego określą konieczną ilość, jak teŜ rozmieszczenie centrów
powiadamiania ratunkowego i zespołów ratownictwa medycznego oraz wskaŜą jednostki,
które będą je tworzyć.

Ustawa z 8 września 2006 zmieniła filozofię systemu:

–

finansowanie usług z zakresu ratownictwa medycznego w obszarze przedszpitalnym
przesunięto do zadań budŜetu państwa (CPR, dyspozytornie medyczne, ZRM, LPR),
a zatem wyłączono znaczącą część obciąŜeń wynikających z funkcjonowania systemu ze
składki ubezpieczenia zdrowotnego (wyjątkiem jest LPR, które zawsze było finansowane
z budŜetu państwa),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

zmieniono usytuowanie ratownika medycznego w systemie – samodzielne działania
ratownicze zgodne z wytycznymi,

–

doprecyzowano pozycję osób zatrudnionych lub pełniących słuŜbę w jednostkach
współpracujących z systemem (PSP, OSP, TOPR, GOPR, WOPR itp.) z uwzględnieniem
utrzymania ich wysokiego poziomu wyszkolenia dzięki stworzeniu systemu
certyfikowanych kursów kwalifikowanej pierwszej pomocy,

–

ustanowiono instytucję lekarza koordynatora ratownictwa medycznego działającego
w centrum zarządzania kryzysowego wojewody,

–

wprowadzono obowiązek powszechnej edukacji z zakresu pierwszej pomocy na
wszystkich poziomach nauczania i we wszystkich grupach wiekowych.
Nie ma wątpliwości, Ŝe są to rozwiązania o kluczowym znaczeniu i zapewne, a raczej na

pewno przyniosą wymierny efekt w postaci zmniejszenia śmiertelności, lecz na efekt ten
musimy poczekać kilka lat.

Niestety, ustawa ta nie jest pozbawiona błędów i niedociągnięć, które miejmy nadzieję,

zostaną poprawione. Dla przykładu:

−

w  rozumieniu  przepisów  ustawy  CPR  jest  dodatkowym  ogniwem  w  przepływie
informacji  między  osobą  wzywającą  a  dyspozytorem  właściwym  do  dysponowania  sił
i środków  oraz  obszaru  wystąpienia  stanu  zagroŜenia  Ŝycia  i  zdrowia  (prawdopodobne
jest przekłamanie informacji na zasadzie „głuchego telefonu”).

−

w rozumieniu przepisów ustawy akcja prowadzenia czynności ratunkowych z zakresu
ratownictwa medycznego zaczyna się w momencie przybycia na miejsce zdarzenia, lecz
nie jest to jednoznaczne z momentem dotarcia do poszkodowanego, jak to ma miejsce np.
w katastrofach budowlanych, gdzie przedział czasowy między dotarciem na miejsce
zdarzenia, a dotarciem do poszkodowanego, a zatem podjęciem czynności ratunkowych,
jest zazwyczaj liczony w godzinach a nawet dniach.

Ratownik medyczny w systemie

Zarówno wymieniona wyŜej Ustawa jak i Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia

29 grudnia  2006  r.  stanowią,  Ŝe  ratownik  medyczny  moŜe  wykonywać  samodzielnie
medyczne  czynności  ratunkowe  działając  w  zespołach  ratownictwa  medycznego  typu
podstawowego.  Podany  został  zarówno  katalog  tych  czynności,  jak  i  leków,  jakie  moŜe
podawać  ratownik  medyczny  samodzielnie,  bez  zlecenia  lekarskiego.  Jak  zapewne
zauwaŜyłeś  to  olbrzymie  wyzwanie,  wielki  kredyt  zaufania  społecznego  i  równie  wielka
odpowiedzialność przed jaką stanęli ratownicy medyczni.

W celu utrzymania wysokiego poziomu wiedzy teoretycznej, jak i praktycznej

ustawodawca nałoŜył na ratowników medycznych obowiązek doskonalenia zawodowego.
Uczestnictwo w róŜnego rodzaju kursach, szkoleniach, zjazdach czy sympozjach naukowych,
a takŜe publikowanie prac oryginalnych lub przeglądowych jest punktowane a ratownik
medyczny zobowiązany jest w okresie 5 lat zdobyć 200 punktów.

MoŜliwości spełnienia zawodowego ratownika medycznego, zgodnie z zapisami ustawy,

są stosunkowo szerokie. Ratownicy medyczni mogą i powinni znaleźć zatrudnienie zarówno
w jednostkach systemu (CPR, SOR, dyspozytornia medyczna, ZRM, LPR) jak
i w jednostkach współpracujących z systemem a takŜe w nauczaniu pierwszej pomocy
w szkolnictwie powszechnym na kaŜdym poziomie nauczania i w kaŜdej grupie wiekowej.

Planowanie i organizacja systemu

Na terenie kraju nadzór nad systemem spoczywa na ministrze zdrowia, który zleca

planowanie, organizację i nadzór nad systemem na terenie województwa wojewodom.

Wojewodowie zobowiązani są, po uzyskaniu stosownych informacji od jednostek

samorządu terytorialnego i po uzgodnieniach z dyrektorami NFZ, komendantami
wojewódzkimi policji i PSP, StraŜy Granicznej, szefami Wojewódzkich Sztabów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wojskowych sporządzić plan działania systemu na obszarze właściwym dla danego
wojewody.

Plan powinien zawierać:

−

charakterystykę potencjalnych zagroŜeń.

−

liczbę i rozmieszczenie jednostek systemu.

−

zasady koordynacji działań jednostek systemu.

−

kalkulację kosztów utrzymania zespołów ratownictwa medycznego.
Niezwykle waŜne jest, iŜ wojewoda zobligowany został do organizacji systemu

zapewniającej  takie  parametry  czasu  dotarcia  na  miejsce  zdarzenia  zespołów  ratownictwa
medycznego,  aby  mediana  czasu  nie  przekraczała  8  minut  w  mieście  powyŜej  10  tys.
mieszkańców oraz 15 minut poza miastem (maksymalne czasy dotarcia na miejsce zdarzenia
to  odpowiednio:  15 i  20  minut).  Do  bieŜącego  nadzoru  i  koordynacji  działań  jednostek
systemu,  a w szczególności  w  przypadkach  wystąpienia  zdarzeń  o  charakterze  masowym
i katastrof  na  trenie  województwa  powołano  instytucję  lekarza  koordynatora  ratownictwa
medycznego dyŜurującego w wojewódzkim centrum zarządzania kryzysowego.

Do jego zadań naleŜą w szczególności:

−

nadzór merytoryczny nad funkcjonowaniem dyspozytorni medycznych,

−

koordynacja działań dyspozytorni medycznych w przypadkach zdarzeń nadzwyczajnych,

−

wsparcie merytoryczne dyspozytorów medycznych,

−

udział w pracach zespołu reagowania kryzysowego wojewody.
Zwróć proszę uwagę na fakt, Ŝe dyspozytornie medyczne to, na poziomie powiatów,

najczęściej jednoosobowe stanowiska. W przypadkach zdarzeń o charakterze masowym lub
katastrofy dyspozytor medyczny pomimo wsparcia lekarza koordynatora ratownictwa
medycznego nie będzie fizycznie w stanie:

−

współpracować z ZRM biorącymi udział w akcji ratowniczej,

−

współpracować z koordynatorem medycznych działań ratunkowych,

−

przyjmować zgłoszenia z obszaru naleŜącego do jego właściwości,

−

realizować inne zgłoszenia o najwyŜszym priorytecie na obszarze naleŜącym do jego
właściwości.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Na jakich zasadach finansowane są świadczenia z zakresu ratownictwa medycznego
pozaszpitalnego?

Jakie są zadania lekarza koordynatora ratownictwa medycznego?

Jakie jest miejsce ratownika medycznego w systemie?

Jak zorganizowany jest system doskonalenia zawodowego ratowników medycznych?

Jakie podjęto kroki prawne, aby wprowadzić powszechne nauczanie pierwszej pomocy?

Jaką rolę pełnią roczne wojewódzkie plany działania systemu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ, jakie czynności ratunkowe moŜe podjąć samodzielnie ratownik medyczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące czynności, jakie moŜe
podejmować ratownik medyczny samodzielnie bez zlecenia lekarskiego,

dokonać analizy i wskazać moŜliwe problemy wynikające ze stopnia zaawansowania
czynności ratunkowych,

podać pełny katalog czynności, jakie moŜe podejmować ratownik medyczny
samodzielnie bez zlecenia lekarskiego.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Określ, jakie leki, z uwzględnieniem dawek i drogi podania, moŜe podawać ratownik

medyczny samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące leków, jakie moŜe
podawać ratownik medyczny samodzielnie bez zlecenia lekarskiego,

dokonać analizy i wskazać moŜliwe problemy wynikające ze specyfiki działania leków,

podać pełny katalog leków, jakie moŜe podawać ratownik medyczny samodzielnie bez
zlecenia lekarskiego.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić na jakich zasadach finansowane są świadczenia z zakresu
ratownictwa medycznego pozaszpitalnego?

wymienić zadania lekarza koordynatora ratownictwa medycznego?

określić miejsce ratownika medycznego w systemie?

scharakteryzować organizację systemu doskonalenia zawodowego
ratowników medycznych?

omówić kroki prawne, które podjęto aby wprowadzić powszechne
nauczanie pierwszej pomocy?

omówić rolę, jaką pełnią wojewódzkie plany działań systemu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Zadania administracji publicznej w zakresie organizacji

i funkcjonowania systemu bezpieczeństwa wewnętrznego
państwa

4.3.1. Materiał nauczania

Za bezpieczeństwo powszechne RP odpowiedzialne są następujących struktury:

−

Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy (KSR-G) realizowany przez Państwową
i Ochotniczą StraŜ PoŜarną;

−

system: Utrzymania Ładu i Porządku Publicznego realizowany przez Policję Państwową;

−

system: Zabezpieczenia i Ochrony Granic realizowany przez StraŜ Graniczną;

−

system: Państwowe Ratownictwo Medyczne;

−

systemy współpracujące (słuŜba SAR, Ratownictwo Górnicze, techniczne słuŜby
miejskie, PCK), w tym takŜe jednostki Sił Zbrojnych RP.
Na terenie województwa, z ramienia administracji rządowej, za tak szeroko rozumiane

bezpieczeństwo odpowiada wojewoda, który realizuje powierzone mu zadania przy
współpracy z Wydziałem Zarządzania Kryzysowego, do którego zadań między innymi
naleŜy:

−

gromadzenie i przetwarzanie danych oraz ocena zagroŜeń występujących na obszarze
województwa,

−

współpraca z powiatowymi zespołami zarządzania kryzysowego,

−

realizacja zadań stałego dyŜuru w ramach gotowości obronnej państwa,

−

planowanie uŜycia pododdziałów lub oddziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,

−

realizowanie zadań w zakresie ratownictwa medycznego,

−

nadzór nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania oraz systemem
wczesnego ostrzegania ludności,

−

współdziałanie z podmiotami prowadzącymi akcje ratownicze, poszukiwawcze
i humanitarne,

−

przygotowania i wykorzystania systemów łączności na potrzeby obronne państwa.
W przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej powoływany jest Zespół Reagowania

Kryzysowego w skład, którego wchodzą: Komendanci PSP i Policji, kierownicy jednostek
organizacyjnych słuŜb i instytucji niezbędnych do prowadzenia działań ratowniczych oraz
usuwania skutków zdarzeń nadzwyczajnych. Do zadań Zespołu naleŜy:

−

monitorowanie klęsk Ŝywiołowych i prognozowanie rozwoju sytuacji,

−

realizowanie procedur i programów reagowania w czasie stanu klęski Ŝywiołowej,

−

opracowywanie i aktualizowanie planów reagowania kryzysowego,

−

planowanie wsparcia organów kierujących działaniami na niŜszym szczeblu administracji
publicznej,

−

przygotowywanie warunków umoŜliwiających koordynację pomocy humanitarnej na
obszarach działania zespołów,

−

realizowanie polityki informacyjnej związanej ze stanem klęski Ŝywiołowej.
Kierownicy zespołów reagowania kryzysowego mają, po ogłoszeniu stanu klęski

ywiołowej, uprawnienia do ograniczania swobód obywatelskich na terenach objętych klęską.

Oczywiście Wydziały (Centra) Zarządzania Kryzysowego jak i Zespoły Reagowania
Kryzysowego działają na kaŜdym szczeblu administracji. I tak:
1.

