Obuwnik_744[02].O1.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Przepisy i regulaminy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, oraz

ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Zasady kształtowania bezpiecznych warunków pracy

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Zasady udzielania pierwszej pomocy

5.4.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie obuwnik.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika dla ucznia,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien ukształtować podczas pracy
z poradnikiem,

– materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów

kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

– ćwiczenia, które pomogą Państwu zweryfikować wiadomości teoretyczne zdobyte przez

ucznia oraz ukształtować jego umiejętności praktyczne,

– sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie

materiału całej jednostki modułowej,

– literaturę uzupełniającą.

Miejsce jednostki modułowej w strukturze modułu 744[02].O1 „Podstawy zawodu” jest

pokazane na schemacie strukturalnym zamieszczonym poniżej.

Schemat układu jednostek modułowych

744[02].O1

Podstawy zawodu

744[02].O1.01

Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej

oraz ochrony środowiska

744[02].O1.02

Określanie konstrukcyjnych

i technologicznych właściwości

obuwia

744[02].O1.03

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się instrukcją przy wykonywaniu ćwiczeń.

−

pracować indywidualnie,

−

współpracować w grupie,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

interpretować wskazany tekst,

−

wyszukiwać potrzebne informacje w dokumentach,

−

prezentować wyniki pracy własnej i grupowej,

−

uczestniczyć w dyskusji,

−

wyjaśniać zjawiska fizyczne wykorzystywane w pracy maszyn i urządzeń obuwniczych,

−

oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

zinterpretować podstawowe akty prawne, prawa i obowiązki pracownika oraz
pracodawcy, dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,

–

scharakteryzować zagrożenia związane z wykonywaną pracą,

–

zastosować obowiązujące procedury postępowania w przypadku zagrożenia pożarowego,

–

zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z instrukcją dotyczącą
ochrony przeciwpożarowej,

–

określić zasady ochrony środowiska,

–

zastosować odzież ochronną oraz środki ochrony indywidualnej w zależności od rodzaju
wykonywanej pracy,

–

określić zagrożenia dla zdrowia i życia pracowników związane z wykonywaną pracą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Obuwnik 744[02]

Moduł:

Podstawy zawodu 744[02].O1

Jednostka modułowa: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz środowiska pracy 744[02].O1.01

Temat:

Prawa i obowiązki pracownika.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności posługiwania się dokumentami zawierającymi

zagadnienia prawnej ochrony pracy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

dobrać potrzebne źródło prawa,

−

wyszukać niezbędne informacje w Kodeksie pracy,

−

wskazać zapisy dotyczące praw pracownika w zakresie zapewnienia bezpiecznych
i higienicznych warunków pracy,

−

interpretować prawa i obowiązki pracownika.

Metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja,

−

pogadanka.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

grupowa.

Czas:

45min.

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

tablica,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

arkusz papieru formatu A3,

−

Kodeks pracy,

−

stanowiska do pracy grupowej.

Przebieg zajęć:
1.  Sprawy organizacyjno-porządkowe.
2.  Przypomnienie wiadomości z ostatniej lekcji dotyczących źródeł prawa i ich zawartości.
3.  Podanie tematu i celu zajęć, omówienie sposobu pracy.
4.  Sprecyzowanie  problemu.  Nauczyciel  zapisuje  problem  do  rozwiązania  na  tablicy:  Jan

Kowalski został zatrudniony w zakładzie X. Pracuje już kilka tygodni, ale warunki pracy
nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają zagrożenie dla życia pracownika.

5. Jakie prawo przysługuje pracownikowi w związku z zaistniałą sytuacją?
6. Jak może postąpić pracownik?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Odszukaj odpowiedni zapis w Kodeksie pracy, na który może powołać się Jan Kowalski.
8. Wyszukiwanie przez uczniów w Kodeksie pracy odpowiednich zapisów w celu

rozwiązania problemu.

9.  Organizacja grup – interpretacja prawa pracownika.
10.  Odczytywanie wyszukanych paragrafów.
11.  Tworzenie schematu możliwych działań pracownika i pracodawcy.
12.  Prezentacja rozwiązania problemu.
13.  Jedna osoba z każdej grupy odczytuje prawa pracownika i podejmuje próbę uzasadnienia

wypowiedzi.

