BADANIA NIENISZCZĄCE – PENETRANTY
1 BADANIA PENETRACYJNE.
Mają zastosowanie do wykrywania otwartych nieciągłości w materiałach. Można za ich
pomocą wykryc następujące wady materiałowe:
a)
Pęknięcia szlifierskie,
b)
porowatości,
c)
rysy,
d)
rozwarstwienia,
e)
zakucia,
f)
zawalcowania,
g)
pęknięcia zmęczeniowe,
h)
korozję.
Rodzaje penetrant6w:
-barwne (czerwone)
-fluorescencyjne (zawierają luminofor)
-barwno - fluorescencyjne.
Rodzaje wywoływaczy:
-suche (proszki)
-mokre - rozpuszczone w cieczy.
Przebieg procesu badań penetracyjnych:
a)
Oczyszczenie powierzchni (ma na celu otwarcie szczelin):
-podczas oczyszczania mechanicznego konieczne jest trawienie - kwasem,
-płukanie.
b)
Osuszenie,
c)
Nanoszenie penetranta. Czasami przedmiot jest podgrzewany, następnie zanurzany w
zimnym penetrancie. Spadek temperatury powoduje wnikanie Penetranta w szczeliny.
Czasem w celu lepszego wniknięcia penetranta przedmiot badany wprowadzany jest
w drgania,
d)
usunięcie nadmiaru penetranta:
-zmywanie wodą,
-rozpuszczalnikami,
-zmywanie wodą po zastosowaniu emulgatora,
e) suszenie,
f) pokrywanie badanej powierzchni wywoływaczem ( unikanie zbyt grubej warstwy
wywoływacza),
g) po wyschnięciu wywoływacza, ocena powierzchni. Pierwsze badanie przeprowadza się
po 5-10 minutach, kolejne po 30 minutach przy pomocy lupy.
Przy zastosowaniu penetrant6w fluorescencyjnych nie pokrywa się już badanej
powierzchni wywoływaczem, lecz ocenia się jej stan bezpośrednio po suszeniu. Penetranty
fluorescencyjne dają wyższą skuteczność wykrywania, jednak wymagają zastosowania
specjalnych lamp emitujących promienie ultrafioletowe. Obecność wywoływacza powoduje
pozorne rozszerzenie nieciągłości ,lecz przy zbyt grubej warstwie wywoływacza istnieje
ryzyko całkowitego wchłonięcia penetranta przez wywoływacz. Aby uniknąć tego błędu
warstwa wywoływacza powinna być jak najmniejsza lub powinniśmy używać penetrantów
fluorescencyjnych.
Efekt badań penetracyjnych zależy od:
-Wzajemnych relacji pomiędzy szerokością i wysokością nieciągłości oraz od chropowatości
powierzchni.
-Od właściwego doboru użytego penetranta ( penetranty barwne do wykrywania dużych
wad ), natomiast penetranty fluorescencyjne do małych, przy bardzo dokładnych badaniach.
-Od grubości nałożonego wywoływacza.
-Od doświadczenia oraz staranności personelu wykonującego badanie. Aby zmusić
wykonujących badania do zachowania „czujności” oraz aby nie popadali oni w rutynę co
pewien okres wśród badanych elementów znajduje się specjalnie podłożony- wadliwy
element. Pracownicy muszą cały czas prowadzić badania sumiennie aby zaliczyć taką próbę.
Po zbadaniu elementu pracownik jest zobowiązany do wypełnienia protokołu, który zawiera
metodę zastosowaną do badania, opis znalezionego uszkodzenia, fotografia detalu z
zaznaczonym pęknięciem.
2 Część doświadczalna
Badania zostały przeprowadzone na kilku elementach z wybranymi rodzajami
uszkodzeń- zatarcia, mikropęknięcia, pęknięcia wzdłużne i promieniowe, rysy, zakucia. Do
oczyszczenia elementów został użyty zmywacz DIFFU-THERM typ BRE. Następnie jeden z
detali (tuleja) został pokryty penetrantem fluoroscencyjnym KD-Check FWP-1. Nanoszenie
odbywało się z pojemnika ciśnieniowego-areozolu, z odległości ok. 20 cm. Nadmiar
penetranta zostaje usunięty czystą szmatką. Następnie detal został sprawdzony pod lampą
ultrafioletowa. Widoczne były liczne mikropęknięcia oraz duże pęknięcie (widoczne również
bez użycia penetrantów). W pozostałych przypadkach użyty został Red Penetrant KD-Check
RDP-2 oraz Blue Penetrant. Są one nanoszone na sucha powierzchnię elementu z odległości
ok. 20 cm. Następnie należało odczekać 5-10 min. Nadmiar penetranta został usunięty czystą
wilgotną szmatką, w ten sposób aby nie wypłukać penetranta ze szczelin. Po wysuszeniu
ręczną suszarką. Na suchą powierzchnię został naniesiony biały wywoływacz KD-Check
SD-1 z odległości 20 cm. cienką równomierną warstwą w taki sposób aby nadmiar
wywoływacza nie przykrył pęknięcia. Po ok. 10 minutach elementy były sprawdzane. Tłok,
stożek, tuleja były badane niebieskim penetrantem , wykryto na nich zapunktowania,
pęknięcia i mikropęknięcia. Wałek, element zębatki, sworzeń badane były przy użyciu
czerwonego penetranta , znaleziono zatarcia, pęknięcia wzdłużne i poprzeczne.
zatarcia polaczenia