Gminny Zespół Reagowania
Gminny  Zespół  Reagowania,  kierowany  jest  przez  wójta,  burmistrza  lub  prezydenta
miasta  jest  odpowiedzialny  za  ochronę  przed  klęską  Ŝywiołową  na  terenie  gminy.  Wójt

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

(burmistrz, prezydent miasta) moŜe wydawać polecenia organom jednostek
pomocniczych, kierownikom jednostek organizacyjnych utworzonych przez gminę,
kierownikom jednostek ochrony przeciwpoŜarowej oraz kierownikom jednostek czasowo
przekazanym do wykonywania zadań na terenie gminy.

Powiatowy Zespół Reagowania Kryzysowego
Powiatowy  Zespół  Reagowania  Kryzysowego  kierowany  jest  przez  starostę.  Zespół
włącza się do akcji ratowniczej, gdy klęską zagroŜony jest obszar kilku gmin połoŜonych
na terenie powiatu. W czasie kierowania działaniami w stanie klęski Ŝywiołowej staroście
podlegają  wójtowie  oraz  kierownicy  jednostek  organizacyjnych  utworzonych  przez
powiat,  kierownicy  powiatowych  słuŜb,  inspekcji  i  straŜy,  jak  równieŜ  kierownicy
jednostek ochrony przeciwpoŜarowej.

Wojewódzki Zespół Reagowania Kryzysowego
Wojewoda kieruje Wojewódzkim Zespołem Reagowania Kryzysowego w czasie stanu
klęski Ŝywiołowej na terenie województwa. Wojewodzie podporządkowane są jednostki
organizacyjne administracji rządowej i samorządu wojewódzkiego działające na obszarze
województwa. Do działań zapobiegających skutkom klęsk Ŝywiołowych na terenie
województwa mogą być kierowane oddziały Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej.

Rządowy Zespół Koordynacji Kryzysowej
Pracami  Rządowego  Zespołu  Koordynacji  Kryzysowej  kieruje  minister  właściwy  do
spraw  wewnętrznych  lub  inny  minister,  do  zakresu  działania,  którego  naleŜy
zapobieganie  skutkom  klęski  Ŝywiołowej  lub  ich  usuwanie.  Minister  kieruje  Zespołem
wtedy,  gdy  klęska  Ŝywiołowa  ma  zasięg  ponadwojewódzki,  moŜe  wydawać  polecenia
organom administracji rządowej, a takŜe organom samorządu terytorialnego.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są podstawowe elementy bezpieczeństwa wewnętrznego państwa?

Jakie są podstawowe zadania wojewody w zakresie bezpieczeństwa?

Jakie są podstawowe zadania Wydziału Zarządzania Kryzysowego?

Kiedy powoływane są Zespoły Reagowania Kryzysowego?

Jakie są podstawowe zadania Zespołów Reagowania Kryzysowego w zaleŜności od
szczebla administracyjnego?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wymień zadania Zespołu Reagowania Kryzysowego szczebla powiatowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące zadań Zespołu Reagowania
Kryzysowego szczebla powiatowego,

dokonać analizy i wskazać moŜliwe problemy wynikające ze specyfiki zdarzeń
o charakterze masowym lub katastrof,

omówić zadania Zespołu Reagowania Kryzysowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wymienić podstawowe struktury odpowiadające za bezpieczeństwo
wewnętrzne państwa?

wymienić

podstawowe

zadania

wojewody

zakresie

bezpieczeństwa?

wymienić podstawowe zadania Wydziału Zarządzania Kryzysowego?

wymienić kiedy powoływane są Zespoły Reagowania Kryzysowego?

omówić podstawowe zadania Zespołów Reagowania Kryzysowego
w zaleŜności od szczebla administracyjnego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.

Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy, Krajowe Centrum
Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności

4.4.1. Materiał nauczania

Specyfika i stopień złoŜoności zdarzeń mających znamiona sytuacji kryzysowej

powoduje,  iŜ  Ŝadna  ze  słuŜb  ratowniczych  nie  jest  w  stanie  samodzielnie  podołać
przedsięwzięciom  ratowniczym  wymaganym  do  jej  opanowania.  W  przytłaczającej
większości  przypadków  rolę  wiodącą  pełni  PSP  (dowodzenie  i  koordynacja)  i  stąd  teŜ
konieczne  jest  uporządkowanie  podmiotów  i  systemów  funkcjonujących  na  terenie  RP
w formę zintegrowaną, to jest Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy.

Podstawową bazę KSR-G tworzą:

−

jednostki PSP,

−

jednostki organizacyjne wojskowej ochrony przeciwpoŜarowej,

−

jednostki OSP spełniające kryteria wymagane w KSR-G,

−

jednostki zakładowe straŜy poŜarnej,

−

inne jednostki ratownicze.
Siły systemu działają na dwóch poziomach:

−

doraźnego reagowania (poziom powiatu),

−

odwodu operacyjnego (poziom województwa i kraju).
Poziom centralny (krajowy), uruchamiany jest w przypadkach zdarzeń wykraczających

poza moŜliwości operacyjne sił i środków szczebla wojewódzkiego. W tych przypadkach
dowodzenie przejmuje Komendant Główny PSP oraz Krajowe Centrum Koordynacji
Ratownictwa i Ochrony Ludności, które wykonuje zadania w zakresie:

−

kierowania krajowym systemem ratowniczo-gaśniczym i ochrony ludności,

−

określania zadań systemu na obszarze kraju,

−

ustalania planu sieci jednostek tego systemu,

−

koordynowania działań ratowniczych, których rozmiar i zasięg przekracza moŜliwości
ratownicze województwa,

−

organizowania i kierowania działaniami centralnego odwodu operacyjnego,

−

przygotowywania i wdraŜania procedur postępowania ratowniczego,

−

koordynowania i opracowywania planów ratowniczych,

−

zapewniania całodobowej grupy operacyjnej wraz ze środkami transportu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie jednostki tworzą KSR-G?

Na jakich poziomach funkcjonuje KSR-G?

Jakie są zadania Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności?

W jakich zdarzeniach jednostki KSR-G odgrywają rolę wiodącą?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj analizy „siatki bezpieczeństwa” i uzasadnij rolę wiodącą jednostek KSR-G

we wskazanych zdarzeniach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przydziału zadań (ról) dla
poszczególnych słuŜb w zaleŜności od specyfiki zdarzenia,

dokonać analizy i wskazać moŜliwe problemy wynikające ze specyfiki zdarzeń
o charakterze masowym lub katastrof,

uzasadnić rolę wiodącą jednostek KSR-G we wskazanych w „siatce bezpieczeństwa”
zdarzeniach.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

podać jednostki tworzące KSR-G?

omówić poziomy funkcjonowania KSG-R?

wymienić zadania Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwa
i Ochrony Ludności?

wskazać zdarzenia, w których jednostki KSR-G odgrywają wiodącą
rolę?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.

Systemy ratownictwa medycznego na świecie

4.5.1. Materiał nauczania

Nie ma na świecie jednolitego systemu ratownictwa medycznego. KaŜde państwo

w oparciu  o  własną  strukturę  ochrony  zdrowia,  moŜliwości  finansowania,  zdolności
organizacyjne  jak  równieŜ  tradycję  organizuje  system  niesienia  pomocy  osobom  w  stanie
zagroŜenia  zdrowotnego.  Na  podkreślenie  zasługuje  fakt,  iŜ  działania  organizacyjno-prawne
podejmowane  przez  rząd  kaŜdego  państwa  zmierzają  do  takiej  organizacji  systemu,  aby
moŜliwe  było  zastosowanie  zasady  „złotej  godziny”,  prawidłowego  funkcjonowania
„łańcucha  ratunkowego”  oraz  umoŜliwienia  ofiarom  wypadków  udzielenia  pomocy
w oddziałach ratunkowych lub centrach urazowych.

Organizację systemu ratownictwa medycznego prześledzimy na przykładach Wielkiej

Brytanii, Portugalii, Niemiec oraz Węgier.

•

Wielka Brytania (telefony alarmowe: 999, 112).
Na terenie kraju funkcjonują trzy typy zespołów ratownictwa medycznego.

Podstawowy (typ BLS) – personel to technicy ratownictwa, którzy przeszli 12-
tygodniowy kurs i mają uprawnienia do wykonywania m.in. takich czynności jak:

−

prowadzenie podstawowych czynności resuscytacyjnych,

−

przyrządowe udraŜnianie dróg oddechowych,

−

wentylacja workiem samorozpręŜalnym z zastawką i maską,

−

defibrylacja automatyczna i manualna oraz mogą oni podawać takie leki jak: tlen,
kwas acetylosalicylowy, salbutamol w nebulizacji, nitroglicerynę podjęzykowo,
adrenalinę, glukagon.

Specjalistyczny (typu ALS) – personel to paramedycy (ratownicy medyczni), którzy
dzięki systemowi szkoleń uprawnieni są do wykonywania m.in. tak zaawansowanych
czynności ratunkowych jak:

−

intubacja dotchawicza,

−

punkcja igłowa jamy opłucnowej,

−

konikotomia igłowa,

−

zapewnienie dostępu doŜylnego.

Dysponują takŜe szerokim katalogiem leków, które mogą podawać samodzielnie zgodnie
z przyjętymi wytycznymi postępowania.

Zespoły ratownictwa z powietrza (HEMS), w których dyŜury pełnią równieŜ lekarze.
W przypadkach wezwań o najwyŜszym priorytecie pilności centra koordynacji zespołów

ratownictwa  medycznego  mają  moŜliwość  dysponowania  paramedyków  na  motocyklach  lub
przeszkolonych  ratowników  –  członków  organizacji  ochotniczych  (first  responders)  celem
zapewnienia  8-minutowego  czasu  dotarcia  do  osoby  w  stanie  zagroŜenia  zdrowotnego.
Ponadto  w  przypadku  zdarzeń  masowych  i  katastrof  centrum  koordynacji  ma  moŜliwość
dysponowania  lekarzy-ochotników  do  wsparcia  działań  ratowniczych.  W  zdecydowanej
większości przypadków pacjenci przewoŜeni są do najbliŜszego oddziału ratunkowego.

•

Węgry (telefony alarmowe: 104, 112).
Na terenie kraju funkcjonują trzy typy zespołów ratownictwa medycznego.

Podstawowy (typ BLS) – personel to technik ratownictwa oraz kierowca,

Wypadkowy – personel to lekarz lub paramedyk, technik ratownictwa oraz kierowca,

Reanimacyjny – personel to lekarz – specjalista pomocy doraźnej, technik ratownictwa
oraz kierowca.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Technik  ratownictwa  ma  ukończony  80-godzinny  kurs  podstawowy,  a  po  podjęciu  pracy
przechodzi  2-letni  cykl  szkolenia  w  systemie  wieczorowym.  Paramedycy  posiadają
wykształcenie wyŜsze (4 lata nauki w WyŜszej Szkole Paramedyków). Zakres uprawnień do
wykonywania  czynności  ratunkowych  i  podawania  leków  jest  zbliŜony  do  ich  brytyjskich
odpowiedników.

•

Portugalia (telefony alarmowe: 112)
Na terenie kraju funkcjonują trzy typy zespołów ratownictwa medycznego:

Podstawowy – personel to dwóch techników ratownictwa,

Specjalistyczny – personel to lekarz oraz pielęgniarka,

Zespoły ratownictwa z powietrza (HEMS), w których dyŜury pełnią lekarze oraz
pielęgniarki.
Do wezwań o najwyŜszym priorytecie pilności dysponowane są przez Centrum

Zarządzania  Ratownictwem  Medycznym  (CODU)  zespoły  specjalistyczne  lub  HEMS
natomiast  do  pozostałych  wezwań  wyjeŜdŜają  zespoły  podstawowe.  Technicy  ratownictwa
przechodzą 210-godzinne kursy dające im moŜliwość prowadzenia podstawowych czynności
resuscytacyjnych,  opatrywanie  ran,  unieruchamianie  kręgosłupa,  tlenoterapii,  odebraniu
niepowikłanego  porodu  oraz  kwalifikowanego  transportu.  W  zespołach  specjalistycznych
dyŜurują  głównie  anestezjolodzy,  chirurdzy  oraz  interniści  natomiast  pielęgniarki  mają
doświadczenie w pracy w warunkach oddziałów ratunkowych lub intensywnej terapii.

KaŜde państwo podejmuje ciągłe starania zmierzające do usprawnienia funkcjonowania

systemu ratownictwa medycznego, podniesienia poziomu kwalifikacji zawodowych personelu
medycznego oraz podniesienia standardów udzielania pomocy osobom znajdującym się
w stanie zagroŜenia zdrowotnego.