14. Nauczyciel uzupełnia i poprawia wypowiedzi uczniów.
15. Podsumowanie zajęć. Ustalenie stanowiska jako rozwiązania problemu. Nauczyciel

wskazuje na błędy w rozumowaniu uczniów. Ocenia pracę grup. Uczniowie ustalają
wnioski końcowe.

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Wybierz jedno z praw lub obowiązków pracownika w zakresie bhp, odszukaj w literaturze
jego interpretację i zapisz w formie notatki w zeszycie.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Obuwnik 744[02]

Moduł:

Podstawy zawodu 744[02].O1

Jednostka modułowa:

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony

przeciwpożarowej

oraz

środowiska

pracy

744[02].O1.01

Temat: Ochrona przeciwpożarowa.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności stosowania procedur w razie wybuchu pożaru.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić na czym polega ochrona przeciwpożarowa bierna,

−

określić na czym polega ochrona przeciwpożarowa czynna,

−

rozróżnić alarmowanie wewnętrzne od alarmowania zewnętrznego,

−

zastosować podręczny sprzęt gaśniczy odpowiednio do rodzaju pożaru,

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

dyskusja,

−

metoda tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

grupowa.

Czas:

90min.

Środki dydaktyczne:

−

tablica,

−

losy do podziału na grupy,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

film dydaktyczny,

−

stanowiska do pracy grupowej.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia
Zaplanować sposób postępowania w przypadku zauważenia ogniska pożaru.
Ćwiczenie wykonaj w postaci schematu blokowego.

Faza wstępna
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu zajęć, celów, zaznajomienie uczniów
z pracą metodą przewodniego tekstu. Podział uczniów na zespoły 4-osobowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza właściwa

Informacje
1.  Na czym polega bierna ochrona przeciwpożarowa?
2.  Na czym polega czynna ochrona przeciwpożarowa?
3.  Jakie znasz grupy pożarów?
4.  Jaki znasz podręczny sprzęt gaśniczy?
5.  Na czym polega alarmowanie wewnętrzne?
6.  Na czym polega alarmowanie zewnętrzne?
7.  W jakim celu należy ustalić czy są osoby poszkodowane?
8.  W jakim celu należy rozpoznać stan poszkodowanego?
9.  Kiedy konieczne jest wezwanie pomocy do poszkodowanego?

Planowanie
1.  Ustal jakie czynności będziesz musiał wykonać przed podjęciem akcji ratunkowej.
2.  Ustal jakie czynności będziesz musiał wykonać po rozpoznaniu pożaru.
3.  Zaplanuj kolejność czynności ratunkowych.
4.  Ustal rozmiary schematu, ilość bloczków i formę zapisu czynności.

Uzgodnienie
1.  Omów z nauczycielem wszystkie ustalenia do punktów z fazy planowania.
2.  Odnieś  się  do  uwag  i  propozycji  nauczyciela  dotyczących  poprawności  układu

proponowanego schematu i toku rozumowania przy określaniu poszczególnych
czynności ratunkowych.

Wykonanie
1.  Narysuj schemat dla rozpatrywanego przypadku pożaru.
2.  Wpisz w poszczególne pola etapy postępowania podczas prowadzenia akcji ratunkowej.
3.  Połącz  odpowiednie  elementy  schematu  blokowego  i  wpisz  na  odnośnikach  uwagi  do

planowanej akcji ratunkowej.

4. Poprawnie zapisz kolejno wykonywane czynności, zastosuj fachowe nazewnictwo.
5. Dokonaj prezentacji ćwiczenia. Uzasadnij zaproponowany przebieg czynności

ratunkowych.

Sprawdzanie
1.  Czy poprawnie został rozpoznany pożar?
2.  Czy poprawnie zostały nazwane poszczególne etapy akcji ratunkowej?
3.  Czy została zachowana prawidłowa kolejność wykonywanych czynności ratunkowych?
4.  Czy wszystkie zapisane etapy mają logiczne uzasadnienie?
5.  Czy poprawnie został ustalony tok postępowania do stanu poszkodowanego?

