1

FINANSE 
BEHAWIORALNE

Dr Angelika Kędzierska-Szczepaniak

2

FINANSE 

BEHAWIORALNE

SOCJOLOGIA

PSYCHOLOGIA

FINANSE

3

Homo Oeconomicus



1. umiejętność automatycznej aktualizacji 
wyobrażeń o prawdopodobieństwie wraz z 
napływem wszelkich nowych informacji



2. zachowanie zgodne z założeniami 
normatywnej teorii oczekiwanej 
użyteczności

4

Ograniczenia ludzkiego umysłu 
(Simon 

– lata 50te XX wieku)



Racjonalność ograniczona

5

Nobel z ekonomii 2002

Daniel Kahneman

Amos Tversky

6

Racjonalny



Oparty na rozumie, kierujący się  nim

7

Trochę historii…



Do czasu renesansu przyszłość była 
przypadkiem



Rozrywki renesansu…hazard

8

Paradoks petersburski (1738)

Jaka byłaby oczekiwana wartość gry 

polegającej na rzucie monetą, gdzie 
wygrana wynosiłaby 2

n

zł, a gra trwałaby 

tak długo dopóki uczestnik nie wyrzuciłby 
reszki?

9

Wiek XVIII i XIX



Jacob Bernoulli



Thomas Bayes



Carl Friedrich Gauss



Francis Galton

10

Wiek XX



Teoria oczekiwanej użyteczności Johna 
von Neumanna i Oscara Morgensterna



Teoria finansów behawioralnych Daniela 
Kahnemana i Amosa Tversky’ego

11

Hipoteza Racjonalnych Oczekiwań



Teoretyczny model zachowań uczestników 
rynku, który przyjmuje, że podmioty nie 
powtarzają błędów popełnianych w 
prognozach formułowanych wcześniej.

12

Teoria użyteczności Neumanna-
Morgensterna

Miarą oczekiwanej użyteczności:

1)

Użyteczność danego dobra

2)

Prawdopodobieństwo jego wystąpienia









n

i

i

i

u

p

EU

1

13

Skłonność do ryzyka



1) awersja do ryzyka



2) neutralny stosunek do ryzyka



3) wysoka skłonność do ryzyka