•

Niemcy (telefony alarmowe 112 i 110 policja)
Zespoły ratownictwa medycznego oparte na ratownikach medycznych (dwuosobowe)

stacjonują  przy  szpitalach,  jednostkach  straŜy  poŜarnej  lub  w  stanicach  usytuowanych  przy
autostradach.  RóŜne  podmioty,  na  mocy  podpisanych  umów  mogą  być  dysponentami
zespołów  ratownictwa  medycznego  (Niemiecki  Czerwony  KrzyŜ,  Stowarzyszenia  zakonów
Joannitów  i  Maltańczyków).  Do  szczególnie  trudnych  przypadków,  w  tym  równieŜ  zdarzeń
masowych  i  katastrof  dysponowani  są  na  miejsce  zdarzenia  lekarze,  którzy  dojeŜdŜają
samochodami osobowymi i przejmują opiekę nad pacjentem (system randez vous).

Lekarze funkcjonują równieŜ w ratownictwie medycznym z powietrza. Cykl nauki

ratowników medycznych trwa 2 lata i oparty jest na szkolnictwie średnim.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie typy zespołów ratownictwa medycznego funkcjonują w Wielkiej Brytanii?

Jaki poziom kwalifikacji posiada personel ratowniczy w Wielkiej Brytanii?

Jak zorganizowany jest system ratownictwa medycznego w obszarze pozaszpitalnym
w Portugalii?

Jaki poziom kwalifikacji posiada personel ratowniczy na Węgrzech?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Porównaj organizację pozaszpitalnego ratownictwa medycznego Polski i innych państw.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące organizacji pozaszpitalnej
pomocy doraźnej w Polsce i innych krajach,

dokonać analizy i wskazać róŜnice i podobieństwa systemów niesienia pomocy osobom
w stanie zagroŜenia zdrowotnego.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wskazać typy zespołów ratownictwa medycznego funkcjonujące
w Wielkiej Brytanii?

omówić poziom kwalifikacji posiadany przez personel ratowniczy
w Wielkiej Brytanii?

omówić organizację systemu ratownictwa medycznego w obszarze
pozaszpitalnym w Portugalii?

omówić poziom kwalifikacji posiadany przez personel ratowniczy na
Węgrzech?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.

Międzynarodowa pomoc w katastrofach

4.6.1. Materiał nauczania

W przypadkach wystąpienia katastrof lub klęsk Ŝywiołowych, których rozmiary

przekraczają  moŜliwości  reagowania  danego  państwa  rolę  wiodącą  w  organizacji  niesienia
pomocy  przejmuje  ONZ.  Agendą  zajmującą  się  tą  problematyką  jest  Biuro  Koordynacji  do
spraw  Humanitarnych  ONZ  (OCHA),  a  w  szczególności  Oddział  Reagowania  na  Klęski
(ORK)  oraz  Międzynarodowa  Grupa  Doradcza  do  spraw  Poszukiwania  i  Ratownictwa
(INSARAG)  tworzące  Międzynarodowy  System  Reagowania.  W  systemie  tym  wydzielono
takie  struktury  jak:  Centrum  Koordynacji  Akcji  (na  miejscu  zdarzenia)  oraz  Lokalna
Struktura  Zarządzania  w  Sytuacjach  Kryzysowych.  Na  podkreślenie  zasługuje  fakt,
iŜ wsparciem  dla  działań  ONZ  są  struktury  NATO  –  Dyrekcja  do  spraw  Planowania
Kryzysowej Pomocy Cywilnej.

Koordynacja pomocy międzynarodowej realizowana jest na trzech poziomach:

−

strategicznym – pomoc międzynarodowa (organizacja pomocy finansowej i rzeczowej
takiej jak: leki, namioty, odzieŜ, koce, Ŝywność, a takŜe medycznej jak np.: szpitale
polowe w oparciu o realne zapotrzebowanie zgłaszane z poziomu operacyjnego),

−

operacyjnym  –  w  stolicy  państwa  zwracającego  się  o  pomoc  (koordynacja
i optymalizacja  współpracy  między  siłami  i  środkami  zaangaŜowanymi  na  miejscu
katastrofy,  rządem  państwa  dotkniętego  katastrofą  oraz  wszystkimi  podmiotami
międzynarodowymi zgłaszającymi akces do niesienia pomocy),

−

interwencyjnym – działań bezpośrednich na miejscu katastrofy.
Przyjrzyjmy się poziomowi trzeciemu. W przypadku wystąpienia katastrofy lub klęski

ywiołowej państwo, które zostało dotknięte tym zdarzeniem występuje z prośbą

o uruchomienie  międzynarodowej  pomocy  do  Biura  Koordynacji  ds.  Humanitarnych  ONZ.
Siły  i  środki  z  zakresu  ratownictwa  (grupy  poszukiwawczo  –  ratownicze)  dysponowane  są
z uwzględnieniem  odległości  oraz  moŜliwości  transportowych.  Dla  zapewnienia  sprawnego
i uporządkowanego działania w ramach akcji ratowniczej podzielono ją na fazy:

−

gotowości, w ramach, której dyŜuruje 24 godziny na dobę Krajowy Punkt Kontaktowy
(KPK) odpowiedzialny za wymianę informacji z OCHA oraz mobilizację grup
ratowniczych,

−

powołania, za pomocą, tzw. notki powołującej, przesłanej do KPK, co oznacza
mobilizację grupy poszukiwawczo – ratowniczej,

−

transportu, tak z bazy macierzystej do państwa objętego stanem klęski, jak i od
momentu przybycia na teren tego państwa do dotarcia na miejsce zdarzenia,

−

operacji, czyli bezpośrednich działań ratowniczych na miejscu zdarzenia,

−

ponownego przypisania/zwolnienia tj. zmiany lokalizacji bazy operacyjnej oraz
przydzielenia nowych zadań lub zwolnienia grupy,

−

powrotu do kraju, rozumianego w szerszym aspekcie, to jest transportu, wypoczynku,
analiz i odpraw, uzupełnienia sprzętu, osiągnięcia stanu gotowości operacyjnej.
Jeśli państwo na terenie, którego wystąpiła katastrofa lub klęska Ŝywiołowa ma

podpisane obustronne porozumienie dotyczące wzajemnej pomocy w tego typu sytuacjach
z innym państwem to nie ma wymogu występowania z prośbą o pomoc do OCHA.

Opisane powyŜej działania są tylko częścią całego spektrum działań podejmowanych

przez społeczność międzynarodową (ONZ, MCK, organizacje pozarządowe, kościoły
i związki wyznaniowe, rządy poszczególnych krajów i inne) w ramach pomocy humanitarnej
niesionej ofiarom katastrof, klęsk Ŝywiołowych czy konfliktów zbrojnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Która agenda ONZ zajmuje się organizacją niesienia pomocy krajom dotkniętym
katastrofą lub klęską Ŝywiołową?

Na jakich poziomach realizowana jest międzynarodowa pomoc humanitarna?

Jakie są fazy działań poziomu interwencyjnego?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz sposób mobilizacji grupy poszukiwawczo-ratowniczej oraz jej delegowanie do

udziału w działaniach ratowniczych na terytorium innego kraju.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące procedur mobilizacji
i delegowania GP-R do działań na terytorium innego kraju,

dokonać analizy i wykazać problemy organizacyjne i logistyczne, jakie naleŜy
uwzględnić w ww. procedurach,

opisać sposób mobilizacji i delegowania GP-R.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wymienić agendę ONZ zajmującą się organizacją niesienia pomocy?

podać na jakich poziomach realizowana jest miedzynarodowa pomoc
humanitarna?

wymienić fazy działań poziomu interwencyjnego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7. Centrum Powiadamiania Ratunkowego i Dyspozytornia

Medyczna

4.7.1. Materiał nauczania

Ustawa z dnia 25 lipca 2001 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym w sposób dość

szczegółowy, choć nie do końca wyczerpujący problem, określiła strukturę, organizację oraz
zadania centrów powiadamiania ratunkowego.

Zgodnie z jej zapisem, centrum powiadamiania ratunkowego to: „zintegrowane

stanowisko  dyspozytorskie,  usytuowane  w  strukturze  powiatowej  administracji  zespolonej,
słuŜące  do  przyjmowania  i  selekcji  zgłoszeń  o  sytuacjach  zagroŜenia  Ŝycia,  zdrowia,  mienia
lub  środowiska  oraz  dysponowania  podmiotów  systemu  Państwowego  Ratownictwa
Medycznego, Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego i działających na ich rzecz innych
słuŜb, straŜy oraz podmiotów wspomagających działania ratownicze.”

Ustawa z dnia 9 grudnia 2002 r. o świadczeniu usług ratownictwa medycznego, która

zastąpiła wcześniej wzmiankowaną ustawę o Państwowym Ratownictwie Medycznym
zdefiniowała centrum powiadamiania ratunkowego jako zintegrowane stanowisko
dyspozytorskie słuŜb ratowniczych do zadań, którego naleŜało między innymi:
1)

przyjmowanie powiadomień o stanach nagłych,

ustalania  priorytetów  i  niezwłoczne  wydawanie  dyspozycji  jednostkom  –  zespołom
ratownictwa  medycznego,  zespołom  Lotniczego  Pogotowia  Ratunkowego  oraz
szpitalnym oddziałom ratunkowym (SOR).
W  Ŝaden  sposób  nie  sprecyzowano,  na  czym  polega  zintegrowanie  z  innymi  słuŜbami,

skoro dysponowanie sił i środków ograniczało się tylko i wyłącznie do wymienionych wyŜej.
I ta ustawa przewidywała moŜliwość tworzenia centrów powiadamiania ratunkowego
obejmujących obszar kilku powiatów, co nadal stało w sprzeczności ze strukturą i organizacją
Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego PSP.

Mimo tych raŜących niedociągnięć oraz braku precyzyjnych zapisów, wielu starostów

oraz prezydentów miast na prawach powiatu, widząc pilną potrzebę reformy systemu
ratownictwa, podjęło decyzję o tworzeniu centrów powiadamiania ratunkowego na obszarach
leŜących we właściwości ich urzędów.

Początkowo idea tworzenia centrów na bazie powiatowych stanowisk kierowania PSP

wydawała  się  ze  wszech  miar  słuszna,  lecz  szybko  okazało  się,  Ŝe  w  większości  powiatów
ilość sił i środków z zakresu ratownictwa medycznego, pozostających w dyspozycji CPR, jest
nader skromna (2–3 zespoły  ratownictwa medycznego i 1 SOR) i nie pozwala na efektywne
działanie  w  przypadku  zdarzeń  o  charakterze  mnogim,  masowym  czy  teŜ  katastrofy,
w przeciwieństwie do moŜliwości PSP.

Tworzenie centrów obejmujących swym działaniem obszary 2–4 powiatów, z przyczyn

formalno-prawnych, było niemoŜliwe, a w duŜych aglomeracjach (miasta na prawach
powiatu) nastręczało dodatkowo olbrzymie trudności natury technicznej i finansowej, biorąc
pod uwagę fakt, iŜ kaŜda ze słuŜb posiadała własne, zazwyczaj bardzo dobrze zorganizowane
i efektywnie funkcjonujące, stanowiska kierowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 3. CPR zintegrowany w duŜej aglomeracji

Konieczność realizacji przepisów dotyczących wprowadzenia na terenie Unii

Europejskiej jednolitego numeru alarmowego 112 (dyrektywa Rady Europy Nr 22 z dnia 7
marca 2002 roku) pozornie skomplikowała sytuację.

Pozornie, gdyŜ pozostawiała całkowitą swobodę Państwom Członkowskim w kwestii

wykonania  zadania  (art.  26)  –  „Państwa  Członkowskie  zapewniają  właściwe  odbieranie
i obsługę  wywołań  jednego  europejskiego  numeru  alarmowego  „112”,  w  sposób  najlepiej
odpowiadający  krajowej  organizacji  systemów  alarmowych  i  mieszczący  się  w  granicach
technologicznych moŜliwości sieci.”.

Szeroko rozumiany system ratownictwa powinien kierować się pewną ideą,

wykorzystywać w sposób optymalny istniejącą strukturę utworzoną przez poszczególne
podmioty oraz uwzględniać specyfikę obszaru, na którym ma funkcjonować, gęstość
zaludnienia, statystykę zdarzeń pojedynczych, mnogich, masowych i katastrof, itp.