Analiza

Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Analizują

poprawność  zapisów,  kolejność  zapisanych  czynności  ratunkowych,  ich  zakres  oraz  sposób
wykonania.  Nauczyciel  podsumowuje  ćwiczenie,  wskazuje  jakie  nowe,  ważne  umiejętności
zostały wykształcone,  jakie wystąpiły  nieprawidłowości w pracach uczniów  i  jak  ich unikać
w przyszłości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj w dostępnej Ci literaturze i określ podstawowe obowiązki pracodawcy

dotyczące profilaktycznej ochrony zdrowia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać odpowiedni dział i rozdział w Kodeksie pracy,
2) wyszukać właściwe artykuły dotyczące podstawowych obowiązków pracodawcy

w zakresie profilaktycznej ochrony zdrowia,

3) zinterpretować wyszukane zapisy,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z tekstem źródłowym.

Środki dydaktyczne:

−

Kodeks pracy lub stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wyszukaj w dostępnej Ci literaturze i określ podstawowe obowiązki pracodawcy

dotyczące środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia do użytku w pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać odpowiedni dział i rozdział w Kodeksie pracy,
2) wyszukać właściwe artykuły dotyczące obowiązków pracodawcy w zakresie środków

ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia do użytku w pracy,

3) zinterpretować wyszukane zapisy,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Przepisy i regulaminy dotyczące bezpieczeństwa i higieny

pracy,

oraz

ochrony

przeciwpożarowej

ochrony

środowiska

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaalarmuj Straż pożarną o zauważonym pożarze.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy,
zapoznać z zasadami pracy w grupie i prezentacji wypracowanego materiału.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z instrukcją postępowania na wypadek powstania pożaru,
2)  wykonać czynności krok po kroku, w taki sposób jak zapisane są one w instrukcji,
3)  dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z tekstem źródłowym.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja postępowania na wypadek powstania pożaru,

−

stanowisko z aparatem telefonicznym,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Ugaś zarzewie pożaru pojemnika z klejem znajdującego się w pomieszczeniu roboczym,

wykorzystując odpowiedni sprzęt oraz odpowiednie środki gaśnicze.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z rodzajami i przeznaczeniem podręcznego sprzętu gaśniczego,
2)  zapoznać się z rodzajami środków gaśniczych,
3)  pobrać odpowiedni do ćwiczenia sprzęt lub środek gaśniczy,
4)  zastosować wybrany sprzęt lub środek gaśniczy zgodnie z instrukcją,
5)  ugasić płonący pojemnik,
6)  dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Zasady kształtowania bezpiecznych warunków pracy

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ sposoby eliminacji zagrożeń spowodowanych hałasem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy,
zapoznać z zasadami pracy w grupie i prezentacji wypracowanego materiału.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wskazać zagrożenia spowodowane hałasem,
2)  określić skutki nadmiernego hałasu w miejscu pracy,
3)  podać sposoby eliminacji zagrożeń spowodowanych hałasem,
4)  wykonać pracę w grupie,
5)  dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,
6)  zaprezentować ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z tekstem źródłowym,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Dobierz środki ochrony indywidualnej do wskazanego przez nauczyciela rodzaju pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy,
zapoznać z zasadami pracy w grupie i prezentacji wypracowanego materiału.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wskazać zagrożenia wynikające z rodzaju wykonywanej pracy,
2)  określić skutki tych zagrożeń,
3)  podać sposoby ich eliminacji,
4)  wybrać  z  grupy  dostępnych  środków  ochrony  indywidualnej  odpowiednie  do  rodzaju

wykonywanej pracy,

5)  wykonać pracę w grupie,
6)  dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,
7)  zaprezentować ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Zasady udzielania pierwszej pomocy

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj symulacji przebiegu akcji ratunkowej w sytuacji kiedy pracownik obsługujący

maszynę szwalniczą na skutek uszkodzonego przewodu elektrycznego doznał porażenia
prądem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy,
zapoznać z zasadami pracy w grupie i prezentacji wypracowanego materiału.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bhp przy ratowaniu osób porażonych prądem elektrycznym oraz

udzielaniu pierwszej pomocy,

2)  zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
3)  zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji,
4)  uwolnić porażonego spod napięcia,
5)  rozpoznać stan poszkodowanego,
6)  rozpocząć akcję ratowniczą,
7)  wykonywać czynności krok po kroku, działać szybko, sprawnie bez paniki,
8)  dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem, ćwiczenie praktyczne,

−

praca z tekstem źródłowym.

