1.
Rola planowania
:
- poprawia motywację uczniów
- pomaga ukierunkować uczenie się
- zmniejsza trudności związane z utrzymaniem ładu.
Minusy:
- może zniechęcić uczniów do samodzielnego podejmowania nauki
- może stępić w nauczycielach wrażliwość na samodzielne pomysły uczniów.
Tradycyjna postać planu dydaktycznego (postać liniowa)
:
Najpierw ustala się cele, później z dostępnych możliwości wybiera się sposoby działania i szczegółowe czynności
mające do nich doprowadzić.
CELE => DZIAŁANIA => WYNIKI
Model zakłada ścisłe związki między ustalającymi cele a odpowiadającymi za ich osiągnięcie.
Środowisko społeczne objęte planem ma pozostać względnie niezmienne.
Używa się mechanizmów pozyskujących informacje, w jakim zakresie osiągnięto cele.
Alternatywna postać planu
:
Rozpoczyna się od działań, które przynoszą przewidziane i nieprzewidziane rezultaty. Na końcu działania te
podsumowuje się i tłumaczy, przypisując do nich cele.
DZIAŁANIA => WYNIKI => CELE
Model zakłada, że plany nie muszą wytyczać kierunku działań, ale są symbolami, reklamą i usprawiedliwieniem
tego, co zostało wykonane.
Wiele w nim prób i błędów.
3 fazy planowania
:
1) przedlekcyjna – wybór treści, sposobu nauczania, gospodarowanie czasem i przestrzenią, ustalenie struktur,
motywowanie
2) śródlekcyjna – prezentacja, odpytywanie, pomaganie, ćwiczenia praktyczne, zmiany metodyczne, utrzymywanie
ładu
3) zamykająca – sprawdzanie zrozumienia, informacja zwrotna, chwalenie i krytykowanie, kontrola i ocena
5 okresów planistycznych
:
- planowanie dzienne
- planowanie tygodniowe
- planowanie jednostki tematycznej
- planowanie semestralne
- planowanie roczne.
Instrumenty planistyczne
:
- schemat struktury wiedzy – pierścienie „Warto znać”, „Ważne, by wiedzieć i umieć” i „Przyswoić na zawsze”
- tablica synchronistyczna – pozwala zobaczyć składniki zadania we wzajemnym powiązaniu i czasie
- tablica czynność-treść – ułatwia połączenie w nauczaniu celów, treści i oczekiwanych efektów; po lewej stronie
treści, po prawej czynności ucznia wg wybranej taksonomii
- mapa programu – umożliwia grupie nauczycieli ustalenie, czego nauczają w danej klasie lub na dany temat, by
wyszukać luki i powtórzenia
- taksonomie – pomagają klasyfikować cele i ukazywać związki między nimi
Np. taksonomia Blooma – wiadomości, rozumienie, zastosowanie, analiza, synteza, ocena.
Typy planów
- dzienny – zawiera cele, treści, sposoby motywowania, czynności uczniów, materiały dydaktyczne, kontrolę i ocenę;
różne formy
- jednostki tematycznej – kilka dni lub tygodni; cele sumaryczne, treści, fazy, zadane prace, kontrola i ocena
- roczny – mniej dokładne; ważne są myśl przewodnia, staranne ujęcie zakresu w czasie i dostosowanie planu do
cyklów rocznych
Badania naukowe
Zahorik:
wpływ planowania na zachowanie nauczyciela
- 12 nauczycielki czwartych klas z 4 szkół podzielono na planujące (dostają plan lekcji na określony temat) i
nieplanujące (mają zarezerwować lekcję, a temat dostają później)
- nagrywanie na magnetofon w czasie prowadzenia lekcji
- planujące – mniej wyczulone na pomysły uczniów, dążą do osiągnięcia własnych celów
- nieplanujące – zachęcanie uczniów, wykorzystywanie ich pomysłów
- planowanie wg celów może zmniejszyć nastawienie nauczyciela na kontakt z uczniem.
Housner & Griffey:
różnice w planowaniu i podejmowaniu decyzji przez nauczycieli doświadczonych i nie-
- 16 nauczycieli WF (8 z ponad 5-letnim stażem, 8 stażystów) – 60 minut na zaplanowanie 2 lekcji dryblingu
piłkarskiego i koszykarskiego dla 8-latków, nagrywanie głośnego myślenia, prowadzenie nagrywanych lekcji z 4-
osobowymi grupami, rozmowa przy oglądaniu nagrania nt. decyzji
- doświadczeni bardziej planują słowne objaśnienia, a nie- przystosowanie, zaprowadzenie ładu i ocenianie
- doświadczeni na lekcji zwracają większą uwagę na wykonywanie zadań, a nie- na zainteresowanie uczniów i
nastawienie ich na zadanie
Duchastel & Brown:
wpływ celów nauczania na uczenie się uczniów
- 2 grupy studentów uczą się materiału o grzybach (kilka części, 24 cele do każdej, cel - 1 zad. testowe)
- grupa I zna 12 z każdych 24 celów, II nie zna celów i ma umieć jak najwięcej
- grupy wypadają podobnie w teście, I odpowiada lepiej na pytania nt. znanych celów, II na pozostałe
- cele ukierunkowują uczenie się; nadmierna koncentracja na nich ogranicza inne ważne rezultaty uczenia się.
2.
Cechy klasy
(6):
- wielowymiarowość – duża różnorodność zdarzeń, różni uczniowie
- jednoczesność – jednoczesne zachodzenie trudnych zdarzeń
- gwałtowność – szybkość i nieplanowość zdarzeń
- nieprzewidywalność
- jawność – klasa jest miejscem publicznym
- przeszłość – wspólna i niepowtarzalna.
Nauczyciel nie do końca ma na nie wpływ – musi je przyjąć, zaakceptować.