IDEA:

−

kaŜdy obywatel znajdujący się w stanie nagłego zagroŜenia zdrowia lub Ŝycia ma
zapewnioną pomoc słuŜb ratownictwa medycznego,

−

na  terenie  kraju  obowiązuje  jeden,  bezpłatny  w  kaŜdej  sieci  telefonii,  numer  alarmowy
(112),  który  zapewnia  przyjęcie  wywołań  alarmowych  z  zakresu  zagroŜenia  Ŝycia,
zdrowia,  mienia  lub  środowiska  oraz  porządku  publicznego.  Nie  wyklucza  to
funkcjonowania resortowych numerów alarmowych (997, 998, 999),

−

wojewoda  w  oparciu  o  analizę  zagroŜeń,  potrzeb  oraz  istniejącą  infrastrukturę  systemu
tworzy  centra  powiadamiania  ratunkowego  będące  zintegrowanymi  stanowiskami
dyspozytorskimi  systemu  Ratownictwa  Medycznego,  Państwowej  StraŜy  PoŜarnej
i Policji, przyjmującymi zgłoszenia o zdarzeniach. Forma zintegrowania poszczególnych
słuŜb zaleŜy od uwarunkowań lokalnych oraz potrzeb i moŜliwości,

−

obsługa dyspozytorska wywołań alarmowych z numeru 112 uzaleŜniona jest od przyjętej
przez wojewodę koncepcji rozwiązań systemowych,

−

wielkość sił i środków z zakresu ratownictwa medycznego, pozostających w dyspozycji
centrów powiadamiania ratunkowego powinna być wystarczająca do zapewnienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

prawidłowej obsługi zdarzeń o charakterze mnogim i masowym, co w sposób
jednoznaczny determinuje ilość tworzonych centrów powiadamiania ratunkowego na
terenie województwa.

INTEGRACJA PODMIOTÓW

System rozproszony – kaŜda słuŜba posiada własne stanowisko kierowania, a wymiana

informacji oraz współdziałanie oparte są o łącza teleinformatyczne i radiowe. Nie wymusza to
tworzenia  osobnych  stanowisk  operatorskich  obsługujących  wywołania  alarmowe  z  numeru
112,  których  zadaniem  będzie,  tylko  i  wyłącznie,  przekierowanie  wezwań  do  stanowisk
kierowania  podmiotów  właściwych  dla  specyfiki  zdarzenia  (koszty).  Zadania  te  moŜe
z powodzeniem  przejąć  jeden  z  podmiotów  systemu.  Takie  rozwiązanie  ma  sens  w  duŜych
aglomeracjach  gdzie  istnieją  dobrze  zorganizowane  stanowiska  kierowania  poszczególnych
słuŜb połączonych wspólnymi łączami tak radiowymi, jak i teleinformatycznymi. Dzięki temu
nie ma potrzeby tworzenia dodatkowego ogniwa w przepływie informacji, skraca się czas od
przyjęcia  do  dysponowania  sił  i  środków,  a  w  przypadku  awarii  lub  zniszczenia  jednego  ze
stanowisk kierowania, pozostałe są w stanie przejąć jego zadania (priorytet bezpieczeństwa!).

System zintegrowany – wszystkie słuŜby mają jedno, wspólne stanowisko kierowania.

Plusem  tego  typu  organizacji  jest  koncentracja  napływu  wywołań  alarmowych  w  jednym
miejscu  bez  względu  na  źródło  (112,  998,  999)  oraz  moŜliwość  natychmiastowej  reakcji  –
dysponowania sił i środków adekwatnych do skali zdarzenia. W systemie rozproszonym, przy
obecnym  poziomie  techniki  przepływu  danych  opóźnienie  w  aktywacji  podmiotów  systemu
jest  tak  nieznaczne,  Ŝe  moŜliwe  do  pominięcia.  Minusy  to:  bardzo  wysokie  koszty  budowy
i utrzymania  oraz  duŜe  ryzyko  sprowadzenia  powszechnego  zagroŜenia  w  przypadku  awarii
lub zniszczenia (priorytet bezpieczeństwa!).

Rys. 4. Tak moŜe wyglądać zintegrowany CPR w duŜej aglomeracji po ataku terrorystycznym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Integracja słuŜb ratowniczych dotyczy głównie poziomu interwencyjnego oraz

taktycznego, a zatem działań na miejscu zdarzenia. Olbrzymi napływ informacji, konieczność
ich  przetworzenia,  prognozowanie  rozwoju  sytuacji,  ponadnormatywny  ruch  w  łączności
radiowej  i  telefonicznej  (nadmierny  hałas)  jak  równieŜ  bardzo  wysoki  poziom  stresu
spowodują, iŜ praca na stanowiskach dyspozytorskich stanie się trudna do zniesienia, co moŜe
i zapewne będzie generować błędy w procesie decyzyjnym.

ZADANIA CPR
–

przyjmowanie, kwalifikacja i selekcja wywołań alarmowych dotyczących nagłych stanów
zagroŜenia Ŝycia i zdrowia, środowiska oraz mienia wymagających działań ratowniczych
w trybie pilnym,

–

ustalenie priorytetów wezwań,

–

dysponowanie sił i środków według przyjętego planu ratowniczego,

–

przekazywanie niezbędnej informacji osobom udzielającym pierwszej pomocy,
w szczególności przed przybyciem zespołu ratownictwa medycznego na miejsce
zdarzenia,

–

stała analiza aktualnych moŜliwości podmiotów w zakresie ratownictwa medycznego,
chemicznego, ekologicznego, technicznego i gaszenia poŜarów,

–

stała analiza aktualnych moŜliwości podmiotów i organizacji pozarządowych
przewidzianych do wspomagania działań ratowniczych oraz reagowania na skutki
katastrof,

–

przekazywanie

kierującemu

działaniem

ratowniczym

niezbędnych

informacji

ułatwiających podejmowanie rozstrzygnięć na miejscu zdarzenia,

–

koordynacja działań ratowniczych w zakresie dysponowania sił i środków na podstawie
informacji kierującego działaniem ratowniczym lub koordynatora medycznych działań
ratowniczych,

–

pozyskiwanie informacji o zagroŜeniach z systemu monitoringu własnego lub z instytucji
współdziałających,

–

uruchamianie centrum zarządzania kryzysowego w czasie powstania katastrofy lub
innych sytuacjach nadzwyczajnego zagroŜenia Ŝycia, zdrowia, mienia, środowiska lub
porządku publicznego,

–

współdziałanie

szpitalnymi

oddziałami

ratunkowymi

oraz

Wojewódzkim

Stanowiskiem Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności,

–

współpraca z podmiotami ratowniczymi spoza obszaru chronionego w razie potrzeby
spowodowanej rodzajem lub skalą zdarzenia,

–

powiadamianie organów samorządowych, przełoŜonych i ludności o stopniu zagroŜenia,
przy uwzględnieniu systemu zintegrowanej łączności, środków masowego przekazu lub
systemu alarmowania i ostrzegania,

–

gromadzenie danych dotyczących wywołań, dysponowania, działań ratowniczych na
miejscu zdarzenia, skutków zdarzenia, współdziałania z podmiotami spoza systemu oraz
innymi organizacjami, słuŜbami i formacjami,

–

analiza przebiegu działań ratowniczych oraz ćwiczeń w celu przedstawienia propozycji
zmian planu ratowniczego, w tym zasad postępowania i pracy dyspozytorów i dyŜurnych.

Ustawa z 8 września 2006 r. zmieniła w sposób zasadniczy koncepcję centrum

powiadamiania  ratunkowego.  Zgodnie  z  intencją  ustawodawcy  CPR  stało  się  jedynie
stanowiskiem  przyjmowania  zgłoszeń  z  numeru  alarmowego  112  i  przekierowującym
zgłoszenia  do  właściwych  jednostek  Policji,  Państwowej  StraŜy  PoŜarnej  i  pogotowia
ratunkowego.  Centra  Powiadamiania  Ratunkowego  działać  mają  w  urzędach  wojewódzkich
wraz  z  lekarzem  koordynatorem  ratownictwa  medycznego.  Ustawodawca  dał  delegację

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ministrowi  właściwemu  do  spraw  wewnętrznych  do  określenia  w  drodze  rozporządzenia
zasad  funkcjonowania  CPR-ów,  ich  ilości  i  rozmieszczenia  z  uwzględnieniem  potrzeb
krajowego  systemu  ratowniczo-gaśniczego.  Zarówno  funkcjonowanie  CPR-ów  jak
i utrzymanie stanowiska lekarza koordynatora jest finansowane z budŜetu wojewody.

Istniejące do chwili obecnej CPR-y, tak zintegrowane, jaki i funkcjonujące w systemie

rozproszonym  przestały  istnieć  (w  sensie  formalno-prawnym)  i  stały  się  połączonymi
stanowiskami  kierowania  PSP  i  dyspozytorni  medycznych  (system  zintegrowany)  lub
samodzielnymi dyspozytorniami medycznymi (system rozproszony). Jak jasno z tego wynika
powstało  dodatkowe  ogniwo  w  przepływie  informacji  pomiędzy  miejscem  zdarzenia,
a dyspozytorem  słuŜby  właściwej  do  rozpoznanego  zagroŜenia  oraz  obszaru  ,  na  którym  to
zagroŜenie wystąpiło.

Do chwili obecnej nie ukazało się stosowne rozporządzenie i problem CPR-ów jest

zawieszony w próŜni.

Strukturę i zasady funkcjonowania CPR w systemie rozproszonym omówię na

przykładzie Dyspozytorni Medycznej (DM) Wojewódzkiej Stacji Ratownictwa Medycznego
w Łodzi.

W Łodzi Dyspozytornia Medyczna – Wojewódzkiej Stacji Ratownictwa Medycznego

przyjmuje  zgłoszenia  alarmowe  oraz  dysponuje  siły  i  środki  w  zakresie  ratownictwa
medycznego, współdziałając z PSP oraz policją na zasadzie CPR rozproszonego.
Siły  i  środki  pozostające  w  dyspozycji  CPR  –  WSRM  to:  10  zespołów  ratownictwa
medycznego typu „R”, 10 zespołów typu „W” (z lekarzem) i 7 zespołów typu podstawowego,
Koordynatorzy Medycznych Działań Ratowniczych (2 lekarzy i 2 ratowników medycznych),
lekarz  koroner,  śmigłowiec  ratowniczy  HEMS,  zapasy  nienaruszalne  miasta  (zdeponowane
w szpitalu im. K. Jonschera), lekarze  realizujący  świadczenia z zakresu nocnej i świątecznej
pomocy (własnym środkiem transportu).

Liczba zgłoszeń w skali roku – 155.901* (średnia dobowa – 427,1), liczba interwencji

zespołów ratownictwa medycznego 114.300*.

* - dane z roku 2005.

Rys. 5. Dyspozytornia medyczna – WSRM

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Obszar działania to miasto Łódź, miasta i gminy Konstantynów Łódzki oraz Lutomiersk

– populacja ok. 780 tys.

W chwili obecnej DM – WSRM działa w systemie operatorsko-dyspozytorskim tzn.

rozdzielono  przyjmowanie  wywołań  alarmowych  (4  stanowiska)  od  części  dysponowania
siłami  i  środkami  ratownictwa  medycznego  (3  stanowiska).  Stanowiska  operatorskie
przyjmują zgłoszenia z linii 999 oraz 112 przekierowanych ze stanowisk dowodzenia Policji
oraz Państwowej StraŜy PoŜarnej (zgodnie z ideą systemu rozproszonego).

Rys. 6. Stanowisko radio-dyspozytora. Na ekranie lewego monitora widoczne statusy zespołów ratownictwa

medycznego oraz zgłoszenia z obrazowaniem stanu ich realizacji. Na ekranie prawego monitora mapa

z wizualizacją pozycji zespołów

W duŜej aglomeracji miejskiej wielkości Łodzi system dyspozytorski – ten, kto

przyjmuje zgłoszenie, ten je realizuje, doprowadziłby nieuchronnie do chaosu i kompletnego
paraliŜu działań ratowniczych!

System dyspozytorski moŜe sprawdzać się w centrach powiadamiania ratunkowego

obsługujących  zdecydowanie  mniejszą  populację  pod  warunkiem,  Ŝe  nie  będą  to  centra
jednoosobowe.  W  przypadku  zdarzeń  o  charakterze  masowym  lub  katastrofy  jeden
dyspozytor medyczny nie będzie w stanie obsłuŜyć zdarzenia, zabezpieczyć reszty podległego
mu  obszaru  i  współpracować  z  Koordynatorem  Medycznych  Działań  Ratowniczych  oraz
pozostałymi  podmiotami  systemu.  Niewątpliwie  takie  rozwiązanie,  nader  często
funkcjonujące obecnie na terenie kraju, sprowadzać będzie powszechne zagroŜenie.