Środki dydaktyczne:

−

maszyna szwalnicza,

−

narzędzia z izolowanymi rękojeściami,

−

materiały izolacyjne: suche drewno, tekstylia, tworzywo sztuczne itp.,

−

apteczka pierwszej pomocy,

−

materac gimnastyczny,

−

manekin,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Przedstaw sposób postępowania podczas udzielania pierwszej pomocy poszkodowanemu

w wypadku, u którego wystąpiło otwarte złamanie kości przedramienia, poszkodowany jest
przytomny.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres

ćwiczenia oraz sposób wykonania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z tokiem postępowania podczas opatrywania złamań otwartych,
2)  zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
3)  zastosować się do poleceń zawartych w toku postępowania,
4)  wykonać czynności krok po kroku, zgodnie z tokiem postępowania podczas złamania,
5)  zastosować sprzęt ochronny dla ratownika,
6)  dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz,

−

objaśnienie,

−

metoda symulacyjna,

−

praca z tekstem źródłowym.

Środki dydaktyczne:

−

rękawiczki gumowe,

−

apteczka pierwszej pomocy,

−

miejsce do umieszczenia poszkodowanego,

−

manekin do symulacji opatrywania ran.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Przestrzeganie

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska

”.

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 18÷22 są z poziomu ponad podstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponad podstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu ponad

podstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. c, 4. c, 5. b, 6. a, 7. b, 8. b, 9. c, 10. b, 11. c,
12. c, 13. b, 14. c, 15. a, 16. d, 17. c, 18. a, 19. c, 20. b, 21. c, 22. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone umiejętności ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozpoznać podstawowe akty prawne regulujące
zagadnienia stosunku pracy w zakładach pracy.

Rozpoznać przepisy bhp dotyczące obowiązków
pracodawcy.

Rozpoznać przepisy bhp dotyczące praw
pracowników.

Wskazać osoby uprawnione do eksploatacji
urządzeń elektrycznych.

Określić zasady transportu ręcznego

Podać sposób składowania i magazynowania
materiałów.

Określić sposoby ochrony środowiska w zakładzie
pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić rodzaj ochrony przeciwpożarowej.

Podać alarmowy numer telefonu straży pożarnej.

10 Rozróżnić rodzaj alarmowania

11 Rozpoznać rodzaj gaśnicy

12 Określić zadania wentylacji miejscowej.

Określić zagrożenia spowodowane nadmiernym
hałasem w miejscu pracy.

Określić sposób eliminacji zagrożeń przy pracy na
maszynie obuwniczej.

Określić sposób przekazywania wibracji na
człowieka.

Podać alarmowy numer telefonu pogotowia
ratunkowego.

Zidentyfikować osoby do udzielenia pierwszej
pomocy.

18 Rozpoznać grupy pożarów.

19 Rozpoznać przyczyny zagrożeń fizycznych.

20 Dobrać indywidualne środki ochrony głowy.

Wskazać sposób udzielania pomocy osobom
porażonym prądem elektrycznym.

Wskazać sposób postępowania podczas ratowania
poszkodowanego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na zadania wielokrotnego wyboru.
5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas  przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. 10 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  22  zadania  o  różnym  stopniu  trudności.  Są  to  zadania  wielokrotnego

wyboru. Dla każdego zadania są podane 4 odpowiedzi a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź
jest poprawna.

5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt. Za błędną odpowiedź lub jej

brak otrzymujesz 0.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

7. Test składa się z 17 zadań z poziomu podstawowego i 5 zadań z poziomu

ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć Ci trudności, gdyż są one na poziomie
wyższym niż pozostałe.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

11. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Prawną ochronę pracy reguluje

a)  Kodeks karny.
b)  związek zawodowy.
c)  Kodeksu pracy.
d)  kodeks cywilny.

2. Obowiązek zapewnienia środków do udzielania pierwszej pomocy spoczywa na

a)  przychodni lekarskiej.
b)  pracownikach.
c)  pracodawcy.
d)  bezpośrednim przełożonym.

3. Jeśli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp pracownik ma prawo

a)  do zmiany stanowiska pracy.
b)  do skróconego czasu pracy.
c)  powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym przełożonego.
d)  do częstszych przerw w pracy.

4. Eksploatacji urządzeń i instalacji elektrycznych mogą dokonywać wyłącznie osoby

a)  posiadające wykształcenie zasadnicze.
b)  posiadające wykształcenie średnie techniczne.
c)  odpowiednio przeszkolone o sprawdzanych okresowo kwalifikacjach.
d)  z dozoru technicznego.

5. Przy przenoszeniu zespołowo przedmiotów o masie powyżej 300 kg pracownicy powinni

posiadać
a)  rękawice ochronne.
b)  odpowiedni sprzęt ułatwiający pracę i zapewniający bezpieczeństwo np. pasy, liny.
c)  ubranie ochronne.
d)  obuwie chroniące przed urazami.

6. Przy składowaniu i magazynowaniu materiały należy grupować

a)  w jednym na stałe wyznaczonym miejscu.
b)  jak najbliżej miejsca wydawania.
c)  według wielkości.
d)  według asortymentu najczęściej wydawanego.

7. Właściwa gospodarka odpadami wytwarzanymi w zakładzie pracy powoduje

a)  poprawę wydajności pracy.
b)  ochronę środowiska naturalnego.
c)  zmniejszenie ryzyka powstania pożaru.
d)  poprawę estetyki firmy.

8. Ochrona przeciwpożarowa czynna to

a)  przechowywanie materiałów łatwopalnych w odpowiednich warunkach.
b)  ewakuacja ludzi w trakcie pożaru.
c)  stosowanie odpowiednich materiałów ogniotrwałych.
d)  przygotowanie instrukcji ochrony przeciwpożarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Numer alarmowy do Straży Pożarnej to

a)  996.
b)  997.
c)  998.
d)  999.

10. Powiadamianie straży pożarnej o zaistniałym pożarze to

a)  alarmowanie wewnętrzne.
b)  alarmowanie zewnętrzne.
c)  obywatelski obowiązek.
d)  bezwzględna konieczność.

11. Skroplony dwutlenek węgla to środek gaśniczy znajdujący się w gaśnicy

a)  wodno-pianowej.
b)  proszkowej.
c)  śniegowej.
d)  śniegowo-proszkowej.

12. Wentylacja miejscowa powoduje

a)  wymianę powietrza w całym pomieszczeniu roboczym.
b)  usuwanie zanieczyszczeń w hali produkcyjnej.
c)  usuwanie zanieczyszczeń powstających na stanowisku pracy.
d)  chłodzenie stanowiska pracy.

13. Kumulujący się hałas

a)  nie powoduje żadnych dolegliwości.
b)  powoduje złe samopoczucie.
c)  zwiększa wydajność pracy.
d)  ułatwia porozumienie między pracownikami.

14. Usuwanie rąk ze strefy zagrożenia podczas pracy maszyny obuwniczej wymuszane jest

przez
a)  instrukcję obsługi maszyny.
b)  bezpośredniego przełożonego.
c)  specjalne urządzenia przewidziane w konstrukcji maszyny.
d)  przeszkolenie pracownika w ramach bhp dla konkretnej maszyny.

15. Wibracje oddziaływujące miejscowo na organizm człowieka przekazywane są przez

a)  kończyny górne.
b)  powietrze.
c)  kończyny dolne.
d)  kończyny górne i dolne.

16. Numer alarmowy Pogotowia Ratunkowego to

a)  996.
b)  997.
c)  998.
d)  999.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. W razie wystąpienia wypadku pierwsza pomoc powinna być udzielona przez

a)  lekarza zakładowego.
b)  osobę mającą odpowiednie uprawnienia.
c)  osobę lub osoby znajdujące się w pobliżu wypadku.
d)  zespół karetki pogotowia ratunkowego.