Obszar działania DM – WSRM podzielony został na 3 jednostki funkcjonalne (obszary

operacyjne):
1.

ródmieście,

Górna, Widzew,

Bałuty, Polesie oraz miast i gmin Konstantynów i Lutomiersk.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KaŜdy obszar operacyjny obsługiwany jest przez radio-dyspozytora, który zarządza

własnymi zespołami dyslokowanymi w systemie gwiaździstym tak, aby zachować standard
mediany czasu dojazdu ośmiu minut.

W jednostce (obszarze) operacyjnej - Śródmieście uwzględniona jest takŜe obsługa

zgłoszeń pediatrycznych z obszaru całej aglomeracji. Stanowisko Koordynatora DM
dodatkowo zarządza zgłoszeniami dla lekarzy NŚPL (Nocna, Świąteczna Pomoc Lekarska),
lekarza Koronera oraz śmigłowca LPR (HEMS).

Rys. 7. Stanowisko operatora linii 999 i 112 (przekierowanej)

Rys. 8. Stanowisko koordynatora DM. Pełna kontrola nad sytuacją

Dzięki bezpośrednim łączom telefonicznym w systemie CENTREX ze stanowiskami:

Miejskiego  Stanowiska  Dowodzenia  Policji  (MSD),  Miejskiego  Stanowiska  Kierowania
(MSK  PSP)  Państwowej  StraŜy  PoŜarnej,  Centrum  Zarządzania  Kryzysowego  Wojewody
(Lekarzem  Koordynatorem  Ratownictwa  Medycznego),  Centrum  Zarządzania  Kryzysowego
Urzędu  Miasta  (CZK-UM),  Dyspozycji  InŜyniera  Miasta  (DIM),  Miejskiego  Stanowiska
Kierowania StraŜy Miejskiej, Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji (MPK) moŜliwe jest

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przyjmowanie zgłoszeń oraz wymiana informacji i koordynacja działań ze stanowiska
Kierownika Zmiany DM (Koordynatora DM - WSRM) oraz stanowisk radio-dyspozytorów.

Jedno stanowisko zostało funkcjonalnie wydzielone. W godzinach 19–7 w dni

powszednie  oraz  całodobowo  w  święta  i  dni  wolne  od  pracy  przyjmuje  i  obsługuje  ono
zgłoszenia  z zakresu  Nocnej  i  Świątecznej  Pomocy  Lekarskiej  (NŚPL),  wypełnia  równieŜ
zadania Informacji Medycznej.

Wezwania alarmowe przyjęte przez operatorów linii 999 i 112, dzięki oprogramowaniu,

które filtruje zgłoszenia pod względem przynaleŜności terytorialnej lub wieku pacjenta
przydzielane są odpowiednim radio-dyspozytorom (obszarom operacyjnym).

Dysponowanie zespołów polega na przekazaniu zgłoszenia drogą elektroniczną łączności

statusowej na panel znajdujący się w karetce na ekranie, którego pojawiają się kluczowe
informacje dotyczące zgłoszenia (adres, powód wezwania, płeć i wiek pacjenta itp.).

Dzięki predefiniowanym informacjom, zwrotnie, zespół ratownictwa medycznego

przesyła, równieŜ drogą elektroniczną, dane o aktualnym stanie realizacji wezwania (wyjazd,
u pacjenta, wolny w trasie, z pacjentem, w szpitalu itp.).

Wszystkie zespoły ratownictwa medycznego WSRM wyposaŜone są w urządzenia GPS,

dzięki czemu moŜliwe jest ich ciągłe pozycjonowanie na mapach cyfrowych zainstalowanych
na stanowiskach radio-dyspozytorów i Koordynatora DM.
Oprogramowanie to umoŜliwia równieŜ wyszukiwanie ulic i obiektów (z dokładnością do
5m), nie tylko obszaru Łodzi, ale wszystkich miast Polski (pow. 10 tys. mieszkańców).

Opcja ta sprawdziła się w przypadku katastrofy budowlanej w Katowicach w styczniu

2006 r.

Zespoły ratownictwa medycznego WSRM, delegowane wraz z siłami PSP do wsparcia

akcji ratowniczej w Katowicach, naprowadzane były na miejsce zdarzenia przez dyspozytora
medycznego ze stanowiska kierowania w Łodzi.

Ponadto, określanie dokładnych koordynat geograficznych miejsca wezwania ze

stanowiska dyspozytora medycznego zdecydowanie ułatwiają precyzyjne naprowadzanie
ś

migłowca LPR.

Na potrzeby obsługi (koordynacja i zarządzanie) katastrof oraz zabezpieczeń

medycznych imprez masowych o bardzo wysokim ryzyku stworzono stanowisko zarządzania
kryzysowego. Jeśli sytuacja tego wymaga, w osobnym pomieszczeniu moŜliwe jest
uruchomienie 2 stanowisk dyspozytorskich z pełnym zapleczem teleinformatycznym
i obrazowaniem rozwoju sytuacji na wielkim ekranie.

Rys. 9. Ekran taktyczny stanowiska zarządzania kryzysowego DM – WSRM

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przyjmowanie zgłoszeń, nadawanie kodów pilności.

Zgłoszenia alarmowe z linii 999 oraz 112 (przeniesionych z MSD Policji i MSK PSP)
przyjmują dyspozytorzy stanowisk DM 5-8.

Zgłoszenia alarmowe przychodzące na numer zewnętrzny 636-13-52 oraz z łączy
systemu „CENTREX”, a takŜe radiowych przyjmuje Koordynator Medyczny DM jak
równieŜ radio-dyspozytorzy.

Na stanowiskach DM 5-8 wywołania alarmowe linii 999 i przeniesione 112 mają
absolutny priorytet nad pozostałymi i powinny być odebrane w czasie do 20 sekund.

Wszelkie rozmowy, które nie są wywołaniem alarmowym, muszą natychmiast zostać
zawieszone na korzyść wywołania alarmowego.

Dyspozytor  DM,  odbierając  telefon  ma  obowiązek  przedstawienia  się  w  sposób
pozwalający  na  jednoznaczną  identyfikację  podmiotu  i  stanowiska  np.  „Ratownictwo
medyczne  Łódź,  dyspozytor  23,  co  się  stało?”  lub  „Dyspozytornia  medyczna  w  Łodzi,
dyspozytor 23, w czym mogę pomóc?”.

Dyspozytor  medyczny  CPR  przyjmujący  wezwanie  zobowiązany  jest  do  prowadzenia
rozmowy w sposób spokojny, Ŝyczliwy rozmówcy, potwierdzający, Ŝe rozumie zaistniały
problem. Podczas rozmowy dyspozytor ma obowiązek ustalić powód wezwania, a co za
tym idzie kod pilności, dokładny adres miejsca zdarzenia, dane poszkodowanego (o ile to
moŜliwe),  numer  telefonu,  z  jakiego  nadeszło  wywołanie  alarmowe,  dane  wzywającego
i ewentualnie inne informacje potrzebne do  realizacji zlecenia (lokalne zagroŜenia, ilość
poszkodowanych  czy  konieczność  powiadomienia  i  aktywacji  innych  słuŜb
ratowniczych).

Dyspozytor medyczny DM przyjmujący wezwanie powinien być opanowany
i kulturalny, nie powinien pozwolić, aby zgłaszający odczuł emocje. Na słowną agresję
wzywającego winien odpowiadać spokojnie – kontynuując wywiad. Niedopuszczalne jest
wciągnięcie się dyspozytora w dyskusję lub kłótnię.

W  sytuacjach,  gdy  poszkodowany  (w  ocenie  dyspozytora  medycznego)  znajduje  się
w stanie  bezpośredniego  zagroŜenia  zdrowia  i  Ŝycia  lub,  gdy  wzywający  tego  zaŜąda
dyspozytor  medyczny  przyjmujący  zgłoszenie  ma  obowiązek  udzielić  wyczerpujących
informacji

dotyczących

sposobu

udzielenia

pierwszej

pomocy

(zgodnie

z obowiązującymi  wytycznymi)  do  czasu  przybycia  na  miejsce  zespołu  ratownictwa
medycznego.  Połączenie  takie  moŜna  zakończyć  tylko  w  przypadku,  gdy  w  sposób
pewny  potwierdzone  zostanie  dotarcie  na  miejsce  wezwania  zespołu  ratownictwa
medycznego.

Wywołania alarmowe (kod 1 lub 2) spoza obszaru operacyjnego WSRM naleŜy przyjąć,
przekazać właściwemu CPR i zarejestrować ze statusem końcowym - „bez obsługi” oraz
dodatkową adnotacją, kto przejął wezwanie.

10.

W pozostałych przypadkach naleŜy udzielić informacji osobie wzywającej, pod jakim
numerem telefonu i jaki podmiot obowiązany jest przyjąć zlecenie.

11.

Kody pilności realizacji zleceń:

Kod 1: alarmowy

Stany  bezpośredniego  zagroŜenia  Ŝycia:  cięŜkie  zaburzenia  świadomości,  cięŜkie
zaburzenia  oddychania,  brak  oznak  Ŝycia,  stan  drgawkowy,  ból  w  klatce  piersiowej
sugerujący  ostry  incydent  wieńcowy,  upadek  z  wysokości  większej  niŜ  2  m,  wypadki
w ruchu  drogowym  i  miejscach  publicznych,  zdarzenia,  masowe  i  katastrofa,  awaryjne
lądowania

statków

powietrznych,

zagroŜenia

rodowiskowe

(poŜary,

awarie

technologiczne), wezwania do pomocy przez zespoły ratownictwa medycznego, inne,
w których wywiad i intuicja podpowiada najwyŜszą pilność.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Obowiązek  dysponowania  najbliŜszego,  dostępnego  dla  miejsca  zdarzenia  zespołu
ratownictwa  medycznego.  Jeśli  konieczne  -  jednoczasowo  dysponowanie  równieŜ
zespołu „R” (do decyzji Koordynatora Medycznego DM).

Czas reakcji zespołu ratownictwa medycznego do 60 sekund od zadysponowania w ciągu
całej doby.

Czas zadysponowania w tej samej minucie, co przyjęcia.

Wyjazd zespołu ratownictwa medycznego z uproszczonymi danymi dotyczącymi
wezwania (adres i główny powód wezwania, wiek poszkodowanego).

Czas dotarcia do 8 minut w warunkach miejskich i do 15 minut poza miastem.

Obligatoryjne uŜycie sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej przez zespoły ratownictwa
medycznego dysponowane do zdarzenia.

Kod 2: pilny

Pozostałe zdarzenia wymagające pilnej interwencji zespołu ratownictwa medycznego ze
względu na stan zagroŜenia zdrowia poszkodowanego, alarm dotyczący zagroŜeń
ś

rodowiskowych lub bezpieczeństwa wewnętrznego, inne, w których wywiad i intuicja

podpowiada pilność realizacji.

Czas reakcji zespołu ratownictwa medycznego 120 sekund od zadysponowania w ciągu
całej doby.

Czas zadysponowania w tej samej minucie, co przyjęcia.

UŜycie sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej na zlecenie kierownika zespołu lub
Koordynatora Medycznego DM.

Kod 3: realizacja zaleŜna od dostępności sił i środków

Zachorowania i urazy, które nie są zagroŜeniem dla zdrowia i Ŝycia, ale wymagają
interwencji zespołu ratownictwa medycznego lub lekarza NŚPL.

Czas reakcji zaleŜny od aktualnej dostępności sił i środków.

Bez uŜycia sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej - do decyzji kierownika zespołu i/lub
Koordynatora Medycznego DM (wymaga stosownej adnotacji).

Kod 4: przewozy, zgony i inne

Przewozy zespołem „R”, „RN” i „W” bez względu na powód wezwania.

Czas i tryb realizacji uzaleŜniony od powodu wezwania lub ustalonego terminu – do
decyzji Koordynatora Medycznego DM.

Wezwania dla lekarza – koronera na hasło „zgon”.

UŜycie sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej do decyzji kierownika zespołu i/lub
Koordynatora Medycznego DM (wymaga stosownej adnotacji).

Zlecenia dodatkowe dla kolejnych poszkodowanych (do zlecenia pierwotnego).

Zabezpieczenia medyczne.

Rejestracja lotów Ratownika-16 (HEMS).