18. Do pożarów grupy A zaliczamy

a) ciała stałe pochodzenia organicznego, przy spalaniu których występuje zjawisko

żarzenia (drewno, papier itp. materiały).

b) ciecze palne i substancje stałe topniejące wskutek ciepła (rozpuszczalniki, pasty do

podłogi, topiące się tworzywa sztuczne).

c) gazy palne (gaz miejski, metan, propan - butan).
d) wszystkie pożary występujące w obrębie urządzeń pod napięciem.

19. Zagrożenia fizyczne powodowane są przez

a)  temperaturę, substancje trujące, pyły, promieniowanie.
b)  temperaturę, bakterie, wibracje, promieniowanie.
c)  temperaturę, hałas, wibracje, promieniowanie.
d)  temperaturę, hałas, wibracje, wirusy.

20. .Do środków ochrony głowy zaliczamy

a)  nauszniki przeciwhałasowe, wkładki przeciwhałasowe, hełmy przeciwhałasowe.
b)  hełmy ochronne, czapki, kapelusze, berety, chustki.
c)  okulary, okulary ochronne z filtrem, osłony twarzy przyłbice, gogle, tarcze, maski.
d)  ochraniacze goleni, ochraniacze kolan, getry ochraniające przed przecięciem, obuwie

antyelektrostatyczne.

21. Gdy porażony prądem elektrycznym jest nieprzytomny i nie oddycha ale jest wyczuwalne

tętno należy
a)  pozostawać go w pozycji leżącej do chwili przybycia lekarza.
b)  przystąpić do wykonania sztucznego oddychania połączonego z masażem serca.
c)  zastosować sztuczne oddychanie.
d)  rozluźnić ubranie w okolicy szyi, klatki piersiowej i brzucha.

22. W wyniku wypadku poszkodowany ma złamaną kończynę dolną. Udzielenie pierwszej

pomocy polega na
a)  ułożeniu poszkodowanego z głową poniżej tułowia.
b)  zastosowaniu sztucznego oddychania.
c)  unieruchomieniu kończyny.
d)  sprawdzeniu tętna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..................................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Przestrzeganie

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska”.

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 18, 19, 20, 21, 22 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu ponad

podstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. a, 4. b, 5. d, 6. a, 7. a, 8. b, 9. a, 10. b, 11. a,
12. b, 13. c, 14. b, 15. c, 16. b, 17. b, 18. b, 19. c, 20. d, 21. c, 22. c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone umiejętności ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozpoznać przepisy bhp dotyczące obowiązków
pracodawcy w sprawie szkoleń.

Rozpoznać przepisy bhp dotyczące obowiązków
pracodawcy w sprawie środków ochrony
indywidualnej.

Rozpoznać przepisy bhp dotyczące praw
pracowników.

Określić zasady eksploatacji urządzeń
pracujących pod ciśnieniem

Określić zasady transportu ręcznego.

Określić sposoby ochrony środowiska
w zakładzie pracy.

Określić sposób eliminacji przekazywania drgań
na człowieka.

Określić rodzaj ochrony przeciwpożarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podać alarmowy numer telefonu straży pożarnej

Ustalić kolejność postępowania podczas akcji
ratunkowej spowodowanej pożarem.

11 Zdefiniować pojęcie wentylacji ogólnej

Określić sposób eliminacji zagrożeń
spowodowanych nadmiernym hałasem.

Określić strefy zagrożenia maszyn do rozkroju
skór.

14 Podać funkcje urządzeń ochronnych.

Określić sposób przekazywania wibracji na
człowieka.

Podać alarmowy numer telefonu pogotowia
ratunkowego

Wskazać sposób udzielania pierwszej pomocy
przy złamaniach

Wskazać sposób postępowania podczas
udzielania pierwszej pomocy osobom porażonym
prądem elektrycznym.

19 Rozpoznać grupy pożarów.

Dobrać sprzęt gaśniczy zależnie od rodzaju
palącego się materiału.

21 Rozpoznać przyczyny zagrożeń chemicznych.

22 Dobrać środki ochrony oczu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. 10 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4.  Test  zawiera  22  zadania  o  różnym  stopniu  trudności.  Są  to  zadania  wielokrotnego

wyboru. Dla każdego zadania są podane 4 odpowiedzi a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź
jest poprawna.