Kod 5: inne

Awarie, tankowania, uzupełnienie materiałów, leków i środków medycznych oraz
dezynfekcje planowe i doraźne a takŜe inne dysponowanie zespołów niezwiązane
z udzielaniem świadczeń zdrowotnych (np. przewozy słuŜbowe i alarmowe).

UŜycie sygnalizacji świetlnej i dźwiękowej do decyzji Koordynatora Medycznego DM
(wymaga stosownej adnotacji).

Jako główny powód wezwania, dyspozytor przyjmujący powinien zdefiniować
podstawowy problem zdrowotny poszkodowanego. W sytuacjach, które nie poddają się

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

jednoznacznemu zdefiniowaniu, naleŜy wybrać powód „00-inne” i przejść do opisu
powodu wezwania.

W rubryce „opis powodu” dyspozytor przyjmujący winien dokonać dodatkowych
zapisów,

które

doprecyzują

stan

zdrowotny

poszkodowanego,

pozostający

w bezpośrednim związku przyczynowym z powodem głównym i uzasadniających
nadanie kodu pilności.

Kryptonimy powodów wezwań specjalnych:
a)

„Teatr Wielki” – alarm bombowy,

„Filharmonia” – alarm chemiczny lub biologiczny,

„Bar mleczny” – zabezpieczenie niejawnych działań policji.

W przypadku wezwań z kodem 3 do pacjentów objętych opieką NŚPL realizowaną przez
inne podmioty niŜ WSRM dyspozytor przyjmujący ma obowiązek poinformowania
wzywającego, jaki podmiot, na jakich zasadach i pod jakim numerem telefonu
zobowiązany jest do udzielenia świadczeń zdrowotnych w tej sytuacji.

W  przypadku  wątpliwości,  co  do  zasadności  realizacji  zgłoszenia  przez  zespoły
ratownictwa  medycznego,  dyspozytor  przyjmujący  ma  obowiązek  zasięgnąć  opinii
Koordynatora  Medycznego  CPR  lub  przekierunkować  do  niego  rozmowę.  Koordynator
Medyczny CPR moŜe podjąć decyzję o odmowie przyjęcia zgłoszenia lub przekazania do
realizacji  przez  inne,  uprawnione  podmioty,  jak  teŜ  udzielić  porady  eliminującej
interwencję zespołu ratownictwa medycznego, lekarza NŚPL lub lekarza-koronera.

Jeśli komputer operacyjny  ulegnie awarii podczas przyjmowania zgłoszenia, dyspozytor
przyjmujący  musi  natychmiast  ręcznie  zapisać  wszystkie  dane  dotyczące  wezwania
i przekazać  na  najbliŜsze  aktywne  stanowisko  dyspozytorskie  bez  próby  reaktywowania
programu  lub  systemu.  Dyspozytor  przyjmujący  takie  wezwanie  w  rubryce  –  „kto
wzywał” dokonuje wpisu „od CPR- (po myślniku numer stanowiska, od którego otrzymał
zlecenie) – awaria”

W celu korekty i uściślenia danych zalecane jest odsłuchanie zapisów archiwalnych
rozmowy.

Zasady prowadzenia łączności radiowej:
a)

Polecenia, komunikaty oraz wypowiedzi muszą być krótkie, bez zbędnych słów.

Osoba nawiązująca łączność radiową zawsze ją kończy.

Uprawnionymi  do  prowadzenia  rozmów  radiowych  o  najwyŜszym  priorytecie  są:
Koordynator  Medyczny  DM,  Radio-dyspozytorzy,  Koordynatorzy  Medycznych
Działań  Ratunkowych  (kod  wywoławczy  –  „Koordynator”),  Dyspozytor  Centrum
Koordynacji  Ratownictwa  Medycznego  (kod  wywoławczy  –  „Łódź  00”),  Dyrektor
Naczelny WSRM (kod wywoławczy – „Łódź 01”), Z-ca Dyrektora ds. Medycznych
WSRM (kod wywoławczy – „Łódź 02”), Kierownik DM (kod wywoławczy – „Łódź
03”).

Niedopuszczalne jest prowadzenie rozmów prywatnych na częstotliwościach
roboczych WSRM lub innych, pozostających w rejestrze krajowych częstotliwości
ratunkowych.

W  przypadku  przekazywania  zespołom  ratownictwa  medycznego,  drogą  radiową,
danych  pacjenta  naleŜy  ograniczyć  się  do  podania  płci  i  wieku  poszkodowanego.
W skrajnych  przypadkach,  w  sytuacjach  zagroŜenia  Ŝycia  dozwolone  jest  podanie
pełnych  danych,  jeśli  mogą  one  ułatwić  dotarcie  zespołu  ratownictwa  medycznego
na miejsce wezwania.

Niedopuszczalne jest przekazywanie przez zespoły ratownictwa medycznego do
CPR, drogą radiową, jakichkolwiek danych, które pozwolają na jednoznaczna
identyfikację pacjenta takich jak dane personalne, PESEL, adres zameldowania, kod
ICD-9 itp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dysponowanie zespołów ratownictwa medycznego, lekarza-koronera, lekarzy NŚPL oraz
Ratownika-16 (HEMS).

1.

Zespoły  ratownictwa  medycznego,  lekarzy  NŚPL  oraz  lekarza-koronera  naleŜy
dysponować do wezwań zgodnie z przyjętymi kodami pilności. Kod alarmowy wymusza
uruchomienie  w  pierwszej  kolejności  zespołu  ratownictwa  medycznego  najbliŜszego
miejsca  zdarzenia,  bez  względu  na  jego  rodzaj,  a  w  przypadku  uruchomienia  innego
zespołu niŜ „R”, dysponowanie jednoczasowo najbliŜszego zespołu typu „R” (do decyzji
Koordynatora Medycznego DM).

Koordynator Medyczny DM winien utrzymywać w dyspozycji stałą rezerwę:
a)

5  zespołów  ratownictwa  medycznego,  jako  niezbędne  minimum  bezpieczeństwa
obszaru  pozostającego  we  właściwości  WSRM,  do  realizacji  wezwań  z  kodem
1 w przypadku,  gdy  pozostałe  siły  i  środki  WSRM  zaangaŜowane  są  w  działania
w warunkach

zdarzeń

masowych,

katastrof,

zagroŜeń

rodowiskowych

sprowadzających zagroŜenie powszechne oraz ewakuacji szpitala,

3 zespoły ratownictwa medycznego w pozostałych przypadkach.

Jeśli  ilość  wezwań  oczekujących  na  realizację  przekracza  moŜliwości  ich  realizacji
w oparciu  o  kryteria  czasu,  wynikające  z  nadanych  kodów  pilności,  radio-dyspozytorzy
winni  dysponować  zespoły  ratownictwa  medycznego  na  podstawie  prowadzonej  ciągłej
segregacji zleceń oczekujących (ustalania priorytetów ratowniczo – transportowych).

Nadzór nad procesem segregacji zleceń oczekujących prowadzi Koordynator Medyczny
DM.

NaleŜy  przyjąć  (w  sytuacji  prowadzenia  segregacji  zgłoszeń  oczekujących),  Ŝe
w przypadku  realizacji  przez  zespół  ratownictwa  medycznego  zgłoszenia  o  niŜszym
priorytecie,  naleŜy  go  odwołać  i  skierować  do  realizacji  wezwania  o  wyŜszym  kodzie
pilności – jeśli wymaga tego sytuacja.

Radio-dyspozytor we własnym obszarze operacyjnym swobodnie dysponuje zespołami
ratownictwa medycznego pozostającymi w jego prerogatywach, z tym, Ŝe dysponowanie
zespołów typu „R” wymaga powiadomienia Koordynatora DM.

KaŜde  ponaglenie  (reklamacja)  musi  zostać  odnotowane  przez  dyspozytora
przyjmującego. Wpis „R” w rubryce „opis powodu wezwania” oznacza ponaglenie, a po
myślniku  „0”  oznacza  brak  zmiany  w  stanie  poszkodowanego  lub  po  myślniku  naleŜy
wpisać  istotną  zmianę  w  stanie  pacjenta,  która  skutkować  moŜe  i powinna  ponowną
analizą wezwania i ewentualną rekategoryzacją priorytetu realizacji.

Jeśli  w  obszarze  operacyjnym,  właściwym  terytorialnie  dla  zgłoszenia  brak  jest  zespołu
do  realizacji  wezwania  o  wysokim  priorytecie  –  radio-dyspozytor  ma  obowiązek
ustalenia  gdzie  znajduje  się  najbliŜszy  dostępny  zespół  ratownictwa  medycznego
z  innego  obszaru  operacyjnego,  który  moŜe  podjąć  się  realizacji  zlecenia  i  uzyskać
autoryzację decyzji dysponowania go od Koordynatora Medycznego CPR.

Radio-dyspozytor przejmujący takie wezwanie przejmuje odpowiedzialność za jego
pełną obsługę.

10.

Odwołanie się do decyzji Koordynatora Medycznego DM polega na zmianie statusu
zgłoszenia przez radio-dyspozytora z „oczekujący”, „przyjęty”, „reklamacja” na:
„przekazano do KM”

11.

Kolejnej zmiany statusu zgłoszenia dokonuje, obligatoryjnie, Koordynator Medyczny
DM.

12.

Zjazdy  zespołów  ratownictwa  medycznego  na  tankowanie  winny  być  łączone  z  innymi
czynnościami  objętymi  kodem  5  (mycie,  dezynfekcja,  awaria  itp.)  lub  przejazdami
w pobliŜu  ul.  Wareckiej  2  po  zakończeniu  realizacji  wezwań  (kod  1–4).  Zawsze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

w pełnym składzie osobowym zespołu z wyjątkiem planowych dezynfekcji i obsługi
technicznej.

13.

Koordynator Medyczny DM dysponuje zlecenia dla lekarza NŚPL oraz lekarza-koronera.

14.

Koordynator Medyczny DM prowadzi rejestr lotów Ratownika-16 (HEMS) w postaci
zleceń.

Bezpieczeństwo stanowisk DM
1.

Lokalizacja DM jest informacją poufną i jej udostępnienie wymaga, kaŜdorazowo,
autoryzacji Koordynatora Medycznego DM lub Kierownika DM.

W sali operacyjnej DM mogą przebywać jedynie osoby autoryzowane – pracownicy DM,
Dyrektorzy  WSRM,  Kierownik  DM,  Informatyk  WSRM  oraz  osoby  odbywające
praktykę  zawodową  (na  mocy  odpowiednich  umów)  lub  szkolone  w  procesie
przygotowania do zatrudnienia na stanowisku dyspozytora medycznego. W szczególnych
sytuacjach  inne  osoby,  których  obecność  podyktowana  jest  waŜnymi  względami
(serwisanci systemów i urządzeń DM, zaproszeni goście, itp.).

W pozostałych pomieszczeniach DM mogą przebywać inne osoby po uzyskaniu zgody na
wejście od Koordynatora Medycznego DM lub Kierownika DM.

Dyspozytorzy odpowiadają bezpośrednio za ochronę własnych stanowisk przed dostępem
osób nieuprawnionych, ujawnieniem danych zawartych w systemie jak równieŜ zapisów
rozmów radiowych i telefonicznych z linii 999 i 112 oraz systemu „CENTREX”.

Wszelkie dokumenty, zapiski, notatki zawierające następujące dane:

−

imię i nazwisko pacjenta,

−

PESEL pacjenta,

−

adres pacjenta,

−

powód wezwania zespołu ratownictwa medycznego, lekarza NŚPL lub lekarza-
-koronera,

−

rozpoznanie końcowe choroby, urazu lub inne informacje dotyczące stanu zdrowia
pacjenta, tak w formie kodowej jak i definicyjnej,

−

inne, które pozwolą na jednoznaczną identyfikację poszkodowanego wymagają, jeśli
nie ma konieczności ich archiwizacji, zniszczenia w sposób uniemoŜliwiający ich
odtworzenie (w niszczarce). Absolutnie niedopuszczalne jest, aby ww. dokumenty
opuszczały obszar CPR.

W  przypadku  awarii  głównego  serwera,  Koordynator  Medyczny  DM  ma  obowiązek,
w oparciu  o  wydruk  z  drukarki  systemowej  i  notatki  radio-dyspozytorów,  ustalić
dokładne  dane  wezwań  oczekujących  na  realizację  oraz  zarządzić  przejście  na  system
rejestracji i archiwizacji pracy na zasadach obowiązujących przed uruchomieniem DM.

W DM obowiązuje całkowity zakaz palenia tytoniu.