5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt. Za błędną odpowiedź lub jej

brak otrzymujesz 0.

6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

7. Test składa się z 17 zadań z poziomu podstawowego i 5 zadań z poziomu

ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć Ci trudności, gdyż są one na poziomie
wyższym niż pozostałe.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

11. Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Obowiązek szkolenia pracowników pod kątem bhp spoczywa na

a)  pracowniku.
b)  pracodawcy.
c)  bezpośrednim przełożonym.
d)  związkach zawodowych.

2. Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie do użytku w pracy powinien

zapewnić

a)  brygadzista.
b)  pracownik.
c)  inspektor bhp.
d)  pracodawca.

3. Dbanie o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład

w miejscu pracy jest obowiązkiem
a)  pracownika.
b)  dozoru technicznego.
c)  brygadzisty.
d)  pracodawcy.

4. Urządzenie ciśnieniowe można eksploatować gdy

a)  wyłączony jest osprzęt zabezpieczający.
b)  jest dopuszczone do eksploatacji przez Urząd Dozoru Technicznego.
c)  stan techniczny budzi zastrzeżenia.
d)  jest technicznie sprawne.

5. Posiadanie odpowiedniego sprzętu ułatwiającego pracę i zapewniającego bezpieczeństwo

wymagane jest przy przenoszeniu zespołowym przedmiotów o masie
a)  do 100 kg.
b)  do 200 kg.
c)  do 300 kg.
d)  powyżej 300 kg.

6. Ochrona środowiska w zakładzie pracy polega na

a)  właściwej gospodarce odpadami wytwarzanymi w zakładzie pracy.
b)  używanie tylko materiałów ekologicznych.
c)  utylizacji odpadów we własnym zakresie.
d)  oszczędzaniu energii za wszelką cenę.

7. Stosowanie odpowiednich fundamentów pod maszyny powoduje

a)  ograniczenie wpływu drgań na pracownika w sposób ogólny.
b)  ograniczenie wpływu drgań na pracownika w sposób miejscowy.
c)  poprawę jakości wykonywanych elementów.
d)  zwiększenie wydajności pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Ochrona przeciwpożarowa bierną to

a) dostęp do sprawnych urządzeń gaśniczych rozmieszczonych w odpowiednich

i oznakowanych miejscach w zakładzie.

b) stosowanie odpowiednich materiałów ogniotrwałych.
c) dostęp do instalacji alarmowych i telefonu umożliwiający jak najszybsze

zawiadomienie straży pożarnej.

d) ewakuację ludzi w trakcie pożaru.

9. Numer alarmowy do Straży Pożarnej to

a)  998.
b)  999.
c)  996.
d)  997.

10. W razie pożaru w pierwszej kolejności należy ratować

a)  kosztowne maszyny i urządzenia.
b)  zagrożone życie ludzkie.
c)  dokumentację techniczną.
d)  akta osobowe.

11. Wentylacja ogólna powoduje

12. Izolacja wibroakustyczna eliminuje zagrożenie spowodowane

a)  promieniowaniem.
b)  hałasem.
c)  gazami.
d)  czynnikami biologicznymi.

13. Strefa zagrożenia maszyn do rozkroju skór to przestrzeń

a)  wokół maszyny o promieniu 1 m.
b)  wokół maszyny o promieniu 3 m.
c)  między ramieniem uderzaka (młota) a podkładem do wycinania.
d)  pomiędzy sąsiednimi maszynami.

14. Stosowane w maszynach urządzenia ochronne

a)  zapobiegają ewentualnym uszkodzeniom maszyny.
b)  zabezpieczają przed zranieniem pracownika.
c)  chronią maszynę przed wpływem środowiska.
d)  uniemożliwiają nieprawidłową eksploatację.

15. Wibracje oddziaływujące ogólnie na organizm człowieka przekazywane są przez

a)  kończyny górne.
b)  powietrze.
c)  stopy lub części tułowia, w szczególności miednicę lub plecy.
d)  kończyny górne i dolne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Numer alarmowy Pogotowia Ratunkowego to

a)  997.
b)  999.
c)  996.
d)  998.

17. W wyniku wypadku poszkodowany ma złamaną rękę. Udzielenie pierwszej pomocy

polega na
a)  sprawdzeniu tętna.
b)  unieruchomieniu kończyny górnej.
c)  zastosowaniu sztucznego oddychania.
d)  ułożeniu poszkodowanego z głową poniżej tułowia.

18. Przy udzielaniu pierwszej pomocy osobom porażonym prądem elektrycznym w pierwszej

kolejności należy
a)  opatrzyć powstałe zranienia.
b)  odłączyć poszkodowanego od źródła prądu.
c)  zastosować sztuczne oddychanie.
d)  zastosować masaż serca.

19. Do pożarów grupy C zaliczamy

a) ciała stałe pochodzenia organicznego, przy spalaniu których występuje zjawisko

żarzenia (drewno, papier itp. materiały).

b) ciecze palne i substancje stałe topniejące wskutek ciepła (rozpuszczalniki, pasty do

podłogi, topiące się tworzywa sztuczne).

c) gazy palne (gaz miejski, metan, propan-butan).
d) wszystkie pożary występujące w obrębie urządzeń pod napięciem.

20. W celu ugaszenia pożarów występujących w pobliżu urządzeń elektrycznych stosujemy

a)  wodę, halon, dwutlenek węgla.
b)  proszek gaśniczy, pianę gaśniczą, halon.
c)  proszek gaśniczy, pianę gaśniczą, dwutlenek węgla.
d)  proszek gaśniczy, piasek, halon .

21. Zagrożenia chemiczne powodowane są przez

a)  temperaturę, hałas, bakterie.
b)  bakterie, wirusy, promieniowanie.
c)  pyły, substancje trujące.
d)  pyły, promieniowanie, wirusy.

22. Do środków ochrony oczu zaliczamy

a) nauszniki przeciwhałasowe, wkładki przeciwhałasowe, hełmy przeciwhałasowe,
b) hełmy ochronne, hełmy ochronne z wyposażeniem dodatkowym, czapki, kapelusze,

berety, chustki,

c) okulary, okulary ochronne z filtrem, osłony twarzy chroniące przed odpryskami,

przyłbice, gogle, tarcze, maski,

d) ochraniacze goleni, ochraniacze kolan, getry ochraniające przed przecięciem, obuwie

antyelektrostatyczne,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..................................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2.  Charasz A., Glinka F., Maleńczak J.: Maszyny obuwnicze. WSI, Radom 1982
3.  Gałusza M.: BHP w przepisach prawnych. TARBONUS Sp. z o.o., Tarnobrzeg 2002
4.  Grabkowski M.: Technologia obuwia. Ćwiczenia laboratoryjne. WSI, Radom 1982
5.  Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1993
6.  Kodeks pracy. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. z późniejszymi zmianami. Dz.U. 1998

Nr 21, poz.94. Tekst ujednolicony

7. Mac S.: Bezpieczeństwo i higiena pracy dla zasadniczych szkół zawodowych. WSiP,

Warszawa 1996

8.  Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000
9.  Praca zbiorowa: Poradnik bhp w firmie. Wiedza i praktyka Sp. z o.o., Warszawa 2005
10.  Prawo ochrony środowiska. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. z późniejszymi zmianami.

Dz.U. 2001 Nr 62, poz. 627. Tekst ujednolicony

11. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.

z późniejszymi zmianami w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Dz.U. 2003 Nr 169, poz.1650. Tekst ujednolicony

12. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2003 r.

w warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych
urządzeń ciśnieniowych. Dz.U. 2003 Nr 135, poz. 1269

13. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r.

w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych
i terenów. Dz.U. 2006 Nr 80, poz. 563

14. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych

wymagań dla urządzeń ciśnieniowych i zespołów urządzeń ciśnieniowych. Dz.U. nr 2005
nr 263 poz. 2200

15.  www.pip.gov.pl
16.  www.udt.gov.pl

Literatura metodyczna
1.  Dretkiewicz-Więch  J.:  ABC  nauczyciela  przedmiotów  zawodowych.  Operacyjne  cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2000