Zabronione jest wnoszenie do sali operacyjnej DM produktów spoŜywczych oraz ich

spoŜywanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat alarmowych łączy telefonicznych DM - WSRM

Operator
wywołań
alarmowych

Linia 999

Radio-dyspozytor
obszaru I-
Ś

ródmieście

Radio-dyspozytor
obszaru II –
Górna, Widzew

NŚPL,
Informacja
Medyczna
Linia
636-88-88

Operator
Informacji
Medycznej
i NŚPL

Operator
wywołań
alarmowych

CZK

Koordynator
DM-WSRM

Operator
wywołań
alarmowych

MSD Policji
Linia 112
(operatorzy
GSM)

Radio-dyspozytor
obszaru III –
Bałuty, Polesie,
Konstantynów,
Lutomiersk

MSD
Policji

MSK PSP

MSK
StraŜy
Miejskiej

DIM

MPK

Operator
wywołań
alarmowych

MSK PSP
Linia 112
(operatorzy
stacjonarni)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat łączności bezprzewodowej DM - WSRM

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jak określała miejsce CPR w systemie ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym
z 2001 roku?

Co to jest system zintegrowany, a co rozproszony w odniesieniu do CPR?

Na czym polega zmiana koncepcji CPR w roku 2006?

CZK-UM,
DIM
(tranking)

SYSTEM TETRA

(tranking)

Wojewódzkie CZK,
KM Policji,
KW Policji,
KM StraŜy PoŜarnej,
KW StraŜy PoŜarnej,
Woj. Inspektorat
Ochrony Środowiska,
Woj. Sztab Wojskowy,
DIM,
Poliklinika MSWiA

Zespoły
WSRM
obszaru I
3 R
4 W

Koordynator
DM-WSRM

Pasmo
ogólnopolskie

Radio-
dyspozytor
obszaru I

Radio-
dyspozytor
obszaru II

Radio-
dyspozytor
obszaru III

Pasmo
współdziałania
Wojewody

łączność statusowa -----------

Zespoły
WSRM
obszaru II
4 R
5 W

Zespoły
WSRM
obszaru III
3 R
8 W

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jakie są zadania CPR?

Jakie są zadania dyspozytora medycznego?

Na czym polega dyscyplina łączności radiowej?

Na czym polega kodyfikacja pilności wezwania?

Na jakich zasadach powinny być przyjmowane zgłoszenia?

Jakie są zasady bezpieczeństwa funkcjonowania CPR i DM?

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz miejsce, rolę i zadania CPR w Zintegrowanym Systemie Ratownictwa

Medycznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące CPR z uwzględnieniem
ewolucji koncepcji,

dokonać analizy z uwzględnieniem korzyści, jak i potencjalnych zagroŜeń tworzenia
CPR,

określić główne zadania CPR i jego rolę w systemie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Opisz zasady zbierania wywiadu przez dyspozytora medycznego z uwzględnieniem

nadawania kodów pilności.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące zadań dyspozytora
medycznego,

dokonać analizy utrudnień, z jakimi moŜe spotkać się dyspozytor medyczny przy
zbieraniu wywiadu,

wskazać kluczowe punkty wywiadu dyspozytorskiego uzasadniające nadanie właściwego
kodu pilności.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Przyjmij zgłoszenie. Przestraszona kobieta zgłasza wypadek komunikacyjny. Jest

w panice i krzyczy do słuchawki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące sposobu przyjęcia
zgłoszenia,

dokonać analizy utrudnień, z jakimi moŜe spotkać się dyspozytor medyczny przy
zbieraniu wywiadu,

zebrać wywiad ze szczególnym uwzględnieniem uzyskaniem kluczowych informacji,

podjąć decyzję, jakie siły i środki naleŜy uruchomić do tego zdarzenia,

wprowadzić dane do systemu SWD.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

telefon z systemem słuchawek nagłownych,

−

komputer z oprogramowaniem SWD,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Przyjmij zgłoszenie. Przestraszony męŜczyzna zgłasza przypadek rozległego oparzenia

u swojego 2 letniego synka. Jest w panice i krzyczy do słuchawki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące sposobu przyjęcia
zgłoszenia,

dokonać analizy utrudnień, z jakimi moŜe spotkać się dyspozytor medyczny przy
zbieraniu wywiadu,

zebrać wywiad ze szczególnym uwzględnieniem uzyskaniem kluczowych informacji,

podjąć decyzję, jakie siły i środki naleŜy uruchomić do tego zdarzenia,

wprowadzić dane do systemu SWD.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

telefon z systemem słuchawek nagłownych,

−

komputer z oprogramowaniem SWD,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 5

Przyjmij zgłoszenie. Pijany męŜczyzna zgłasza przypadek utraty przytomności swojej

konkubiny podczas kąpieli. Jest wulgarny i krzyczy do słuchawki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące sposobu przyjęcia
zgłoszenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

dokonać analizy utrudnień, z jakimi moŜe spotkać się dyspozytor medyczny przy
zbieraniu wywiadu,

zebrać wywiad ze szczególnym uwzględnieniem uzyskaniem kluczowych informacji,

podjąć decyzję, jakie siły i środki naleŜy uruchomić do tego zdarzenia,

wprowadzić dane do systemu SWD.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

telefon z systemem słuchawek nagłownych,

−

komputer z oprogramowaniem SWD,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 6

Przyjmij zgłoszenie. Młoda kobieta zgłasza przypadek leŜącego na trawniku nieznanego

męŜczyzny. Jest niechętna do współpracy i nastawiona roszczeniowo.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące sposobu przyjęcia
zgłoszenia,

dokonać analizy utrudnień, z jakimi moŜe spotkać się dyspozytor medyczny przy
zbieraniu wywiadu,

zebrać wywiad ze szczególnym uwzględnieniem uzyskaniem kluczowych informacji,

podjąć decyzję, jakie siły i środki naleŜy uruchomić do tego zdarzenia,

wprowadzić dane do systemu SWD.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

telefon z systemem słuchawek nagłownych,

−

komputer z oprogramowaniem SWD,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 7

Przyjęto zgłoszenie kod 1. 40-letnia kobieta nieprzytomna w wannie. Adres

ul. Abramowskiego 13 m. 34 lewa oficyna 3 piętro. Nadaj zgłoszenie drogą radiową
zespołowi P-2 (najbliŜszy miejsca zdarzenia) oraz wywołaj zespół R-3 i skieruj go takŜe do
tego zdarzenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące sposobu przekazywania
zgłoszeń drogą radiową,

dokonać analizy utrudnień, z jakimi moŜe spotkać się dyspozytor medyczny przy
prowadzeniu rozmów drogą radiową,

nawiązać łączność z zespołami i zadysponować je do zdarzenia,

podjąć decyzję, jakie siły i środki naleŜy dodatkowo uruchomić do tego zdarzenia,

nawiązać łączność telefoniczną z MSK PSP i przekazać informację o zdarzeniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

radiotelefon z systemem słuchawek nagłownych,

−

telefon,

−

komputer z oprogramowaniem SWD,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 8

Przyjęto zgłoszenie. Wypadek komunikacyjny. Adres ul. Rzgowska/Dachowa, samochód

uderzył w drzewo, 4 osoby poszkodowane w tym 2 nieprzytomne. Nadaj zgłoszenie drogą
radiową zespołowi P-10 (najbliŜszy miejsca zdarzenia) oraz wywołaj zespoły P-8 i R-7
i skieruj je takŜe do tego wypadku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące sposobu przekazywania
zgłoszeń drogą radiową,

dokonać analizy utrudnień, z jakimi moŜe spotkać się dyspozytor medyczny przy
prowadzeniu rozmów drogą radiową,

nawiązać łączność z zespołami i zadysponować je do zdarzenia,

podjąć decyzję, jakie siły i środki naleŜy dodatkowo uruchomić do tego zdarzenia,

nawiązać łączność telefoniczną z MSD policji i przekazać informację o zdarzeniu.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

radiotelefon z systemem słuchawek nagłownych,

−

telefon,

−

komputer z oprogramowaniem SWD,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić zadania CPR?



opisać zadania dyspozytora medycznego?



wskazać kluczowe informacje wywiadu dyspozytorskiego?



opisać zasadę przyznawania kodów pilności?



przyjąć zgłoszenie wypadku komunikacyjnego?



opisać podstawowe zasady łączności radiowej i przekazać zgłoszenie
drogą radiową?



po dokonaniu analizy zgłoszenia zadysponować adekwatne do
potrzeb siły i środki?



wymienić zasady bezpieczeństwa pracy CPR i DM?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8. Rodzaje i wyposaŜenie techniczno-medyczne ambulansów,

wyposaŜenie lotniczego zespołu ratownictwa medycznego

4.8.1. Materiał nauczania

Współczesne ambulanse, zgodnie z doktryną ciągłości działań ratowniczych począwszy

od miejsca zdarzenia, poprzez kwalifikowany transport aŜ do przejęcia opieki nad pacjentem
w  SOR  wyposaŜone  są  w  sprzęt,  leki  i  wyroby  medyczne  pozwalające  na  zastosowanie
zaawansowanych  procedur  medycznych  zgodnych  z  najnowszymi  wytycznymi  medycyny.
Ustawa  o  Państwowym  Ratownictwie  Medycznym  stanowi,  iŜ  w  systemie  funkcjonują  trzy
rodzaje zespołów ratownictwa medycznego:
1)

podstawowy, w skład którego wchodzą co najmniej dwie osoby uprawnione do
wykonywania czynności ratunkowych, w tym pielęgniarka systemu lub ratownik
medyczny,

specjalistyczny, w skład którego wchodzą co najmniej trzy osoby uprawnione do
wykonywania medycznych czynności ratunkowych, w tym lekarz systemu oraz
pielęgniarka systemu lub ratownik medyczny,

lotniczy zespół ratownictwa medycznego, w skład którego wchodzą co najmniej trzy
osoby, w tym pilot zawodowy, lekarz systemu oraz ratownik medyczny lub pielęgniarka
systemu.
Tak ambulans zespołu ratownictwa medycznego, jak i śmigłowiec czy samolot LPR

muszą posiadać cechy techniczne i jakościowe zgodne z wymogami określonymi w Polskich
Normach przenoszących europejskie normy zharmonizowane, a w przypadku LPR równieŜ
zgodne z ustawą – Prawo Lotnicze.

Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia drogą zarządzenia określa szczegółowo

minimalne wymagania dla zespołów ratownictwa medycznego.

Przyjrzyjmy się, zatem bliŜej wnętrzu ambulansu oraz jego wyposaŜeniu, bo w końcu dla

Was – przyszłych ratowników medycznych będzie to podstawowe miejsce pracy.

Rys. 10. Wnętrze ambulansu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 11. Wnętrze ambulansu

Na pierwszy rzut oka wygląda to skromnie, lecz niech Cię to nie zwiedzie. Tak naprawdę

zespół  ratownictwa  medycznego  (specjalistyczny  w  szczególności)  pod  względem
wyposaŜenia moŜna nazwać mobilnym oddziałem intensywnej terapii a fakt, iŜ wyposaŜenie
to  jest  niewidoczne  podyktowane  jest  po  pierwsze  względami  bezpieczeństwa  w  ruchu  a  po
drugie  upakowaniem  w  plecakach  tak,  aby  moŜna  go  było  dostarczyć  do  pacjenta.  Zespoły
podstawowe w swym wyposaŜeniu, w stosunku do zespołów specjalistycznych i LPR uboŜsze
są o respirator transportowy oraz strzykawkową pompę infuzyjną.

W ramach praktyk zawodowych dyŜurować będziesz w zespołach ratownictwa

medycznego a zatem musisz zapozna się z najwaŜniejszymi elementami jego wyposaŜenia.

Rys. 12. Defiblyrator

Wielofunkcyjny aparat umoŜliwiający, w zaleŜności od modelu: wykonanie defibrylacji,

kardiowersji,  elektrostymulacji  przezskórnej,  monitorowania  czynności  elektrycznej  serca,
wykonanie  12-odprowadzeniowego  zapisu  ekg,  monitorowanie  saturacji  krwi  oraz
kapnometrii.  Coraz  częściej  defibrylatory  posiadają  wbudowany  moduł  do  teletransmisji
danych  z  monitoringu  pacjenta  (na  przykład  do  SOR),  co  ma  szczególnie  duŜe  znaczenie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

w przypadku udzielania pomocy przez ratowników medycznych zespołów podstawowych
i konieczności konsultacji przypadku z lekarzem.

Rys. 13. Respirator transportowy

Urządzenie słuŜące do prowadzenia wentylacji zastępczej oraz wspomagania oddechu

z moŜliwością stosowania 100% oraz 50% (najczęściej) tlenu w mieszaninie oddechowej. Jest
ono  dostosowane  do  kaŜdej  grupy  wiekowej  pacjentów  (czytaj  masy  ciała).  Respiratory
pozostają  na  wyposaŜeniu  zespołów  ratownictwa  medycznego  typu  specjalistycznego  oraz
zespołów LPR. Na zdjęciu moŜesz zauwaŜyć, oprócz samego respiratora, zestaw rurek ustno-
gardłowych,  ssak  ręczny,  przewód  łączący  respirator  ze  źródłem  tlenu  (butla  przenośna  na
dnie  torby  lub  instalacja  wewnętrzna  ambulansu),  przewód  (zielony)  łączący  respirator
z maską twarzową lub rurką intubacyjną.

Rys. 14. Ssak elektryczny

Urządzenie zasilane bateryjnie w przypadku konieczności jego uŜycia poza ambulansem

lub  zasilane  z  instalacji  elektrycznej  pojazdu.  Najczęściej  ssaki  elektryczne  mają  moŜliwość
regulowania  siły  ssącej,  co  ma  kolosalne  znaczenia  w  przypadku  odsysania  treści  z  dróg
oddechowych  u  noworodków,  niemowląt  i  małych  dzieci.  Zwróć  proszę  uwagę  na  fakt,  iŜ
wymagany  jest  jednocześnie,  ze  względów  bezpieczeństwa,  ssak  mechaniczny  (ręczny  lub
noŜny).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 15. Nosze-wózek

Kwalifikowany transport to nie tylko monitorowanie podstawowych czynności

yciowych pacjenta, to nie tylko podawanie tlenu, leków i przetaczanie płynów, ale równieŜ

stosowanie odpowiedniej dla stanu pacjenta pozycji transportowej. Nowoczesne nosze
transportowe umoŜliwiają zapewnienie komfortowego przewoŜenia pacjenta, a np. dzięki
moŜliwości załamania części głowowej ułatwiają wykonanie intubacji dotchawiczej.

Sprzęt wykorzystywany do stabilizacji kręgosłupa oraz przenoszenia pacjentów

Rys. 16. Nosze podbierakowe pozwalają na podniesienie poszkodowanego w pozycji zastanej

Rys. 17. Fotel kardiologiczny do transportu pacjentów w pozycji siedzącej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 18. Długa deska ortopedyczna wraz z kołnierzem ortopedycznym pozwala

na pełną stabilizację kręgosłupa

Rys. 19. Kamizelka KED niezwykle przydatna do stabilizacji kręgosłupa

u poszkodowanych w pojazdach

Rys. 20. Plecak ratowniczy

Prawidłowo wyposaŜony w sprzęt, leki, środki i wyroby medyczne pozwala na

prowadzenie  zaawansowanych  procedur  medycznych  zarówno  w  przypadkach  pacjentów
urazowych,  jak  i w  przypadkach  tzw.  pacjentów  internistycznych.  NajwaŜniejsze
i bezwzględnie wymagane elementy wyposaŜenia plecaka to: worek samorozpręŜalny, zestaw
do  przyrządowego  udraŜniania  dróg  oddechowych  (laryngoskop,  rurki  intubacyjne,  maski
krtaniowe,  rurki  ustno-gardłowe  itp.),  ssak  ręczny,  leki,  strzykawki  oraz  kaniule  doŜylne,
ś

rodki opatrunkowe oraz kołnierz ortopedyczny uniwersalny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KaŜdego ratownika medycznego obowiązuje zasada dokładnego zapoznania się ze

sprzętem pozostającym na wyposaŜeniu zespołu ratownictwa medycznego, którego jest
członkiem. RóŜnice w obsłudze wynikają z indywidualnych rozwiązań zastosowanych przez
producenta, lecz ogólne zasady pozostają niezmienne. Pamiętaj! Na miejscu wezwania nie ma
juŜ czasu na naukę obsługi sprzętu.

4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Czym róŜni się wyposaŜenie specjalistycznych zespołów ratownictwa medycznego oraz
zespołów typu podstawowego?

Jaki sprzęt słuŜy do stabilizacji kręgosłupa?

Jakie moŜliwości posiada nowoczesny defibrylator?

Jak powinien by wyposaŜony plecak ratowniczy?

4.8.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz sprzęt pozostający na wyposaŜeniu zespołu ratownictwa medycznego słuŜący do

przyrządowego udraŜniania dróg oddechowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące wyposaŜenia zespołów
ratownictwa medycznego,

dokonać analizy z uwzględnieniem róŜnic w wyposaŜeniu między poszczególnymi
rodzajami zespołów,

określić główne zadania CPR i jego rolę w systemie.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.8.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

opisać sprzęt pozostający na wyposaŜeniu zespołu ratownictwa
medycznego?



opisać moŜliwości techniczne defibrylatora?



wskazać zalety nowoczesnych noszy-wózka?



wymienić niezbędny sprzęt pozostający na wyposaŜeniu plecaka
ratowniczego?



odpowiedzieć na pytanie, dlaczego wymagane są dwa rodzaje ssaka?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję,

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych,

Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa,

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową,

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania,

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas,

Na rozwiązanie testu masz 40 min.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Jednostką systemu w rozumieniu ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym nie
jest
a)

Zespół ratownictwa medycznego.

Szpitalny oddział ratunkowy.

Dyspozytornia medyczna.

Zespół LPR.

Maksymalny czas dojazdu zespołu ratownictwa medycznego do pacjenta w mieście
o wielkości przekraczające 10 tys. mieszkańców nie moŜe przekroczyć
a)

15 minut.

10 minut.

20 minut.

25 minut.

Lekarz koordynator ratownictwa medycznego pełni dyŜur
a)

w dyspozytorni medycznej.

w szpitalnym oddziale ratunkowym.

w powiatowym centrum zarządzania kryzysowego.

w centrum zarządzania kryzysowego wojewody.

W przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej powoływany jest
a)

zespół koordynacji ratunkowej.

zespół reagowania kryzysowego.

zespół działań kryzysowych.

zespół zarządzania kryzysowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nadzór merytoryczny nad funkcjonowaniem dyspozytorni medycznych sprawuje
a)

dysponent jednostki.

lekarz dyŜurny specjalistycznego zespołu ratownictwa medycznego.

lekarz koordynator ratownictwa medycznego.

lekarz dyŜurny miasta.

Odwód operacyjny krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego to wydzielone siły i środki
pozostające w zasobach PSP poziomu
a)

województwa i kraju.

powiatu i województwa.

tylko województwa.

powiatu, województwa i kraju.

W przypadku katastrofy w ruchu drogowym w działaniach ratowniczych rolę wiodącą
pełni
a)

Policja.

Pogotowie ratunkowe.

PSP.

LPR.

W przypadku katastrofy na akwenie w działaniach ratowniczych rolę wiodącą pełni
a)

WOPR.

LPR.

Policja.

PSP.

W przypadku chorób psychicznych i prób samobójczych w działaniach ratowniczych rolę
wiodącą pełni
a)

Policja.

Pogotowie ratunkowe.

PSP.

PCK.

10.

W systemie ratownictwa medycznego Wielkiej Brytanii lekarze dyŜurują
a)

w zespołach ratownictwa medycznego typu BLS.

w zespołach ratownictwa medycznego typu ALS.

w zespołach ratownictwa medycznego typu HEMS.

nie dyŜurują w zespołach ratownictwa medycznego.

11.

W systemie ratownictwa medycznego Portugalii ratownicy medyczni pełnią dyŜury
a)

w zespołach ratownictwa medycznego typu podstawowego.

w specjalistycznych zespołach ratownictwa medycznego.

w zespołach HEMS.

ratownicy medyczni nie funkcjonują w systemie ratowniczym Portugalii.

12.

Dyrekcja do spraw Planowania Kryzysowej Pomocy Cywilnej to jedna z wydzielonych
struktur
a)

ONZ.

Międzynarodowego Czerwonego KrzyŜa.

NATO.

Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13.

Do zadań CPR nie naleŜy
a)

ustalanie priorytetów wezwań.

dysponowanie sił i środków według przyjętego planu ratowniczego.

stała analiza aktualnych moŜliwości podmiotów w zakresie ratownictwa
medycznego.

ograniczenie swobód obywatelskich na terenie objętym klęską Ŝywiołową.

14.

Zalecane jest, aby w duŜej aglomeracji dyspozytornie medyczne zorganizowane były
w systemie
a)

operatorsko-dyspozytorskim.

dyspozytorskim.

system organizacji nie ma znaczenia.

operatorskim.

15.

Wezwania alarmowe z numeru 112 w sieci telefonii GSM na terenie Łodzi przyjmowane
są na stanowiskach
a)

Miejskiego Stanowiska Kierowania PSP.

Dyspozytorni medycznej WSRM.

Miejskiego Stanowiska Dowodzenia policji.

Łódzkiego CPR.

16.

Rozmowy radiowe o charakterze prywatnym są dozwolone
a)

tylko w postaci krótkich komunikatów.

tylko na rezerwowej częstotliwości.

bez ograniczeń, jeśli nie przeszkadza to innym uŜytkownikom.

są niedozwolone.

17.

Jeśli ilość wezwań oczekujących na realizację przekracza moŜliwości ich realizacji
w oparciu o kryteria czasu, dyspozytor winien dysponować zespoły ratownictwa
medycznego w oparciu o
a)

prowadzoną ciągłą ich segregację (triage).

kolejność ich przyjmowania.

wybór losowy.

kryterium typu zespołu ratownictwa medycznego.

18.

Na wyposaŜeniu zespołów ratownictwa medycznego typu podstawowego znajdują się
m.in.
a)

ssak elektryczny, zestaw do intubacji dotchawiczej, defibrylator.

defibrylator, strzykawkowa pompa infuzyjna, ssak mechaniczny.

ssak elektryczny, respirator transportowy, defibrylator.

ssak mechaniczny, respirator transportowy, defibrylator.

19.

Nowoczesne defibrylatory umoŜliwiają
a)

wykonanie defibrylacji, kardiowersji i pomiaru równowagi kwasowo-zasadowej
krwi.

wykonania defibrylacji, 12-odprowadzeniowego zapisu EKG, teletransmisji danych.

wykonania defibrylacji, kardiowersji i pomiaru pH krwi.

wykonania defibrylacji, elektrostymulacji zewnętrznej oraz pomiaru poziomu
glukozy we krwi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Funkcjonowanie w systemie ratownictwa medycznego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

Bledsoe B. E., Porter R. S., Shade B. R.: Principles & Practice: Introduction to Advanced
Prehospital Care, Wydanie II. Brady. Englewood Cliffs USA 2004

Bulicz E., Czukowska L., Guła P., Maślanka M., Zasada E.: Procedury postępowania dla
dyspozytorów. Medycyna Praktyczna. Kraków 2002

Ciećkiewicz J.: Ratownictwo Medyczne w wypadkach masowych. Wydawnictwo
Medyczne W. Górnicki. Wrocław 2005

Lipiński S.: Skuteczne Ratownictwo – Fachowy poradnik dla słuŜb ratowniczych. Verlag
Dashofer. Warszawa 2005

Nowakowski R., Klonowski R. J.: Organizacja zabezpieczenia medycznego katastrof
i stanów nagłych. Dział Wydawnictw i Poligrafii Akademii Medycznej w Łodzi. Łódź
1997

Pousada L., Osborn H. H., Levy D. B.: Medycyna ratunkowa. Urban & Partner. Wrocław
1999

Rasmus A., Gaszyński W., Balcerzyk-Bardzo E., Hołyński J.: Medycyna Ratunkowa
i Medycyna Katastrof. Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Łódź 2003

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 grudnia 1999 r.
w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego;
Dz. U. Nr 111, poz. 1311

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 czerwca 2003 w sprawie szczegółowych
zadań zespołów ratownictwa medycznego; Dz. U. Nr 130, poz. 11

10.

Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym; Dz. U. Nr
191, poz. 1410

11.

Zarządzenie Nr 82/2007/DSM Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia
9 października 2007 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów
w rodzaju pomoc doraźna i transport sanitarny – ratownictwo medyczne

12.

www.erc.edu

13.

www.prc.krakow.pl

14.

www.nfz.gov.pl

15.

www.mzios.gov.pl

Czasopisma:

–

Medycyna Praktyczna

–

Medycyna Intensywna i Ratunkowa

–

Na Ratunek